«Yuhanna bayan qilghan xush xewer»

(Qisqiche chüshendürüsh)

Bu kitabning mu’ellipi bëliqchi Zebediyning oghli Yuhannadur. U Pëtrus we öz qërindishi Yaqup bilen bir qatarda hezriti Eysaning eng yëqin shagirti bolup hësablinidu. U bu kitabta öz ismini ishletmey, özini hezriti Eysaning yaxshi köridighan shagirti dep tilgha alghan (13-bab 23-ayet). Mu’ellip bu kitabni kishilerning hezriti Eysaning Qutquzghuchi – Mesih ikenlikige ishinishi hem bu arqiliq uninggha baghlinip hayatliqqa ërishishi üchün yazghan.

Mu’ellip kitabini ezeldin mewjut bolghan «Kalam», yeni adem tënide insanlar arisigha kelgen hezriti Eysa heqqidiki melumattin bashlighan. U hezriti Eysaning körsetken möjiziliri hemde uning bu möjiziler arqiliq heqiqetni chüshendürgenlikini teswirligen. U hezriti Eysaning shagirtliri bilen bille bolghan eng axirqi kechlik tamiqi heqqide köprek melumat bergendin këyin, uning öltürülüshi we tirilishini xatiriligen. Mu’ellip hezriti Eysa tirilgendin këyin uning shagirtliri bilen bolghan birqanche qëtimliq uchrishishini teswirlesh bilen kitabini tamamlighan.

Bu kitabta mu’ellip hezriti Eysaning özini «hayatliq nëni», «hayatliq süyi», «dunyaning nuri», «yaxshi qoychi», «yol, heqiqet we hayatliq», «üzüm tëli» we «insanlarni ölümdin tirildürgüchi we hayatliq bergüchi» dep tilgha alghanliqini xatirilesh bilen hezriti Eysaning del insanlar mohtaj bolghan qutquzghuchi ikenlikini körsitip bergen.

Tëzis:

1. Kalam – hezriti Eysadur (1-bab 1-ayettin 18-ayetkiche)

2. Yehya peyghemberning hezriti Eysagha guwahliq bërishi (1-bab 19-ayettin 34-ayetkiche)

3. Hezriti Eysaning deslepki shagirtliri (1-bab 35-ayettin 51-ayetkiche)

4. Hezriti Eysaning alahide yette möjizisi (2-babtin 11-babqiche)

5. Hezriti Eysaning bu dunyadiki hayatining axirqi heptisi (12-babtin 19-babqiche)

6. Hezriti Eysaning tirilishi we shagirtlirigha körünüshi (20-, 21-bablar)