«Pend-nesihetler»

Qisqiche chüshendürüsh

«Muqeddes Kitab»ning «Pend-nesihetler» qismi hëkmetlik sözler toplimi bolup, asasen Isra’illarning padishahi Sulayman teripidin wujudqa keltürülgen. Xuda uninggha eqil-parasetni alahide sowghat süpitide in’am qilghanliqi üchün, u danaliqi bilen nam chiqarghan. Sulayman padishah hayatida üch mingdin artuq hëkmetlik söz we mingdin artuq naxsha yëzip qaldurghan. Emma «Pend-nesihetler»ge kirgüzülgen hëkmetlik sözlerning hemmisila Sulayman teripidin yëzilghan emes, uning beziliri Agurning sözliri, beziliri Limu’ëlning anisining nesihetliri, yene beziliri bolsa bashqa danalarning sözliridur. Kitabtiki Sulayman padisahning hëkmetlirining bir qismini Yehudiye padishahi Xizkiyaning ordisidikiler toplighan.

Kitabta Perwerdigardin eyminishning eqil-idrakning bashlinishi ikenliki tekitlinidu. Danaliq bilen nadanliq sëlishturulup, bu ikki yolning bëridighan oxshimighan netijiliri arqiliq ademlerni heq we naheqni toghra ayrishqa yëtekleydu.

Heqiqiy danaliq Xudadin këlidu. Kitabta tilgha ëlinghan «dana», «eqilliq» we «aqil» dëgen sözler eqliy küchi intayin yuqiri ademlerni körsetmestin, belki Xudadin eyminidighan, uning yolida mangidighan, exlaqliq kishilerni körsitidu. Kitabtiki «nadan», «exmeq» we «hamaqet» dëgen sözler bolsa, bilimsiz yaki kem eqil ademlerni körsetmestin, belki Xudani ret qilip, exlaqsizliqni yaki yaman ishlarni tallighan ademlerni körsitidu.

Bu kitabning mezmun da’irisi bir qeder keng bolup, Xudagha ishinish, Xudadin eyminish, danaliq, heqqaniyliq, bilim, exlaq, diyanet, tirishchanliq, özini tutuwëlish, israpxorluq qilmasliq, namratlargha yar-yölek bolush, gep-sözge diqqet qilish, kishilik munasiwet, düshmenge rehimdil bolush, soda-sëtiq ishliri we bala terbiyilesh qatarliq jehetlerdiki mezmunlarni öz ichige alidu.

«Pend-nesihetler» Ibraniy tilida shë’iriy shekilde yëzilghan bolup, qollinilghan bezi oxshitish, simwol we maqal-temsiller oqurmenlerge chüshiniksiz bolup qalmasliqi üchün söz menisini uyghur tilidiki muwapiq ibariler bilen ipadiliduq.

Tëzis:

1. Danaliq we nesihetler (1-babtin 9-babqiche)

2. Padishah Sulaymanning hëkmetliri (10-babtin 22-bab 16-ayetkiche)

3. Danalarning hëkmetliri (22-bab 17-ayettin 24-babning axirighiche)

4. Padishah Xizkiya toplighan Sulaymanning hëkmetliri (25-babtin 29-babqiche)

5. Agur we padishah Limu’ëlning anisining hëkmetliri (30-, 31-bablar)