|
«Samu’il birinchi qisim» 1 Elqana we uning a’ilisi
1 Efrayim taghliq rayonigha jaylashqan Ramatayim-zofim* Ramatayim shehirining qisqartilmisi: Ramah (19-ayetke qaralsun). shehiride bir kishi yashaytti, uning ismi Elqana bolup, u Yiroxamning oghli idi. Yiroxam Elihuning oghli, Elihu Töhüning oghli, Töhü Efrayim qebilisidin bolghan Zufning oghli idi.
2 Elqananing Hanna we Pininna isimlik ikki ayali bolup, ikkinchi ayali Pininnadin perzentliri bar idi, emma Hannadin perzent körmigenidi.
3 Elqana her yili Qudretlik Serdar Perwerdigargha ibadet qilip, uninggha qurbanliq qilish üchün öz shehiridin Shilo† Shilo shehiri shu chaghlarda Isra’illar üchün diniy merkez idi. shehirige a’ilisi bilen bille baratti. U yerde Elining ikki oghli, Xofni bilen Pinixas Perwerdigargha rohaniyliq qilatti. 4 Elqana qurbanliq qilghan küni qurbanliqning göshini Pininnagha we uning qiz-oghullirigha bir ülüshtin bölüp bëretti. 5 Hannagha bolsa qosh ülüsh bëretti. Chünki Elqana uni yaxshi köretti. Wahalenki Perwerdigar uni tughmas qilip qoyghanidi. 6 Hannani Perwerdigar tughmas qilip qoyghanliqi üchün kündishi Pininna uninggha qattiq azar bërip, xapa qilatti. 7 Bundaq qilish uzun yil dawamlashti. Hanna Perwerdigarning ibadetgahigha her qëtim barghinida, Pininna uninggha azar bëretti. Shu seweblik u köz yëshi qilatti, gëlidin ghizamu ötmeytti. 8 Ëri Elqana uninggha:
– Hanna, nëmishqa köz yëshi qilisen? Nëmishqa ghiza yëmeysen? Nëmishqa shunchiwala ghemkinsen? Men sen üchün on oghuldinmu artuq emesmu? – deytti.
9-10 Bir küni ular Shiloda ghizalinip bolghandin këyin, Hanna ornidin turup, du’a qilishqa chiqti. U chaghda rohaniy Eli ibadetgah derwazisining yënidiki supida olturatti. Hannaning köngli qattiq azar yëgenliktin zar-zar yighlighan halda Perwerdigargha du’a qildi. 11 U Perwerdigargha qesem qilip:
– I Qudretlik Serdar Perwerdigar, bendengning qayghusigha nezer salghaysen. Mëni ësingge alghaysen, untumighaysen! Eger manga bir oghul berseng, men uni ömürlük sanga bëghishlighan, bëshigha ömürwayet ustira tegküzmigen bolattim,‡ Bu eyni zamanda, Perwerdigargha bëghishlanghanliqning belgisi. – dëdi.
12 Hanna Perwerdigargha uzaq du’a qildi. Eli bolsa uning aghzigha sepsëlip turatti. 13 Hanna ichide du’a qilip, awazini chiqarmidi. Peqet uning lewlirila midirlaytti. Shuning üchün Eli uni mest iken, dep oylidi-de, 14 uninggha:
– Qachanghiche mest yürisen? Sharabtin özüngni tart! – dëdi.
15 Hanna uninggha:
– Yaq, undaq emes teqsir. Men perishan bir ayalmen. Haraq-sharab ichmidim, peqet Perwerdigargha könglümni töktüm. 16 Mëni yaman ayal dep qalmisila, ghem-qayghulirimning köplikidin shundaq du’a qildim, – dëdi.
17 – Aman-ësen qaytqin. Isra’illarni tallighan Xuda tiliginingni bergey, – dëdi Eli.
18 Hanna jawaben:
– Köz aldilirida iltipat tapqaymen, – dëdi.
Andin u qaytip bërip, ghiza yëdi, ilgirikidek ghemkin bolmidi.
Samu’ilning tughulushi we Xudagha bëghishlinishi
19 Etisi Elqananing a’ilisidikiler tang seherde turup, Perwerdigargha ibadet qilghandin këyin, Ramahtiki öyige qaytip këlishti. Elqana ayali Hanna bilen bir orunda yatqanidi, Perwerdigar Hannaning tilikini ijabet qildi. 20 Hanna hamilidar bolup, waqit-sa’iti toshqanda bir oghul tughdi. “Uni Perwerdigardin tiliwaldim” dep, oghlining ëtini Samu’il§ Ibraniy tilidiki bu söz ahang jehette “ Xuda anglidi” dëgen sözge yëqin. qoydi. 21 Shilo shehirige baridighan waqit yene keldi. Elqana a’ilisidikilerni ëlip, Perwerdigargha yilliq qurbanliqini we wede qilghan qurbanliqini sunghili u yerge bardi. 22 Bu qëtim Hanna barmidi. U ërige:
– Bala emchektin chiqqandin këyin, uni ëlip barimen. Buning bilen u Perwerdigarning huzurida bolidu, ömürwayet shu yerde qalidu, – dëdi.
23 Elqana uninggha:
– Meyli, qandaq qilishni yaxshi dep bilseng shundaq qil. Bala emchektin chiqquche öyde turup turghin. Perwerdigar qesimingni ada qilishinggha medet bergey, – dëdi.
Shuning bilen Hanna öyde qëlip, balisini ëmitti.
24 Bala emchektin chiqqandin këyin, Hanna uni Shilogha ëlip bardi we üch yashliq bir buqa, yërim xalta un, bir tulum sharab alghach bardi. Hanna Samu’ilni Perwerdigarning ibadetgahigha ëlip kirdi. Bala tëxi kichik idi. 25 Buqa soyulghandin këyin, Hanna bilen Elqana balini Elining qëshigha ëlip keldi. 26 Hanna Elige:
– Teqsir, hayat turghanliri guwah bolsunki, 27 burun bu yerde, yanlirida turup, Perwerdigargha du’a qilghan hëliqi ayal men bolimen. Men Perwerdigardin bala tiligenidim, Perwerdigar telipimni ijabet qilip, bu balini manga berdi. 28 Shuning üchün men uni Perwerdigargha bëghishlidim. U ömürwayet Perwerdigargha atalghan bolsun, – dëdi.
Shundaq qilip ular u yerde Perwerdigargha ibadet qildi.
*1 †3 ‡11 §20 2 Hannaning Perwerdigargha oqughan medhiyesi
1 Hanna medhiye oqup, mundaq dëdi:
i Perwerdigar, shadlandurding qelbimni,
rusliding qeddimni.
Düshmenlirim aldida maxtinar boldum,
yayridim sen bergech nijatliqingni.
2 Perwerdigar birdinbir muqeddestur,
i Perwerdigar, sëning tengdishing yoqtur.
Xudayimizdek panahgah qoram tash yoqtur.
3 Artuq sözlimenglar bërilip kibirlikke,
aghzinglardin chiqmisun tekebburluq sözler yene.
Chünki Perwerdigar hemmini bilgüchi Xudadur,
qilghan emellerni u tartar tarazida.
4 Küchlüklerning yaliri sunar,
ajizlar qudret kemirini baghlar.
5 Emdi nan üchün medikardur burun toq bolghanlar,
buningdin këyin ach qalmas, ach qalghanlar.
Tughmas ayal yettini tughar,
köp baliliq ayal emdi musibette qalar.
6 Janni alghuchimu, bergüchimu Perwerdigardur,
görge chüshürgüchimu, ëlip chiqquchimu uning özidur.
7 Namrat qilghuchimu, bay qilghuchimu Perwerdigardur.
Pes qilghuchimu, ëgizge kötürgüchimu uning özidur.
8 U kötürüp alar kembeghelni chang-tozandin,
ëlip chiqar yoqsulni exlet döwiliridin.
Ësilzadiler arisidin jay bërip ulargha,
muyesser qilar ularni shan-shöhret ornigha.
Chünki Perwerdigarningkidur zëminning ulliri,
u qoyghandur ularning üstige dunyani.
9 U öz teqwadarlirining yollirini qoghdar,
nusret tapalmas insan öz qudriti bilen,
yamanlar qarangghuluqta jimiqturular.
10 Perwerdigargha qarshiliq qilghuchilar bitchit qilinar,
u özi asmandin ulargha chaqmaq chüshürer.
Perwerdigar pütkül dunyagha höküm chiqirar.
Özi tikligen padishahqa küch ata qilar,
özi tallighan padishahning qudritini ashurar.
11 Këyin Elqanalar Ramahqa qaytip ketti. Lëkin bala Samu’il Perwerdigarning xizmitide bolush üchün rohaniy Elining huzurida qaldi.
Elining oghulliri
12 Elining oghulliri osal bolup, Perwerdigargha biperwa idi. 13 Ular rohaniylarning qurbanliq qilinghan göshni ëlish toghrisidiki belgilimisige boysunmay, öz xahishi boyiche ish qilatti. Bir kishi qurbanliq qilsa, gösh tëxi dash qazanda qaynawatqanda, ularning xizmetkarliri üch chishliq ara tutup këlip, 14 uni göshke sanjip, arigha nëme ëlinsa, shuni “rohaniygha tewe” dep ëlip këtetti. Mana bu ularning Shilogha qurbanliq qilghili kelgen Isra’illarning hemmisige qilghanliri idi. 15 Buning bilenla qalmay, hetta qurbanliqning yëghi köydürülmey turupla, ularning xizmetkari këlip, qurbanliq qilghuchigha: “Rohaniygha kawap qilish üchün gösh ber, u sendin suda pishurulghan göshni emes, belki xam göshni ëlishni xalaydu” deytti. 16 Eger qurbanliq qilghuchi: “Aldi bilen yëghi köydürülsun, andin këyin xalighiningche ëliwer!” dëse, ularning xizmetkari: “Yaq, hazirla ber! Bolmisa bulap alimen!” deytti.
17 Elining bu ikki oghlining gunahi Perwerdigarning aldida tolimu ëghir idi. Chünki ular Perwerdigargha sunulghan qurbanliqqa shundaq hörmetsizlik qilishatti.
Samu’il Shilo shehiride
18 U chaghda Samu’il tëxi bala idi. U kendir rexttin tikilgen rohaniyliq tonini kiyip, Perwerdigarning xizmitide bolatti. 19 Anisi uninggha her yili bir kichik chapan tikip, ëri bilen yilliq qurbanliq qilishqa barghinida alghach baratti. 20 Eli Elqana we uning ayaligha bext tilep, Elqanagha:
– Perwerdigardin tilep alghan hem uninggha bëghishlighan oghlungning ornigha, Perwerdigar bu ayalingdin sanga perzentler ata qilghay, – deytti. Shuningdin këyin ular öyige qaytatti. 21 Perwerdigar Hannagha ghemxorluq qilghachqa, u hamilidar bolup, üch oghul, ikki qiz tughdi. Bala Samu’il bolsa Perwerdigarning xizmitide bolup, kündin-künge chong boldi.
Elining oghullirini eyiblishi
22 Eli nahayiti qërip ketkenidi. U ikki oghlining Isra’il xelqige qilghan etkenlirining hemmisini, hetta ularning “Perwerdigar bilen uchrishish chëdiri”* Musa peyghember Xudaning körsetmisi boyiche tikken ibadet chëdirining yene bir atilishi bolup, bu yerde Shilodiki ibadet chëdirini körsitidu. aldida xizmet qilidighan ayallar bilen bir orunda yatqanliqini anglap turatti. 23 Eli ulargha:
– Siler nëmishqa bundaq ishlarni qilisiler? Hemmeylendin silerning qilghan eskilikinglarni anglap turuwatimen. 24 Ey oghullirim, bundaq qilmanglar! Mëning quliqimgha yetken, Perwerdigarning xelqi arisida tarqilip yürgen bu xewerler yaxshi emes! 25 Eger bir kishi yene bir kishige qarshi gunah ötküzse, Xuda uninggha muressechi bolidu. Lëkin bir kishi Perwerdigargha qarshi gunah ötküzse, uninggha kimmu muressechi bolalisun? – dëdi.
Lëkin ular atisining sözige qulaq salmidi, chünki ularning öltürüwëtilishi Perwerdigarning iradisi idi.
26 Bala Samu’il kündin-künge Perwerdigarning we kishilerning zoqini keltürüp, chong boldi.
27 Bir küni bir peyghember Elining aldigha këlip, uninggha mundaq dëdi:
– Perwerdigar deyduki: “Isra’illar Misir padishahigha qul bolup yürgende, men ejdading Harun we uning uruq-jemetige özümni zahir qilghanidim. 28 Men ularni isriq köydürüp, qurbanliq supamda qurbanliq qilsun, aldimda ëfod† Ëfod – bash rohaniylar Xudagha xizmet qilghan chaghda kiyidighan kiyim. “Tewrat. Misirdin chiqish” 28-bab, 6-ayettin 14-ayetkiche qaralsun. kiyimini kiyip manga rohaniy bolsun dep, Isra’illarning barliq qebililiri ichidin talliwalmighanmidim? Shuningdek Harunning ewladlirigha ularning ülüshi bolsun dep, Isra’illarning hemme qurbanliqliridin bermigenmidim? 29 Shundaq iken, yene nëme üchün telipim boyiche ibadetgahimda qilinghan qurbanliq we hediyelerni depsende qilisiler? Eli, sen nëmishqa oghulliringni mendin artuq körisen? Nëme üchün xelqim sunghan qurbanliqlarning yaxshi yerlirini ëlip këtip, özünglarni semritisiler?!”
30 Emdi Perwerdigar, yeni Isra’illarni tallighan Xuda mundaq deyduki: “Heqiqetenmu uruqungdin we ejdading uruqidin bolghanlarning menggü rohaniy bolup xizmitimde bolushini ëytqanidim. Biraq men Perwerdigar hazir shuni ëytimenki, emdi bundaq bolmaydu. Mëni hörmetligenlerni izzetleymen, mëni kemsitkenler xorluqta qalidu. 31 Mana, shundaq künler yëqinlashmaqta: atangning uruqidin bolghanlarni ejilidin baldur halak qilimen. Shuning bilen uruqungdin uzun ömür köridighan adem chiqmaydu. 32 Mëning ibadetgahimda qayghuluq ishlarni körisen. Gerche mëning shapa’itim Isra’illargha yaghdurulghan bolsimu, sëning uruqungdin uzun ömür köridighan kishi chiqmaydu. 33 Ewladingdin birsini manga rohaniyliq qilishqa qaldurimen. Lëkin uning közidin yash qurumaydu, qayghuda ötidu. Ewladliringning hemmisi yash këtidu. 34 Ikki oghlung Xofni bilen Pinixas bir künde ölidu. Bu sanga ëytqanlirimning hemmisining emelge ashurulidighanliqining belgisi bolup qalsun.
35 Men özümge sadiq bir rohaniy teyinleymen. U xahishim we iradem boyiche manga xizmet qilidu. Uning ewladini rohaniyliq qilishqa baqiy qilimen. Ular men tallighan padishah aldida menggü xizmet qilidu. 36 Sëning ewlading ichide hayat qalghan kishiler bir kümüsh tengge yaki bir burda nan üchün ularning aldigha bërip, ulargha tezim qilip, ‘ötünüp qalay, yëmek-ichmikim üchün rohaniylar qilidighan birer ish bolsa bersingiz’ dep yalwuridighan bolidu.”
*22 †28 3 Perwerdigarning Samu’ilni chaqirishi
1 Bala Samu’il Elining köz aldida Perwerdigargha xizmet qilip yürgenidi. U chaghlarda Perwerdigardin kelgen wehiyler we ghayibane alametler kem idi. 2 Bir küni kechte közliri nahayiti xireliship ketken Eli öz ornida yatatti. 3 Perwerdigarning ibadetgahidiki chiragh tëxi yënip turatti. Samu’ilmu ibadetgahta yatatti, ehde sanduqi* “Tewrat. Misirdin chiqish” 25-bab 10-ayettin 22-ayetkiche qaralsun. bolsa shu yerde idi. 4 Shu esnada Perwerdigar Samu’ilni chaqirdi.
– Lebbey, mana men, – dep jawab berdi Samu’il we 5 Elining yënigha yügürüp keldi, – mëni chaqirghanidingiz, mana men! – dëdi.
– Yaq, sëni men chaqirmidim, qaytqin, bërip jayingda yat, – dëdi Eli.
Samu’il qaytip bërip yatti. 6 Perwerdigar yene:
– Samu’il! – dep chaqirdi.
Samu’il yene ornidin turup, Elining yënigha keldi we:
– Mëni chaqirghanidingiz, mana men! – dëdi.
– Chaqirmidim balam, qaytqin, bërip jayingda yat, – dëdi u.
7 Shu chaghqiche Perwerdigarning wehiysi Samu’ilgha tëxi ayan bolmighachqa, u Perwerdigarni tonumaytti. 8 Perwerdigar Samu’ilni üchinchi qëtim chaqirdi. U yene ornidin turup Elining yënigha keldi we:
– Mëni chaqirghanidingiz, mana men! – dëdi.
Eli shu chaghda bu balini Perwerdigarning chaqiriwatqanliqini bilip yetti. 9 Eli Samu’ilgha:
– Bërip, jayingda yat, eger yene chaqirsa, sen: “I Perwerdigar, söz qil, qulungning quliqi sende!” dëgin, – dëdi.
Samu’il bërip öz ornida yatti.
10 Perwerdigar uning qëshigha këlip, bayiqidek:
– Samu’il! Samu’il! – dep chaqirdi.
– Söz qil, qulungning quliqi sende! – dep jawab berdi Samu’il.
11 Perwerdigar uninggha:
– Samu’il, men Isra’illar ichide shundaq bir ish qilmaqchimenki, uni anglighuchilar hang-tang qalidu. 12 Shu chaghda men Elining a’ilisi toghrisida ëytqan sözlirimning hemmisini bashtin-axirighiche emelge ashurimen. 13 Men uning a’ilisini menggü jazalaydighanliqimni uninggha ëytqanidim. Chünki u oghullirining ëghir gunahliridin xewerdar bolup, ularning manga kupurluq qiliwatqanliqini bilip turuqluq, ularni tosmidi. 14 Shuning üchün men Elining a’ilisi toghruluq qesem qildimki, Elining a’ilisining gunahliri herqandaq qurbanliq we hediyeler bilenmu menggü kechürüm qilinmaydu, – dëdi.
15 Samu’il tang atquche ornida yëtip, andin turdi we Perwerdigarning ibadetgahining ishiklirini achti. U bu wehiyni Elige ëytishtin qorqti. 16 Eli uni:
– I oghlum Samu’il! – dep chaqirdi.
– Lebbey, mana men! – dep jawab berdi Samu’il.
17 Eli uninggha:
– Perwerdigar sanga nëmilerni dëdi? Mendin yoshurma. Eger hemmisini ëytmisang, Xuda sëni ëghir jazalighay! – dëdi.
18 Shunga Samu’il hëchnëmini yoshurmay, öz eyni boyiche ëytip berdi. Eli uninggha:
– U Perwerdigardur, uning irade qilghini emelge ashqay, – dëdi.
19 Samu’il chong bolghansëri Perwerdigar uninggha yar bolup, u arqiliq yetküzülgen sözlirining hëchbirini emelge ashurmay qoymidi. 20 Shuning bilen Isra’iliyening shimalidiki Dan shehiridin, jenubidiki Be’ersheba shehirigiche bolghan zëminda yashaydighan pütkül Isra’illar Samu’ilning heqiqeten Perwerdigar tallighan peyghember ikenlikini bilip yetti. 21 Perwerdigar Shiloda özini dawamliq ashkara qildi, yeni özini öz sözi bilen Samu’ilgha ayan qildi. Buning bilen Samu’il Perwerdigarning wehiysini pütkül Isra’illargha yetküzdi.
4 Filistiyeliklerning ehde sanduqini qolgha chüshürüshi
1 U chaghlarda Filistiyelikler Isra’illargha hujum qilghanidi, Isra’illar ulargha qarshi jengge atlandi. Isra’illar Ebenezer dëgen yerde, Filistiyelikler Afëq dëgen yerde bargah tikishti. 2 Filistiyelikler Isra’illargha qarshi sep tüzüp jengge atlinip, bir meydan shiddetlik ëlishishtin këyin Isra’illarni meghlup qildi, neq meydanda ularning qoshunidin töt minggha yëqin ademni öltürdi. 3 Meghlup bolghan leshkerler bargahqa qaytip kelgen chaghda, Isra’il aqsaqalliri:
– Nëme üchün Perwerdigar bügün bizning Filistiyeliklerge meghlup bolushimizgha yol qoydi? Perwerdigarning ehde sanduqini Shilodin bu yerge ëlip këleyli, u bizning arimizda bolsa, bizni düshmenlirimizdin qutquzidu, – dëdi.
4 Shuning bilen birnechche adem Shilogha ewetildi, ular ikki “kërub* Kërub – ershte yashaydighan intayin küchlük bir xil qanatliq mexluq. Eyni waqitta zëminda bu mexluqning ikki dane heykili bolghan bolup, ular Xudaning ehde sanduqining üstige ornitilghan. “Tewrat. Alemning yaritilishi” 3-bab, 24-ayetke qaralsun.”ning arisidiki “mëhir-shepqet texti”de† Tewrat. “Misirdin chiqish” 25-bab 17-ayettin 22-ayetkiche qaralsun. olturghan Qudretlik Serdar Perwerdigarning ehde sanduqini ëlip keldi. Elining ikki oghli Xofni bilen Pinixasmu shu yerge ehde sanduqi bilen bille keldi. 5 Perwerdigarning ehde sanduqi bargahqa yëtip kelgende, pütün Isra’illar yerni tewretküdek küchlük chuqan kötürüshti. 6 Filistiyelikler chuqanni anglap:
– Ibraniylarning‡ Qedimki Yehudiylarni, yeni Isra’illarni körsitidu. bargahida nëme üchün bunchilik qattiq chuqan kötürülüp ketti? – dep heyran qëlishti. Këyin Perwerdigarning ehde sanduqining bargahqa ëlip këlingenlikini bilip, 7 qorqup këtishti. Ular:
– Ilahliri ularning bargahigha keptu, halimizgha way! Biz burun hëchqachan bundaq ishqa yoluqup baqmighaniduq! 8 Emdi bizni kimmu bu qudretlik ilahlarning qolidin qutquzalaydu? Chöl-bayawanda Misirliqlarni türlük balayi’apetler bilen urghanlar ashu ilahlar emesmidi? 9 Qëni, Filistiyelikler, erkektek batur bolayli! Undaq bolmisa, Ibraniylarning bizge qul bolghinigha oxshash, emdi biz ularning quli bolimiz. Shundaq iken, erkektek jeng qilayli! – dëyishti.
10 Shuningdin këyin Filistiyelikler qattiq hujum qilip, Isra’illarni meghlup qildi, qirghin qilish shundaq qattiq boldiki, 30 ming Isra’iliye leshkirining ölüki jenggahta qaldi. Hayat qalghanlirining hemmisi öylirige qëchip këtishti. 11 Perwerdigarning ehde sanduqi düshmenning qoligha chüshüp ketti, Elining ikki oghli Xofni bilen Pinixasmu öltürüldi.
Elining wapat bolushi
12 Binyamin qebilisidin bolghan bir adem jenggahtin qëchip, shu künila Shilogha yëtip keldi. U qayghudin kiyimini yirtip, bëshigha topa chachqanidi. 13 Shu chaghda Eli Perwerdigarning ehde sanduqidin ghem qilip, yüriki ëghip, yol boyidiki orunduqida olturup xewer kütüwatqanidi. Hëliqi adem sheherge kirip yüz bergen weqelerni ëytip bergende, pütkül xelq dad-peryad kötürdi. 14 Eli chuqan-sürenni anglap:
– Nëmishqa bunchilik chuqan salisiler? – dep soridi. Hëliqi adem “bolghan weqedin Elini xewerdar qilip qoyay” dep, derhal uning yënigha keldi. 15 Eli u chaghda toqsan sekkiz yashta bolup, közliri körelmeytti. 16 Hëliqi adem Elige:
– Men jeng meydanidin kelgenmen, u yerdin bügün qëchip keldim, – dëdi.
– Nëme boldi, oghlum? – dep soridi Eli.
17 Xewer ekelgen adem mundaq dëdi:
– Isra’illar Filistiyeliklerge meghlup boldi, leshkerlerdin nurghunliri öltürüldi, sizning oghulliringiz Xofni bilen Pinixasmu öldi. Xudaning ehde sanduqimu qoldin ketti.
18 Gep Perwerdigarning ehde sanduqi üstide bolghanda, Eli orunduqidin arqisiche uchup ketti-de, qëriliqi we sëmizlikidin boyni üzülüp, shu zaman jan berdi. U Isra’illargha qiriq yil yëtekchilik qilghanidi.
19 Elining këlini, yeni Pinixasning xotuni hamilidar bolup, köz yorushigha az qalghanidi. “Perwerdigarning ehde sanduqi qoldin ketti, ëring bilen qëyin’atang öldi” dëgen xewerni anglash bilenla, uning tolghiqi qattiq tutup, zongziyip olturup boshandi.
20 U jan üzey dep qalghanda, halidin xewer ëlip turghan ayallar uninggha:
– Qorqma, oghul tughdung, – dëyishti, lëkin u buninggha ëtibar bermidi, jawabmu qayturmidi. 21 Xudaning ehde sanduqining qoldin ketkenliki, qëyin’atisi we ërining ölgenlikidin u: “Shan-sherep Isra’iliyedin ketti” dep, balisigha Ikabod§ Ibraniy tilida “shan-sherep qeyerde?” dëgen menini bildüridu. dëgen isimni qoydi.
22 – Shan-sherep Isra’iliyedin ketti, chünki Perwerdigarning ehde sanduqi qoldin ketti, – dëdi u.
*4 †4 ‡6 §21 5 Ehde sanduqi Filistiyeliklerning qolida
1 Filistiyelikler Xudaning ehde sanduqini qolgha chüshürgendin këyin, uni Ebenezerdin Ashdod shehirige ëlip keldi. 2 Shu yerde uni Dagonning butxanisigha ëlip kirip, Dagon dëgen butning yënigha qoydi. 3 Ashdodluqlar etisi seherde, Dagonning yüzichilap yerge yiqilip Perwerdigarning ehde sanduqi aldida yatqanliqini kördi. Ular Dagonni ëlip, jayigha turghuzup qoydi. 4 Ikkinchi küni seherde ular yene Dagonning oxshashla Perwerdigarning ehde sanduqi aldida yüzichilap yerge yiqilip yatqanliqini kördi. Biraq bu qëtim Dagonning bëshi bilen ikki qoli sunghan halda bosughida turatti, peqet gewdisila pütün qalghanidi. 5 Shu seweblik ta hazirghiche Dagon rohaniyliri we uning butxanisigha kirgüchiler ashu bosughini dessimeydu.
6 Perwerdigarning jazasi Ashdod ahalisi we uning etrapidiki yëza-qishlaq ahalisining bëshigha chüshti. U ulargha azab sëlip, ularning bedenlirini ösme* Yene bir menisi – hürrek. bilen qaplatti. 7 Bularni körgen Ashdodluqlar:
– Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudaning ehde sanduqi bizde turmisun. Chünki u bizni we ilahimiz Dagonni qattiq jazalidi, – dëyishti. 8 Shuning bilen ular Filistiyeliklerning hemme beglirini chaqirtip jem qilip, ulardin:
– Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudaning ehde sanduqini qandaq qilsaq bolar? – dep meslihet sorashti.
– U Gatqa yötkiwëtilsun! – dep jawab bërishti ular.
Shuningdin këyin ular Xudaning ehde sanduqini Gat shehirige yötkidi. 9 Emma ular uni yötkigendin këyin, Perwerdigarning ëghir jazasi u yerdikilerningmu bëshigha chüshti, pütün sheherni wehime basti. Perwerdigar sheher ahalisining qëri-yash hemmisini ösme bilen jazalidi.
10 Shu sewebtin ular Xudaning ehde sanduqini Eqron shehirige yötkidi. Xudaning ehde sanduqi u yerge ëlip këlingende, Eqronluqlar:
– Ular bizni we pütkül xelqimizni öltürüsh üchün Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudaning ehde sanduqini ekëlishti, – dep dad-peryad kötürüp këtishti. 11 Shuning bilen ular Filistiyeliklerning hemme beglirini yene chaqirtip jem qilip, ulargha:
– Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudaning ehde sanduqini bu yerdin öz tewelikige apiriwëtinglar! Bolmisa u bizningmu, xelqimizningmu jënigha zamin bolidu, – dëyishti. Xuda nurghun ademlerni halak qilghanidi, pütün sheherde ölüm wehimisi höküm sürgenidi. 12 Ölmey qalghanlarning hemmisi ösme kësilining azabini tartti. Sheher ahalisining ah-peryadliri kökke kötürüldi.
6 Ehde sanduqining Isra’illargha qayturulushi
1 Perwerdigarning ehde sanduqi Filistiyeliklerning zëminida yette ay turghandin këyin, 2 ular rohaniyliri bilen palchilirini chaqirtip këlip, ulardin:
– Biz Perwerdigarning ehde sanduqini qandaq qilsaq bolar? Uni öz jayigha qandaq qayturimiz? Yol körsitinglar, – dep yardem soridi. 3 Rohaniyliri bilen palchiliri mundaq jawab berdi:
– Eger Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudaning ehde sanduqini qayturup bëridighan bolsanglar, elwette quruq qayturmay, Perwerdigargha eyibinglarni yuyidighan eyib qurbanliqini qoshup bëringlar. Shundaq qilsanglar, shipaliq tapisiler we uning nëme üchün silerni toxtimay jazalighanliqini bilip qalisiler.
4 – Qandaq eyib qurbanliqini bersek bolar? – dep sorashti Filistiyelikler. Ular mundaq dep jawab bërishti:
– Eyib qurbanliqi üchün, siler öz bëginglarning sanigha mas halda altundin besh dane ösme we besh chashqan quydurunglar. Chünki oxshash balayi’apet silergimu, silerning bëginglarghimu keldi. 5 Siler jezmen ösmiler we yurtunglarda weyranchiliq chiqarghan chashqanlarning sheklidiki modëllarni quydurunglar we shu teriqide Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudagha izzet-hörmitinglarni bildürünglar. Ene shundaq qilsanglar, belkim u silerge, silerning ilahinglargha we yurtunglargha kelgen balayi’apetni toxtitar. 6 Silerning Misir padishahi we Misirliqlardek jahilliq qilishinglarning nëme hajiti? Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xuda ulargha qattiq qolluq qilghandin këyinla, ular Isra’illarni qoyup bergen emesmidi? Shundila Isra’illar Misirdin ayrilghan emesmidi? 7 Emdi yëngi bir harwa we yëqindila mozaylighan, boyunturuq sëlinip baqmighan ikki inekni teyyarlap, ularni harwigha qëtinglar, mozaylirini ayrip öyde ëlip qëlinglar. 8 Perwerdigarning ehde sanduqini harwigha bësip, yënigha eyib qurbanliqi üchün uninggha atalghan altun modëllar qachilanghan sanduqni qoyunglar, harwigha qoshulghan ineklerni yolgha qoyup bëringlar. 9 Andin qarap turunglar, eger harwa Beyt-shemesh shehirige baridighan yol bilen mangsa, bu balayi’apetni ewetküchi Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudadur, dep bilimiz; eger harwa u yol bilen mangmisa, dëmek, bizni jazalighuchi u emes, belki bu bir tasadipiyliqtur, dep bilimiz.
10 Filistiyelikler hemmini ularning dëginidek qildi. Yëqindila mozaylighan, boyunturuq sëlinip baqmighan ikki inekni harwigha qëtip, mozaylirini öyge solap qoydi. 11 Ular ehde sanduqini harwigha basti, ösmiler bilen chashqanlarning altundin quyulghan modëlliri sëlinghan sanduqni uning yënigha qoydi. 12 Inekler Beyt-shemeshke baridighan yolgha chüshüp, ya solgha, ya onggha burulmay, yaki toxtimay, mörigen pëti udul mangdi. Filistiyeliklerning besh bëgimu ularning arqisidin taki Beyt-shemesh chëgrasighiche keldi.
13 Beyt-shemesh ahalisi jilghida orma oruwatatti. Ular bashlirini kötürgende ehde sanduqini körüp, shadliqqa chömdi. 14 Harwa Beyt-shemeshlik Yoshuwaning ëtizigha këlip, chong bir qoram tashning yënida toxtidi. Ahaliler harwini otun qilip yërip, ineklerni Perwerdigargha atap boghuzlap, köydürme qurbanliq qildi. 15 Lawiylar harwidin Perwerdigarning ehde sanduqi bilen altun modëllar qachilanghan sanduqni chüshürüp, hëliqi qoram tashning üstige qoydi. Shu küni Beyt-shemesh ahalisi Perwerdigargha atap, köydürme qurbanliq bilen bashqa qurbanliqlarni keltürüshti. 16 Filistiyeliklerning besh bëgi ularning qilghan ishlirini körüp bolup, shu künila Eqrongha qaytip ketti.
17 Filistiyeliklerning Perwerdigargha eyib qurbanliqi qilip atighan ösme modëllirining biri Ashdod, biri Gaza, biri Ashqilon, biri Gat we biri Eqron üchün idi. 18 Altun chashqanlarning sani bolsa Filistiyeliklerning besh bëgige tewe sëpilliri mustehkem sheherler we ulargha tewe yëza-qishlaqlarning sani bilen barawerdur. Beyt-shemeshlik Yoshuwaning ëtizidiki Perwerdigarning ehde sanduqi qoyulghan hëliqi chong qoram tash taki hazirghiche bu ishlargha guwah bolup, öz ornida turmaqta.
Ehde sanduqi Qiryat-yi’arim shehiride
19 Perwerdigar Beyt-shemeshliklerdin yetmish kishining jënini aldi. Chünki ular öz meyliche ehde sanduqining ichige qaridi. Ahaliler Perwerdigarning özlirini shunche qattiq urghanliqigha qayghurup haza ëchishti.
20 Beyt-shemeshlikler: “Perwerdigar, yeni bu muqeddes bolghan Xudaning aldida kimmu turalar? Ehde sanduqi emdi bu yerdin qeyerge apirilishi kërek?” dep nale-peryad qilishti. 21 Axiri ular Qiryat-yi’arim shehiridiki kishilerge elchi ewetip:
– Perwerdigarning ehde sanduqini Filistiyelikler qayturup berdi, emdi bu yerge këlip, uni ëlip këtinglar! – dëdi.
7
1 Shuningdin këyin Qiryat-yi’arim shehiridiki kishiler Perwerdigarning ehde sanduqini ëlip, kichikrek bir tagh üstige sëlinghan Abinadabning öyige apirip qoydi. Perwerdigarning ehde sanduqini saqlisun dep, ular Abinadabning oghli El’azarni paklap, shu wezipige teyinlidi.
2 Perwerdigarning ehde sanduqi uzaq waqit, yeni yigirme yil Qiryat-yi’arim shehiride turup qaldi. Bu mezgilde pütün Isra’illar hesret ichide Perwerdigargha intizar bolup turdi.
Samu’ilning Isra’illargha yëtekchilik qilishi
3 Samu’il Isra’illargha mundaq dëdi:
– Eger siler chin qelbinglardin Perwerdigargha qayta yëqinlishishni niyet qilsanglar, yat qowmlarning ilahliri we Ashtoret dëgen ayal ilahning butliridin ada-juda bolunglar. Özünglarni teltöküs Perwerdigargha atanglar, uningghila ibadet qilinglar. Shundaq qilsanglarla, u silerni Filistiyeliklerning qolidin qutquzidu.
4 Shuning bilen Isra’illar Ba’al bilen Ashtoretning butlirini tashlap, peqet Perwerdigarghila ibadet qildi.
5 Shu chaghda Samu’il ulargha:
– Pütün Isra’illar, Mizpahqa yighilinglar, men u yerde siler üchün Perwerdigargha du’a qilay, – dëdi.
6 Shundaq qilip pütün xelq Mizpah shehirige yighildi. Ular quduqtin su tartip, Perwerdigarning aldigha töküp, künboyi roza tutup, “Perwerdigargha qarshi gunah qilduq” dep iqrar qilishti. Samu’il Isra’illargha yëtekchilik qilishni Mizpah shehiride bashlidi.
7 Filistiyeliklerning hëliqi besh bëgi Isra’illarning Mizpahqa yighilghanliqini anglap, leshker tartip hujum qilishqa atlandi. Isra’illar buningdin xewer tëpip, Filistiyeliklerdin nahayiti qorqushup ketti we 8 Samu’ilgha:
– Biz üchün Perwerdigar – Xudayimizgha toxtimay nale qilsingiz, u bizni Filistiyeliklerning qolidin qutquzghay, – dep yëlindi. 9 Shuning bilen Samu’il ëmiwatqan bir qozini pütün pëti köydürme qurbanliq qilip, Perwerdigargha sundi. Shundaq qilip u Isra’illar üchün Perwerdigargha iltija qilghanidi, Perwerdigar uning iltijasini qobul qildi.
10 Samu’il köydürme qurbanliq qiliwatqanda, Filistiyelikler hujumgha ötüshke yëtip keldi. Emma shu küni Perwerdigar asmanda qattiq güldürmama güldürlitip, ularni sarasimige saldi. Netijide ular Isra’illargha meghlup boldi. 11 Isra’illar Mizpahtin chiqip, Filistiyeliklerni Beytkarghiche qoghlap, ularni yol boyi qirip mangdi.
12 Shuningdin këyin Samu’il Mizpah bilen Shën dëgen yerning otturisigha bir tashni tiklidi. Buni “Ebenezer” [yardem tëshi] dep atap, “bu chaghqiche Perwerdigar bizge yardem qilip keldi” dëdi. 13 Shundaq qilip Filistiyelikler meghlup qilindi. Samu’il hayat chaghda, Perwerdigar ularni Isra’iliye zëminigha qayta ayagh basturmidi. 14 Isra’illar Filistiyeliklerning qoligha chüshüp ketken Eqrondin Gatqiche bolghan ariliqtiki sheherlirining hemmisini, shundaqla bu sheherlerning yënidiki yerlernimu qayturuwëlip, pütün zëminini eslige keltürüwaldi. U chaghlarda Isra’illar bilen Amorlar tinch ötti.
15 Samu’il ömür boyi Isra’illargha yëtekchilik qildi. 16 U her yili Beytel, Gilgal, Mizpahni aylinip yürüp, u sheherlerde Isra’illarning erz-dewaliri üstidin höküm chiqiratti. 17 Andin yurti Ramahqa qaytip, u yerdimu oxshash ishlarni qilatti. U Ramahta Perwerdigargha atap, bir qurbanliq supisi saldi.
8 Isra’il xelqining Xudadin padishah teyinlep bërishni telep qilishi
1 Samu’il qërighan chëghida öz oghullirini Isra’illargha yëtekchilik qilishqa teyinligenidi. 2 Tunji oghlining ismi Yo’ël, ikkinchisining bolsa Abiya idi, ikkilisi Be’ersheba shehiride yëtekchilik qilatti. 3 Ular atisining yolini tutmay, mal-dunya qoghliship, para ëlip, naheq höküm chiqiratti.
4 Shu sewebtin Isra’illarning hemme aqsaqalliri jem bolup, Ramahqa Samu’il bilen körüshüshke keldi. 5 Ular uninggha:
– Siz yashinip qaldingiz, oghulliringiz bolsa sizning yolingizni tutmidi. Shunga bizge yëtekchilik qilishqa bashqa ellerningkidek bir padishah teyinlep bersingiz, – dëyishti.
6 Ularning: “Bizge yëtekchilik qilishqa bir padishah teyinlep bersingiz” dëgen bu telipi Samu’ilgha yaqmighanliqtin, u Perwerdigargha du’a qildi. 7 Perwerdigar uninggha mundaq dëdi: “Xelqning ëytqanlirining hemmisige qulaq sal! Ular sëni emes, belki mëni terk etti. Ular mëning, ularning üstidin dawamliq padishah bolushumni xalimaywatidu. 8 Men ularni Misirdin ëlip chiqqandin bëri, ular mëni tashlap, bashqa ilahlargha choqunup kelmekte. Emdi sënimu ret qiliwatidu. 9 Hazir ularning sözige qulaq sal. Biraq ularni jiddiy agahlandurup, ular sorighan hökümranliq qilghuchi padishahning ulargha qandaq mu’amile qilidighanliqini bildürüp qoy!”
Perwerdigarning Isra’il xelqini agahlandurushi
10 Samu’il özidin bir padishah teyinlep bërishni telep qilghan xelqqe Perwerdigarning ëytqanlirining hemmisini yetküzüp:
11 – Silerge hökümranliq qilghuchi padishah hoquqidin paydilinip, silerge mundaq mu’amile qilidu: oghulliringlarni öz ishigha tutuwëlip, bezilirini harwiliri we atliri üchün ishlitip, bezilirini harwilirining aldida yügürüshke salidu. 12 Bezilirini leshker bashliqliqigha teyinleydu. Beziliri ming leshkerge bashliq bolsa, beziliri ellik leshkerge bashliq bolidu. Oghulliringlarni padishahning yerlirini tërishqa, ormisini orushqa, qoral-yaraghlirini we jeng harwilirining jabduqlirini yasashqa qoyidu. 13 Qizliringlarni etirchi, ashpez we naway qilip qoyidu. 14 U silerning eng yaxshi ëtiz-ëriqliringlarni, üzümzarliqinglarni we zeytunzarliqinglarni tartiwëlip, özining emeldarlirigha bëridu. 15 Ashliq we üzüminglarning ondin birini ëliwëlip, qomandanliri we emeldarlirigha teqdim qilidu. 16 Serxil yash yigitliringlarni, er we ayal xizmetkarliringlarni hem ëshekliringlarni ëlip, öz ishigha salidu. 17 Qoyliringlarningmu ondin birini tartiwalidu. Siler uninggha qul bolup qalisiler. 18 Shuning bilen özünglargha tikligen padishah destidin dad-peryad chëkisiler, u chaghda Perwerdigar silerge qulaq salmaydu, – dep agahlandurdi.
19 Emma xelq Samu’ilning sözini ret qilip:
– Yaq, bizge bizni bashquridighan padishah kërek! 20 Shu chaghda bizmu bashqa ellerge oxshash bolimiz. Padishahimiz bizni bashquridu, u aldimizda bizni bashlap mangidighan, jenglerde bizge rehberlik qilidighan bolidu, – dep turuwaldi.
21 Samu’il ularning barliq sözlirini anglighandin këyin Perwerdigargha yetküzdi.
22 – Sen ularning sözige qulaq sëlip, ulargha bir padishah teyinlep ber! – dëdi Perwerdigar uninggha. Shuningdin këyin Samu’il Isra’illargha:
– Herqaysinglar öz yurtunglargha qaytinglar, – dëdi.
9 Samu’ilning Sa’ul bilen körüshüshi
1 Binyamin qebilisidin bolghan Kish isimlik bir adem bar idi. U Abi’ëlning oghli, Abi’ël Zirorning oghli, Ziror Bikoratning oghli, Bikorat bolsa Afiyahning oghli idi. Kish abruyluq, döletmen adem idi. 2 Uning Sa’ul atliq këlishken bir oghli bar idi, Isra’il xelqi ichide uningdin këlishkini yoq idi. Herqandaq ademning boyi uning yelkisidin ashmaytti. 3 Bir küni Kishning birnechche ëshiki yoqap ketti. Kish oghli Sa’ulgha:
– Balam, xizmetkarlardin birersini ëlip, ësheklerni izdep baqqina! – dëdi.
4 Sa’ul bir xizmetkar bilen Efrayim taghliq rayonida we Shalishah zëminida ësheklerni izdep tapalmidi. Sha’alim zëminigha ötüwidi, ëshekler u yerdimu yoq bolup chiqti. Shuningdin këyin ular Binyamin zëminini këzip chiqti, ësheklerni u yerlerdinmu tapalmidi. 5 Ular Zuf zëminigha kelgende, Sa’ul xizmetkarigha:
– Emdi öyge qaytayli! Bolmisa atam ësheklerdin emes, bizdin ensireshke bashlaydu, – dëdi.
6 Lëkin xizmetkari uninggha:
– Mana, bu aldimizdiki sheherde Xudaning neziri chüshken bir adem bar. U köpchilikning hörmitige sazawer bolup, uning ëytqanlirining hemmisi emelge ashidu. Emdi shu ademning yënigha barsaq, belkim u baridighan yolimizni bizge körsitip qalar, – dëdi.
7 – Eger shu ademning yënigha barsaq, u ademge nëmini sowghat qilimiz? – dëdi Sa’ul, – bizning xurjunimizda yëgüdek nerse qalmidi, uninggha sowghat qilghudek nerse yoq!
8 Xizmetkar Sa’ulgha jawaben:
– Mende bir kichik kümüsh tengge bar. Uni Xudaning neziri chüshken shu ademge bërey, baridighan yolimizni bizge körsitip bersun, – dëdi.
9-11 – Yaxshi, emise barayli, – dëdi Sa’ul.
Ular Xudaning neziri chüshken adem turidighan sheherge qarap mangdi. Ular dawangha chiqip, sheherge baridighan yolda këtiwatqanda, quduqtin su ekëlishke chiqqan qizlarni uchritip, ulardin:
– Ghayibni bilgüchi sheherdimu? – dep soridi.
(U zamanlarda Isra’iliyede kishiler Xudagha birer ish toghruluq iltija qilmaqchi bolsa, “ghayibni bilgüchining qëshigha barayli” deytti. Yeni hazir peyghember dëyilgen kishi, u zamanlarda “ghayibni bilgüchi” dep atilatti.)
12-13 – He’e, shundaq. U hëlila aldinglarda ketti, – dep jawab berdi qizlar, – tëzrek mënginglar. U sheherge bügünla keldi. Xelq sejdigahta qurbanliq qilmaqchi. Hazirla sheherge kiringlar, u taghqa ghizalanghili chiqishtin burun uni tapalaysiler. Jama’et u kelmigüche, ghizagha ëghiz tegküzmeydu, u du’a qilip bergendin këyinla, chaqirilghanlar ghizalinalaydu. Emdi mënginglar, mushu waqitta uni tapalaysiler.
14 Sa’ul xizmetkari bilen bu sheherge chiqip, sheherning ichige kirgende, Samu’ilning sejdigahqa bërish üchün del ular terepke qarap këliwatqanliqini kördi. 15 Perwerdigar Samu’ilgha Sa’ulning këlishidin bir kün burun ayan bolup mundaq dëgenidi: 16 “Ete mushu waqitta men sëning yëninggha Binyamin zëminidin bir adem ewetimen. Sen uning bëshigha yagh quyup, uni xelqim Isra’illargha bash qilip teyinle. U xelqimni Filistiyeliklerning qolidin qutulduridu. Xelqimning haligha nezer saldim, ularning dad-peryadi manga yetti.”
17 Samu’il Sa’ulni körgende Perwerdigar uninggha:
– Men sanga ëytqan adem del mushu, u mëning xelqim üstidin höküm süridu, – dëdi.
18 Shu chaghda Sa’ul sheher derwazisida Samu’ilning aldigha bërip, uningdin:
– Teqsir, ghayibni bilgüchining öyi qeyerdikin? – dep soridi.
19 Samu’il:
– Ghayibni bilgüchi men bolimen. Yürünglar, mëning aldimda mëngip sejdigahqa chiqinglar. Bügün siler men bilen bille ghizalinisiler. Sa’ul, ete etigende men sanga könglüngdikini ëytip bërip, sëni yolgha sëlip qoyimen. 20 Üch kün burun yitip ketken ëshekliringdin ghem qilma, ular tëpildi. Lëkin Isra’il xelqining istiki kimde? Sende we ata jemetingde emesmu? – dëdi.
21 – Men Binyamindin, yeni Isra’ilning eng kichik qebilisidin bolimen, bu qebile ichide jemetimiz eng erzimes bir jemettur, siz manga nëmishqa bundaq deysiz? – dep jawab berdi Sa’ul.
22 Samu’il Sa’ul bilen xizmetkarini shu yerdiki ottuz mëhman olturghan chong öyge bashlap kirip, törge olturghuzdi. 23 Këyin ashpezge:
– Men sanga, alahide saqlap qoy, dëgen göshni emdi ëlip kel, – dëdi.
24 Ashpez ong san göshni ekëlip, Sa’ulning aldigha qoydi.
– Mana, bu sanga atap ëlip qoyulghan gösh, merhemet, aldinggha tartip yëgin! Men mëhmanlarni chaqirghinimdin tartip, mushu waqitqiche bu sanga saqlandi, – dëdi Samu’il. Shu küni Sa’ul Samu’il bilen bille ghizalandi.
25 U ikkisi sejdigahtin sheherge qaytip kelgendin këyin, ögzide paranglashti, Sa’ul ögzide yëtip qaldi. 26 Tang atqan chaghda Samu’il ögzide yatqan Sa’ulni chaqirip:
– Ornungdin tur, men sëni yolgha sëlip qoyimen! – dëdi.
Sa’ul ornidin turup, Samu’il bilen chiqip ketti. 27 Ular sheherning chëtige barghanda, Samu’il Sa’ulgha:
– Xizmetkaringgha ëyt, u awwal mëngip tursun, – dëdi.
Xizmetkar ketkendin këyin Samu’il:
– Sen mushu yerde toxtap turghin, sanga Perwerdigarning ëytqinini yetküzüp qoyay, – dëdi.
10 Sa’ulning Isra’illargha padishah bolup teyinlinishi
1 Shuningdin këyin Samu’il bir quta zeytun yëghini Sa’ulning bëshigha quyup, uni söyüp:
– Mana bu Perwerdigarning sëni öz xelqi Isra’ilgha bash bolushqa teyinligini. 2 Bügün sen mendin ayrilghandin këyin, Binyamin zëminining bir chëtidiki Zelzax dëgen yerge yëtip barghiningda, Rahilening qebrisining yënida ikki ademni uchritisen, ular sanga: “Siz izdep chiqqan ëshekler tëpildi, atingiz emdi ësheklerdin emes, sizdin ensirep, ‘oghlumni qandaq taparmen?’ dep olturidu” deydu.
3 Sen u yerdin ötüp yene aldigha mëngip Tabordiki dup derixining yënigha yëtip kelgende, Beytelge Xudagha ibadet qilghili mangghan üch ademni uchritisen. Ularning biri üch oghlaq, biri üch nan we yene biri bir tulum sharab alghan bolup, 4 ular sanga salam qilip, ikki nan bëridu. Bergen nanlarni ëlishing kërek.
5 Uningdin këyin, sen Filistiyeliklerning qarawul etriti jaylashqan “Xudaning tëghi” dep atalghan Gib’ahqa barisen. Sheherge kirginingde, taghdiki sejdigahtin chüshüp kelgen peyghemberlerge yoluqisen. Ular chiltar, dap, sunay we liralarni chëliship, hayajanda warqirap, ussul oynishidu. 6 Shu chaghda Perwerdigarning Rohi sanga küch-qudrette chüshidu. Sen ulargha qoshulup, hayajanda warqirap, ussul oynap, bashqa bir ademdek bolup qalisen. 7 Bu alametler körüngen chaghda, sen özüng bilgenni qil. Chünki Xuda sanga yardur. 8 Sen Gilgalgha mendin burun yëtip barisen. Men shu yerde köydürme we amanliq qurbanliqi qilish üchün qëshinggha barimen. Sen u yerde men kelgüche yette kün saqlap turghin, men yëtip barghandin këyin, nëme qilishingni dep bërimen.
9 Sa’ul Samu’ildin ayrilip keynige burulup mëngishighila, Xuda uninggha yëngi bir qelb ata qildi. Aldin dëyilgen ashu alametlerning hemmisi shu küni emelge ashuruldi. 10 Sa’ul xizmetkari bilen Gib’ahqa kelgende, bir top peyghemberlerge yoluqti. Shu chaghda Xudaning Rohi uninggha küch-qudrette chüshti. Shuning bilen u hëliqi bir top peyghemberlerge qoshulup, hayajanda warqirap, ussul oynap ketti. 11 Ilgiri Sa’ulni tonuydighanlar buni körüp heyran qëlip, bir-birige:
– Kishning oghligha nëme bolghandu? Sa’ulmu peyghemberlerdinmidu? – dëyiship ketti. 12 Lëkin shu yerlik bir kishi Sa’ulni yaqlap:
– Emise bashqilarchu? Ularning atisi peyghembermidi? – dëdi.
“Sa’ulmu peyghemberlerdinmidu?” dëgen maqal ene shuningdin qalghan.
13 Sa’ul u yerde hayajanda warqirap, ussul oynashtin toxtighandin këyin, sejdigahqa chiqti.
14 Sa’ulning taghisi uni we uning xizmetkarini körüp:
– Siler zadi nege bardinglar? – dep soridi.
– Ësheklerni izdigili chiqqan! – dëdi Sa’ul, – ësheklerni tapalmighandin këyin, Samu’ilning yënigha barduq.
15 – U silerge nëme dëdi? – dep soridi Sa’ulning taghisi.
16 – U bizge ësheklerning tëpilghanliqini dep berdi, – dëdi Sa’ul, lëkin özining padishah bolup teyinlinidighanliqi toghrisida Samu’ilning ëytqanlirini taghisigha dëmidi.
17 Samu’il Isra’il xelqini Mizpahqa, Perwerdigarning huzurigha chaqirdi 18 we ulargha mundaq dëdi:
– Perwerdigar, yeni Isra’illarni tallighan Xuda shundaq deyduki: “Men silerni Misirdin ëlip chiqtim, silerni Misirliqlarning we silerge zulum qilghan barliq milletlerning qolidin qutuldurup chiqtim. 19 Lëkin emdi siler mëni – özünglarni pütün balayi’apet we musheqqetlerdin qutquzghan Xudayinglarni ret qilip, özünglargha bir padishah teyinlep bërishni telep qildinglar. Emdi siler qebile we jemet tertipi boyiche, men Perwerdigarning aldida hazir bolunglar.”
20 Shuningdin këyin Samu’il herbir qebilini Perwerdigarning aldida tizdi. Ularning ichidin Binyamin qebilisi tallandi. 21 Andin Samu’il Binyamin qebilisidiki herbir jemetni aldigha chiqardi, ulardin Matri jemeti tallandi. Axirida Matri jemetidikilerdin Kishning oghli Sa’ul tallandi. Lëkin ular Sa’ulni izdigende uni tapalmidi. 22 Shunga ular yene Perwerdigardin:
– U adem bu yerdimu? – dep soridi.
– U yaragh-jabduqlarning keynige yoshurunuwaldi, – dëdi Perwerdigar. 23 Birawlar yügürüp bërip Sa’ulni u yerdin ëlip keldi. U xalayiqning arisida turghanda, hëchkimning boyi uning yelkisidin ashmaytti.
24 Samu’il xelqqe:
– Perwerdigar tallighan ademni emdi kördünglarmu? Xelqimiz ichide uninggha yëtidighan birmu adem yoq, – dëdi.
Buning bilen xelqning hemmisi:
– Yashisun padishah! – dep chuqan kötürüshti.
25 Samu’il xelqqe padishahning mes’uliyiti we hoquqini ëytip berdi hemde ularni yazma shekilde yëzip, muqeddes jaygha qoydi. Andin këyin xelqni öylirige qayturuwetti.
26 Sa’ulmu Gib’ahqa, öz öyige qaytti. Qelbi Xuda teripidin tesirlendürülgen bir top baturlar uninggha hemrah boldi. 27 Lëkin bezi osal kishiler:
– Bu adem qandaqmu bizni qutquzalaydu? – dëyiship, Sa’ulni mensitmey, uninggha hëchqandaq sowghat bermidi. Sa’ul hëchnëme dëmidi.
11 Sa’ulning Ammonlarni meghlup qilishi
1 Ammonlarning padishahi Naxash Gil’adtiki Yabësh shehirige këlip, u yerni qamal qildi. Pütün Yabësh ahalisi padishah Naxashqa:
– Eger biz bilen këlishim tüzsile, silige el bolayli, – dëdi.
2 Padishah Naxash ulargha jawaben:
– Undaqta herbiringlarning ong közini oyuwëlip, pütkül Isra’illarni xorluqta qaldurush sherti astida, siler bilen ehde tüzey, – dëdi.
3 Yabëshning aqsaqalliri uninggha:
– Bizge yette künlük möhlet bergeyla, biz pütkül Isra’iliye zëminigha elchiler eweteyli, shu jeryanda bizni qutquzidighan adem chiqmisa, silige teslim bolayli, – dëdi.
4 Elchiler Sa’ulning yurti Gib’ah shehirige yëtip kelgende, xelqqe bu xewerni yetküzgenidi, pütün xelq dad-peryad kötürüp yighlashti. 5 Shu chaghda Sa’ul ëtizliqidin chiqip, öküzlirini heydep këliwatatti. U: “Xelq nëme üchün yighlishidu?” dep etrapidikilerdin sorighanidi, ular uninggha Yabështin kelgen kishilerning xewirini ëytti.
6 Sa’ul bu xewerni anglighanda, Xudaning Rohi uninggha küch-qudrette chüshüp, ghezipi qattiq örlidi. 7 U ikki öküzni soyup, parchilap, ularning göshlirini xewerchilerdin pütkül Isra’iliye zëminigha ewetip:
– Emdi kimki Sa’ul bilen Samu’ilgha egiship urushqa atlanmisa, uning buqilirimu mushundaq parchilinidu – dep ëlan qilghuzdi. Perwerdigar xelqqe Sa’ulning qehri arqiliq shundaq qorqunch saldiki, ular birdek ittipaqliship chiqip keldi. 8 Sa’ul ularni Bezeq dëgen yerge yighdi, u yerde Yehuda qebilisidin 30 ming kishi, Isra’ilning bashqa qebililiridin üch yüz ming kishi bar idi. 9 Sa’ul Gil’adtiki Yabështin kelgen elchilerge:
– Siler Yabëshqa qaytip bërip Yabëshliqlargha ëytinglar, ete chüshte ular qutquzulidu, – dëdi.
Yabëshliqlar bu xewerni anglap, intayin xushal bolup këtishti. 10 Ular Ammonlargha:
– Ete biz silerge teslim bolimiz, bizge qandaq qilghunglar kelse shundaq qilinglar, – dëdi.
11 Ikkinchi küni Sa’ul ademlirini üch qisimgha bölüp, tang ëtishi bilen Ammonlarning bargahigha hujum qilip kirip, chüshkiche ularni qirghin qildi. Hayat qalghanlar shundaq parakende bolup, her terepke qachtiki, hetta ikki ademning bir yerde turghanliqini körgili bolmidi.
12 Xelq Samu’ilgha:
– Sa’ul qandaqmu bizge padishah bolalisun dëgenler kimler? Ular otturigha chiqirilsun, biz ularni öltürimiz, – dëyishti.
13 – Bügün hëchkimni öltürüshke bolmaydu. Chünki bügün Perwerdigar Isra’iliyege nusret bergen kün, – dëdi Sa’ul.
14 Samu’il xalayiqqa:
– Gilgalgha bërip, shu yerde Sa’ulning padishahliqini yëngibashtin jakarlayli, – dëdi.
15 Xelq Gilgalgha bërip, Perwerdigar aldida Sa’ulning padishah ikenlikini yëngibashtin ëtirap qildi hem Perwerdigargha amanliq qurbanliqliri qilishti. Sa’ul bilen pütkül Isra’il xelqi shad-xuramliqqa chömdi.
12 Samu’ilning axirqi nutuqi
1 – Qaranglar! Mendin sorighininglarning hemmisini beja keltürdüm, silerge bir padishah teyinlep berdim, – dëdi Samu’il pütün Isra’illargha, 2 – Mana emdi bu padishah silerge rehberlik qilidu. Men qëridim, chachlirim aqardi, oghullirimmu silerning aranglarda turuptu. Men yash waqtimdin tartip hazirghiche silerge rehberlik qilip keldim. 3 Qaranglar, mana men bu yerde turuptimen. Siler bu yerde Perwerdigarning we u tallighan padishahning aldida manga erzinglar bolsa ëytinglar. Men kimning kalisini tartiwaldim, kimning ëshikini buliwaldim, kimning heqqini yëdim, kimge zulum saldim, kimning qolidin para alghanliqim seweblik közümni yumuwaldim? Eger shundaq ishlar bolghan bolsa, men choqum töleymen!
4 – Sili bizning heqqimizni yëmigen, hëchkimge zulum salmighan we hëch kishining qolidin birer nerse almighan, – dëyishti xalayiq.
5 Samu’il ulargha:
– Silerning mende hëch heqqinglar qalmighanliqigha Perwerdigar we u tallighan padishah bügün guwah bolsun, – dëgenidi, ular uninggha: “Guwah bolsun!” dëyishti.
6 Samu’il xalayiqqa:
– Musa bilen Harunni tallighuchi hem ata-bowanglarni Misirdin ëlip chiqquchi del Perwerdigar özidur. 7 Emdi siler öz jayinglarda qarap turunglar, men Perwerdigarning aldida uning silerge, shundaqla ata-bowanglargha qilghan adil emellirini aldinglargha qoyimen. 8 Yaqup Misirgha kelgendin këyin, ata-bowanglar Perwerdigargha yëlinghanda, Perwerdigar Musa bilen Harunni ata-bowanglarni Misirdin ëlip chiqishqa ewetken. Ular ata-bowanglarni Misirdin ëlip chiqip, mushu yerge olturaqlashturdi. 9 Emma ata-bowanglar özlirini tallighan Perwerdigar Xudani untughachqa, Xuda ularning Xazor shehiridiki qoshunning bash serkerdisi Sisiraning qoligha, Filistiyeliklerning qoligha we Mo’ab padishahining qoligha chüshüshige yol qoyghan. 10 Ata-bowanglar ularning qoligha chüshkende, Perwerdigargha nale-peryad qilip: “I Perwerdigar, biz sëni tashlap, Ba’al we Ashtoretlerge ibadet qilip, gunah qilduq, emdi bizni düshmenlirimizning qolidin qutquzghaysen. Biz sanga ibadet qilayli” dëgen. 11 Shunga Perwerdigar Gid’on, Bidan, Yëftax we men Samu’ilni silerni etrapinglardiki düshmenlerdin qutquzushqa ewetkenidi, shu sewebtin siler tinch-aman qaldinglar. 12 Gerche Xudayinglar bolghan Perwerdigar silerning öz padishahinglar bolsimu, Ammonlarning padishahi Naxashning silerge qarshi qopqinini körgininglarda, siler yenila qorqup, manga: “Bizge bizni idare qilidighan bir padishah teyinlep ber” dëdinglar.
13 Mana, bu siler xahishinglar boyiche telep qilghan padishahtur! Qaranglar, Perwerdigar üstünglardin hökümranliq qilishqa bir padishah qoydi. 14 Siler Perwerdigardin eyminip, uninggha ibadet qilip, uning sözige qulaq salsanglar, uning emrlirige qarshi chiqmay, üstünglardin hökümranliq qilghuchi padishah bilen birlikte Perwerdigar Xudayinglargha egeshsenglar, hemme ishinglar yaxshi bolidu. 15 Lëkin Perwerdigarning sözlirige qulaq salmay, uning emrlirige qarshi chiqsanglar, Perwerdigarning qudretlik qoli ata-bowanglarni jazalighandek silernimu jazalaydu. 16 Emdi öz jayinglarda dawamliq turup, Perwerdigarning köz aldinglarda qilidighan bu ajayip ishigha qaranglar. 17 Hazir bughday oridighan qurghaq waqit emesmu? Men Perwerdigardin tiley, u güldürmamiliq yamghur yaghduridu, shu chaghda siler padishah telep qilghanliqinglar bilen Perwerdigarning aldida qanchilik chong yamanliq qilghininglarni körisiler we bilisiler – dëdi.
18 Andin Samu’il Perwerdigargha du’a qilip tiliwidi, Perwerdigar shu küni güldürmamiliq yamghur yaghdurdi, xalayiq buning bilen Perwerdigardin hem Samu’ildin qattiq qorqup këtishti. 19 Xalayiq Samu’ilgha:
– Perwerdigar Xudayingizgha bizni ölüp ketmisun, dep du’a qilsingiz, chünki biz padishah teyinlep bërishni telep qilish bilen barliq gunahlirimiz üstige gunah ötküzüptimiz, – dëdi.
20 Samu’il xelqqe:
– Qorqmanglar! Gerche bu yamanliqni qilghan bolsanglarmu, emdi Perwerdigargha egishishtin waz kechmey, pütün qelbinglar bilen Perwerdigargha ibadet qilinglar. 21 Ëzip këtip, butlargha choqunup qalmanglar. Chünki ular paydisiz, silernimu qutquzalmaydu, ular këreksiz, quruq nersilerdur. 22 Perwerdigar özining ulugh namining hörmiti üchün öz xelqini tashlimaydu. Heqiqetenmu Perwerdigar silerni öz xelqi qilishqa irade qilghandur. 23 Manga kelsek, men hergiz silerge bolghan du’ayimni toxtitip, Perwerdigargha qarshi gunah qilmaymen. Men silerge yaxshi we toghra yolni körsitey, 24 siler peqetla Perwerdigardin qorqup, uninggha sadaqetlik bilen ibadet qilinglar. Uning silerge qilghan ishlirining neqeder ulugh ikenlikini oylanglar. 25 Eger siler yenila gunah qilsanglar, padishahinglarmu, özünglarmu birdek halak bolisiler, – dëdi.
13 Sa’ulning Perwerdigargha ita’etsizlik qilishi
1 Sa’ul textke chiqqan waqtida ottuz yash idi, Isra’iliyege qiriq ikki yil padishah boldi.* Ushbu ayettiki “ottuz” we “qiriq ikki” dëgen sanlar Ibraniyche qol yazmilardin chüshüp qalghan. Bu yerdiki “ottuz” bezi qedimki grëkche terjimilerge asasen ëlinghan. Sa’ul padishahning höküm sürgen waqti heqqide “Muqeddes Kitab”ta ikki oxshimighan menbe bar. Ibraniyche qol yazmilarning ushbu ayitide, “Sa’ul padishah ikki yil höküm sürgen” dep yëzilghan bolsa, “Elchilerning pa’aliyetliri” 13-bab 21-ayette “qiriq yil höküm sürgen” dep yëzilghan. Yuqiriqi menbelerge asasen biz Sa’ul padishahning qiriq ikki yil höküm sürgenlikini mölcherliyeleymiz. 2 Sa’ul özige Isra’iliyening leshkerliridin üch mingni talliwaldi, ulardin ikki mingi özi bilen birge Mikmas we Beytel ëdirliqlirida turdi; bir mingi oghli Yonatan bilen birge Binyamin qebilisige tewe Gib’ah dëgen yerde turdi. Qalghanlirini u öz öylirige qayturdi.
3 Yonatan Gebadiki Filistiyeliklerning qarawul etritige hujum qilip, ularni yengdi. Bu xewer Filistiyelikler arisida tëz tarqaldi. U chaghda Sa’ul pütün yurtta burgha† Burgha – qochqar qatarliq haywanlarning münggüzidin yasalghan, püwlep chëlinidighan qedimiy chalghu eswab. chaldurup, Ibraniylarni urushqa chaqirdi. 4 Barliq Isra’illar: “Sa’ul Filistiyeliklerning qarawul etritige hujum qilip yëngiptu” dëgen xewerni anglap, hem Filistiyeliklerning Isra’illargha öchlükini bilip, chaqiriq boyiche Gilgalgha këlip, Sa’ulgha egeshti.
5 Filistiyelikler Isra’illar bilen jeng qilishqa yighildi, ular üch ming jeng harwisi, alte ming at we dëngiz sahilidiki qumdek köp piyade leshkerlerni yighip këlip, Beyt’awenning künchiqish teripidiki Mikmasta chëdir tikti. 6 Emma Isra’illar bolsa özlirining xewp astida qalghanliqini, ehwalining nacharliqini körüp, gharlargha, kamarlargha, qiya tashlar arisigha, qebrilerge we azgallargha yoshurunuwaldi. 7 Bir qisimliri bolsa I’ordan deryasidin ötüp, Gad we Gil’ad zëminigha ötüp ketti. Sa’ul tëxiche Gilgalda idi. Uninggha egeshkenlerning hemmisini wehime basti. 8 Sa’ul, Samu’il özige ëytqandek yette kün kütti, emma Samu’il tëxiche Gilgalgha yëtip kelmigenidi. Shunga kishiler Sa’uldin ayrilip tarqilip këtishke bashlidi. 9 Sa’ul:
– Köydürme we amanliq qurbanliqini bu yerge ëlip këlinglar, – dëdi.
Andin özi köydürme qurbanliq qildi. 10 Lëkin köydürme qurbanliqni emdila qilip bolghanda, Samu’il yëtip keldi. Sa’ul uning aldigha qarshi ëlishqa chiqqanidi, 11 Samu’il:
– Sen nëme ish qilding? – dëdi.
– Qarisam xelq mendin ayrilip tarqilip këtiwatidu, sizmu dëgen waqitta yëtip kelmidingiz, yene këlip Filistiyelikler Mikmasqa toplinishti. 12 Shunga men ichimde: “Emdi Filistiyelikler Gilgalgha këlip, manga hujum qilidighan boldi, men tëxi Perwerdigardin yardem tilimigen tursam” dep oylap, köydürme qurbanliqni qilishqa mejbur boldum, – dëdi Sa’ul.
13 – Sen exmeqliq qilip, Perwerdigar Xudayingning sanga buyrughan emrige‡ Xudaning Samu’il arqiliq Sa’ulgha bergen emri, 10-bab, 8-ayetke qaralsun. ri’aye qilmiding! Bolmisa, Perwerdigar Isra’iliye üstidiki padishahliq ornungni ebedil’ebed mustehkem turghuzatti. 14 Emdi sëning padishahliq ornung uzaqqa barmaydu. Perwerdigar öz könglige muwapiq bir ademni tapti. Uni öz xelqining bëshi qildi. Chünki sen Perwerdigar sanga buyrughan emrge ri’aye qilmiding, – dëdi Samu’il Sa’ulgha.
15 Andin Samu’il Gilgaldin ayrilip, öz yoligha ketti. Qalghanliri Sa’ulgha egiship, uning leshkerliri bilen jem boldi. Ular Gilgaldin Binyamin qebilisige tewe Gib’ahqa keldi. Sa’ul öz ademlirini saniwidi, alte yüzche chiqti.
16 Sa’ul, oghli Yonatan we ulargha egeshküchiler Binyamin zëminidiki Gib’ahta toxtap qaldi. Filistiyelikler bolsa Mikmasta bargah qurghanidi. 17 Bu chaghda Filistiyeliklerning üch sepke bölüngen zerbidar qisimliri bargahidin chiqti. Bir qismi shimalgha qarap, Shu’al zëminidiki Ofrahqa yol aldi, 18 bir qismi gherbke qarap, Beyt-xorongha baridighan yolgha chüshti, yene bir qismi chölning chëtidiki Zibo’im jilghisigha qaraydighan taghqa qarap mangdi.
19 U chaghlarda pütün Isra’iliyede birmu tömürchi yoq idi. Chünki Filistiyelikler Ibraniylar özlirige qilich, neyze soqturuwalmisun dep, ularning tömürchilik qilishigha yol qoymighanidi, 20 shu sewebtin Isra’illarning hemmisi ketmen, palta, orghaq we sapan chishlirini bilesh üchün Filistiyeliklerning qëshigha baratti. 21 Sapan chishliri yaki ketmen bileshning heqqi sekkiz giram kümüsh, üch chishliq ara, palta yaki kala noquydighan zixni bileshning heqqi töt giram kümüsh idi. 22 Shunga urush bolidighan waqitlargha kelgende, yalghuz Sa’ul bilen uning oghli Yonatandila neyze-qilich bolghandin bashqa, uninggha egeshkenlerning hëchqaysisida ya qilich, ya neyze yoq idi.
23 Eyni waqitta Filistiyeliklerning bir qarawul etriti Mikmastiki dawangha muhapizetchilikke chiqqanidi.
*1 †3 ‡13 14 Yonatanning Filistiyeliklerge hujum qilishi
1 Bir küni Sa’ulning oghli Yonatan özining yaraghlirini kötürgen yigitke:
– Yür, qarshi tereptiki Filistiyeliklerning qarawul etriti jaylashqan yerge öteyli, – dëdi, lëkin buni atisigha ëytmidi. 2 Bu chaghda Sa’ul we uninggha egeshken alte yüzche adem Gib’ahning eng chëtidiki Migron dëgen jayda bir anar derixining yënida bargahta idi. 3 Rohaniy Axiya ularning ichide bolup, rohaniyliq qilip ëfodni* Ëfod – rohaniyliq kiyim. Bu yerde ushbu kiyim rohaniyliq xizmitide bolghan adem teripidin Xudaning iradisini bilish üchün ishlitilgen. kötüretti. U Ikabodning qërindishi Axitubning oghli idi. Axitub Pinixasning oghli, Shiloda Perwerdigargha rohaniyliq qilghan Elining newrisi idi. Yonatanning ketkinini xelq bilmey qaldi.
4 Filistiyeliklerning qarawul etriti jaylashqan yerge bërish üchün Yonatan Bozëz we Seneh dep atilidighan ikki tik qiyaning otturisidiki dawandin ötüshi kërek idi. 5 Qiyaning biri shimalgha – Mikmasqa, biri jenubqa – Gebagha qarap turatti.
6 – Yür, bu xetnisizlerning qarawul etriti jaylashqan yerge barayli, – dëdi Yonatan qoral-yaragh kötürgüchisige, – Perwerdigar biz üchün birer ish qilsa ejeb emes. Chünki Perwerdigarning birkimge nusret ata qilishi, u kishining adimining az yaki köp bolushigha baghliq emes.
7 – Könglingizde nëme bolsa, shundaq qiling! Nëme ish qilsingiz, men siz bilen bille bolimen, – dëdi qoral-yaragh kötürgüchisi.
8 – Biz u ademler turuwatqan terepke ötüp, ulargha özimizni körsiteyli. 9 Eger ular bizge: “Biz silerning yëninglargha barghuche ashu yerde turup turunglar” dëse, ularning yënigha barmay, öz jayimizda turup turayli, 10 eger: “Bizning yënimizgha këlinglar” dëse, barayli. Shundaq qilsaq, bu, Perwerdigar ularni bizning qolimizgha tapshurghanliqining bir belgisi bolghay, – dëdi Yonatan.
11 Ikkiylen özlirini Filistiyeliklerning qarawullirigha körsetkenidi, qarawullar:
– Mana, Ibraniylar özlirini yoshurghan kamarlardin chiqti, – dëdi. 12 Andin ular Yonatan bilen uning qoral-yaragh kötürgüchisige:
– Bu yaqqa këlinglar, burnunglarning noxlisini ëlip qoyayli, – dëdi.
– Manga egiship mang, – dëdi Yonatan qoral-yaragh kötürgüchisige, – Perwerdigar ularni Isra’illarning qoligha berdi.
13 Yonatan Filistiyelikler terepke ömilep, yamiship chiqishqa bashlidi, qoral-yaragh kötürgüchisimu arqisidin egeshti. Yonatan Filistiyeliklerge ëtilip, ularni yerge yiqitti, yaragh kötürgüchisimu uninggha egiship, ularni öltürüshke kirishti. 14 Bu deslepki hujumda Yonatan bilen uning qoral-yaragh kötürgüchisi texminen üch mo këlidighan yerde yigirme ademni öltürdi. 15 Tosattin bargah we daladiki Filistiyelikler topi alaqzade bolup këtishti, qarawullar we zerbidarlarmu qorqup, titrep këtishti, yermu tewrep ketti. Bu Xudadin kelgen qorqunch idi.
Isra’illarning Filistiyeliklerni qoghlishi
16 Sa’ulning Binyamin qebilisige tewe Gib’ah dëgen yerdiki qarawulliri Filistiyelikler qoshunining parakende bolup, uyaq-buyaqqa pitirap ketkenlikini körüp qaldi. 17 Sa’ul ulargha:
– Qarap bëqinglar, arimizda kimler yoq iken? – dëdi.
Ular tekshürüp bëqiwidi, Yonatan bilen uning qoral-yaragh kötürgüchisi yoq bolup chiqti. 18 Andin Sa’ul Axiyagha buyrup:
– Ëfodni ëlip kel, – dëdi.
U waqitta Axiya Isra’illarning aldida ëfodni kötürüp mangatti. 19 Sa’ul rohaniygha sözlewatqanda, Filistiyeliklerning bargahidiki warang-churung barghansëri küchiyip ketti. U rohaniygha:
– Boldi qil, kërek emes, – dëdi.
20 Sa’ul derhal özige egeshken pütün xelqni yighip, jenggahqa bërip, Filistiyeliklerning neyze-qilich bilen öz’ara bir-birini qirghin qilishiwatqanliqini, ularning ajayip parakende bolup këtishkenlikini kördi. 21 Bu chaghda, ilgiri Filistiyeliklerge qoshulup ketken hem ular bilen bargahqa këlip qalghan Ibraniylar Filistiyeliklerni tashlap, Sa’ul we Yonatangha egiship kelgen Isra’illargha qoshuluwaldi. 22 Efrayim taghliq rayonigha yoshurunghan Isra’illarmu Filistiyeliklerning qachqanliqini anglap, jengge chiqip ularni qoghlidi. 23 Shu küni Perwerdigar Isra’illargha chong nusret berdi. Bu jeng Beyt’awenning yiraq yerlirigiche yëyildi.
Sa’ulning exmiqane qesimi
24 U küni Isra’illar nahayiti hërip halidin ketti. Chünki Sa’ul ularni qesem bilen baghlap: “Men düshmenlirimdin intiqam ëlip bolmighuche, kech kirishtin burun ta’am yëgen kishi qarghishqa ketsun” dep ëytqanidi. Shuning bilen hëchkim hëchnëme yëmidi. 25-26 Ular ormanliqqa yëtip barghanda, yerde here könekliridin ëqip chüshüwatqan hesellerni kördi. Shundaqtimu hëchkim uningdin azraqmu ëlip aghzigha salmidi, chünki ular qesemdin qorqushti.
27 Lëkin Yonatan atisining xelqni qesem bilen baghlighanliqini anglimighanidi, shunga u qolidiki tayiqini here könikige tiqip, hesel ëlip, aghzigha sëliwidi, közi nurlinip ketti. 28 Emma köpchiliktin bireylen uninggha:
– Atingiz xelqni qesem bilen qattiq baghlap: “Bügün herqandaq nerse yëgen adem qarghishqa ketsun” dep ëytqanidi, shuning üchün hemmeylen bek hërip, halimizdin kettuq, – dëdi.
29 – Atam hemmimizni bek tenglikte qalduruptu, – dëdi Yonatan, – qaranglar, men bu heseldin azraq tëtip bëqiwidim, közüm roshenliship ketti. 30 Eger bügün xelq düshmenlirimizdin olja alghan nersilerdin xalighiniche yëgen bolsa, tëximu yaxshi bolmasmidi? Bügün öltürülgen Filistiyelikler tëximu köp bolmasmidi?
31 Shu küni ular Filistiyeliklerni sür-toqay qilip, Mikmastin Ayyalonghiche qoghlidi. Emma hemmeylen barghansëri ajizlap ketkenidi, 32 shunga ular oljilargha özini ëtip, qoy, kala we mozaylarni udul kelgen yerde soyup, qënini ëqitmay göshini yëdi. 33 Beziler Sa’ulgha:
– Xelq qëni ëqitilmighan göshlerni yëyish bilen Perwerdigar aldida gunah qildi, – dep ëytqanidi, Sa’ul:
– Bu Xudaning ehdisige xilapliq qilghanliqtur! Emdi derhal bu yerge chong bir tashni domilitip këlinglar, 34 xelqning arisigha bërip, ulargha ëytinglar: “Herbir kishi öz mëlini yënimgha ekëlip, bu yerde soyup yësun, qëni ëqitilmighan göshni yep, Perwerdigar aldida gunah qilmisun” – dëdi.
Shuning bilen hemmeylen u këchisi öz mëlini yëtilep këlip, shu yerde soydi. 35 Sa’ul Perwerdigargha atap bir qurbanliq supisi yasidi, bu uning Perwerdigargha atap yasighan tunji qurbanliq supisi idi.
36 Andin Sa’ul ademlirige:
– Këchiche Filistiyeliklerning arqisidin qoghlap, tang ëtishtin burun ularning mal-mülüklirini tartiwëlip, hëch birini tirik qoymayli! – dëdi.
– Sizge qandaq qilish yaxshi bolsa, shundaq qiling, – dëdi ular. Lëkin rohaniy söz qisturup:
– Biz aldi bilen Xudaning iradisini bileyli, – dëdi.
37 Sa’ul Xudadin:
– Men Filistiyeliklerning arqisidin qoghlisam bolamdu? Ularni Isra’illarning qoligha tapshuramsen? – dep soridi. Lëkin shu küni Xudadin hëch jawab kelmidi. 38 Shunga Sa’ul:
– Ey leshker bashliri, hemminglar bu yerge këlinglar, bügün nëme gunah qilinghanliqini ëniqlap chiqayli. 39 Men Isra’illargha nusret bergüchi menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, bu gunahni qilghan kishi hetta oghlum Yonatan bolsimu ölüshi kërek, – dëdi.
Lëkin xelqtin hëchqandaq sada chiqmidi. 40 Andin u pütkül Isra’illargha:
– Siler bir terepte turunglar, oghlum Yonatan ikkimiz yene bir terepte turayli, – dëdi.
– Sizge qandaq qilish yaxshi bolsa, shundaq qiling, – dëdi xelq.
41 Sa’ul Perwerdigar – Isra’illarni tallighan Xudagha:
– Kimning gunahkar ikenlikini körsetkeysen, – dëdi.
Këyin chek tashliniwidi, chek Sa’ul bilen Yonatangha chiqti, xelq qutuldi. 42 Sa’ul:
– Men bilen oghlum Yonatangha chek tashlansun, – dëdi.
Chek Yonatangha chiqti. 43 Sa’ul Yonatangha:
– Sen nëme qilghanliqingni manga ëyt, – dëdi.
– Qolumdiki tayaq bilen kichikkine hesel ëlip tëtip baqqinim rast. Mana, ölüshke razimen, – dëdi Yonatan.
44 – Ey Yonatan! Choqum ölüshüng kërek, bolmisa Xuda mëni ëghir jazalighay – dëdi Sa’ul.
45 Lëkin xelq uninggha:
– Isra’illarni shunchiwala chong ghelibe-nusretke yetküzgen Yonatan tursa, ejeba u ölüshi kërekmu? Hergiz undaq qilishqa bolmaydu! Biz menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimizki, uning bir tal moyighimu tëgishke bolmaydu, chünki u Xudaning yardimi bilen bügün shunche chong ishni qildi, – dëdi.
Ene shu teriqide xelq Yonatanni ölümdin qutuldurup qaldi. 46 Shuningdin këyin Sa’ul Filistiyeliklerni qoghlimay yënip ketti, Filistiyeliklermu öz yurtigha qaytip ketti.
Sa’ulning jeng ghelibiliri
47 Sa’ul Isra’iliye padishahliqini mustehkem qolgha alghandin këyin, etrapidiki barliq düshmenliri bilen jeng qildi. Mo’abliqlar, Ammonlar, Idomluqlar, Zobahtiki padishahlar we Filistiyelikler bilen jeng qilip, qaysi terepke yüzlenmisun, u ghelibe qildi. 48 Sa’ul jengde batur idi, u Amaleklerni meghlup qilip, Isra’illarni bulang-talang qilghanlarning qolidin qutquzdi.
49 Sa’ulning oghulliri Yonatan, Yishwi we Malkishuwalar idi, qizliri bolsa chongi Mërab, kichiki Mikal idi. 50 Sa’ulning ayali Axino’am bolup, Axima’azning qizi idi. Sa’ulning qoshunining bash serkerdisi Abnër bolup, u Sa’ulning taghisi Nërning oghli idi. 51 Sa’ulning atisi Kish bilen Abnërning atisi Nër, Abi’ëlning oghulliri idi.
52 Sa’ulning pütün ömri Filistiyelikler bilen da’im qattiq jeng qilish bilen ötti. Shunga Sa’ul herqachan küchtünggür yaki batur birini körse, uni öz xizmitige salatti.
*3 15 Sa’ulning Perwerdigarning buyruqlirigha toluq boysunmasliqi
1 Samu’il Sa’ulgha mundaq dëdi:
– Bëshinggha yagh quyup, sëni Perwerdigarning öz xelqi bolghan Isra’illargha padishahliqqa teyinligili Perwerdigar teripidin ewetilgen adem men bolimen. 2 Qudretlik Serdar Perwerdigar mundaq deyduki: “Isra’illar Misirdin chiqqan chaghda, Amaleklerning ulargha qarshi chiqqanliqliri üchün, men Amaleklerni jazalaymen. 3 Emdi sen Amaleklerge hujum qilip, pütün xelqini mal-mülükliri bilen – er-ayal, bala-chaqa, qoy-kala, töge we ësheklergiche ich aghritip olturmay teltöküs yoqitiwet* Bu yerdiki Ibraniyche söz ‘adem we nersilerni teltöküs yoqitish arqiliq, ularni Perwerdigargha atash’ dëgen menini bildüridu..”
4 Shuningdin këyin Sa’ul leshkerlerni Tila’imgha yighip, sanaqtin ötküzdi. Piyade leshkerler sani Yehuda qebilisidin on ming, Isra’iliyening bashqa qebililiridin bolsa jem’iy ikki yüz ming chiqti.
5 Sa’ul Amaleklerning shehirige këlip, jilghida böktürmide yatti. 6 Andin Qënlargha: “Isra’illar Misirdin chiqqanda, ulargha mëhribanliq körsetkenidinglar, shunga silerni Amalekler bilen qoshup yoqitiwetmeslikim üchün, emdi Amaleklerdin bölünüp chiqip këtinglar!” dep xewer berdi.
7 Sa’ul Amaleklerni Xawila dëgen yerdin taki Misirning sherqidiki Shur dëgen yergiche qoghlap qirip, 8 Amaleklerning padishahi Agagni tirik tutup, qalghan pütün xelqini qilich bilen teltöküs yoqatti. 9 Emma Sa’ul bilen xelq Agaggha, shundaqla sëmiz kala, qoy, mozay we qozilargha ich aghritip, qimmiti barliki mallarni öltürmey, qimmiti yoq erzimeslirining birinimu qoymay yoqitiwetti.
Sa’ulning Perwerdigar teripidin padishahliqtin ëliwëtilishi
10 Bu chaghda Samu’ilgha Perwerdigardin mundaq wehiy keldi:
11 “Sa’ul mendin yüz örüp, buyruqimni ijra qilmidi, uni padishah qilghinimgha pushayman qildim”. Samu’il qewetla achchiqlinip, pütün këche Perwerdigargha nale-peryad qilip chiqti. 12 Samu’il etisi seher qopup Sa’ulning qëshigha barghanda, uninggha: “Sa’ul Karmelge bërip, öz sheripige bir xatire munari teyinlep, andin Gilgalgha këtiptu” dëgen xewer yëtip keldi. 13 Samu’il Sa’ulning yënigha këliwidi, Sa’ul uninggha:
– Perwerdigar sizge bext ata qilghay! Men Perwerdigarning buyruqini ijra qildim, – dëdi.
14 Samu’il uninggha:
– Quliqimgha qoylarning mereshliri, kalilarning möreshliri anglinidighu, bu nëme ish? – dëwidi, 15 Sa’ul uninggha:
– U, ademlirimning Amaleklerdin alghan oljiliri, Perwerdigar Xudayingizgha qurbanliq qilish üchün ular sëmiz kala, qoylarni ayap, saqlap qëlishti. Qalghanlirining hemmisini biz teltöküs yoqitiwettuq, – dëdi.
Samu’il Sa’ulgha qarap:
16 – Toxtap tur! Men sanga Perwerdigarning tünügün axsham manga dëgen sözlirini ëytip bërey, – dëdi.
– Qëni, merhemet, – dëdi Sa’ul.
17 – Gerche özüngni muhim adem emes, dep hësablap yürsengmu, emeliyette Isra’il qebililirining bashliqi emesmusen? – dëdi Samu’il Sa’ulgha, – Perwerdigar sëning bëshinggha yagh quydurup, sëni Isra’illarning padishahi qildi. 18 Perwerdigar sanga: “Bërip, ashu gunahkar Amaleklerni teltöküs qetl qiliwet, hemmisini yoqatquche ular bilen jeng qil” dep emr bërip, sëni yolgha salghanidi. 19 Sen nëme üchün Perwerdigargha ita’et qilmay, jeng oljilirini ëlishqa aldirap, Perwerdigar yaman dep qarighan ishlarni qilding?
20 – Men heqiqeten Perwerdigargha ita’et qildim, – dëdi Sa’ul Samu’ilgha, – Perwerdigarning manga körsetken yolida mangdim, Amaleklerning padishahi Agagni tutup, Amaleklerni teltöküs yoqattim. 21 Ademlirim bolsa: “Gilgalda Perwerdigar Xudayingizgha qurbanliq qilayli” dep, teltöküs qirip tashlinishqa tëgishlik bolghan oljilarning ichidin eng yaxshi qoy, kalilarni tallap ëlishti, xalas.
22 – Perwerdigar herqandaq köydürme we bashqa qurbanliqlardin köre, özige ita’et qilishni yaxshi körmesmu? – dëdi Samu’il, – bilginki, ita’et qilish, qurbanliq qilishtin yaxshidur, Perwerdigarning buyruqigha boysunush, qochqar mëyini köydürüp hediye qilishtin ewzeldur.
23 Öz bëshimchiliq qilishning gunahi, jadugerlik gunahigha oxshashla yamandur. Jahilliqning gunahi bolsa, butqa choqunushning gunahigha oxshashla ëghirdur. Sen Perwerdigarning emrini tashliwetkenliking üchün, Perwerdigarmu sëni padishahliqtin ëlip tashliwetti.
24 – Men gunah ötküzdüm! – dëdi Sa’ul Samu’ilgha, – men xelqtin qorqup, ularning gëpige kirip, Perwerdigarning buyruqigha we sizning gëpingizge xilapliq qiliptimen. 25 Emdi sizdin tileyki, gunahimdin këchip, men bilen bille qaytsingiz, shuning bilen Perwerdigargha ibadet qilay.
26 – Men sen bilen bille qaytmaymen, – dëdi Samu’il Sa’ulgha, – sen Perwerdigarning emrini tashliwetkenliking üchün, Perwerdigarmu sëni padishahliqtin ëlip tashliwetti.
27 Samu’il arqigha burulup mangmaqchi boluwidi, Sa’ul uning tonining pëshige ësilip, uni tartip yirtiwetti.
28 – Perwerdigar bügün Isra’iliye padishahliqini sëning qolungdin tartiwëlip, uni sendin yaxshiraq birsige berdi, – dëdi Samu’il Sa’ulgha, 29 – Isra’illarning menggülük Xudasi yalghan sözlimeydu, iradisidin yanmaydu. U insan emes, hergiz iradisini özgertmeydu.
30 – Men gunahkarmen, shundaq bolghan teqdirdimu xelqimning aqsaqalliri we Isra’illarning aldida yüzümni qilip men bilen bille qayting, shuning bilen men Perwerdigar Xudayingizgha ibadet qilay, – dëdi Sa’ul. 31 Shuningdin këyin Samu’il Sa’ul bilen bille qaytti, Sa’ul Perwerdigargha ibadet qildi.
Samu’ilning Amaleklerning padishahini qetl qilishi
32 Samu’il Amaleklerning padishahi Agagni özining aldigha ëlip këlishni ëytti. Agag öziche: “Emdi ölüm xewpi ötüp ketti” dep oylidi we xatirjem halda Samu’ilning aldigha keldi.
33 – Sen shemshiring bilen anilarni baliliridin ayrighaniding, xuddi shuninggha oxshash sëning anangmu öz oghlidin ayrilsun, – dëdi Samu’il we Gilgalda Perwerdigar aldida Agagni shemsher bilen chëpip tashlidi.
34 Shuningdin këyin Samu’il Ramahqa qaytti, Sa’ulmu Gib’ahqa – öz öyige qaytip ketti. 35 Samu’il taki alemdin ötküche Sa’ulni qayta körmidi, lëkin uning üchün qayghurup yürdi. Perwerdigar Sa’ulni Isra’illargha padishah qilghinigha pushayman qilghanidi.
*3 16 Xudaning Dawutni padishahliqqa tallishi
1 Perwerdigar Samu’ilgha mundaq dëdi:
– Men Sa’ulning Isra’ilgha padishah bolushini ret qilghan tursam, sen qachanghiche qayghurisen? Sen münggüzge zeytun yëghi toldurup Beytlehemlik Yishayningkige bar, men uning oghulliridin birini özümge padishah qilip tallidim.
2 – Men qandaq barimen? Sa’ul anglap qalsa, mëni öltürüwëtidu, – dëdi Samu’il.
– Sen bir chishi mozayni alghach bar we: “Men Perwerdigargha atap qurbanliq qilghili keldim” dëgin. 3 Yishayni qurbanliq göshini yëyishke teklip qil, shu chaghda men sanga nëme qilishingni dep bërimen. Sen men sanga özüm körsitidighan ademning bëshigha yagh quy, – dëdi Perwerdigar.
4 Samu’il Perwerdigarning dëgini boyiche qildi. U Beytlehemge yëtip kelgende, yurt aqsaqalliri qorqunch bilen uni qarshi ëlip:
– Amanliq bolsun dep keldilimu? – dep soridi. 5 U aqsaqallargha:
– Amanliq bolsun dep keldim, Perwerdigargha qurbanliq qilghili keldim. Özünglarni paklap, men bilen bille qurbanliq göshi yëyishke këlinglar, – dëdi.
Samu’il Yishay bilen uning oghullirini paklighandin këyin, ularni qurbanliq göshi yëyishke teklip qildi.
6 Ular kelgen chaghda Samu’ilning közi Eli’abqa chüshüp, ichide: “Perwerdigarning tallighini mushu bolsa kërek” dep oylidi. 7 Lëkin Perwerdigar Samu’ilgha: “Uning tashqi körünüshi bilen ëgiz bestigila qarima, men uni ret qildim. Perwerdigar bendilerge oxshash tashqi körünüshke qarimaydu, qelbke qaraydu” dëdi.
8 Yishay özining oghli Abinadabni Samu’ilning aldidin ötküzgenidi. Samu’il:
– Perwerdigar uni tallimidi, – dëdi.
9 Yishay Shammahni Samu’ilning aldidin ötküzüwidi, Samu’il:
– Perwerdigar unimu tallimidi, – dëdi.
10 Yishay u yerdiki yette oghlining hemmisini Samu’ilning aldidin ötküzüwidi, Samu’il:
– Perwerdigar ularning hëchqaysisini tallimaptu, – dëdi we 11 – oghulliringizning hemmisi mushumu? – dep soridi.
– Kenjimmu bar, u hazir qoy bëqiwatidu, – dep jawab berdi Yishay.
– Chaqirip këlishke adem eweting, – dëdi Samu’il Yishaygha, – u kelmigüche, dastixangha olturmaymiz. 12 Yishay adem ewetip Dawutni chaqirip keldi. Dawut közliri yënip turidighan, ikki mengzi qizil, këlishken bir yigit idi. Perwerdigar: “Del mushu, bërip uning bëshigha yagh quy!” dëdi. 13 Samu’il münggüzdiki zeytun yëghini ëlip, akiliri aldida uning bëshigha quydi. Shu kündin tartip Perwerdigarning Rohi Dawutqa küchlük chüshüshke bashlidi. Shuningdin këyin Samu’il Ramahqa qaytip ketti.
Dawutning Sa’ul padishahning xizmitide bolushi
14 Perwerdigarning Rohi Sa’uldin ayrildi. Perwerdigar tereptin ewetilgen bir yaman roh uni qattiq wehimige sëlishqa bashlidi. 15 Sa’ulning emeldarliri uninggha:
– Hazir Perwerdigar tereptin ewetilgen bir yaman rohning özlirini qattiq qorqunchqa sëliwatqanliqini körüwatimiz. 16 Xojam, bizge lirani yaxshi chalidighan bir adem tëpip këlishke buyruq qilghayla, Perwerdigar tereptin yaman roh këlip özlirini tutup qalghanda u adem lira chalsa, özliri yaxshi bolup qalila, – dëgenidi. 17 Sa’ul emeldarlirigha:
– Men üchün usta bir lirachini tëpip yënimgha ekëlinglar, – dëdi.
18 – Men Beytlehemlik Yishayning bir oghlini körgen, u lira chëlishqa usta iken. U batur, jengde jesur, danaliq bilen sözleydighan, tolimu këlishken yigit iken, Perwerdigar uninggha yardur, – dëdi bir ghulam.
19 Sa’ul buni anglap Yishaygha chaparmenlerni ewetip: “Qoy baqidighan Dawut dëgen oghlungni mëning yënimgha ewetiwet” dëdi. 20 Yishay oghli Dawut bilen birge bir oghlaqni, nan artilghan bir ëshekni we bir tulum sharabni qoshup Sa’ulgha ewetti. 21 Dawut Sa’ulning huzurigha këlip, uning xizmitige kirishti. Dawutqa Sa’ulning qattiq mëhri chüshüp qaldi. Shuning bilen uni özining qoral-yaragh kötürgüchisi qiliwaldi. 22 Andin Sa’ul Yishaygha: “Dawut manga yarap qaldi. Yënimda qëlip xizmitimni qilsun” dep xewer ewetti. 23 Shu kündin bashlap Perwerdigar tereptin kelgen yaman roh Sa’ulni tutqanda, Dawut lirani qoligha ëlip chalatti, shuning bilen Sa’ul aram tëpip, yaxshi bolup qalatti, yaman rohmu uningdin chiqip këtetti.
17 Golyatning Isra’illarni haqaretlishi
1 Filistiyelikler jeng qilish üchün qoshunlirini yighip, Yehuda zëminigha tewe Sokoh dëgen sheherde jem boldi. Ular Sokoh we Azëqa sheherlirining otturisidiki Efes-dammim dëgen yerde bargah qurdi. 2 Sa’ul bilen Isra’iliye leshkerlirimu birliship, Ëlah jilghisida bargah qurup, qoshunlirini tizip, Filistiyelikler bilen jeng qilishqa teyyarlandi. 3 Filistiyelikler bu tereptiki taghda, Isra’illar bolsa u tereptiki taghda turushti, ularning otturisida bir jilgha bar idi.
4 Filistiyelikler tereptin Golyat dëgen bir küchtünggür otturigha chiqti. U Gat shehiridin bolup, boyining ëgizliki üch mëtirgha yëqin idi. 5 Bëshigha tuch dubulgha, uchisigha zenjir sawut kiyip qorallanghan bolup, zenjir sawutning ëghirliqi atmish kilogha yëqin këletti. 6 Pachiqigha tuchtin yögek baghlap, öshnisige bir tuch neyze ësiwalghanidi. 7 Qolidiki neyzisining destisi rext toquydighan destigahning oqidek tom idi, tömür uchining ëghirliqi bolsa texminen yette kilo këletti. Golyatning aldida bir leshker uning chong qalqinini kötürüp mangatti.
8 Golyat Isra’illargha qarap turup, mundaq dep towlidi:
– Siler sep tüzüp nëme qilmaqchisiler? Mana men Filistiyelikqu? Siler peqetla Sa’ulning qulliri emesmu? Qëni, ichinglardin bireylenni tallap, mëning yënimgha keltürünglar. 9 Eger u men bilen ëliship mëni öltürüwëtelise, biz silerge qul bolayli; eger uni men yëngip öltürüwëtelisem, siler bizge qul bolup, xizmitimizni qilinglar. 10 U Filistiyelik sözini yene dawamlashturdi:
– Men bügün Isra’iliye qoshunini shermende qilimen. Qëni, men bilen ëlishqili bir adem chiqiringlar!
11 Sa’ul we pütün Isra’illar bu Filistiyelikning geplirini anglap, alaqzade bolup, qorqushup ketti.
Yishayning Dawutni Sa’ulning bargahigha ewetishi
12 Dawut Yehuda zëminining Beytlehem shehiridiki Efrata jemetidin bolghan Yishay dëgen ademning balisi bolup, Yishayning sekkiz oghli bar idi. Sa’ul höküm sürgen dewrde Yishay yashinip qalghan bolup, köpchilik uni hörmetleytti. 13 Yishayning üch chong oghli Sa’ul bilen jengge chiqqanidi. Jengge chiqqan tunji oghlining ëti Eli’ab, ikkinchisining ëti Abinadab, üchinchisining bolsa Shammah idi. 14 Dawut oghullarning eng kichiki bolup, uning üch chong akisi Sa’ul bilen bille jengge chiqqanidi. 15 Dawut bezide Sa’uldin ayrilip Beytlehemge qaytip, atisining qoylirini bëqip këletti. 16 Hëliqi Filistiyelik Golyat qiriq küngiche etigini we axshimi chiqip, urushushqa dewet qilip turdi.
17 Bir küni Yishay oghli Dawutqa:
– Oghlum, sen mawu bir xalta qomach bilen on nanni yügürüp bërip bargahqa, akiliringgha apirip bergin. 18 Yene munu on bolaq irimchikni ularning qomandanigha ber hem akiliringning hal-ehwalini uqup, ulardin birer nishane alghach kel, – dëdi.
19 Dawutning üch akisi Sa’ul padishah we bashqa Isra’illar bilen birlikte Ëlah jilghisida Filistiyeliklerge qarshi jeng qiliwatatti.
20 Dawut etisi seher turup, qoylirini bashqa bir padichigha tapshurup qoyup, atisi Yishayning sözi boyiche yëmekliklerni ëlip yolgha chiqti. U bargahqa kelgende Isra’illar qoshuni jengge chiqiwatqan bolup, hemmeylen chuqan kötürüwatatti. 21 Isra’illar bilen Filistiyelikler jeng qilish üchün yüzmuyüz sep tüzüp turushti. 22 Dawut nersilirini teminat bashqurghuchigha tapshurup, özi qoshunning yënigha yügürüp bërip akilirigha salam qildi. 23 U ular bilen sözliship turghanda, Gatliq küchtünggür Golyat Filistiyeliklerning qoshunidin chiqip, awwalqi sözlirini tekrar towlidi. Dawut uning sözlirini anglap turdi. 24 Isra’illarning hemmisi Golyatni körüsh bilenla nahayiti qorqup qëchishti. 25 Isra’illar bir-birige: “Ene, uni kördünglarmu? Yene Isra’illarni haqaretlewatidu. Padishah uni öltürgen ademge jiq bayliq in’am qilip, öz qizinimu xotunluqqa bëridiken, u ademning atisining a’ilisini bolsa her xil baj-sëliqtin xalas qilidiken” dëyishiwatatti. 26 Dawut yënida turghanlardin:
– Bu Filistiyelikni öltürüp, Isra’illarni bu haqarettin xalas qilghan kishi nëmige ërishidiken? Menggü hayat Xudaning qoshunigha haqaret qilidighan bu xetnisiz Filistiyelik özini kim dep oylaydiken? – dep soridi. 27 Kishiler uninggha, Golyatni öltürgen kishige bërilidighan in’amlarni dep berdi.
28 Dawutning eng chong akisi Eli’ab Dawutning kishiler bilen qilishqan gëpini anglap, uninggha achchiqlap:
– Nëmidep bu yerge kelding? Daladiki bar-yoqi birqanche qoylarni kimge tapshurdung? Men sëning kibirlikingni we könglüngdiki yaman oyungni bilimen. Sen emeliyette jengni körgili kelding, – dëdi.
29 Dawut bolsa:
– Men nëme qildim, so’al sorashqa bolmamdu? – dep jawab qayturdi 30 we akisining yënidin këtip, bashqa ademlerdin shu so’alni tekrar soridi, yenila oxshash jawabqa ërishti.
31 Dawutning geplirini anglighanlar uning dëginini Sa’ulgha yetküzgenidi, Sa’ul Dawutni qichqirip këlishke adem ewetti. 32 Dawut Sa’ulgha:
– Aliyliri, hëchkimning ashu Filistiyeliktin qorqup, alaqzade bolushining hajiti yoq. Pëqir u Filistiyelik bilen ëlishishqa chiqimen, – dëdi.
33 – Sen qandaqmu u Filistiyelik bilen ëlishishqa chiqalaysen? Sen tëxi kichik tursang, u bolsa yash waqtidin bëri jengchi, – dëdi Sa’ul.
34 – Aliyliri, pëqir, atamning qoylirini bëqip këliwatimen, shir yaki ëyiq këlip qoylardin birersini ëlip qachsa, 35 ularni qoghlap bërip urup, ëghizliridin qoylarni tartiwalimen. Ular qopup manga yansa, yayliridin tutuwëlip urup öltürüwëtimen. 36 Pëqir shirnimu öltürgen, ëyiqnimu öltürgen, menggü hayat Xudaning qoshunigha haqaret qiliwatqan awu xetnisiz Filistiyelikning aqiwiti ashu shir we ëyiqtek bolsun, – dëdi Dawut we gëpini dawamlashturup, 37 – Perwerdigar mëni shir we ëyiqning changgilidin qutquzuwalghandek, ashu Filistiyelikning changgilidinmu qutquzuwalidu, – dëdi.
– Boptu emise, barghin! Perwerdigar sanga yar bolsun, – dëdi Sa’ul Dawutqa we 38 uninggha özining jeng kiyimlirini, yeni uchisigha zenjir sawutni we bëshigha tuch dubulghisini kiydürüp qoydi. 39 Dawut Sa’ulning qilichini jeng kiyimlirining üstidin asti-de, mëngip baqmaqchi boldi, emma burun jeng kiyimlirini kiyip baqmighachqa, tüzük mangalmidi, u Sa’ulgha:
– Men bu kiyimlerni kiyip jeng qilalmaymen, chünki men ulargha adetlenmigen, – dëdi we ularni sëliwetti. 40 U qoligha tayiqini ëlip, jilghidin besh siliq tashni tëriwaldi we ularni padichi xaltisigha saldi. Qoligha bolsa salghisini ëlip, u Filistiyelik terepke qarap mangdi.
Dawutning Golyat bilen urushushi
41 U Filistiyelik Golyatmu Dawut terepke qarap yëqinliship keldi, qalqan kötürgüchisi bolsa uning aldida mangdi. 42 Dawut ikki mengzi qizil, këlishken yash bala bolghachqa, u Filistiyelik uninggha zen sëlip qarap qoyup, mensitmidi. 43 Filistiyelik Dawutqa:
– Sen qolunggha tayaq ëlip, mëning yënimgha këlipsen, men itmidim? – dëdi we özining ilahlirining namliri bilen Dawutni qarghidi. 44 U yene Dawutqa mundaq dëdi:
– Këliwer, men tëningni hawadiki qagha-quzghunlargha, daladiki yawayi haywanlargha bërey!
45 – Sen neyze-qilich bilen manga qarshi kelding, – dëdi Dawut u Filistiyelikke, – lëkin men bolsam sen haqaretlep turghan Isra’iliye qoshunining Xudasi – Qudretlik Serdar Perwerdigarning nami bilen sanga qarshi keldim. 46 Mana bügün Perwerdigar sëni mëning qolumgha tapshuridu, sëni öltürüp, kallangni tëningdin juda qilimen, shundaqla Filistiyelik leshkerlerning jesetlirini hawadiki qagha-quzghunlargha we yer yüzidiki haywanlargha bërimen. Shuning bilen pütün alemdikiler Isra’illarning Perwerdigarining barliqini bilip qalidu. 47 Yene bu yerge yighilghan hemmeylen shuni biliduki, Perwerdigar öz xelqini qutquzushta qilich bilen neyzige tayanmaydu, u jengde shübhisiz ghalib kelgüchidur, u silerni bizning qolimizgha tapshuridu.
48 Golyat Dawutqa hujum qilghili uning aldigha qarap toxtimay mangghanda, Dawut u Filistiyelik bilen ëlishish üchün u terepke qarap ittik yügürdi. 49 Dawut xaltisidin bir tashni ëlip salghisigha sëlip bir ëtiwidi, u tash Filistiyelikning del pëshanisige tëgip, pëtip kirdi. Filistiyelik yerge düm chüshti. 50 Shundaq qilip Dawut u Filistiyelikni salgha we tash bilen yengdi. U chaghda Dawutning qolida qilich yoq idi. 51 U yügürüp këlip Filistiyelikning ghilipidin qilichini sughurup ëlip, uning bëshini kësiwaldi. Shuning bilen Dawut u Filistiyelikni öltürdi.
Filistiyelikler öz palwinining ölgenlikini körüp qachti. 52 Yehuda qebilisidin we Isra’iliyening bashqa qebililiridin kelgen leshkerler qiya-chiya qiliship, Filistiyeliklerni Gatqiche we Eqron qowuqighiche qoghlap bardi. Öltürülgen Filistiyeliklerning jesiti Sha’arayimgha baridighan yolghiche, hetta Gat we Eqronghiche yëtip ketti. 53 Isra’illar Filistiyeliklerni qoghlap qaytip kelgendin këyin, ularning bargahini bulap-talidi. 54 Dawut Golyatning bëshini Yërusalëmgha ëlip bardi, uning qoral-yarighini bolsa öz chëdirida qaldurdi.
Sa’ulning Dawut bilen körüshüshi
55 Sa’ul Dawutning hëliqi Filistiyelikning aldigha ëlishishqa chiqqanliqini körüshi haman, qoshunning bash serkerdisi Abnërdin:
– Hey Abnër, bu yigit kimning oghli iken? – dep soridi.
– I padishahi alem, namingiz bilen qesem qilimenki, men rasttinla bilmeydikenmen, – dëdi Abnër.
56 – Sen bërip sorap baq, u yigit zadi kimning oghli iken, – dëdi padishah.
57 Dawut Filistiyelikni öltürüp kelgende, Abnër uni Sa’ulning huzurigha bashlap kirdi, Filistiyelikning bëshi uning qolida idi.
58 – Hey yigit! Sen kimning oghli bolisen? – dep soridi Sa’ul.
– Men Beytlehemlik qulliri Yishayning oghli bolimen, – dëdi Dawut.
18 Yonatanning Dawut bilen janjiger dost bolushi
1 Dawut bilen Sa’ulning söhbiti emdi ayaghlishishi bilenla, Sa’ulning oghli Yonatanning köngli Dawutqa shundaq baghlandiki, uni öz jënini yaxshi körgendek yaxshi körüp qaldi. 2 Sa’ul shu kündin bashlap Dawutni öz yënigha ëlip qëlip, atisining qëshigha ketkili qoymidi. 3 Yonatan Dawutni öz jënidek eziz körgechke, uning bilen dostlishishqa ehde qildi. 4 Yonatan üstidiki tonini sëlip Dawutqa berdi, jeng kiyimi, qilichi, oqya we kemirinimu berdi.
5 Sa’ul Dawutni negila wezipige ewetmisun, u shu yerge bërip, wezipini muweppeqiyetlik halda püttürüp këletti. Shunga Sa’ul uni leshker bëshi qilip qoydi, buningdin leshkerlerning hemmisi we serkerdiler birdek memnun boldi.
Sa’ulning Dawutqa heset qilishi
6 Dawut Golyatni öltürüp köpchilik bilen bille qaytip kelgen chaghda, Isra’iliyening herqaysi sheherliridin qiz-chokanlar chiqip, shadliqta dap-dumbaq we tarliq sazlarni chëlip, qoshaq ëytip, ussul oynap, Sa’ul padishahni qarshi ëlishti. 7 Qiz-chokanlar: “Sa’ul qirdi minglap-minglap, Dawut qirdi tümenlep-tümenlep” dep ussul oynap, qoshaqlar qatqanidi. 8 Sa’ul buningdin qattiq ghezeplendi, chünki bu qoshaq uninggha yaqmighanidi. Shunga:
– Ular tümenni öltürüshning sheripini Dawutqa, mingni öltürüshning sheripini manga bergen bolsa, emdi uninggha bërilmigini shu bir padishahliqla qaptu-de, – dëdi.
9 Shu kündin bashlap Sa’ul Dawutqa heset bilen qaraydighan bolup qaldi. 10 Etisi Perwerdigar teripidin kelgen bir yaman roh Sa’ulgha küch-qudrette chüshüp, uni öyide hayajanda warqirap, ussul oynaydighan qilip qoydi. Dawut bolsa adettikidekla uninggha lira chëlip berdi. U chaghda Sa’ulning qolida neyze bar idi. 11 Sa’ul: “Neyze bilen Dawutni tamgha mixlapla qoyaychu” dep oylap, uninggha qaritip neyze ëtiwidi, Dawut ikki qëtim uningdin özini chetke aldi. 12 Perwerdigar Sa’uldin ayrilip, Dawutqa yar bolghanliqi üchün, Sa’ul Dawuttin qorqatti. 13 Shunga Sa’ul Dawutni özining yënidin yiraqlashturup, leshkerlerning serkerdisi qilip qoydi, Dawut leshkerlerge bash bolup jengge baratti. 14 Perwerdigar Dawutqa yar bolghachqa, u herqandaq ishta netijige ërishetti. 15 Sa’ul Dawutning hemme ishlarda muweppeqiyetlik ikenlikini körüp, uningdin tëximu qorqidighan bolup qaldi. 16 Lëkin Yehuda qebilisidin we Isra’iliyening bashqa qebililiridin kelgenler Dawutqa amraq idi, chünki u jenglerde aldinqi septiki serkerde idi.
Dawutning Sa’ulning qizigha öylinishi
17 Sa’ul Dawutqa mundaq dëdi:
– Sen mëning palwinim bolup, Perwerdigar üchün jeng qilsang, chong qizim Mërabni sanga xotunluqqa bërimen. Sa’ul ichide: “Dawut mëning qolum bilen emes, belki Filistiyeliklerning qoli bilen öltürülsun” dep oylighanidi.
18 – Men kim idim? Uruq-jemetim mëning padishahimizgha küy’oghul bolushumgha qandaqmu erziydu? – dëdi Dawut.
19 Lëkin Sa’ulning qizi Mërab Dawutqa yatliq qilinidighan chaghda, Sa’ul uni Mixolahliq Adra’ilgha xotunluqqa bëriwetti. 20 Wahalenki, Sa’ulning ikkinchi qizi Mikal Dawutqa ashiq idi, buningdin Sa’ul xewer tëpip xushal bolup ketti. 21 Sa’ul ichide: “Men Mikalni Dawutqa bersem, qizim arqiliq uni tuzaqqa chüshürüp, Filistiyeliklerning qolida öltürgüzimen” dep oylidi-de, Dawutqa ikkinchi qëtim:
– Sen manga küy’oghul bol, – dëdi.
22 Sa’ul emeldarlirigha:
– “Padishah sëni yaxshi köridiken, padishahning emeldarlirimu sëni yaxshi köridu, shunga sen padishahqa küy’oghul bol” dep, Dawutqa yoshurunche ëytinglar, – dëdi.
23 Sa’ulning emeldarliri Dawutning quliqigha pichirlap ene shundaq dëgenidi, Dawut:
– Padishahning küy’oghli bolush silerche shundaq kichik ishmu? Men bir kembeghel we erzimes adem tursam, – dëdi.
24 Sa’ulning ademliri Dawutning sözini Sa’ulgha yetküzüwidi, 25 Sa’ul ademlirige:
– Siler Dawutqa: “Padishah düshmenliridin intiqam almaqchiken, shunga toyluqqa peqet yüz Filistiyelikning xetne tërisidin bashqa hëch nerse telep qilmaydiken” denglar, – dëdi.
Sa’ulning gherizi Dawutni Filistiyeliklerning qolida öltürüsh idi. 26-27 Sa’ulning ademliri bu gepni Dawutqa yetküzgenidi, Dawut padishahning küy’oghli bolidighanliqidin xushal boldi. Dawut we uning ademliri qereli toshmastinla yolgha chiqip ikki yüz Filistiyelikni öltürdi, Dawut küy’oghul bolush üchün ularning xetne tërilirini ëlip, sani bilen Sa’ulgha tapshurup berdi. Shuning bilen Sa’ul qizi Mikalni Dawutqa xotunluqqa berdi. 28 Sa’ul Perwerdigarning Dawutqa yar bolghanliqini hem qizi Mikalningmu Dawutqa amraq ikenlikini ëniq bilip, 29 Dawuttin tëximu qorqup, ömrining axirighiche uninggha düshmen bolup ötti. 30 Filistiyelik qoshunlar qachanla hujum qilmisun, ulargha qarshi turushta Dawut Sa’ulning bashqa serkerdiliridin muweppeqiyetlik bolup chiqatti. Uning nami kündin-künge hörmetke sazawer boldi.
19 Sa’ulning Dawutni öltürmekchi bolushi
1 Sa’ul öz oghli Yonatan we hemme emeldarlirigha Dawutni öltürüshni tapilidi. Lëkin Sa’ulning oghli Yonatan Dawutqa qewetla amraq idi. 2 Yonatan Dawutqa:
– Atam Sa’ul sëni öltürmekchi boluwatidu, ete etigende pexes bolghin, dalagha bërip mexpiy bir yerge yoshurunuwalghin. 3 Men daladiki sen yoshurunuwalghan yerge bërip atamning yënida uning bilen sen toghruluq parangliship turimen, men ehwalning qandaqliqigha qarap sanga xewer bërimen, – dëdi.
4 Yonatan atisi Sa’ulgha Dawutni maxtap:
– Shah ata, öz xizmetkaringiz Dawutqa yamanliq qilmisingiz, u sizge yamanliq qilmighan, yene këlip uning qilghan herbir ishi sizge köp payda ëlip keldi. 5 U jënini tikip qoyup hëliqi Filistiyelikni öltürdi, Perwerdigar shuning bilen Isra’illarni ghelibe-nusretke ërishtürdi. Shu chaghda siz bularni körüp xushal bolghanidingiz. Emdi nëmishqa bikardin-bikar bigunah Dawutning qënini töküp, özingizni gunahkar qilmaqchi bolisiz? – dëdi.
6 Sa’ul Yonatanning sözini anglighandin këyin qesem qilip:
– Men menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, Dawut öltürülmeydu, – dëdi.
7 Shuningdin këyin Yonatan Dawutni chaqirip këlip buning hemmisini uninggha ëytip berdi, shundaqla uni Sa’ulning aldigha bashlap bardi. Dawut awwalqidekla Sa’ulning xizmitide boldi.
8 Uzun ötmey yene urush boldi. Dawut qoshun bashlap chiqip, Filistiyelikler bilen jeng qilip, ularni qattiq meghlup qildi. Axirida Filistiyelikler qëchip këtishti. 9 Bir küni Sa’ul öyide qoligha neyze ëlip olturatti, Perwerdigar teripidin kelgen bir yaman roh uninggha yëpishti. Dawut uninggha lira chëlip bëriwatqanda, 10 Sa’ul Dawutqa neyze sanjip tamgha mixlap qoymaqchi boluwidi, Dawut özini chetke aldi, Sa’ulning neyzisi bolsa tamgha kirip ketti. Dawut shu küni këchide öyige qëchip ketti.
Mikalning Dawutning hayatini qutquzushi
11 Sa’ul Dawutni tang atquche közitip turup, tang ëtishi bilenla öltürüwëtish üchün, uning öyige birnechche adem ewetti. Ayali Mikal Dawutqa:
– Bügün këche jëningizni ëlip qachmisingiz, ete öltürülisiz, – dëdi.
12 Shundaq qilip ayali Dawutni dërizidin chüshürüp qachuruwetti, Dawut qëchip qutuldi. 13 Mikal bir butni kariwatqa yatquzup, bëshigha öchke yungida toqulghan yastuqni qoyup, üstige kiyimlerni yëpip qoydi. 14 Dawutni tutup këlishke Sa’ul teripidin ewetilgen ademler kelgende, Mikal ulargha: “U aghrip qaldi” dëdi. 15 Lëkin Sa’ul ademlirini Dawutni közitip turushqa yene ewetti we ulargha:
– Uni öltürüshüm üchün, yatqan kariwiti bilenla kötürüp këlinglar! – dëdi.
16 Sa’ul ewetken ademler öyge kirip, kariwatta yatqan butni we butning bëshigha qoyulghan öchke yungida toqulghan yastuqni kördi. 17 Shuning bilen Sa’ul Mikalgha:
– Sen nëmishqa mëni aldap düshminimni qachuruwëtisen? – dëdi.
Mikal:
– U manga: “Qëchishimgha yardem qil, bolmisa sëni öltürüwëtimen” dëdi, – dep jawab berdi.
18 Dawut qëchip qutulghandin këyin, Ramahqa këlip Samu’il bilen körüshüp, Sa’ulning qilghan-etkenlirining hemmisini sözlep berdi. Shuningdin këyin Samu’il bilen birge Nayotqa bërip, u yerde turdi. 19 Sa’ul Dawutning Ramahtiki Nayotta turuwatqanliqidin xewer tapti. 20 Shuning bilen Sa’ul Dawutni tutup këlishke adem ewetti. Ular u yerge yëtip barghanda, Samu’ilning yëtekchilikide hayajanda warqirap, ussul oynawatqan bir top peyghemberlerni kördi. Shu chaghda Xudaning Rohi Sa’ulning ademlirigimu chüshti we ularmu hayajanda warqirap, ussul oynap ketti. 21 Sa’ul bu ishtin xewer tëpip yene adem ewetti. Ularmu hayajanda warqirap, ussul oynap ketti. Sa’ul üchinchi qëtim adem ewetkende, ular hem shundaq qilishti. 22 Andin këyin Sa’ulning özi Ramahqa qarap yol ëlip, Sëkudiki chong quduqning bëshigha yëtip keldi. U kishilerdin:
– Samu’il bilen Dawut nede, – dep soriwidi, bireylen:
– Ramahtiki Nayotta, – dep jawab berdi.
23 Shuning bilen Sa’ul Ramahtiki Nayotqa qarap mangdi. Perwerdigarning Rohi uningghimu chüshti, u taki Ramahtiki Nayotqiche hayajanda warqirap, ussul oynap bardi. 24 Umu kiyimlirini sëliwëtip, bir këche-kündüz Samu’ilning aldida hayajanda warqirap, ussul oynap, yiqilghan pëti yalingach yatti. “Sa’ulmu peyghemberlerdinmidu?” dëgen gep shuningdin qalghan.
20 Yonatanning Dawutqa yardem bërishi
1 Dawut Ramahtiki Nayottin qëchip chiqip, Yonatanning qëshigha këlip uninggha:
– Men nëme qiliptimen, nëme gunahim bar iken, atangning aldida jënimni alghudek nëme xataliq ötküzüptimen? – dëdi.
2 – Xuda saqlisun, sen öltürülmeysen. Meyli chong, meyli kichik ish bolsun, atam manga bildürmey qilmaydu. U bu ishni mendin yoshurmaydu, sen dëgendek bolmaydu, – dëdi Yonatan.
3 Dawut qesem qilip:
– Atang sëning mëni qanchilik yaxshi köridighanliqingni obdan bilidu. Shunga u ichide: “Buni Yonatangha bildürmey, bolmisa u qayghurup këtidu” dep, oylighan gep. Men menggü hayat Perwerdigar aldida sëning jëning bilen qesem qilimenki, ölümge bir qedemla yëqinliqta turimen, – dëdi.
4 Yonatan Dawutqa:
– Sen nëme qil dëseng, shuni qilay, – dëgenidi, 5 Dawut uninggha mundaq dëdi:
– Ete yëngi ay bayrimi, padishah bilen hemdastixan bolushum kërek, lëkin sen mëning ögün axshamghiche dalada yoshurunup turushumgha ruxset qilghin. 6 Mubada atang mëning dastixanda yoqluqumni bilip sorap qalsa, sen: “Dawut yalwurup ‘manga öz shehirim Beytlehemge chaqqan bërishimgha ijazet bergin, chünki u yerde pütün uruq-jemetimiz bilen yilliq qurbanliq ötküzettuq’ dëgenidi” dep ëytqin. 7 Eger u: “Obdan boptu!” dëse, men tinch-aman qalimen; eger u qattiq xapa bolsa, bilginki, u manga ziyankeshlik qilish niyitige qet’iy kelgen bolidu. 8 Perwerdigar aldida tüzgen dostlishish heqqidiki ehdimizni ësingge ëlip, manga mëhir-muhebbet körsitip turghaysen. Lëkin mende gunah bolsa, mëni atanggha tutup bërip nëme qilatting? Özüngla öltürüwet.
9 – Xuda saqlisun, – dëdi Yonatan, – eger men atamning sanga ziyankeshlik qilish niyitige kelgenlikini bilip qalsam, sanga ëytmasmenmu?
10 – Eger atang sanga ghezepte jawab berse, kim manga xewer bëridu? – dëdi Dawut Yonatangha.
11 – Yüre, dalagha chiqayli, – dëdi Yonatan Dawutqa we ikkisi dalagha chiqip ketti.
12 – Perwerdigar – Isra’illarni tallighan Xuda manga guwah bolsunki, ete yaki ögünlükke alahazel mushu waqitta atamning nëme niyette ikenlikini bilip chiqimen. Eger atam sanga yaxshi niyette bolsa, men sanga xewer bërimen. 13 Eger u sanga ziyankeshlik qilish niyitide bolup, lëkin men sëni xewerdar qilip, aman-ësen qëchishinggha yardem bermisem, Perwerdigar mëni qattiq jazalisun! Perwerdigar ilgiri atamgha yar bolghandek, sangimu yar bolsun! 14 Perwerdigar manga mëhir-muhebbet körsetkinidek, senmu hayatimning axirighiche her da’im manga mëhir-muhebbet körsetkin. Eger men ölüp ketsem, 15 Perwerdigar hetta barliq ewladliringni* Nurghun terjimilerde “Dawutning ewladliri” sipayileshtürülüp “Dawutning düshmenliri” dep ëlinghan. yer yüzidin yoqatqan teqdirdimu, sen mëhir-muhebbitingni ewladlirimdin menggüge üzmigin, – dëdi Yonatan Dawutqa we 16 Dawut bilen ehde qildi.
Yonatan yene:
– Eger ewladliring ehdimizge wapasizliq qilsa, Perwerdigar ulardin hësab alghay, – dëdi.
17 Yonatan Dawutni öz jënidek yaxshi körgechke, uning özige bolghan dostluqini yene bir qëtim testiqlitish üchün uni wede qildurdi.
18 Yonatan Dawutqa:
– Ete yëngi ay bayrimi, dastixandiki ornung bosh qalsa, sëning yoqluqung bilinip qalidu. 19 Ögünlükke sen ilgiri yoshurunghan yerge bërip, tash döwilirining arqisida saqlap turghin. 20 Men tash döwilirining yënigha xuddi qarigha atqandek üch pay ya oqi atimen. 21 Andin men xizmetchi baligha: “Sen bërip ya oqlirini tapqin” deymen. Eger men uninggha: “Qara! Ya oqliri sëning bu teripingde, ularni ekel” dësem, sen chiqsang bolidu. Men menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, sen aman qalisen, sanga xewp-xeter kelmeydu; 22 eger men xizmetchi baligha: “Qara! Ya oqliri sëning u teripingde” dësem, sen ketkin, chünki u chaghda Perwerdigar sëni yolgha salghan bolidu. 23 Bir-birimizge qilghan ehdimizge Perwerdigar menggü guwah bolsun, – dëdi.
24 Shundaq qilip, Dawut dalagha chiqip yoshurundi. Yëngi ay bayrimida padishah ghizalanghili dastixangha olturdi 25 we adet boyiche tam yënidiki orundin jay aldi. Yonatan padishahning udulida, Abnër padishahning yënida olturdi, Dawutning orni bolsa bosh qaldi. 26 Lëkin shu küni padishah hëchnëme dëmey: “U bir ish qilip napak bolup qalghandu… Choqum pak emes” dep, xiyal sürüp olturdi. 27 Yëngi ay bayrimining ikkinchi künimu Dawutning ornining bosh turghanliqini körgen Sa’ul Yonatandin:
– Yishayning oghlining tünügünmu, bügünmu ghizagha kelmesliki nëme sewebtin? – dep soridi.
28 Yonatan mundaq jawab qayturdi:
– Dawut “Beytlehemge barsam” dep, mendin ruxset sorap yalwurghanidi. 29 U, “manga ijazet bergin, chünki u sheherde uruq-jemetimiz bilen qurbanliq qilattuq, akam bërishimni buyrughanidi. Eger sen mëni yaxshi körseng, akilirim bilen körüshkili ijazet bergin” dep, manga yëlinghanidi. Shu sewebtin u padishahimiz bilen hemdastixan bolalmidi. 30 Bu chaghda Sa’ul Yonatangha qattiq achchiqlinip:
– Hey buzuq, asiy xotunning balisi, mëni sëning Yishayning oghli bilen bir terepte turuwatqanliqingni bilmeydu dëme, sen bu qiliqing bilen özüngni we sëni tughqan anangni shermende qiliwatisen. 31 Yishayning oghli dunyada hayatla bolidiken, ne özüng, ne padishahliqing mustehkem turalmaydu. Shunga adem ewetip, uni tutup, mëning aldimgha ekel. U ölüshi kërek, – dëdi.
32 – U nëmishqa ölüshi kërek, u nëme gunah qildi? – dëdi Yonatan atisi Sa’ulgha.
33 Sa’ul bu gepni anglap, oghli Yonatanni öltürüsh üchün neyzini uninggha qaritip atti. Yonatan atisining Dawutni qet’iy öltürüsh niyitide ikenlikini bildi. 34 Yonatan qattiq achchiqlinip, dastixandin irghip turup, këtip qaldi, hem atisining Dawutni haqaretligenlikidin köngli ghemkin boldi. U yëngi ay bayrimining ikkinchi küni bir kün ghiza yëmidi.
35 Yonatan etisi etigende Dawut bilen pütüshüp qoyghan waqitta bir balini egeshtürüp dalagha chiqti.
36 – Sen yügür, men atqan ya oqini tap, – dëdi Yonatan baligha. Bala yügürüp këtiwidi, Yonatan ya oqini bala këtiwatqan yerning nërisigha atti. 37 Bala Yonatan ya oqini atqan yerge barghanidi, Yonatan uninggha:
– Ya oqi sëning u teripingdighu? 38 Tëz yügür, toxtap qalma! – dep towlidi. Bala ya oqlirini yighip xojayinigha ekëlip berdi. 39 Bala hëch nersidin xewersiz idi, ëytilghan sözlerning menisini peqetla Yonatan bilen Dawut biletti. 40 Yonatan özining oqyasini baligha bërip uninggha:
– Bularni sheherge ëlip kirip ketkin, – dëdi.
41 Bala ketkendin këyin Dawut tash döwilirining arqisidin chiqip, yerge bash qoyup, üch mertem tezim qildi. Ikkisi söyüshüp yighlashti, Dawut bolsa qattiq yighlap ketti.
42 – Perwerdigarning nami bilen qesem qilip, “bir-birimizge qilghan qesimimizge taki ewladlirimizghiche Perwerdigar menggü guwah bolsun” dëgeniduq. Emdi sen tinch-aman yolunggha mang! – dëdi Yonatan Dawutqa.
Shuning bilen Dawut ketti, Yonatanmu sheherge qaytti.
*20:15 21 Dawutning Sa’uldin qëchip yürüshi
1 Dawut Nob dëgen sheherge këlip, rohaniy Aximelekning yënigha bardi, Aximelek uni qorqunch ichide kütüwaldi.
– Nëmishqa yalghuz keldingiz, ademliringiz yoqmu? – dep soridi Aximelek.
2 – Padishah manga bir ishni buyrup: “Men sanga buyrughan ishni hëchkim bilmisun” dëgenidi. Shunga men öz ademlirimge ularning mëni melum jayda saqlap turushini tapilap qoyup keldim. 3 Emdi yëgüdek nëmingiz bar? Besh nan yaki bashqa nëmila nersingiz bolsa bëringa, – dëdi Dawut rohaniy Aximelekke.
4 – Mende adettiki nan yoq, peqet muqeddes nanla bar. Siz uninggha peqet ademliringiz yëqindin bëri özlirini ayal zatidin nëri tutqan bolsila ërisheleysiz, – dep jawab berdi rohaniy.
5 – Elwette ayallargha yëqinlashmiduq, – dëdi Dawut, – biz adettiki wezipige atlanghanda, ademlirim özlirini pak tutidu. Bu qëtim alahide wezipige chiqqanliqimiz üchün tëximu shundaqtur.
6 Shuningdin këyin rohaniy bashqa nan bolmighachqa, Dawutqa muqeddes nanlardin berdi. Bu nanlar Perwerdigargha bëghishlanghan bolup, Perwerdigarning huzurida bir mezgil turghandin këyin, yëngi nan kelgechke u yerdin ëliwëtilgenidi. 7 Shu küni Sa’ulning Idomluq bash padichisi Do’ëgmu u yerde bolup, u paklinish merikisi üchün kelgenidi. 8 Dawut Aximelektin:
– Sizde qilich, neyze barmu? – dep soridi, – padishahning tapshuruqi jiddiy bolghachqa, yënimgha ya qilich, ya neyze ëlip chiqmighanidim.
9 – Siz Ëlah jilghisida öltürgen Filistiyelik Golyatning qilichi bu yerde, u rohaniyliq tonining keynide matagha yögeklik turidu, xalisingiz shuni ëling, uningdin bashqa qoral-yaragh yoq, – dëdi rohaniy.
– Uninggha teng këlidighan qilich yoq, shuni manga bëring, – dëdi Dawut.
Dawutning Filistiyeliklerning shehiri Gatqa qëchishi
10 Shu küni Dawut Sa’uldin qëchip, Gatning padishahi Akishning yënigha bardi.
11 Akishning emeldarliri Akishqa:
– Bu Isra’iliyening padishahi Dawutqu? Isra’iliyediki ayallar: “Sa’ul qirdi minglap-minglap, Dawut qirdi tümenlep-tümenlep” dep naxsha ëytip, ussul oynashmighanmidi?! – dëdi.
12 Dawut bu sözlerni diqqet qilip anglidi we Gatning padishahi Akishning, özige bir nëme qilishidin bek qorqup ketkechke, 13 ular bar yerde etey telwilik qilip yürdi. U ularning qol astida bolghanliqtin, sarang boluwëlip, sheher derwazisigha qalaymiqan yëzip-sizip, saqiligha shölgeylirini ëqitip yürdi. 14 Akish emeldarlirigha:
– Qaranglar! Bu adem sarang iken, nëmidep uni mëning qëshimgha ëlip keldinglar? 15 Manga sarang kem bolup qaptimu? Uni mëning huzurumda sarangliq qilip bersun, dep ëlip keldinglarmu? Bu ademni öyümdin yiraq qilinglar! – dëdi.
22 Dawutning yoshurunup yürüshi
1 Dawut u yerdin qëchip, Adullam shehirining yënidiki gharda panahlandi. Uning akiliri we ata jemetidikiler buni anglap, shu yerge yëtip keldi. 2 Shuning bilen bille, bëshigha kün chüshken, qerzge boghulghan, narazi bolup yürgen kishiler uning yënigha yighilishti. Shundaq qilip Dawut ulargha yolbashchi bolup qaldi. Uninggha egeshkenler töt yüzche kishi idi. 3 Dawut u yerdin Mo’ab zëminidiki Mizpah dëgen sheherge këlip, Mo’ab padishahigha:
– Xudaning manga nëme qilmaqchi bolghanliqini biliwalghuche, ata-anamning bu yerge këlip turushigha ruxset qilsila, – dep iltija qildi. 4 Shundaq qilip u ata-anisini Mo’ab padishahining huzurigha ëlip keldi. Özi taghdiki panahlinidighan gharda yoshurunup yürgen mezgilde, ata-anisi u yerde turdi. 5 Gad peyghember Dawutqa:
– Taghdiki gharda yürmey, Yehuda zëminigha barghin, – dëdi.
Andin Dawut u yerdin këtip, Xeret ormanliqigha bardi.
Sa’ulning Nobtiki rohaniylarni öltürüshi
6 Sa’ul Gib’ah tëghining töpisidiki bir yulghun derixining astida qoligha neyzisini tutqan halda olturatti, emeldarliri bolsa uning etrapida turushatti. Dawut we uning ademlirining tëpilghanliqi heqqidiki xewer uninggha yëtip keldi. 7 Sa’ul etrapidikilerge:
– Hey Binyamin qebilisidikiler, gëpimge qulaq sëlinglar! Yehuda qebilisidin bolghan Yishayning oghli Dawut silerge üzümzarliq we ëtizlarni bërermidi, silerni qoshunlirining serkerdisi qilarmidi? 8 Siler manga qarshi til biriktürüwatisiler. Aranglardin hëchkim manga oghlum Yonatanning Yishayning oghli bilen ehde qilghanliqini ëytmidi, mëning halimdin xewer almidi. Hëchqandaq adem manga, öz oghlumning küshkürtüshi bilen Dawutning manga hujum qilishni kütüwatqanliqini ëytmidi, – dëdi.
9 Shu chaghda Sa’ulning emeldarliri arisida turghan Idomluq Do’ëg uninggha:
– Men Yishayning oghli Dawutning, Nobtiki Axitubning oghli rohaniy Aximelekning yënigha kelgenlikini kördüm. 10 Aximelek Dawut heqqide Perwerdigargha iltija qilip, uninggha ta’am we Filistiyelik Golyatning qilichini berdi, – dëdi.
11 Sa’ul padishah rohaniy Aximelekni we uning ata jemetining hemmisini, yeni Nobtiki rohaniylarni chaqirtti. Ularning hemmisi padishahning huzurigha keldi.
12 – Hey Axitubning oghli, gëpimge qulaq sal, – dëdi Sa’ul.
– Mana men, xojam, – dep jawab berdi Aximelek.
13 – Sen nëmishqa Yishayning oghli bilen birge manga qarshi til biriktürdüng? Sen nëmishqa uninggha nan bilen qilich bërip, uning üchün Perwerdigargha iltija qilding? Mana emdi u manga qarshi chiqip, hujum qilishni kütüp yatmaqta! – dëdi Sa’ul uninggha. 14 Aximelek Sa’ulgha jawab bërip, mundaq dëdi:
– Özlirining emeldarliri ichide Dawuttin sadiq kim bar? U silining küy’oghulliri hem ordidiki yasawullar etritining bashliqi, shundaqla özlirining ademliri ichidiki hörmetke sazawer bir kishidur. 15 Toghra, men Dawut heqqide Perwerdigargha iltija qildim, aliyliri, bu mëning birinchi qëtim iltija qilishim emes. Dawutning yaman niyitidin hëch xewirim yoq, bu ishta mëni yaki ata jemetimni eyiblimisile.
16 – Hey Aximelek! Sen we ata jemetingning hemmisi ölümge mehkumsiler! – dëdi padishah 17 we etrapidiki yasawullirigha mundaq dep buyrudi:
– Perwerdigarning rohaniylirini öltürünglar. Ular Dawut terepte turghan hem Dawutning qëchip ketkenlikini bilip turup, manga ëytmighan!
Sa’ulning yasawulliri bolsa Perwerdigarning rohaniylirini öltürüshtin bash tartti. 18 Bu chaghda padishah Do’ëgqa:
– Sen bërip, rohaniylarni öltür! – dep buyrudi. Shu küni Idomluq Do’ëg rohaniyliq tonini kiygen 85 rohaniyni özi yalghuz öltürdi. 19 Buningdin bashqa Sa’ul padishah rohaniylar shehiri Nobtiki er-ayal, bala-chaqa, emchektiki bowaqtin taki kala-ëshek, qoylarghiche bolghan hemmisini qilich bilen qirghuzdi.
20 Axitubning oghli Aximelekning oghulliridin Ebiyatar qëchip Dawutning qëshigha keldi. 21 U Sa’ul padishahning Perwerdigarning rohaniylirini öltürgenlikini Dawutqa dep berdi.
22 Dawut Ebiyatargha:
– U küni Idomluq Do’ëgning u yerde ikenlikini körüp, uning Sa’ulgha choqum xewer qilidighanliqini bilgenidim. Ata jemetingdiki herbir janning ölümige men sewebchi boldum. 23 Emdi sen yënimda qal. Qorqma, mëning jënimni almaqchi bolghanlar sëning jëningnimu alidu. Sen mëning yënimda aman-ësen turisen, – dëdi.
23 Dawutning Qiylah shehirini qutquzushi
1 Dawutqa: “Filistiyelikler Qiylah shehirige hujum qilip, xamanlardiki ashliqlarni bulang-talang qiliwëtiptu” dëgen xewer yëtip keldi. 2 Shu sewebtin Dawut Perwerdigardin:
– Men bërip u Filistiyelikler bilen urushaymu? – dep soridi. Perwerdigar uninggha:
– Sen bërip Filistiyelikler bilen urushup, Qiylahni qutquz, – dëdi.
3 Dawutning ademliri bolsa Dawutqa:
– Biz Yehuda zëminida turuqluq qorquwatsaq, Qiylahqa Filistiyeliklerning qoshunining aldigha hujum qilip barimizmu tëxi? – dëyishti.
4 Dawut yene Perwerdigarning iradisini soridi, Perwerdigar uninggha:
– Men Filistiyeliklerni sëning qolunggha tapshuridighan bolghandikin, sen Qiylahqa bar, – dep jawab berdi.
5 Shuningdin këyin Dawut we uning ademliri Qiylahqa bërip, Filistiyelikler bilen jeng qildi. Ular Filistiyeliklerning mallirini tartiwëlip, ularni qattiq meghlup qildi. Shundaq qilip Dawut Qiylah ahalisini qutquzdi.
Sa’ulning Dawutning keynidin qoghlishi
6 Aximelekning oghli Ebiyatar qiyilahta turghan Dawutning yënigha qëchip barghanda, u özi bilen ëfodni* Ëfod – rohaniyliq kiyim. Bu yerde ushbu kiyim rohaniyliq xizmitide bolghan adem teripidin Xudaning iradisini bilish üchün ishlitilgen. ëliwalghanidi. 7 Sa’ulgha: “Dawut Qiylahqa keptu” dëgen xewer yëtip kelgende, Sa’ul:
– Dawut derwaza we sëpilliri puxta sheherge kirip solinip qaptu, bu Perwerdigarning uni mëning qolumgha tapshurghanliqi – dëdi.
8 Sa’ul Dawut we uning ademlirini qamalgha ëlish meqsitide hemme leshkerlirini Qiylahqa qarap yürüsh qilishqa chaqiriq qildi. 9 Dawut Sa’ulning özini qestlewatqanliqini bilip, Ebiyatargha:
– Ëfodni ekel, – dëdi.
10 Andin u Xudagha iltija qilip, mundaq dëdi:
– I Perwerdigar, Isra’illarni tallighan Xuda! Men Sa’ulning mëni dep Qiylahqa këlip, pütün sheherni xarab qilmaqchi bolghanliqini ëniq anglidim. 11 Qiylahning hakimliri mëni Sa’ulning qoligha tapshurarmu? Sa’ul men anglighandek Qiylah shehirige këlermu? I Perwerdigar, Isra’illarni tallighan Xuda, pëqirgha yol körsetkeysen!
– Sa’ul këlidu, – dëdi Perwerdigar.
12 – Qiylahning hakimliri mëni we ademlirimni Sa’ulning qoligha tapshurarmu? – dëdi Dawut yene.
– Tapshuridu, – dëdi Perwerdigar.
13 Shunga Dawut we uning ademliri, texminen jem’iy alte yüz kishi Qiylahtin chiqip, u yaqtin bu yaqqa aylinip yürüshti. Beziler bu ehwalni Sa’ulgha yetküzüwidi, u Qiylahqa barmaydighan boldi.
14 Dawut chölde, taghlarda, yeni Zif chölidiki gharlarda panahlinip turatti. Sa’ul Dawutni her küni izdigen bolsimu, Perwerdigar uning Dawutni tutuwëlishigha yol qoymidi. 15 Dawut Zif chölidiki Xorash dëgen jayda turuwatqan mezgilde, Sa’ulning uning jënini ëlish üchün uni izdep këliwatqanliqini bilip qaldi. 16 Sa’ulning oghli Yonatan u yerge bërip, Dawut bilen körüshti hemde uning Xudagha bolghan ishenchini kücheytti.
17 – Qorqma! – dëdi Yonatan uninggha, – atam hëchqachan sanga ziyankeshlik qilalmaydu, sen Isra’iliyening padishahi bolisen, men sendin qalsamla ikkinchi orundiki adem bolimen. Buni atammu obdan bilidu.
18 U ikkisi Perwerdigar aldida, chin dostluq üchün ehde qilishti. Yonatan öyige ketti, Dawut bolsa awwalqidekla Xorashta turup qaldi.
19 Zifliqlar Gib’ahqa bërip, Sa’ul bilen körüshüp uninggha:
– Dawut Yëshimon chölining jenubidiki Xakila dëgen ëgizlikke jaylashqan Xorashtiki gharlarda yoshurunup yürüptu. 20 Padishahi alem, xalighan chaghlirida yolgha chiqsila, Dawutni qollirigha ötküzüp bërimiz, – dëyishti.
21 – Manga köngül bölgininglar üchün Perwerdigar silerge bext ata qilsun, – dëdi Sa’ul, 22 – Emdi siler yene bërip, uning qeyerde turuwatqanliqini, uni kimning körgenlikini ëniqlap bëqinglar. Manga melum bolushiche u tolimu quw iken. 23 Shunga, u adette yoshurunidighan yerni ëniqlap chiqip, manga këlip heqiqiy melumatni bëringlar, andin men siler bilen bille u yerge barimen. Eger u u yerde bolsila, uni Yehuda jemetliri ichidin tapmay qoymaymen.
24 Zifliqlar yolgha chiqip, Sa’uldin awwal Zifqa qaytip keldi. Dawut we uning ademliri bolsa Ma’on chölige jaylashqan Yëshimonning jenubidiki Araba rayonida idi. 25 Sa’ul we uning ademliri Dawutni izdeshke mangdi. Dawut buningdin xewer tëpip, Ma’on chölidiki bir tik taghning yënida qaldi. Sa’ul buni anglap, Dawutni qoghlap tutush üchün Ma’on chölige bardi. 26 Sa’ul we uning ademliri taghning bu teripi bilen mangsa, Dawut we uning ademliri taghning u teripi bilen mangatti. Ular Sa’ul we uning ademliridin qutulush üchün aldirap qëchiwatqanda, Sa’ul we uning ademliri ularni tutimiz dep, her tereptin qorshawgha ëlishqa bashlidi. 27 Lëkin bir elchi këlip Sa’ulgha:
– Tëz qaytmisingiz bolmidi, Filistiyelikler yurtimizgha hujum qildi – dëdi.
28 Shuning bilen Sa’ul Dawutni qoghlimay, Filistiyelikler bilen urushqili qaytti. Shu sewebtin bu yer “Qutulush Qiyasi” dep ataldi. 29 Dawut u yerdin chiqip, Ëngedi bostanliqidiki panahlinidighan gharlargha orunlashti.
*6 24 Dawutning Sa’ulni kechürüshi
1 Sa’ul Filistiyeliklerni qoghlap qaytqanda, uninggha: “Dawut Ëngedi chölide turuwëtiptu” dëgen xewer keldi. 2 Sa’ul bu xewerni anglighandin këyin, Isra’illardin üch ming serxil leshkerni tallap, Dawut bilen uning ademlirini izdep “Yawa Tëke” qiya tashlirining yënigha keldi. 3 Sa’ul yol boyida qoy qotanliri bar yerge kelgende, bir gharni körüp, hajet qilghili kirdi. Dawut we uning ademliri del shu gharning ichkiriside yoshurunup turghanidi. 4 Dawutning ademliri uninggha:
– Perwerdigar sizge: “Düshminingni öz qolunggha tapshurimen, qandaq qilishni xalisang, shundaq qil” dëgenidi, qarang, mana bügün shu peyt keldi! – dëdi.
Dawut asta qopup Sa’ulning tonining ëtikidin tuydurmay bir parche kësiwaldi, 5 biraq bundaq qilghini üchün Dawut könglide özini eyiblidi.
6 – Perwerdigar mëni u tallighan padishahqa qol tegküzüshümdin saqlisun, xojayinimgha ziyan-zexmet yetküzsem hergiz bolmaydu, chünki u Perwerdigar tallighan padishahtur, – dëdi u ademlirige.
7 Dawut shundaq dep öz ademlirige tenbih bërip, ularning Sa’ulgha ziyan-zexmet yetküzüshige ijazet bermidi. Sa’ul ghardin chiqip öz yoligha rawan boldi.
8 Shuning bilen Dawutmu ghardin chiqti we Sa’ulning arqisidin:
– Hey padishah aliyliri! – dep Sa’ulni chaqirdi.
Sa’ul burulup, Dawutning yerge bash qoyup, özige tezim qiliwatqanliqini kördi.
9 Dawut Sa’ulgha mundaq dëdi:
– Nëmishqa kishilerning: “Dawut sizge ziyan-zexmet yetküzmekchi boluwatidu” dëgen geplirige qulaq sëlip yürisiz? 10 Mana bügün öz közingiz bilen kördingiz, Perwerdigar gharda sizni qolumgha tapshurghanidi, beziler “öltür” dëdi, lëkin men sizni kechürdüm. Men ulargha: “Perwerdigar tallighan padishah aliylirigha ziyan-zexmet yetküzsem bolmaydu” dëdim. 11 Hey ata, qarap bëqinga, ëtikingizning bir parchisi mana mëning qolumda turuptu, sizni öltürmey ëtikingiznila kësiwalghanliqimdin mende ya yamanliq, ya gunahning yoqluqini biliwalalaysiz. Gerche men sizge qilchilik yaman niyette bolmighan bolsammu, lëkin siz mëning jënimni ëlish qestide boluwatisiz. 12 Kimning toghra, kimning xata qilghanliqigha Perwerdigar höküm chiqarghay, Perwerdigar men üchün sizdin intiqam alghay, men sizge qol tegküzmeymen. 13 “Yamanliq yamanlardin këler” dëgen maqal bar, shunga men sizge ziyan-zexmet yetküzmeymen. 14 Isra’illarning padishahi kimni tutqili chiqiptu? Siz kimni qoghlap yürisiz? Emeliyette qoghlap yürginingiz bir ölük it, kichikkine bir bürge, xalas! 15 Perwerdigar ikkimizning otturisida sotchi bolup, heq-naheqqe höküm chiqarsun, ishni tekshürüp, mëni aqlisun we mëni sizning qolingizdin qutquzsun!
16 Dawutning sözi tügigendin këyin, Sa’ul:
– Oghlum Dawut! Bu rasttinla senmu? – dëdi we qattiq yighlap ketti. 17 – Sen toghra qilding, men bolsam xatalashtim. Men sanga yamanliq qilghanidim, emma sen manga yaxshiliq qilding! 18 Bügün sen manga yamanliq qilmaydighanliqingni ispatliding. Gerche Perwerdigar bügün mëni sëning qolunggha tapshurghan bolsimu, lëkin sen mëni öltürmiding. 19 Kimmu sendek öz düshminini tutuwëlip, uninggha aq yol tilep yolgha salidu? Perwerdigar sëning bügün manga qilghan yaxshiliqing üchün sanga yaxshiliq yandurghay! 20 Emdi men sëning choqum padishah bolidighanliqingni, Isra’iliyening padishahliqi sëning qolungda mustehkemlinidighanliqini bildim. 21 Sen hazir men ölgendin këyin, mëning we ata jemetimning namining pütünley öchüp ketmesliki üchün, mëning ewladlirimni qurutuwetmeydighanliqing heqqide Perwerdigarning nami bilen qesem qil!
22 Dawut Sa’ulgha qesem qilip bergendin këyin, Sa’ul öz öyige ketti. Dawut we uning ademlirimu taghdiki panahlinidighan ghargha qaytti.
25 Samu’ilning alemdin ötüshi
1 Samu’il alemdin ötti. Pütün Isra’illar yighilip matem tutup, uni öz yurti Ramahta depne qildi. Dawut bolsa Paran chölige ketti.
Nabalning exmeqliqi we Abigalning chëchenliki
2-3 Kalib qebilisidin bolghan Ma’onluq Nabal isimlik bir adem bar idi. U qewetla bay adem bolup, üch ming qoyi, bir ming öchkisi bar idi. Uning mal-dunyasi Karmel shehiride idi. Nabalning Abigal isimlik ayali bolup, u hem eqilliq hem chirayliq idi; lëkin Nabal bolsa mijezi tolimu chus, tong adem idi. Bir küni u Karmelde qoylirining yungini qirqiwatatti. 4 Chölde yürgen Dawut Nabalning qoylirining yungini qirqiwatqanliqini anglap, 5 yigitliridin onni ewetip, ulargha mundaq dep tapilidi:
– Siler Karmelge bërip Nabal bilen körüshünglar, mendin uninggha salam ëytinglar 6 we mëni: “Özlirige, a’ililirige we silige tewe bolghanlargha ten salametlik we memurchiliq tileymen. 7 Anglisam qoylirining yunglirini qirqiwëtiptila, özlirining malchiliri biz bilen Karmelde bardi-keldi qilghanda, ulargha hëch zerer yetküzmigeniduq, ular hëch nersisini yoqatmighanidi. 8 Ademliridin sorap baqsila, ular ëytip bëridu. Biz özlirining aldilirida iltipatqa ërishkeymiz. Xizmetkarlirim huzurlirigha bayram künliri yëtip bardi, bu xizmetkarliringizgha shundaqla oghulliri Dawutqa qolliridin këlishiche yardem körsetkeyla, dëdi” denglar.
9 Dawut ewetken yigitler këlip, Dawutning namida bu geplerni Nabalgha ëytip, jawab kütüp turdi.
10 Lëkin Nabal Dawutning yigitlirige mundaq jawab berdi:
– Kim u Dawut dëgen? Kim u Yishayning oghli dëgen? Bu künlerde öz xojayinliridin qëchip yürgen xizmetkarlar nahayiti köp. 11 Men qandaqsige ash-nënimni we qoylirimning yungini qirqiwatqanlargha dep soyghan malning göshini nedin kelgenliki namelum bolghan birlirige bërey? 12 Dawut ewetken yigitler bu geplerni anglap, keynige burulup qaytip ketti. Ular Dawutning yënigha bërip, uninggha Nabalning sözlirini eynen yetküzdi. 13 Dawut ademlirige:
– Herbiringlar qilichliringlarni ësinglar, – dëdi. Shuning bilen hemmeylen qilichlirini ësishti, Dawutning özimu qilichini asti. Ikki yüz adem yaragh-jabduqlarni saqlashqa qëlip, töt yüzche adem Dawut bilen yolgha chiqti.
14 Bu ishlar boluwatqanda, Nabalning bir xizmetkari Nabalning ayali Abigalgha:
– Qarisila, Dawut chöldin xojayinimizgha salamgha elchi ewetiptiken, xojayinimiz ularni haqaretleptu. 15 Lëkin ular bizge nahayiti yaxshi mu’amile qilghan. Biz chöl-bayawanda ular bilen bardi-keldi qilghinimizda, ular bizge hëch zerer yetküzmigenidi, biz hëch nersimizni yoqatmighaniduq. 16 Biz ular bilen bille bolup, qoylirimizni bëqip yürgen künlerde, ular bizni këche-kündüz tamdek qoghdighanidi. 17 Emdi nëme qilish këreklikini özliri oylinip baqsila, xojayinimiz we uning pütün a’ilisining bëshigha bala-qaza këlish aldida turuptu, xojayinimizning mijezi bek yaman, u hëchkimning gëpini yëmeydu, – dëdi.
18 Abigal derhal ikki yüz nan, ikki tulum sharab, pishurulghan besh qoyning göshi, ikki xalta qomach, yüz ochum kishmish we ikki yüz ochum qurutqan enjür teyyarlap, ësheklerge artip, 19 xizmetkarlirigha:
– Siler mëngiwëringlar, men keyninglardin barimen – dëdi.
Lëkin u bu ishni ëri Nabalgha ëytmidi. 20 Abigal ëshikige minip, taghning egmisidin chüshüwatqanda, qarshi tereptin këliwatqan Dawut we uning ademlirige duch këlip qaldi.
21 Dawut ademlirige mundaq dewatatti:
– Mëning chöl-bayawanda bu kishining mallirini saqlap, uning nersiliridin hëchnëmisini yoqatmighanliqim bikar boptu, qaranglar uning yaxshiliqqa yamanliq qayturghinini. 22 Xep, ete tang atquche bu ademge tewe erkek zatidin birersini tirik qalduridighan bolsam, Perwerdigar mëni ëghir jazalighay!
23 Abigal Dawutni körüp derhal ëshikidin chüshüp, uning aldigha këlip, yerge bash qoyup, tezim qildi. 24 U yene Dawutning puti aldida tizlinip:
– Teqsir, bu gunah manga artilsun, kënizeklirige ijazet bergeyla, söz qilghili qoyup, sözige qulaq salghayla. 25 Teqsir, sili mijezi chus Nabalgha ëtibar qilmighayla, chünki u öz ismining menisidek exmeq adem [“Nabal” exmeq dëgen menide], menki kënizekliri sili ewetken yigitlerni körmey qaptimen. 26 Hey teqsirim, emdi men menggü hayat Perwerdigar aldida silining janliri bilen qesem qilip ëytimenki, Perwerdigar silining qan töküshlirige, shundaqla öz qolliri bilen öch ëlishlirigha yol qoymidi, shunga silining düshmenliri we silige ziyan-zexmet yetküzgüchilerning hemmisige del shu Nabalning küni kelgey. 27 Emdi kënizekliri ëlip kelgen sowghatlarni qobul qilghayla we özliri bilen kelgen yigitlerge bergeyla. 28 Kënizeklirining gunahlirini kechürüshlirini ötünimen. Perwerdigar özlirige ewladtin-ewladqiche mustehkem turidighan xanidanliq ata qilidu, chünki özliri Perwerdigar üchün jeng qilip këliwatila. Shuninggha ishinimenki, ömürlirining axirighiche hëchbir yamanliq qilmayla. 29 Birersi silini öltürüsh üchün keynilirige chüshsimu, Perwerdigar Xudaliri janlirini köz qarichuqidek saqlaydu, düshmenlirining janlirini salghigha sëlip atqan tashtek pirqiritip ëtiwëtidu. 30 Perwerdigar silige wede qilghanlirining hemmisini beja keltürüp, silini Isra’iliyege bash qilghan chaghda, 31 “özüm üchün öch ëlip, bigunah kishilerning qënini töktüm” dep, wijdanliri aldida bi’aram bolushlirining hajiti yoq. Perwerdigar silige bext-sa’adet ata qilghanda, kënizeklirini untup qalmighayla, – dëdi.
32 Dawut Abigalgha:
– Sizni bügün mëning aldimgha ewetken Perwerdigargha, yeni Isra’illarni tallighan Xudagha hemdusanalar bolsun! 33 Eqlingiz üchün we mëni öz qolum bilen öch ëlip, bigunah qan töküshtin saqlap qalghanliqingiz üchün Xuda sizge bext ata qilghay! 34 Perwerdigar mëning sizge ziyan-zexmet yetküzüshümning aldini aldi. Isra’illarni tallighan Xuda – menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, mubada siz mëning aldimgha tëz kelmigen bolsingiz, ete tang atquche Nabalning ademliridin birmu erkek zati tirik qalmighan bolatti, – dëdi we 35 Abigal ëlip kelgen sowghatlarni qobul qildi.
– Sözingizni tingshap, iltijayingizni qobul qildim, emdi aman-ësen öyingizge qayting, – dëdi.
36 Abigal öyige qaytip kelgende, Nabal öyide xuddi padishahtek katta ziyapet ötküzüwatatti. U haraq ichip qattiq mest bolup, xushal-xuramliqta idi, shunga Abigal etisi tang atquche uninggha hëchnëme dëmidi. 37 Etisi etigende Nabalning mestliki yëshilgen chaghda, ayali uninggha bolup ötken ishlarning hemmisini dep berdi. Nabal bularni anglap mëngisige qan chüshüp, palech bolup qaldi, 38 texminen on kündin këyin Perwerdigar uning jënini aldi.
Dawutning Abigalgha öylinishi
39 Dawut Nabalning ölgenlikini anglighanda:
– Perwerdigargha hemdusanalar bolsun, Nabal mëni haqaret qilghanidi, Perwerdigar özi mëni aqlaptu hem mëni gunah qilishtin saqlaptu. U Nabalning yamanliqinimu öz bëshigha qayturuptu! – dëdi.
Shuningdin këyin Dawut arigha adem sëlip Abigalgha öylinish niyitini bildürdi. 40 Dawutning ademliri Karmelge bërip, Abigal bilen körüshüp:
– Dawut sizni emrimge alsam dep, bizni elchilikke ewetti, – dëdi.
41 Abigal yerge bash qoyup, tezim qilip, ulargha:
– Men xojamning këniziki bolup, uning xizmetkarlirining putini yuyushqimu teyyarmen, – dëdi.
42 Abigal derhal jabdunup, ëshikige minip, besh kënizikini ëlip, Dawutning elchiliri bilen bille bërip, Dawutqa yatliq boldi. 43 Wahalenki, Dawut Yizri’ellik Axino’amnimu emrige alghanidi, shu teriqide Dawut ikki xotunluq boldi. 44 Dawutning birinchi xotuni Mikalni atisi Sa’ul Paltigha xotunluqqa bëriwetkenidi. Palti Gallimliq Layishning oghli idi.
26 Sa’ulning Dawutni Zif chölide izdishi
1 Birnechche Zifliqlar Gib’ahqa këlip, Sa’ul bilen körüshüp:
– Dawut Yëshimon chölining chëtidiki Xakila dëgen ëgizlikte yoshurunup yüridu, – dëyishti.
2 Buni anglighan Sa’ul derhal Isra’illardin üch ming serxil leshkerni tallap, Dawutni izdesh üchün Zif chölige atlandi. 3 Sa’ul Xakila ëgizlikining yënidiki yol boyigha bargah qurdi. Dawut u chaghda yenila chölde idi, u Sa’ulning chölde özining keynige chüshkenlikini anglap, 4 tingtinglap këlishke adem ewetti we shu arqiliq Sa’ulning kelgenlikini ëniq biliwaldi. 5 Dawut derhal Sa’ul bargah qurghan yerge bërip, Sa’ulning we qoshunining bash serkerdisi Nërning oghli Abnërning yatqan yërini kördi. Sa’ul bargahning otturisida, leshkerliri bolsa uning etrapida yatqanidi.
Dawutning Sa’ulni yene bir qëtim kechürüwëtishi
6 Dawut Aximelek bilen Abishaydin:
– Qaysinglar men bilen Sa’ulning bargahigha barisiler? – dep soriwidi, Abishay:
– Men özüm siz bilen barimen, – dëdi.
Aximelek Xit xelqidin idi, Abishay Yo’abning akisi bolup, ularning anisi Ziruya idi. 7 Shu küni këchisi Dawut bilen Abishay ikkisi bargahqa bërip, Sa’ulning bargahning otturisida uxlawatqanliqini, bëshining yënida neyzisining yerge sanjiqliq turghanliqini, Abnër bilen leshkerlerning uning chöriside yatqanliqini kördi. 8 Abishay Dawutqa:
– Bügün Perwerdigar düshminingizni qolingizgha tapshuruptu. Emdi ijazet bëring, uni neyze bilen yerge mixlap qoyay. Birla sanjisam boldi, ikkinchi sanjishimning hajiti yoq! – dëdi.
9 – Yaq, uni öltürgüchi bolma! – dëdi Dawut Abishaygha, – kimmu Perwerdigar tallighan padishahqa qol tegküzüp, gunahsiz qalsun? 10 Men menggü hayat Perwerdigar aldida qesem ichimenki, Perwerdigar özi Sa’ulning jënini alidu. U yaki küni toshup alemdin ötidu, yaki jengde halak bolidu. 11 Perwerdigar mëni özi tallighan padishahqa qol sëlishimdin saqlisun! Uning bëshidiki neyze bilen sudanni ëlip këteyli.
12 Shuning bilen Dawut Sa’ulning bëshidiki neyze bilen sudanni aldi we u yerdin ketti. Ularni hëchkim körmidi, hëchkim sezmidi. Hetta hëchbiri oyghanmidi. Chünki Perwerdigar ularni qattiq uyqugha gherq qiliwetkenidi.
13 Shundaq qilip Dawut jilghining qarshi teripige ötüp, döngge chiqti, ularning arisida xëli ariliq bar idi. 14 Dawut Sa’ulning ademlirige we Nërning oghli Abnërgha qarap towlidi:
– Hey Abnër, jawab bermemsen?
– Sen kim, padishahqa qarap towlashqa jur’et qilghan? – dëdi Abnër.
15 – Sen Isra’iliyediki tengdishi yoq adem emesmusen? – dëdi Dawut Abnërgha, – birsi xojayining bolghan padishah aliylirini öltürgili kirse, sen nëmishqa padishahni yaxshi qoghdimiding? 16 Bundaq qilghining yaxshi bolmidi! Men menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, xojayininglarni, yeni Perwerdigar tallighan padishahni yaxshi muhapizet qilmighanliqinglar üchün hemminglar ölümge mehkumsiler. Abnër, emdi qarap baqqina, padishahning bëshidiki neyze bilen sudan nede?
17 Sa’ul Dawutning awazini tonup, uninggha:
– Oghlum Dawut! Bu rasttinla senmu? – dëdi.
– Lebbey, padishah aliyliri, – dep jawab berdi Dawut, 18 – Men nëme ish qildim, nëme yamanliq ötküzdüm? Xojayinimning pëqirni qoghlap yürüshidiki seweb nëme? 19 Padishah aliyliri, emdi pëqirning gëpige qulaq sëlip baqsingiz! Eger sizning manga ghezeplinishingizge Perwerdigar seweb bolghan bolsa, qurbanliqim Perwerdigarning iradisini özgertkey; eger buni qiliwatqanlar insanlar bolsa, ular Perwerdigar aldida qarghishqa ketkey. Chünki ular bu künlerde mëni Perwerdigarning zëminidin heydep, yat ilahlargha choqunidighan yerge qoghliwetti. 20 Emdi men padishahimdin qënimning yat zëminda, yeni Perwerdigarning huzuridin yiraq yerde tökülüshige yol qoymasliqini ötünimen, Isra’illar padishahining mëni – kichikkine bir bürgini izdep yürüshi, xuddi taghqa shikargha chiqqanlarning keklik owlighinidekla ishtur.
21 Sa’ul mundaq dëdi:
– Men gunah qildim, qaytip kel, oghlum Dawut! Bügün jënimni eziz bilgenliking üchün emdi ikkinchi sanga ziyan-zexmet yetküzmeymen. Men exmeqliq qilip, qattiq gunah qiliptimen.
22 – Mana padishahimizning neyzisi, – dëdi Dawut, – yigitliringizdin biri këlip eketsun. 23 Perwerdigar bügün padishahimiz bolghan sizni qolumgha tapshurghanidi, lëkin men Perwerdigar tallighan padishahqa qol tegküzmidim. Perwerdigar herbir ademni uning adilliqi we sadaqetlikige yarisha mukapatlaydu. 24 Bügün sizning jëningiz mëning nezirimde eziz bilingendek, mëning jënimmu Perwerdigarning neziride eziz bilinsun we mëni barliq müshkülatlardin xaliy qilsun.
25 – Balam Dawut, Xuda sanga bext ata qilghay! Sen choqum ulugh ishlarni qilisen hem ghelibige ërishisen! – dëdi Sa’ul. Shuningdin këyin Dawut öz yoligha ketti, Sa’ulmu öyige qaytti.
27 Dawutning Filistiyelikler arisida yashishi
1 Wahalenki, Dawut öz könglide: “Bir küni bolmisa bir küni Sa’ulning qolida ölidighan oxshaymen, uningdin köre Filistiyelikler zëminigha qëchip ketkinim yaxshidek turidu, Sa’ul mëning Isra’iliye zëminida emeslikimni bilse, ümidsizlinip, mëni izdep yürmes. Shundaq qilsam, uning qolidin qutulup këtermen” dep oylidi-de, 2 alte yüz adimini bashlap, chëgradin ötüp, Ma’okning oghli, Gat padishahi Akishning yënigha panahlanghili keldi. 3 Ular herqaysisi özlirining bala-chaqilirini ëlip, Gatta Akishning yënigha jaylashti, Dawutning ikki xotuni Yizri’ellik Axino’am bilen Nabaldin tul qëlip Dawutqa tegken Karmellik Abigalmu ularning ichide idi. 4 “Dawut Gatqa qëchip këtiptu” dëgen xewer yëtip kelgende, Sa’ul uni izdeshtin toxtidi. 5 Dawut Akishqa:
– Eger pëqir nezerliride iltipatqa layiq adem bolsam, etraptiki sheherlerdin yashashqa bir jay bersile, pëqir qandaqsige özliri bilen paytextte yashisun, – dëgenidi, 6 Akish shu künila Ziqlaq shehirini uninggha berdi. Shu sewebtin Ziqlaq shehiri taki hazirghiche Yehudiye padishahlirigha tewe bolup kelmekte. 7 Dawut Filistiyelikler zëminida bir yil töt ay turdi. 8 Bu jeryanda Dawut öz ademliri bilen atlinip chiqip Gishurluqlar, Girziler we Amaleklerge hujum qilip turdi. Bu xelqler Tila’imdin tartip Shurghiche, hetta Misirghiche bolghan jaylarda yashap kelgenidi.* Yaki “bu xelqler qedimdin tartip shur we Misirghiche bolghan zëminda yashap kelgenidi.” 9 Dawut ulargha hujum qilghanda ya er, ya ayallardin birinimu tirik qaldurmaytti. Qoy, kala, töge, ëshek we kiyim-këcheklerni olja ëlip këlip, Akish bilen körüshetti. 10 Akish: “Siler bu qëtim qeyerlerge hujum qildinglar?” dep sorisa, Dawut bezide: “Yehuda qebilisining chöldiki bir shehirige hujum qilduq” dëse, bezide: “Yiraxmi’ëllarning chöldiki bir shehirige hujum qilduq” yaki: “Qënlarning chöldiki bir shehirige hujum qilduq” deytti.
11 Dawut hëchkimni Gatqa ëlip kelmeytti. U özining we ademlirining qilghan ishlirining bilinip qalmasliqi üchün, meyli er yaki ayal bolsun tirik qaldurmaytti. Dawut Filistiyeliklerning zëminida turghan chëghida dawamliq shundaq qilatti. 12 Akish Dawutqa ishinetti we ichide: “Dawut öz xelqi Isra’illargha özini qebih düshmen qilip qoydi. Buningdin këyin u menggü mëning xizmetkarim bolup ötidu” dep oylaytti.
28 Akish padishahning Dawuttin Filistiyeliklerning qoshunigha qoshulushini telep qilishi
1 Shu künlerde Filistiyelikler Isra’illar bilen urush qilish üchün qoshunlirini yighdi. Akish padishah Dawutqa:
– Biliwëling, siz ademliringiz bilen men terepte turup jeng qilisiz, – dëdi.
2 – Pëqirning qandaq ishlarni qilalaydighanliqimni emdi körisile, – dëdi Dawut.
– Undaq bolsa, sizni özümge menggü yasawul qilip teyinleymen, – dëdi Akish.
Sa’ulning baxshi ayaldin meslihet sorishi
3 Samu’il alemdin ötken, pütün Isra’illar uninggha matem tutup, uni öz yurti Ramahta depne qilghan chaghlar idi. Sa’ul palchi we baxshilarni Isra’iliyedin qoghlap chiqiriwetkenidi. 4 Filistiyelikler yighilip, Shunëmda bargah qurdi; Sa’ulmu pütün Isra’illarni yighip, Gilbowada bargah qurdi. 5 Sa’ul Filistiyeliklerning qoshunini körüp, qattiq qorqup ketti, uni wehime basti. 6 Sa’ul Perwerdigargha iltija qilghanidi, Perwerdigar uninggha ya chüsh, ya “urim” we “tummim”lar* Köp tereplime izdinishlerge asaslanghanda, bu Xudaning iradisini izdigen chaghda tashlinidighan muqeddes chek bolushi mumkin. “Urim”ning Ibraniy tilidiki menisi “qarghash” bolup, “bolmaydu” dëgen menini bildürüshi mumkin. “tummim”ning Ibraniy tilidiki menisi “teltöküs” bolup, “bolidu” dëgen menini bildürüshi mumkin. yaki peyghemberler arqiliq jawab bermidi. 7 Shunga u emeldarlirigha:
– Manga erwah chaqiralaydighan bir ayal tëpip këlinglar, men u arqiliq ölgenlerdin sorap baqay, – dëdi.
– Ëndorda erwah chaqiralaydighan bir baxshi ayal bar, – dëdi emeldarlar. 8 Shundaq qilip Sa’ul kiyimlirini yenggüshlep, teq-turqini özgertip, ikki adimini ëlip, këchisi hëliqi baxshi ayalning qëshigha bardi. Sa’ul uninggha:
– Iltimas qilay, men üchün erwahlardin meslihet sorisingiz, men ismini ëytmaqchi bolghan kishining rohini chaqirip bersingiz, – dëdi.
9 – Özingiz Sa’ul padishahning palchi we baxshilarni zëminimizdin yoqitip, qoghlap chiqiriwetkenlikini bilip turup, nëme üchün jënimni qestlep, mëni ölümge tutup bermekchi bolisiz? – dëdi baxshi ayal.
10 – Men menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, siz bu ish tüpeyli jazagha tartilmaysiz, – dëdi Sa’ul baxshi ayalgha.
11 – Men özingizge kimni chaqirip bërey? – dëdi baxshi ayal.
– Manga Samu’ilni chaqirip bersingiz, – dëdi Sa’ul. 12 Baxshi ayal Samu’ilni körüp qattiq warqiriwetti we Sa’ul padishahqa:
– Nëmishqa mëni gollayla? Sili Sa’ul ikenlighu, – dëdi.
13 Sa’ul hëliqi baxshi ayalgha:
– Qorqma! Nëmini körüwatisen? – dëwidi.
Baxshi ayal Sa’ulgha:
– Men bir erwahning ölükler makanidin chiqip këliwatqanliqini körüwatimen, – dëdi.
14 – Uning teq-turqi qandaq iken? – dep soridi Sa’ul.
– Bir moysipit adem chiqip këliwatidu, uchisigha ton kiyiwaptu, – dëdi baxshi ayal.
Sa’ul buning Samu’il ikenlikini bilip yetti-de, yerge bash qoyup, tezim qildi.
15 – Sen nëmishqa mëni chaqirip aware qilisen? – dëdi Samu’il.
– Men tolimu perishan bolup këtiwatimen, – dëdi Sa’ul, – chünki Filistiyelikler manga qarshi jengge chiqti, Perwerdigarmu mëni terk etti, u ya peyghemberler, ya chüsh arqiliq manga jawab bermidi. Nöwette nëme qilishim këreklikini bildürgey dep, özüngni chaqirdim.
16 – Perwerdigar sëni tashlap, sanga düshmen bolghaniken, emdi yene nëmidep mendin meslihet sorap yürisen? 17 Perwerdigar men arqiliq ëytqinini qildi. Padishahliqni qolungdin tartiwëlip, Dawutqa berdi. 18 Sen Perwerdigarning dëgini boyiche ish qilip, Amaleklerni teltöküs yoqitip, uning küchlük ghezipini ulargha yetküzmigenliking üchün, Perwerdigar sëni bu künge qoydi. 19 Perwerdigar emdi Isra’illarni sen bilen qoshup Filistiyeliklerning qoligha tapshuridu. Ete senmu, oghulliringmu men bilen bille bolisiler. Perwerdigar Isra’iliye qoshuninimu Filistiyeliklerning qoligha tapshuridu, – dëdi Samu’il.
20 Sa’ul Samu’ilning sözini anglap shundaq qorqup kettiki, yerge yiqilip, sunaylinip yëtip qaldi. U yene këlip bir këche-kündüz ghiza yëmigenliki üchün halsirap ketkenidi. 21 Baxshi ayal Sa’ulning qëshigha këlip, uning qattiq qorqup ketkenlikini körüp:
– Qarisila, kemine qulliri geplirige kirip, ölümge qarimay tapshuruqlirini orundidi. 22 Silimu qullirining sözige kirip aldilirigha az-paz ghiza keltürüshümge ruxset qilghayla, ghizalansila quwwetlinip yollirigha mangalayla, – dëdi.
23 Sa’ul unimay:
– Yaq, yëmeymen, – dëdi.
Biraq emeldarlirining we baxshi ayalning yalwurushliridin këyin, ulargha maqul bolup ornidin turup supigha këlip olturdi. 24 Baxshi ayal öyidiki bordawatqan bir tayinchisini soydi. Andin xëmir yughurup, pëtir nan saldi. 25 Ta’amlarni Sa’ul bilen uning emeldarlirining aldigha keltürdi. Ular ghizalinip, shu këchisila yolgha chiqip ketti.
*6 29 Filistiyeliklerning Dawutni ret qilishi
1 Filistiyelikler hemme qoshunlirini Afëqqa yighdi, Isra’illar bolsa Yizri’eldiki bulaq boyigha bargah qurdi. 2 Filistiyeliklerning begliri leshkerlirini yüzge, minggha bölüp sep tüzüp, ilgirileshke bashlidi. Dawut we uning ademliri Akish bilen bille uning qoshunining arqa teripide mangdi. 3 Bu chaghda Filistiyeliklerning serkerdiliri:
– Bu Ibraniylargha bu yerde nëme bar? – dëyishti.
– Bu Isra’iliye padishahi Sa’ulgha emeldar bolghan Dawutqu, xëlidin bëri yënimda yüridu. Men terepke ötkendin bëri, uningdin birer sewenlik körmidim, – dëdi Akish ulargha.
4 Filistiyeliklerning serkerdiliri Akishqa xapa bolup:
– Bu ademni özliri uninggha ajritip bergen jaygha qayturuwetken bolsila, u biz bilen birge jengge kirse bolmaydu, u jeng meydanida bizge qarshi chiqidighan düshmen bolup qëlishi mumkin. U özining xojisini nëme bilen razi qilidu, del bizning ademlirimizning kallisini ëlish bilen razi qilidu-de! 5 Bu Dawutqu! Isra’iliyediki ayallar: “Sa’ul qirdi minglap-minglap, Dawut qirdi tümenlep-tümenlep” dep naxsha ëytip, ussul oynashmighanmidi?! – dëdi.
6 Akish Dawutni chaqirtip këlip uninggha:
– Men menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, siz durus adem, jengge men bilen bille chiqsingiz yaxshi bolatti. Siz bu yerge kelgendin bëri sizde birer sewenlik körmidim, lëkin bashqa beglirimiz sizni xalimaydiken. 7 Emdi siz qayting, aman-ësen qaytip këting, beglirimizning neziride yaman bolghan ishlarni qilip qoymang, – dëdi.
8 – Pëqir nëme xata ish qiliptu? – dëdi Dawut, – men sili terepke ötken kündin tartip taki hazirghiche mendin hëchbir sewenlik tapalmighan tursila, nëmishqa padishah aliyliri bilen bille düshmenlirige qarshi jeng qilsam bolmaydiken?
9 – Bilimen, siz mëning nezirimde xuddi Xudaning perishtisidek yaxshi ademsiz, emma Filistiyelik serkerdilirimiz: “Bu kishi biz bilen bille jengge chiqsa bolmaydu” dep qarar chiqardi. 10 Shunga siz we sizge egiship kelgenler ete seher turup, tang ëtishi bilenla bu yerdin këtinglar, – dep jawab berdi Akish.
11 Shu sewebtin Dawut we uning ademliri seher turup yolgha chiqip, Filistiyelikler zëminigha qaytti. Filistiyelikler bolsa Yizri’elge qarap atlandi.
30 Amaleklerning Ziqlaq shehirini talan-taraj qilishi
1 Dawut we uning ademliri üchinchi küni Ziqlaq shehirige yëtip keldi. Bu chaghda Amalekler Yehuda zëminining jenubigha hujum qilghanidi we Ziqlaq shehirige ot qoyup, sheherni talan-taraj qilghanidi. 2 Sheherdiki ayallarni, mertiwisi yuqiri yaki töwen bolsun, hemmisini oghul-qizliri bilen qoshup esir qilip, birinimu öltürmey, özliri bilen ëlip ketkenidi. 3 Dawut we uning ademliri bu sheherge kelgende, sheherning köydürüwëtilgenlikini, ayalliri bilen oghul-qizlirining esir qilinip këtilgenlikini körüp, 4 höngrep yighlap hali qalmidi. 5 Dawutning ikki ayali Axino’am we Abigalmu esir qilinghanidi. 6 Dawut qattiq qiyinchiliqta qaldi, chünki köpchilik özlirining oghul-qizliri üchün elemde qëlip, hesret chekmekte idi, ular Dawutni chalma-kësek qilayli, dëyishkenidi. Dawut bolsa öz Perwerdigari Xudadin medet tapti.
Dawutning Amaleklerdin öch ëlishi
7 Dawut Xudaning iradisini bilish üchün Aximelekning oghli rohaniy Ebiyatargha:
– Ëfodni ekel, – dëdi.
Ebiyatar ëfodni Dawutqa ekëlip berdi. 8 Dawut Perwerdigardin:
– Men bu qaraqchilarni qoghlap barsam bolarmu, ularni tutalarmenmu? – dep sorighanidi.
Perwerdigardin:
– Qoghla, choqum tutalaysen hem esirlerni qutquzalaysen, – dëgen jawab keldi.
9-10 Shuning bilen Dawut we uninggha egeshken alte yüz kishi yolgha atlandi. Ular Bisor jilghisigha yëtip kelgende, ikki yüz adem hërip qalghanliqtin jilghidin ötelmey shu yerde qaldi, Dawut bolsa töt yüz ademni bashlap dawamliq ilgirilidi. 11 Dawutning ademliri dalada Misirliq bir ademni uchritip, uni Dawutning qëshigha ëlip keldi we uninggha yëmek-ichmek 12 hem bir ochum qurutqan enjür we ikki ochum kishmish berdi. Ghizalanghandin këyin, uning tënige maghdur kirdi. U üch këche-kündüz aghzigha hëchnëme salmighanidi. 13 Dawut uningdin:
– Sen kimning adimisen, qeyerliksen? – dep sorighanidi, u:
– Men Misirliqmen, Amaleklerdin bolghan bir ademning qulimen. Buningdin üch kün ilgiri kësel bolup qalghanidim, xojayinim mëni dalada tashlap ketti. 14 Biz Kirëtler, Kalib we Yehuda qebilisidikiler turghan Yehuda chölidiki sheherlerge hujum qilip kirgeniduq hem Ziqlaq shehirige ot qoyuwetkeniduq, – dep jawab berdi.
15 Dawut uningdin:
– Sen mëni ashu qaraqchilarning yënigha bashlap baralamsen? – dep sorighanidi, u:
– Mëni öltürmeslikke hem xojayinimgha tapshurup bermeslikke Perwerdigar aldida qesem ichsile, men silini ashu qaraqchilarning yënigha bashlap baray, – dëdi.
16 Shuning bilen u Misirliq Dawut we uning ademlirini Amaleklerning yënigha bashlap mangdi. Qaraqchilar hemme yerlerge yëyilip, Filistiyelikler we Yehuda zëminidin qolgha chüshürgen katta oljilardin xush bolup, yep-ichiship, oljilargha ërishkenliklirini tebriklishiwatatti. 17 Dawut we uning ademliri etisi kün chiqishi bilen ulargha hujum qilip, bir kün kechkiche ularni shundaq qirdiki, tögige minip qachqan töt yüz yigittin bashqa hëchkim qëchip qutulalmidi.
18 Dawut Amalekler esirge alghan barliq ademler bilen, olja qilghan mal-mülüklerning hemmisini qayturuwaldi, jümlidin ikki ayalinimu qutquzuwaldi. 19 U esir qilinghan oghul-qizlirining hemmisini we olja qilinghan mal-mülüklerning hetta birinimu qaldurmay qayturuwaldi. 20 Dawut qoy-kala padilirinimu olja aldi. Ularni uning ademliri aldigha sëlip heydep, “bu Dawutning oljiliri” dep towlashti.
Olja bölüsh nizamining bëkitilishi
21 Shuningdin këyin Dawut hërip-charchighanliqidin özi bilen mangalmay, Bisor jilghisida qëlip qalghan ikki yüz ademning yënigha qaytip keldi. Ular Dawut we uning ademlirining aldigha chiqti, Dawut köpchilikke yëqinlap këlip ulargha salam qildi. 22 Lëkin Dawut bilen barghanlarning ichidiki yarimas, yaman ademler:
– Ular biz bilen barmighandikin, biz yanduruwalghan oljidin ulargha bölüp bermeyli, ular özlirining xotun, bala-chaqilirinila ëlip ketsun, – dëyishti.
23 – Hey buraderler, bizni aman saqlap, qaraqchilarni qolimizgha tapshurghan Perwerdigar bizge in’am qilghan malni ulargha bölüp bermisek bolmaydu. 24 Silerning bu gëpinglargha kim qulaq salidu? Jengge chiqqanlar bilen yaragh-jabduqlargha qarashqa qalghanlarning ülüshi oxshashtur, hemme nerse teng bölünsun, – dëdi Dawut we 25 dëgenlirini Isra’iliyening nizami qilip bëkitti. Ushbu nizam taki hazirghiche dawam qilip kelmekte.
26 Dawut Ziqlaq shehirige qaytip kelgende, oljidin dostlirigha, yeni Yehuda aqsaqallirigha ewetip: “Bu bizning Perwerdigarning düshmenliridin alghan oljimiz, silerge tartuq bolsun” dëdi we 27 oljidin Beytel, Yehuda zëminining jenubigha jaylashqan Ramot, Yattir, 28 Aro’ër, Sifmot, Eshtimowa 29 we Rakal dëgen yerlerning, shundaqla Yiraxmi’ëllar we Qënlar yashaydighan herqaysi sheherlerning we 30 Xormah, Bor’ashan, Atak, 31 Hibron dëgen yerlerning aqsaqallirigha ewetti. Dawut öz ademliri bilen këzip chiqqan hemme yerlerning aqsaqallirigha tartuq ewetti.
31 Sa’ul we uning oghullirining wapat bolushi
1 Filistiyelikler Isra’illar bilen jeng qilishti. Nurghun Isra’illar Gilbowa tëghida qaza qildi, qalghanliri Filistiyeliklerdinqachti. 2 Filistiyelikler Sa’ul bilen uning oghullirining arqisidin qoghlap, axiri Sa’ulning oghulliridin Yonatan, Abinadab, Malkishuwalarni öltürdi. 3 Sa’ulning etrapida jeng ewjige chiqti, shu peytte Sa’ul düshmen oqyachiliri teripidin ëtilip, qattiq yarilanduruldi. 4 Sa’ul özining qoral-yaragh kötürgüchisige:
– Qilichingni sughur, mëni öltürüwet, awu xetnisizler këlip, manga qilich sanjip mëni xorlimisun, – dëdi.
Qoral-yaragh kötürgüchi qattiq qorqup ketkinidin undaq qilishqa unimidi. Sa’ul özining qilichini sughurup chiqirip, özini qilich üstige tashlidi. 5 Qoral-yaragh kötürgüchi Sa’ulning ölgenlikini körüp, umu özini qilichi üstige tashlap öldi.
6 Shuning bilen Sa’ul, uning üch oghli, qoral-yaragh kötürgüchisi we barliq ademliri shu bir kün ichide bille öldi. 7 Yizri’el jilghisining qarshi teripide we I’ordan deryasining nërisida turuwatqan Isra’illar Isra’iliye leshkerlirining qachqanliqini, Sa’ul we uning oghullirining ölgenlikini körüp, sheherlirini tashlap qachti. Andin Filistiyelikler këlip u sheherlerge olturaqliship qaldi.
Sa’ul we oghullirining jesetlirining köydürülüshi
8 Etisi Filistiyelikler öltürülgenlerning kiyim-këcheklirini salduruwëlishqa kelgende, Sa’ul bilen uning üch oghlining Gilbowa tëghida ölük halda yatqanliqini körüp, 9 Sa’ulning kallisini kësiwëlip, sawut-dubulghilirini salduruwaldi. Filistiyelikler öz zëminining her teripige chaparmenlerni ewetip, öz butxanilirigha we xelqqe xush xewerni yetküzdi. 10 Ular Sa’ulning sawut-dubulghilirini Ashtoret dëgen ayal ilahning butxanisigha qoyup, jesitini Beytshan shehirining sëpiligha mixlap qoydi. 11 Gil’adtiki Yabësh shehirining ahalisi Filistiyeliklerning Sa’ulgha qilghanlirini anglighanda, 12 ularning ichidiki hemme baturlar bir këche yol mëngip, Sa’ul bilen uning oghullirining jesetlirini Beytshanning sëpilidin ëlip chüshüp, Yabëshqa apirip, u yerde köydürdi. 13 Andin ular söngeklirini ëlip, Yabështa bir yulghun derixining tüwige depne qilip, yette kün roza tutti.
|
||
