Uyghurche Muqeddes Kitab Jem'iyiti

1 Elchi bolushqa chaqirilip, Xudaning xush xewirini tarqitishqa tallanghan, Eysa Mesihning xizmetkari bolghan menki Pawlustin salam!

2 Bu xush xewerni Xuda elmisaqta öz peyghemberliri arqiliq muqeddes yazmilarda wede qilghanidi. 3 Bu xush xewer Xudaning öz oghli, yeni Rebbimiz Eysa Mesih toghrisididur. Jismaniy jehettin, Eysa Mesih Dawut padishahning ewladidin tughulghan. 4 Lëkin rohiy jehettin, uning Xudaning Oghli ikenliki uning ölümdin tirildürülüshi arqiliq zor qudret bilen ispatlanghan. 5 Xuda Eysa Mesih arqiliq manga mëhir-shepqet körsitip, mëni elchilikke tallidi. Shunga, men her millet kishilirini Xudagha ita’et qilsun dep, ularni Eysa Mesihke ëtiqad qilishqa chaqirimen. Bu, Eysa Mesihning namigha shan-sherep keltürüsh üchündur. 6 Eysa Mesihke mensup bolghan silermu Xuda teripidin chaqirilghanlar qataridisiler.

7 Men bu xetni hemminglargha, yeni Xuda mëhir-muhebbet körsetken we u muqeddes xelqim, dep chaqirghan siler Rimliqlargha yëziwatimen. Xuda’atimiz we Rebbimiz Eysa Mesih silerge mëhir-shepqet we amanliq ata qilghay!

8 Aldi bilen Eysa Mesih arqiliq hemminglar üchün Xudagha shükür ëytimen. Chünki, ëtiqadinglar dunyaning hemmila yëride sözlenmekte. 9-10 Men chin qelbim bilen xizmet qilip këliwatqan Xuda mëning öz oghli toghrisidiki xush xewerni yetküzüsh yolida silerni du’alirimda da’im eslep turuwatqanliqimgha guwahtur. Xudaning iradisi bilen silerning yëninglargha bërishim üchün, axir bir pursetning bolushini uningdin tileymen. 11 Chünki, silerge ëtiqadinglarni mustehkemleshte birer yardem bërish üchün, siler bilen körüshüshni intayin arzu qilimen. 12 Dëmek, men aranglarda bolsam, bir-birimizning ëtiqadidin öz’ara ilham alalaymiz.

13 Qërindashlar, shuni bilishinglar kërekki, men yëninglargha bërishni köp qëtim pilanlighan bolsammu, lëkin bügüngiche tosalghugha uchrap keldim. Eysa Mesih toghrisidiki xush xewerni yetküzüsh yolida bashqa Yehudiy emeslerning arisida yaxshi netijilerge ërishkinimdek, silerning aranglardimu yaxshi netijilerge ërishishni arzu qilip keldim. 14 Chünki, men herqandaq ademge, meyli u medeniyetlik yaki medeniyetsiz bolsun, bilimlik yaki bilimsiz bolsun, hemmisige bu xush xewerni yetküzüshke qerzdarmen. 15 Shuning üchün, siler Rimliqlarghimu bu xush xewerni yetküzüshke teshnamen.

16 Bu xush xewerdin nomus qilmaymen. Chünki, bu xush xewer arqiliq Xudaning küch-qudriti ayan bolup, Eysa Mesihke ëtiqad qilghan herbir kishi qutquzulidu. Bu xush xewer awwal Yehudiylargha, këyin Yehudiy emeslerge tarqitilghan. 17 Bu xush xewerde Xudaning insanlarni nëmige asasen heqqaniy adem dep jakarlaydighanliqi* Heqqaniy adem dep jakarlinish – pütkül insan gunahkar bolup, hëchkim heqqaniy adem dep hësablinalmaydu. Lëkin, bir adem Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlanghan bolsa, u ademning gunahi kechürülüp, Xudaning jazasigha tartilmaydu. Belki Xudaning neziride u adem heqqaniy dep hësablinip, Xuda bilen yarashturulush imtiyazigha ërishidu. ashkarilanghan. Bundaq jakarlash bashtin-axir ëtiqadqa asaslanghandur. Bu xuddi muqeddes yazmilarda yëzilghinidek: “Adem ëtiqad bilen heqqaniy adem dep jakarlinip, hayatliqqa ërishidu.”

18 Xuda ershtin ademlerning barliq gunahkarliq we yamanliqlirigha qarshi öz ghezipini bildürdi. Sewebi, ular adaletsiz ishliri arqiliq Xudaning heqiqitini bilishni tosuwatidu. 19 Ular xalighan bolsidi, Xudani bileleytti. Chünki, Xuda toghrisidiki ishlar ularning köz aldida turuptu. Xuda bularni ulargha ochuq körsitip bergen. 20 Dunya yaritilghandin bëri, Xudaning közge körünmes özgichilikliri, yeni uning menggülük qudriti we birdinbir Xuda ikenliki özi yaratqan mewjudatlar arqiliq ochuq körsitilmekte. Shu sewebtin, insanlar Xudani bilmeymiz, dep bahane körsitelmeydu.

21 Lëkin, insanlar Xudani bilsimu, uni Xuda, dep ulughlimidi we uninggha shükür ëytmidi. Eksiche, ularning Xuda toghrisidiki oy-pikirliri bimene bolup, nadan qelbi qarangghuluqqa toldi. 22 Gerche ular özlirini eqilliq hësablisimu, lëkin eqilsiz bolup chiqti. 23 Ular menggü hayat bolghan shanushewketlik Xudagha ibadet qilishning ornigha, ademzatqa, qushlargha, töt putluq we yer bëghirlighuchi haywanlargha oxshaydighan butlargha choqundi.

24 Shu sewebtin, Xuda ularni qelbidiki shehwaniy heweslirige qoyup berdi. Buning bilen, ular her xil napakliqlarni qildi. Hetta bir-birining tenlirini bulghashqa bashlidi. 25 Xuda toghrisidiki heqiqetlerge ishinishning ornigha, yalghan geplerge ishinishke bashlidi. Yaratquchi Xudagha ita’et qilishning ornigha, yaritilghan nersilerge choqunup, shularni medhiyilidi. Halbuki, pütkül mewjudat teripidin menggü medhiyilinishke layiq bolghini yaratquchimiz Xudadur, amin!

26 Mana shuning üchün, Xuda ularni özlirining peskesh heweslirige qoyup berdi. Ayallar tebi’iy jinsiy munasiwetni tebi’iy bolmighan munasiwetke, yeni oxshash jinsliqlar munasiwitige aylandurdi. 27 Xuddi shuningdek, erlermu ayallar bilen bolidighan tebi’iy jinsiy munasiwetni tashlap, bashqa erlerge shehwaniy hewesler bilen köyüp pishidighan boldi. Erler erler bilen shermende jinsiy munasiwetlerge kirishti. Shuning bilen, ular öz tenliride bu qilmishlirigha layiq jazani tartti.

28 Ular Xudani bilishni ret qilghanliqi üchün, Xuda ularni yaman niyetlirige qoyup berdi. Buning bilen ular qilmasliqi kërek bolghan ishlarni qilishqa kirishti. 29 Ularning hayati her xil rezillik, yamanliq, achközlük, öchmenlik, hesetxorluq, qatilliq, urushqaqliq, hiyligerlik, suyiqest we ighwagerchilik bilen toldi. 30 Ular töhmetxor, Xudagha nepretlinidighan, zorawanliq qilidighan, tekebbur, maxtanchaq, her xil eskiliklerni oylap chiqiridighan, ata-anisining sözini anglimaydighan, 31 nadan, wediside turmaydighan, köyümsiz we rehimsiz insanlardur. 32 Ular Xudaning bundaq ishlarni qilghanlarni ölümge mehkum qilidighanliqini bilip tursimu, bu eskiliklerni özliri qilipla qalmay, bashqilarningmu shundaq qilishini qollap-quwwetleydu.

1 Shunga, sen bundaq rezil ishlarni qilghuchilar üstidin höküm qilishing mumkin. Biraq ey burader, senmu bundaq ishlarni qiliwatisenghu! Undaqta, sëning kim bolushungdin qet’iynezer, Xuda soraq qilidighan ashu künde özüngni aqlashqa bahane körsitelmeysen. Chünki, bashqilar üstidin mundaq ishlarda höküm qilsang, öz üstüngdimu shu ishlardin höküm qilghan bolisen. 2 Bizge melumki, Xudaning bundaq ishlarni qilghanlar üstidin chiqarghan hökümi heqtur. 3 Biraq ey burader, senmu bundaq ishlarni qilip turup, yenila bashqilar üstidin höküm qilsang, Xudaning hökümidin qachalaymen, dep oylamsen? 4 Xudaning sanga körsetken chongqur mëhribanliqi, kengchiliki we mol sewr-taqitini sel chaghlawatamsen? Uning sanga mëhribanliq körsitishtiki meqsitining sëni towa qilidighan yolgha bashlash ikenlikini bilmemsen? 5 Gunahinggha towa qilmay, jahilliq qilishing bilen Xudaning ghezipini tëximu qozghaysen. Xuda ghezepke këlip, özining adil hökümini yürgüzidighan küni, sen öz bëshinggha özüng chiqqan bolisen. 6 Xuda herkimning emeliyitige qarap ish köridu, 7 hemishe sewrchanliq bilen yaxshi emellerni qilip, Xudadin shan-sherep, hörmet-ëhtiram we özining menggülük mewjutluqini izdigenlerge u menggülük hayat bëridu. 8 Lëkin, heqiqetni ret qilip, yamanliqqa egeshken shexsiyetchilerge u ghezep-nepret yaghduridu. 9 Xuda barliq yamanliq qilghuchilargha, bolupmu aldi bilen öz xelqi bolghan Yehudiylargha, andin Yehudiy emeslerge oxshashla ëghir künler we derd-elem keltüridu. 10 Biraq, barliq yaxshiliq qilghuchilargha, aldi bilen Yehudiylargha, andin Yehudiy emeslerge oxshashla shan-sherep, hörmet-ëhtiram we aman-ësenlik ata qilidu. 11 Chünki, Xuda hemme insanlargha oxshash mu’amile qilidu.

12 Tewrat qanuni Yehudiy emeslerge chüshürülmigenliktin, ular uni bilmeydu. Shundaqtimu, ular gunah sadir qilsa, soraqqa tartilidu. Tewrat qanuni chüshürülgen Yehudiylar bolsa uni puxta bilidu. Lëkin, ularmu gunah sadir qilsa, oxshashla soraqqa tartilidu. 13 Chünki, Xudaning aldida qanunni bilgenler emes, belki qanunning barliq emrlirige emel qilghanlar heqqaniy adem dep jakarlinidu. 14 (Tewrat qanunini bilmeydighan Yehudiy emesler tebi’iy halda bu qanungha uyghun ishlarni qilsa, ular gerche bu qanundin xewersiz bolsimu, bu qanun ularning öz qanunidek bolidu. 15 Chünki, ularning öz qelbide nëmining toghra, nëmining xata ikenlikini bilelishi bu qanunning emrliri qelbige pütüklük ikenlikini körsitidu. Wijdanimu buninggha guwahliq bëridu. Chünki, ularning wijdani ular xataliq ötküzgende ularni eyibleydu, toghra qilghanda bolsa ularni aqlaydu.) 16 Men yetküzüp këliwatqan bu xush xewer boyiche, Xudaning Eysa Mesih arqiliq insanlarning yoshurun ishliri üstidin höküm chiqiridighan künide, yuqirida ëytilghan ishlar choqum yüz bëridu.

17 Undaqta senchu, sen özüngni Yehudiy deysen we Tewrat qanunigha ige bolghanliqing üchün, men Xuda bilen yëqin, dep maxtinisen. 18 Sanga Tewrat qanuni ögitilgenliktin Xudaning iradisini bilisen hem heq bilen naheqni perq ëteleysen. 19-20 Tewrat qanunidiki hemme bilim we heqiqetlerni bilimen dep qarap, özüngni korlarning yol bashlighuchisi, qarangghuda qalghanlarning chirighi, nadanlarning yëtekchisi, gödeklerning ustazi, dep özüngge ishinisen. 21 Sen bashqilargha Xuda toghrisida telim bërip turup, özüngge bermemsen? Bashqilargha oghriliq qilma dep turup, özüng oghriliq qilamsen? 22 Bashqilargha zina qilma dep turup, özüng zina qilamsen? Butlardin bizar bolup turup, özüng butxanilardiki nersilerni oghrilamsen? 23 Biz Yehudiylar Tewrat qanunigha ige bolduq, dep maxtinip turup, özüng del shu qanungha xilapliq qilip, Xudaning namigha dagh keltüremsen? 24 Xuddi muqeddes yazmilarda dëyilginidek: “Silerning qilmishinglar tüpeylidin Yehudiy emesler Xudagha kupurluq qilmaqta.”

25 Tewrat qanunigha emel qilsang, xetne qilinghiningning ehmiyiti bolidu. Lëkin, uninggha xilapliq qilsang, xetne qilinghiningning qilchilikmu ehmiyiti bolmaydu, xetne qilinmighan ademdin hëch perqing qalmaydu. 26 Shuninggha oxshash, xetne qilinmighan Yehudiy emesler qanunning emrlirige emel qilsa, Xuda teripidin yenila xetne qilinghan bolup hësablinidu. 27 Sen Tewrat qanunidin xewerdar hem xetne qilinghan turuqluq, shu qanungha emel qilmisang, jismaniy jehette xetne qilinmighan, lëkin Tewrat qanunigha emel qilidighan Yehudiy emesler sëni gunahkar, dep eyiblimemdu?

28 Peqet sirtqi körünüshte Yehudiy bolghanning hemmisinila heqiqiy Yehudiy dëgili bolmaydu. Peqet jismaniy jehette xetne qilinishigha qarapla, uni heqiqiy xetne dëgili bolmaydu. 29 Qelbide Xudaning yolini tutqan adem heqiqiy Yehudiydur. Uning heqiqiy xetnisi yazma qanungha ësiliwëlish arqiliq emes, belki Muqeddes Roh teripidin özgertilgen qelb arqiliq bolidu. Bundaq adem insanlar teripidin emes, belki Xuda teripidin maxtilishqa sazawer bolidu.

1 Undaqta, Yehudiylarning Yehudiy emeslerdin nëme artuqchiliqi bar, yaki xetne qilinishning nëme ehmiyiti bar? 2 Elwette, ularning her jehettin köp artuqchiliqi bar. Birinchidin, Xudaning sözi Yehudiylargha amanet qilinghan. 3 Bezi Yehudiylar Xudagha sadaqetsizlik qildimu deyli. Undaqta, ularning sadaqetsizliki sewebidin Xuda özining ulargha bergen wediside turmamdu? 4 Yaq, hergiz undaq qilmaydu! Hemme insan yalghanchi bolghan teqdirdimu, Xuda yenila rastchildur. Bu heqte Zeburda mundaq dëyilgen:

5 Lëkin, biz Yehudiylarning adaletsizliki Xudaning adilliqini tëximu ëniq körsitip berse, buninggha nëme deymiz? Xuda bizni jazalisa, uni adil emes, dësek bolamdu? (Beziler shundaq dep, oylap yüridiken!) 6 Yaq, mundaq dëyishke hergiz bolmaydu! Eger Xuda biz Yehudiylarni adilliq bilen jazalimaydighan bolsa, qiyamette qandaqmu dunya üstidin höküm chiqiralaydu?

7 Lëkin, beziler: “Mëning sadaqetsizlikim Xudaning rastchilliqini tëximu ëniq körsitip, uning ulughluqini yorutup berse, men yene nëme üchün gunahkar, dep qarilip soraqqa tartilimen?” dëyishi mumkin. 8 Eger shundaq bolsa, “yamanliq qilayli, buningdin yaxshiliq chiqidu!” dëgen mene këlip chiqmamdu? Beziler bizni mushundaq dëdi, dep töhmet qilidu. Mundaq töhmet qilghanlarning jazagha tartilishi heqliqtur.

9 Undaqta, Xudaning soraq qilidighan künide biz Yehudiylar Yehudiy emeslerdin üstün turamduq? Yaq, elwette undaq emes! Chünki, men hemmimizning, meyli Yehudiy bolayli yaki bolmayli, gunahning ilkide ikenlikimizni yuqirida körsitip öttüm. 10 Muqeddes yazmilarda yëzilghinidek:

19 muqeddes yazmilardiki bu ayetlerning Tewrat qanuni astida yashaydighan Yehudiylargha qarita ëytilghanliqini bilimiz. Shundaq bolghanda, Yehudiylar hem Yehudiy emeslerning bahane körsitidighan ëghizliri tuwaqlinidu we pütkül dunyadiki insanlar Xudaning hökümi astida turidu. 20 Dëmek, herqandaq kishi Xudaning aldida Tewrat qanunigha emel qilish bilen heqqaniy adem dep jakarlanmaydu. Belki, shu qanungha toluq emel qilalmaydighanliqini bilip, özining gunahkar ikenlikini tonup yëtidu.

21 Lëkin, hazir Xudaning qandaq yol bilen insanlarni heqqaniy adem dep jakarlaydighanliqi ochuq ashkarilandi. Bu, Tewrat qanunigha emel qilishqa baghliq emes. Buninggha Tewrat qanuni we peyghemberlerning telimatlirimu guwahliq bergen. 22 Xuda ademlerni ularning Eysa Mesihke bolghan ëtiqadi arqiliq heqqaniy adem dep jakarlaydu. Xuda Eysa Mesihke ëtiqad qilghan hemme ademge shundaq mu’amile qilidu, bu yerde ayrimichiliq yoqtur. 23 Chünki, hemme adem gunah sadir qilip, Xudaning insanlarni yaratqanda ata qilghan shan-sheripidin mehrum qalghan. 24 Lëkin, Xuda bizge mëhir-shepqet körsitip, bizni bedelsiz halda heqqaniy adem dep jakarlidi. Bu, Eysa Mesih arqiliq emelge ashuruldi. Chünki, u bizni gunahning qulluqidin azad qildi. 25 Xuda insanlarning gunahlirining kechürüm qilinishi üchün, ularni jazalashning ornigha, Eysa Mesihni qurban bolushqa ewetip berdi. Eysa Mesihning krëstte aqquzghan qëni arqiliqla, Xuda Eysa Mesihke ëtiqad qilghanlarni özi bilen yarashturdi. Xuda Eysa Mesihni qurban bolushqa ewetish bilen, özining burunqi zamandiki kishilerning gunahlirigha sewr-taqetlik bolup, ularni derhal jazalimighanliqining adilliq ikenlikini körsetti. Chünki, Eysa Mesih ularningmu gunahliri üchün qurban boldi. 26 Mana hazirmu Xuda yene özining adilliqini körsitiwatidu. Chünki, insanlar gunahkar bolsimu, Eysa Mesihke ëtiqad qilghanliqi üchün, Xuda ularni yenila adilliq bilen kechüridu.

27 Shundaq iken, biz Tewrat qanunigha emel qilish bilen Xuda teripidin qobul qilinduq, dep maxtinimizmu? Yaq! Bizning maxtinishimizning orni yoq. Nëme sewebtin? Chünki, insanlar Tewrat qanunigha emel qilish arqiliq emes, belki Eysa Mesihke ëtiqad qilish arqiliqla kechürümge ërishidu. 28 Dëmek, Xudaning bizni Tewrat qanunigha emel qilishimiz bilen emes, belki Eysa Mesihke ëtiqad qilishimiz bilen heqqaniy adem dep jakarlaydighanliqigha ishinimiz. 29 Siler Xuda peqet Tewrat qanunigha ige bolghan Yehudiylarnila qobul qilidu, dep oylamsiler? Yaq, elwette undaq emes! U Yehudiy emeslernimu qobul qilidu. 30 Chünki, Xuda birdur. U xetne qilinghan Yehudiylarni, shundaqla xetne qilinmighan Yehudiy emeslernimu birla yol bilen, yeni ularning Eysa Mesihke bolghan ëtiqadi bilen heqqaniy adem dep jakarlaydu. 31 Undaqta, biz ëtiqadimiz arqiliq Tewrat qanunini bikar qilamduq? Yaq, del buning eksiche, biz ëtiqadimiz arqiliq Tewrat qanunining toghra ikenlikini ispatlaymiz.

1 Undaqta, biz Yehudiy ewladliri atimiz Ibrahimning heqqaniy adem dep jakarlanghanliqidin nëmilerni biliwëlishimiz kërek? 2 Eger Ibrahim yaxshi emelliri arqiliq heqqaniy adem dep jakarlanghan bolsa, uning maxtinishqa heqqi bolatti. Lëkin, Xudaning aldida uning maxtinishqa heqqi yoq. 3 Chünki, muqeddes yazmilarda mundaq dëyilgen: “Ibrahim Xudaning sözlirige ishendi. Xuda uning ëtiqadini körüp, uni heqqaniy adem dep hësablidi.” 4 Emgek qilghuchining alghini sowghat emes, belki özining ërishishke tëgishlik heqqi bolup hësablinidu. 5 Lëkin, bir adem Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlanghan bolsa, bu uning yaxshi emelliridin emes, belki uning ëtiqadidin bolghan. Chünki, bu adem gunahkarlarni heqqaniy adem dep jakarlighuchi Xudagha ëtiqad qilidu. 6 Dawut padishahmu Xuda bir ademde yaxshi emellerning bar-yoqluqigha qarimastin uni heqqaniy adem dep hësablisa, u ademning neqeder bextlik bolidighanliqi toghrisida muqeddes yazmilarda mundaq dëgen:

9 Buningdin qarighanda, bu bext yalghuz xetne qilinghanlar, yeni Yehudiylarghila mensupmu? Yaq, undaq emes. U, xetne qilinmighan, yeni Yehudiy emeslergimu mensuptur. Chünki, biz ëytqandek: “Xuda Ibrahimning ëtiqadini körüp uni heqqaniy adem dep hësablidi.” 10 Bu ish qachan bolghan? Xuda Ibrahimni heqqaniy adem dep hësablighan chaghda, Ibrahim xetne qilinghanmu yaki qilinmighan? Bu ishlar Ibrahim tëxi xetne qilinmighan waqitta bolghanidi. 11 Uning xetne qilinishi këyin boldi. Bu, uning Xuda teripidin alliqachan qobul qilinghanliqini körsitidu. Ibrahimning burunla ëtiqadi bar bolup, xetne peqet uning heqqaniy adem dep hësablanghanliqining belgisi boldi. Buning bilen, Ibrahim xetne qilinmighan, lëkin Xudagha ëtiqad qilip heqqaniy adem dep jakarlanghan Yehudiy emeslerning atisi boldi. 12 Eger xetne qilinghanlar, yeni Yehudiylar özlirining xetne qilinghanliqigha tayanmay, ejdadimiz Ibrahimgha oxshash, uning xetne qilinmighan waqtidiki ëtiqadi boyiche yashisa, Ibrahim ularningmu atisi bolidu.

13 Xuda Ibrahim we uning ewladlirigha ularning bu dunyagha warisliq qilidighanliqigha wede bergenidi. Bu, ularning Tewrat qanunigha emel qilghanliqidin emes, belki ularning Xudagha ëtiqad qilip, heqqaniy adem dep jakarlanghanliqidin bolghan. 14 Eger Tewrat qanunigha emel qilish arqiliq Xudaning wedilirige ërishkili bolsidi, u chaghda ëtiqadning hëchqandaq qimmiti qalmighan, Xudaning wedisiningmu ehmiyiti bolmighan bolatti. 15 Tewrat qanuni bu qanunning emr-permanlirigha emel qilmighanlargha Xudaning ghezipini ëlip këlidu. Qanun bolmisa, qanungha xilapliq qilishmu bolmaydu.

16 Shuning üchün, ëtiqadimiz arqiliq Xudaning bizge wede qilghan bext-sa’aditige ërishimiz. Bu, biz ërishishke tëgishlik heq emes, belki Xudaning mëhir-shepqitidin kelgen. Bu wede Ibrahimning pütkül ewladliri, yeni Ibrahimgha oxshash ëtiqad yolida mangghanlar üchün bërilgendur. Meyli ular Yehudiy emesler bolsun yaki Tewrat qanunidiki qa’idiler boyiche yashaydighan Yehudiylar bolsun, bu wede hemmisining bu bext-sa’adetke ërishidighanliqigha kapaletlik qilidu. Chünki, Ibrahim barliq ëtiqadchilarning atisidur. 17 Bu xuddi muqeddes yazmilarda Xuda Ibrahimgha: “Sëni nurghun milletlerning atisi qildim” dep ëytqinidek. Xudaning neziride Ibrahim hemmimizning atisidur. Chünki, Ibrahim ölgenlerni tirildüridighan, mewjudatni yoqluqtin barliqqa keltüridighan Xudagha ishench baghlidi. 18 Ata bolush mumkinchiliki yoq ehwaldimu, Ibrahim yenila ümidini üzmey, Xudagha dawamliq ishench baghlidi. Netijide, u nurghun milletlerning atisi boldi. Bu toghrisida Xuda uninggha mundaq dëgen: “Sëning ewlading yultuzlardek san-sanaqsiz bolidu.” 19 Ibrahim özining yüz yashqa yëqinlap, perzent tëpish iqtidaridin qalghanliqini, shundaqla ayali Sareningmu perzent körüsh iqtidaridin qalghanliqini bilgen bolsimu, lëkin u yenila Xudagha bolghan ishenchini ajizlashturmidi. 20 U Xudaning wedisidin gumanlanmidi. Eksiche, uning ishenchi tëximu küchiyip, Xudani ulughlidi. 21 U, Xudaning öz wedisini emelge ashurush qudritige ige ikenlikige pütünley ishendi. 22 Shunga, muqeddes yazmilarda: “Xuda uni heqqaniy adem dep hësablidi” dep yëzilghan. 23-24 Bu ayet yalghuz Ibrahim üchünla emes, belki heqqaniy adem dep hësablinidighan bizler, yeni Rebbimiz Eysani tirildürgen Xudagha ëtiqad qilidighan bizler üchünmu yëzilghan. 25 Eysa Mesih gunahlirimizning kechürülüshi üchün qurbanliq süpitide ölümge tapshurulup, bizning heqqaniy adem dep jakarlinishimiz üchün tirildürüldi.

1 Shunga, biz ëtiqadimiz arqiliq heqqaniy adem dep jakarlinip, Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq Xuda bilen inaq munasiwette bolduq. 2 Ëtiqadimiz bolghachqa, Eysa Mesih bizni biz hazir behrimen boluwatqan bu mëhir-shepqetke ige qildi. Shunga, biz Xudaning shan-sheripige ërishish ümidide shad-xuram bolmaqtimiz. 3 Biz qiyin ehwallardimu yenila shad-xuram bolimiz. Chünki, bizge melumki, qiyinchiliq sewrchanliqni keltürüp chiqiridu, 4 sewrchanliqimiz bizni Xudani xursen qilidighan ëtiqadchilardin qilidu; Xudani xursen qilidighan ëtiqadchilardin bolsaq, bizde tewrenmes ümid peyda bolidu. 5 Bu ümid bizni hergiz uyatta qaldurmaydu. Chünki, Xuda bizge ata qilghan Muqeddes Roh arqiliq özining mëhir-muhebbitini qelbimizge singdürgen.

6 Biz gunahtin qutulushqa amalsiz qalghanda, Eysa Mesih biz gunahkarlar üchün Xuda belgiligen waqitta özini pida qildi. 7 Durus adem üchün jënini pida qilidighanlarning tëpilishi natayin. Lëkin, alahide yaxshi ademler üchün jënini pida qilidighanlarning tëpilishi mumkin. 8 Eysa Mesih biz tëxi gunahkar waqtimizdila, biz üchün öz jënini pida qildi. Mana bu arqiliq Xuda özining bizge bolghan mëhir-muhebbitini ispatlidi. 9 Biz Eysa Mesihning qurbanliq qëni arqiliq heqqaniy adem dep jakarlanduq. Shundaq iken, Eysa Mesih arqiliq Xudaning ghezipidin qutulushimiz tëximu ëniqtur. 10 Biz burun Xudagha düshmen iduq. Biraq, Xuda öz oghlining qurban qilinishi arqiliq bizni özi bilen yarashturdi. Biz Xuda bilen yarishiwalghanikenmiz, undaqta Eysa Mesihning ölümdin tirildürülgen hayati arqiliq Xudaning jazasidin choqum qutuldurulimiz. 11 Buning bilenla qalmay, bizni Xuda bilen yarashturghan Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq Xuda bilen bolghan yëngi munasiwitimizdimu shad-xuram bolimiz.

12 Gunah dunyada bir adem, yeni Adem’ata arqiliq peyda bolghandek, ölümmu Adem’atining gunahi arqiliq peyda boldi. Netijide, ölüm pütkül insan ichige tarqaldi, chünki hemme adem gunah sadir qildi. 13 Gunah Tewrat qanuni Musa peyghemberge chüshürülüshtin ilgirila dunyada bar idi. Biraq, u chaghda heq-naheqni ayriydighan Tewrat qanuni bolmighanliqtin, gunahning hësabi ëlinmaytti. 14 Shundaq bolsimu, ölüm Adem’atidin taki Musa peyghembergiche insanlargha hökümranliq qildi. Hetta Adem’atining gunahidek gunah sadir qilmighan insanlarmu ölümdin xaliy bolalmidi.

Adem’ata pütkül insangha tesir körsetkinidek, këyin kelgen Mesihmu pütkül insangha tesir qildi. 15 Wehalenki, Adem’ata teripidin ötküzülgen gunah Xudaning bergen mëhir-shepqetlik sowghitigha pütünley oxshimaydu. Chünki, bir adem, yeni Adem’atining gunah ötküzüshi bilen nurghun adem ölgen bolsa, oxshashla bir adem, yeni Eysa Mesihning mëhir-shepqiti arqiliq Xuda insanlargha tëximu köp mëhir-shepqet körsitip, kechürülüsh sowghitini nurghun ademge ata qildi. 16 Xudaning sowghitining netijisi Adem’atining gunahining aqiwitige pütünley oxshimaydu. Chünki, Adem’atining bir qëtimliq gunahi arqiliq biz hemmimiz gunahkar, dep höküm qilinduq. Emma Xudaning mëhir-shepqetlik sowghiti arqiliq biz gunahkarlar gerche nurghun gunah ötküzgen bolsaqmu, heqqaniy adem dep jakarlanduq. 17 Bir ademning gunahi tüpeylidin ölüm insanlargha hökümranliq qilghan yerde, Xudaning mol mëhir-shepqiti we heqqaniy bolush sowghitigha ërishken kishiler yene bir adem, yeni Eysa Mesih arqiliq hayatida gunah we ölüm üstidin ghelibe qilmasmu?

18 Dëmek, bir qëtimliq gunah pütkül insanni gunahqa mehkum qilghan bolsa, bir qëtimliq heqqaniy emeliyet, yeni Eysa Mesihning qurban bolushi arqiliq pütkül insan heqqaniy adem dep jakarlinip, menggülük hayatqa ërisheleydu. 19 Bir ademning ita’etsizliki tüpeylidin nurghun insanlar gunahkar bolup ketkinidek, bir ademning ita’etmenliki bilenmu nurghun insanlar heqqaniy adem dep jakarlinidu. 20 Tewrat qanunining bërilishi kishilerge öz gunahining intayin köplükini ochuq körsitish üchündur. Lëkin, qeyerde gunah köp bolsa, Xudaning mëhir-shepqitimu shu yerde hessilep ashti. 21 Dëmek, gunah insanlargha hökümranliq qilip, ularni ölümge aparghan bolsa, Xudaning mëhir-shepqiti insanlargha hökümranliq qilip, Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq ularni heqqaniy adem dep jakarlap, ulargha menggülük hayat ëlip keldi.

1 Undaqta, biz nëme deymiz? Xudaning mëhir-shepqiti tëximu ashsun dep, dawamliq gunah ichide yashaymizmu? 2 Yaq, elwette undaq emes! Gunahqa nisbeten biz alliqachan ölgen. Shundaq iken, biz yene dawamliq gunah ichide yashimasliqimiz kërek. 3 Siler choqum shuni bilishinglar kërekki, biz chömüldürülüshni qobul qilghinimizda, Eysa Mesihke baghlanghanliqimiz üchün, uning ölümi bilenmu baghlanduq. 4 Shuning üchün, biz chömüldürülüsh arqiliq Eysa Mesih bilen bille ölüp, bille kömülduq. Xuda’atimizning bundaq orunlashturushtiki meqsiti shuki, Eysa Mesihni özining ulugh küch-qudriti arqiliq tirildürgendek, biznimu yëngi hayatqa ërishtürüshtur.

5 Biz Eysa Mesihke baghlinip, uninggha oxshash ölgenikenmiz, undaqta biz choqum uninggha oxshash tirildürülimiz. 6 Shuni bilishimiz kërekki, kona tebi’itimiz Eysa Mesih bilen bille krëstke mixlandi. Shuning üchün, gunahkar nepsimizning ilkide bolmay, gunahning qulluqidin qutulduq. 7 Chünki, Eysa Mesih bilen bille ölgen herqandaq kishi gunahning küchidin xalas bolghan bolidu. 8 Eysa Mesih bilen bille ölgenikenmiz, undaqta uninggha baghlinip, yëngi hayatqa ërishishimizgimu ishinimiz. 9 Bizge melumki, Eysa Mesih tirilgendin këyin qayta ölmeydu. Ölüm emdi Eysa Mesihke öz küchini körsitelmeydu. 10 Eysa Mesih özining birla qëtimliq ölümi arqiliq gunah üstidin ghelibe qildi. U hazir hayat bolup, uning hayatliqi Xudagha shan-sherep keltürüsh üchündur. 11 Shuninggha oxshash, silermu hazir Eysa Mesihke mensup bolghanliqinglar üchün, özünglarni gunahqa nisbeten ölgen, lëkin Xudagha xizmet qilishqa nisbeten tirik hësablanglar.

12 Shundaq iken, gunah hergizmu haman ölidighan tëninglarni bashqurmisun. Bolmisa, arzu-heweslerge bërilip këtisiler. 13 Tëninglarning herqandaq bir ezasini yaman ishlargha qoral qilip, gunahqa tutup bermenglar. Eksiche, özünglarni Xudagha atanglar. Chünki, siler ölümdin tirildürüldünglar. Tëninglarning herbir ezasini heqqaniy ishlarning qorali qilinglar. 14 Gunah silerning hökümraninglar emes. Chünki, siler Tewrat qanunining ilkide emes, belki Xudaning bizni gunahning küchidin xalas qilidighan mëhir-shepqiti astida yashawatisiler.

15 Undaqta, qandaq qilish kërek? Tewrat qanunining ilkide emes, Xudaning mëhir-shepqiti astida yashawatimiz dep, gunah sadir qiliwersek bolamdu? Yaq, elwette bolmaydu. 16 Kimge boysunsanglar, shuning quli bolidighanliqinglarni bilmemsiler? Gunahqa boy egsenglar, u silerni ölümge ëlip baridu. Xudagha boysunsanglar, u heqqaniy hayatliqqa ëlip baridu. 17-18 Xudagha shükür! Gerche siler burun gunahning quli bolghan bolsanglarmu, lëkin hazir gunahning küchidin erkin qilinip, heqqaniyliqning qulliri boldunglar. Chünki, Xuda silerge bergen telimge chin dilinglardin boysundunglar. 19 Men silerning tebi’itinglardiki ajizliqlarni bilgechke, bularni silerge adettiki misal bilen ëytiwatimen. Ilgiri siler gunahning quli bolup, tëninglardiki ezalarni napak we Tewrat qanunigha xilap ishlargha bëghishlighanidinglar. Emdi pak bolushunglar üchün, özünglarni heqqaniyliqning quli bolushqa bëghishlanglar.

20 Siler gunahning quli bolghan waqtinglarda, heqqaniy hayat kechürüsh bilen karinglar yoq idi. 21 Siler hazir nomus dep qarighan burunqi ishlardin shu chaghda zadi nëme payda tapqanidinglar? U ishlarning aqiwiti ölümdur. 22 Biraq, hazir siler gunahning qulluqidin erkin qilinip, Xudaning xizmetkarliri boldunglar. Bu, hayatinglargha paydiliq bolup, silerni pak yashashqa yëtekleydu. Eng axirida siler menggülük hayatqa ërishisiler. 23 Chünki, gunahning bedili ölüm. Biraq, Xudaning Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq bizge ata qilghan sowghiti menggülük hayatliqtur.

1 Qërindashlar, siler qanunni chüshinisiler. Shunga, shunimu ësinglargha sëlip qoyayki, qanun peqet hayat ademgila hökümranliq qilalaydu. 2 Mesilen, ëri bar ayal ëri hayatla bolidiken, qanun boyiche ërige baghlinidu. Lëkin, ëri ölüp ketse, nikah qanunining cheklimisige uchrimaydu. 3 Shuning üchün, ayal ëri hayat waqtida bashqa bir er bilen birge bolsa, buzuq ayal, dep qarilidu. Lëkin, ëri ölüp ketse, ayal nikah qanunidin erkin bolidu. U chaghda, bashqa bir erge tegse, zina qilghan bolmaydu. 4 Xuddi shuningdek, qërindashlirim, siler Eysa Mesihning qurban bolushi bilen Tewrat qanunigha nisbeten öldünglar. Siler hazir bashqa birige baghlandinglar, yeni ölümdin tirilgen Eysa Mesihke mensup boldunglar. Buning bilen, siler Xudaning xizmitide bolup, uninggha shan-sherep keltüreleysiler. 5 Burun biz gunahkar tebi’itimizning ilkide bolghachqa, bizni gunahqa ëlip baridighan heweslirimizning keynige kirip kettuq. Bu heweslirimiz Tewrat qanunini bilishimiz bilen tëximu qozghilip, tënimizdiki ezalarni qutratti. Netijide, biz özimizni ölümge ëlip baridighan ishlarni qilduq. 6 Lëkin, hazir biz Tewrat qanunining hökümidin azad qilinduq. Chünki, biz özimizni boghup turidighan bu qanungha nisbeten ölgen. Biz kona usul boyiche, yeni Tewrat qanunigha burunqidek emel qilish arqiliq emes, belki yëngi usul boyiche, yeni Muqeddes Rohning yëtekchilikide yashash arqiliq Xudagha xizmet qilimiz.

7 Undaqta, biz nëme deymiz? Tewrat qanunining özi gunahning menbesi bolamdu? Yaq, elwette undaq emes! Gunah Tewrat qanunida körsitilmigen bolsa, men qilmishlirimning gunah ikenlikini bilmeyttim. Mesilen, Tewrat qanunida: “Bashqilarning te’elluqatlirigha köz qiringni salma” dëyilmigen bolsa, undaq qilishning gunah ikenlikini bilmigen bolattim. 8 Lëkin, gunah Tewrat qanunining bu emri arqiliq purset tëpip, ichimdiki her xil achközlüklerni qozghidi. Bu qanun bolmisa, gunahning bundaq küchimu bolmaytti.* Tewrat qanuni peqet ademning gunahini körsitip bëripla qalmastin, ularni gunah qilishqa qiziqturidu. Chünki, men’i qilinghan ishlarni qilishqa qiziqish ademning tebi’itidur. 9-10 Tewrat qanunining mendin nëmini telep qilidighanliqini chüshenmeydighan waqtimda, özümdin razi bolup, özümni erkin-azade hës qilattim. Lëkin, Tewrat qanunini heqiqiy chüshinishim bilenla, özümning gunahkar ikenlikimni we rohiy jehette ölgenlikimni ëniq bildim. Tewrat qanuni insanlarni hayatliqqa yëteklesh üchün bërilgen. Wehalenki, bu qanungha boysunalmaydighanliqimdin uning manga ölümni ëlip këlidighanliqini bayqidim. 11 Gunah Tewrat qanunining emrliridin purset tëpip, mëni azdurup, ölümge duchar qildi.

12 Dëmek, Tewrat qanuni heqiqeten paktur. Uningdiki emrlermu pak, toghra we yaxshidur. 13 Shundaq turuqluq, bu yaxshi qanun mëni ölümge duchar qildimu? Yaq, elwette undaq emes! Belki, ene shu gunah bu yaxshi qanundiki emrlerdin paydilinip, mëni ölümge duchar qildi. Biz emdi gunahning heqiqiy qiyapitini tonuwalalaymiz. Chünki, Tewrat qanunidiki emrler arqiliq gunahning qanchilik qebih ikenliki ashkarilandi.

14 Tewrat qanuni Xudadin chüshürülgen bolghachqa, uning yaxshi ikenlikini bilimiz. Biraq, gunahkar tebi’itimning bashqurushida bolghan men bolsam gunahning qulluqididurmen. 15 Özümning nëme qiliwatqinimni bilmeymen. Chünki, özüm niyet qilghan ishlarni qilmaymen, eksiche nepretlinidighan ishlarni qilimen. 16 Eger men yaman ishlarni qilishni xalimay turup, yenila ularni qilghan bolsam, u chaghda wijdanim Tewrat qanunining yaxshi ikenlikini ëtirap qilghan bolidu. 17 Shunga, bu ishlarni qilduruwatqini men emes, belki ichimde yashawatqan gunah. 18 Ichimde, yeni gunahkar tebi’itimde yaxshiliqning yoqluqini bilimen. Chünki, yaxshiliq qilish niyitim bar bolsimu, iqtidarim yoq. 19 Shuning üchün, özüm niyet qilghan yaxshi ishlarni qilmay, eksiche niyet qilmighan yaman ishlarni qilimen. 20 Özüm niyet qilmighan ishni qilsam, buni qilduruwatqini men emes, belki ichimde yashawatqan gunahtur.

21 Buningdin özümdiki shu qanuniyetni chüshendimki, yaxshi ishlarni qilmaqchi bolsammu, yamanliq manga haman hemrah bolup turghachqa, men yenila yaman ishlarni qilimen. 22 Xudaning qanunidin ich-ichimdin söyünimen. 23 Biraq, tënimde bashqa bir qanuniyetni sëzimen. Bu qanuniyet qelbimdin qayil bolghan qanun bilen jeng qilip, ten ezalirimni gunah sadir qildurghanliqtin, mëni gunahqa esir qilidu. 24 Men nëmidëgen bichare ademmen-he! Gunahning esiri bolghan we ölümge ëlip baridighan bu tënimdin kimmu mëni qutquzar?! 25 Xudagha shükür, Xuda mëni Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq qutquzidu!

Mëning ehwalim mana mundaq: qelbim bilen Xudaning qanunigha ita’et qilishni xalaymen, lëkin emeliyitimde gunahkar tebi’itim sewebidin gunahning quli bolimen.

1 Yighinchaqlap ëytsaq, Eysa Mesihke mensup bolghanlar emdi gunahqa mehkum qilinmaydu. 2 Chünki, hayatliq ëlip këlidighan Muqeddes Rohning küch-qudriti bizni ölümge mehkum qilidighan gunahning küchidin Eysa Mesih arqiliq xalas qildi. 3 Gunahkar tebi’itimiz tüpeylidin Tewrat qanuni bizni gunahning asaritidin azad qilalmidi. Biraq, Xuda öz oghlini biz gunahkar insanlarning tënidek ten bilen yer yüzige ewetip, uning gunahsiz tënide gunahlirimizning jazasini tartishi bilen bizni bashquruwatqan gunahning küchini bikar qildi. 4 Buning bilen, gunahkar tebi’itimizge emes, belki Muqeddes Rohqa boysunidighan bizler arqiliq Tewrat qanunining adil telepliri emelge ashurulidu. 5 Gunahkar tebi’itige boysunidighanlar shu tebi’itige xas arzu-heweslerni oylaydu. Muqeddes Rohqa boysunidighanlar bolsa Muqeddes Rohqa xas ishlarni oylaydu. 6 Bir ademning gunahkar tebi’iti uning oy-pikirlirini bashqursa, bu u ademge menggülük ölüm ëlip këlidu. Emma u ademning oy-pikirlirini Muqeddes Roh bashqursa, bu uninggha hayatliq we amanliq ëlip këlidu. 7 Bir ademning gunahkar tebi’iti uning oy-pikirlirini bashqursa, u adem Xuda bilen düshmenleshken bolidu. Chünki, u Xudaning qanunigha boysunmaydu hem boysunalmaydu. 8 Gunahkar tebi’iti teripidin bashqurulidighanlar Xudani xursen qilalmaydu.

9 Biraq silerge kelsek, Xudaning Rohi heqiqeten qelbinglarda yashighanliqtin, gunahkar tebi’itinglarning bashqurushida emes, belki Muqeddes Rohning bashqurushida turuwatisiler. Qelbide Muqeddes Roh, yeni Eysa Mesihning Rohi bolmighan adem Eysa Mesihke mensup emestur. 10 Tëninglar gunah tüpeylidin ölümning ilkide bolsimu, emma qelbinglarda Eysa Mesih bolghanliqi üchün, siler Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlinip, rohinglar hayat boldi. 11 Xudaning Rohi Eysa Mesihni ölümdin tirildürdi. Bu Roh silerning qelbinglarda yashaydu. Eysa Mesihni ölümdin tirildürgen Xuda qelbinglardiki öz Rohi arqiliq silerning chirip këtidighan tëninglargha hayatliq ata qilidu.

12 Shuning üchün, qërindashlirim, gunahkar tebi’itimizge boysunup yashashqa emes, Muqeddes Rohqa boysunushqa qerzdarmiz. 13 Chünki, gunahkar tebi’itinglargha boysunup yashisanglar, menggülük halak bolisiler. Lëkin, Muqeddes Rohqa tayinip, gunahkar tebi’itinglar arzu qilghan gunahtin qol üzsenglar, menggülük hayatliqqa ërishisiler. 14 Xudaning Rohining yëtekchilikide yashighanlarning hemmisi Xudaning perzentliridur. 15 Emdi siler qobul qilghan Muqeddes Roh silerni qul qilip, qul xojayinidin qorqqandek qorqunchqa salmaydu. Eksiche, siler bu Muqeddes Roh arqiliq Xudaning etiwarlap bëqiwalghan perzentliri bolup, Xudani “I söyümlük Ata!” dep chaqiralaydighan boldunglar. 16 Bu Muqeddes Roh qelb rohimiz bilen bille bizning Xudaning perzentliri ikenlikimizge guwahliq bëridu. 17 Xudaning perzentliri ikenmiz, uning wede qilghan heqiqiy bayliqigha mirasxormiz, shundaqla uninggha Eysa Mesih bilen bille mirasxorluq qilimiz. Kelgüside Eysa Mesih bilen birlikte Xudaning shan-sheripidin behrimen bolush üchün, bizmu hazir Eysa Mesihke oxshash, azab-oqubetlerni tartiwatimiz.

18 Mëningche, hazir biz tartiwatqan azab-oqubetler kelgüside bizde ayan bolidighan shan-sherepke sëlishturghanda hëch nersige erzimeydu. 19 Yaritilghan pütkül mewjudat Xudaning öz perzentlirini ayan qilishini intizarliq bilen kütmekte. 20-21 Chünki, pütkül mewjudat özi heqqidiki közligen meqsitige ërishelmigenidi. Bu, mewjudatning öz ixtiyari bilen emes, belki uni yaratqan Xudaning iradisi bilen bolghan. Shundaq bolsimu, yaritilghan pütkül mewjudatta chirip tügeshtin qutulup, Xuda perzentlirige bëridighan shereplik erkinliktin behrimen bolush ümidi bar idi. 22 Ta hazirghiche pütkül mewjudatlarning xuddi tolghaq azabi tartiwatqan ayaldek ah uruwatqanliqini bilimiz. 23 Peqet pütkül mewjudatla emes, hetta Muqeddes Rohning qelbimizge sëlinishi bilen Xudaning kelgüside bëridighan shan-sheripini tëtip baqqan bizlermu dilimizda ah urmaqtimiz. Xudaning perzentliri ikenlikimiz ayan qilinishi bilen birge yëngi tenge ërishishni kütmektimiz. 24 Qutquzulghandin bëri bizde mushundaq ümid bolup kelmekte. Ümid emeliyetke aylanghanda, u ümid bolushtin qalidu. Kimmu emeliyetke aylanghanni qayta ümid qilsun? 25 Biraq, biz tëxi emeliyetke aylanmighangha ümid baghlighanikenmiz, uni sewrchanliq bilen kütimiz.

26 Uning üstige, Muqeddes Roh bizning ajizliqimizni bilip, bizge yardem qilidu. Biz qandaq du’a qilishimiz këreklikini bilmeymiz. Lëkin, Muqeddes Rohning özi söz bilen ipadiligüsiz ah urush arqiliq biz üchün Xudagha muraji’et qilidu. 27 Insanlarning qelbini közitip turidighan Xuda Muqeddes Rohning nëme dewatqanliqini chüshinidu. Chünki, Muqeddes Roh Xudaning iradisi boyiche Xudaning muqeddes xelqi üchün muraji’et qilidu. 28 Xudaning özini söyidighanlarning, yeni özining iradisi boyiche chaqirilghanlarning hayatida meyli qandaq ishlar yüz bersun, ularning pütkül ishlirini maslashturup, hemmini shularning menpe’iti üchün orunlashturidighanliqini bilimiz. 29 Chünki, Xuda elmisaqtila bu kishilerni bilgen. U, bu kishilerning kelgüside öz oghligha oxshash bolushini aldin belgiligen. Buningdin meqset, Eysa Mesihni bu nurghun qërindashlarning arisida tunji oghli qilish idi. 30 Xuda aldin belgiligen bu kishilerni chaqirdi we özi chaqirghan bu kishilerni heqqaniy adem dep jakarlidi. Heqqaniy adem dep jakarlanghan bu kishilerge Xuda choqum shan-sherep ata qilidu.

31 Undaqta, biz buninggha nëme deymiz? Xuda biz terepte turghaniken, kimmu bizge qarshi chiqalisun? 32 Öz oghlinimu ayimay, uni hemmimiz üchün qurban bolushqa ewetken Xuda barliqini bizge ata qilmay qalamdu? 33 Kimmu Xudaning tallighan bendiliri üstidin shikayet qilalisun? Hëchkim! Chünki, biz Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlanghan. 34 Kim bizni gunahqa mehkum qilalaydu? Hëchkim! Chünki, Eysa Mesih biz gunahkarlar üchün öldi. Uning üstige, u tirildürülüp, Xudaning ong yënida hoquq tutup, biz üchün muraji’et qilmaqta. 35 Hëchkim bizni Eysa Mesihning mëhir-muhebbitidin ayriwëtelmeydu! Herqandaq qiyin ehwal, japa-musheqqet, ziyan-zexmet, ach-yalingachliq we xëyimxeter, hetta qilichmu bizni uningdin ayriwëtelmeydu! 36 Xuddi muqeddes yazmilarda yëzilghinidek:

37 Lëkin, bizni söyidighan Xudaning küchi bilen bularning hemmisi üstidin pütünley ghelibe qilimiz. 38 Shuninggha qet’iy ishinimenki, ölüm yaki hayatliq bolsun, perishtiler yaki jin-sheytanlar bolsun, hazirqi yaki kelgüsidiki herqandaq ishlar bolsun, yaki rohlar dunyasidiki herqandaq küchler bolsun, 39 yaki pütkül ka’inatta yaritilghan bashqa herqandaq bir shey’i bolsun, meyli biz ëgiz asmanda yaki chongqur hangning tëgide bolayli, bizni Xudaning Rebbimiz Eysa Mesih arqiliq ata qilghan mëhir-muhebbitidin ayriwëtelmeydu.

1 Men Eysa Mesihke mensup bolghanliqim üchün, heqiqetni sözleymen, yalghan sözlimeymen. Muqeddes Rohning yëtekchilikide bolghan wijdanimmu buninggha ispat bolalaydu. 2 Dëmekchi bolghinim, Isra’illar, yeni Yehudiylarning Eysa Mesihke ëtiqad qilmighanliqigha kelsek, men ular üchün intayin köp ghem-qayghu qiliwatimen, qelbimmu hemishe azab ichide örtiniwatidu. 3 Eger mëning Xuda teripidin lenet astida qëlip, Eysa Mesihtin ayrilip qëlishim qërindashlirim we janjigerlirim bolghan Isra’illarning qutquzulushi üchün yardem bërelise, men mundaq qëlishqimu razi bolattim. 4 Isra’illar bolsa Xudaning tallighan xelqidur. Xuda ulargha perzentlik salahiyitini berdi, öz ulughluqini körsetti, ular bilen ehdilerni tüzüp, ulargha Tewrat qanunini ata qildi. Isra’illar Xudagha heqiqiy ibadet qilishni öginip, Xudaning wedilirige ërishti. 5 Ular Ibrahim, Is’haq we Yaquplarning ewladliridur. Eysa Mesihmu ularning ewladi bolup, bu dunyagha insan tënide keldi. U barliq mewjudat üstidin höküm süridighan, menggü medhiyilinidighan Xudadur, amin!

6 Men hergizmu Isra’illarning Eysa Mesihni ret qilghanliqi bilen Xudaning ulargha qilghan wedisi bikar boldi, dëmekchi emesmen. Chünki, Xudaning neziride Isra’ilning ewladi bolghanlarning hemmisila heqiqiy Isra’il hësablanmaydu. 7 Gerche ular Ibrahimning ewladliri bolsimu, Xudaning neziride ularning hemmisila Ibrahimning perzentliri hësablanmaydu. Muqeddes yazmilarda Xuda ejdadimiz Ibrahimgha: “Men sanga wede qilghan ewladliring Is’haqtin këlip chiqidu” dëgen. 8 Dëmek, jismaniy jehettin, Ibrahimning ewladlirining hemmisila Xudaning perzentliri boluwermeydu. Peqet Xudaning Ibrahimgha qilghan wedisige asasen tughulghan ewladlarla Xudaning perzentliridur. 9 Chünki, Is’haqning tughulushi toghrisida Xuda ejdadimiz Ibrahimgha wede bergen. Bu wede mundaq idi: “Këler yili bu chaghda qaytip këlimen. Shu chaghda, ayaling Sare bir oghulgha ana bolidu.”

10 Buningdin bashqa, Ribeqa ejdadimiz Is’haqtin qoshkëzekge hamilidar bolghanda, 11-12 Xuda uninggha: “Chongi kichikige xizmet qilidu” dëgenidi. Chünki, bir atidin bolghan bu qoshkëzekler, yeni Esaw bilen Yaqup tëxi tughulmighan, dëmek ular birer yaxshi yaki yaman ishmu qilmasta, Xuda alliqachan ulardin birni tallighanidi. Buningdin shuni körüwalghili boliduki, Xudaning ademlerni tallishi ularning qilghan emeliyitige emes, peqet özining iradisige, yeni öz chaqiriqigha asaslanghan. 13 Bu xuddi muqeddes yazmilarda: “Yaqupni tallidim, Esawni ret qildim” dep yëzilghinidek.

14 Undaqta, bulargha nëme deymiz? Bu yerde Xudani adil emes deymizmu? Yaq, elwette undaq emes! 15 Chünki, Xuda Musa peyghemberge mundaq dëgen:

16 Dëmek, Xuda kimge rehimdillik körsitishni özi tallaydu. Bu, insanning iradisige yaki ularning tirishchanliqigha baghliq emes, belki Xudaning rehimdillikige baghliqtur. 17 Xuda muqeddes yazmilarda Misirning padishahigha mundaq dëgen: “Mëning sëni tiklishimdiki meqset, peqet sëning üstüngde küchümni ayan qilip, namimni pütün yer-zëmingha tarqitishtur.” 18 Dëmek, Xuda xalighinigha rehim qilidu, xalighinini jahillashturidu.

19 Bundaq bolghanda, belkim aranglardin beziler manga: “Hemme ishni Xuda belgileydighan tursa hemde biz uning iradisige qarshi chiqalmaydighan tursaq, Xuda nëme üchün yene bizni eyibleydu?” dëyishi mumkin. 20 Biraq, ey insan, Xuda bilen takallishidighan sen kimsen? Bir sapal qacha özini yasighan xumdanchigha: “Mëni nëme üchün bundaq yasiding?” dëyelemdu? 21 Xumdanchining bir kallek laydin alahide ishlitilidighan yaki adette ishlitilidighan qacha yasash hoquqi yoqmu? 22 Xudada ene shundaq hoquq yoqmu?! Xuda gunah sadir qilghanlargha esli öz ghezipini we küch-qudritini körsetmekchi bolghanidi. Lëkin, u bu halaket girdabigha bërip qalghanlargha ghezipini körsetmey, belki sewrchanliq bilen ulargha kengchilik qildi. 23 Xudaning meqsiti özining rehim-shepqitining nishani bolghan bizlerge özining yüksek ulughluqini körsitish üchündur. Chünki, biz bu ulughluqqa ërishishke aldin tallanghan. 24 Biz Xuda teripidin chaqirilghanlar bolup, Yehudiylar arisidinla emes, belki Yehudiy emesler arisidinmu chaqirilghanmiz. 25 Bu xuddi muqeddes yazmilarda Xudaning Hoshiya peyghember arqiliq ëytqinidek:

Hoshiya peyghember yene ëytqanki:

27 Yeshaya peyghembermu Isra’illar toghrisida mundaq jakarlighanidi:

29 Yeshaya peyghember yene aldin ëytqinidek:

30 Undaqta, buni mundaq yighinchaqlaymiz: heqqaniyliqni izdimigen Yehudiy emesler Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlandi, ular Eysa Mesihke ëtiqad qilish arqiliq buninggha ërishti. 31 Tewrat qanunigha emel qilish arqiliq heqqaniyliqni izdigen Isra’illar, yeni Yehudiylar bolsa uninggha ërishelmidi. 32 Bu nëme üchün? Chünki, ular ëtiqadqa emes, belki yaxshi emellirige tayinip heqqaniy adem dep jakarlinishqa tirishti. Buning bilen, ular tashqa, yeni Eysa Mesihke putliship yiqilip chüshti. 33 Bu xuddi Xuda muqeddes yazmilarda ëytqandek:

1 Qërindashlar, men janjigirim Isra’illarning qutquzulushini bekmu arzu qilimen hemde buni Xudadin da’im tileymen. 2 Shuninggha guwahliq bërimenki, ularda Xudagha nisbeten heqiqetenmu qizghinliq bar. Biraq, ularning bu qizghinliqi heqiqiy bilimge asaslanmighan. 3 Chünki ular Xudadin kelgen heqqaniy adem dep jakarlinish yolini bilmey, Tewrat qanunigha emel qilishi bilen özlirining heqqaniy adem dep jakarlinishigha tirishidu. Buning bilen, ular Xudadin kelgen ushbu yolni qobul qilmaydu. 4 Wehalenki, Eysa Mesih Tewrat qanunining meqsitini emelge ashurdi. Netijide, uninggha ëtiqad qilghan hemme adem Xuda aldida heqqaniy adem dep jakarlinidu.

5 Tewrat qanunigha emel qilish arqiliq heqqaniy adem dep jakarlinishqa nisbeten Musa peyghember mundaq yazghan: “Qanungha boysunghanlar uning emrlirige toluq emel qilish bilen hayatliq tapalaydu.” 6-7 Lëkin, ëtiqad arqiliq heqqaniy adem dep jakarlinishqa nisbeten muqeddes yazmilarda mundaq dëyilgen: “Öz-özünglardin: ‘asmangha kim chiqidu?’ (yeni Eysa Mesihni ëlip chüshüsh üchün) yaki bolmisa ‘görge kim chüshidu?’ (yeni Eysa Mesihni ölükler arisidin ëlip chiqish üchün)” dep sorap yürmenglar. 8 Ularning dëmekchi bolghini del “Xudaning sözi sanga yëqindur, u tilingda we dilingdidur.” Mana bu, hem biz yetküzüwatqan ëtiqad toghrisidiki sözlerdur. 9 Dëmek, Eysa Mesihning Reb ikenlikini öz aghzing bilen ëtirap qilsang we Xudaning uni tirildürgenlikige chin qelbingdin ishenseng, qutquzulisen. 10 Chünki, insan chin qelbidin ëtiqad qilish arqiliq heqqaniy adem dep jakarlinidu, öz aghzi bilen ëtirap qilish arqiliq qutquzulidu. 11 Muqeddes yazmilarda: “Uninggha ëtiqad qilghanliki kishi na’ümidte qalmaydu” dëyilgen. 12 Bu jehette, Yehudiylar bilen Yehudiy emeslerning perqi yoq. Eysa Mesih her ikkisining Rebbidur. U özige iltija qilghanlarning hemmisige mëhir-shepqet yaghduridu. 13 Del muqeddes yazmilarda yëzilghinidek: “Rebbimizge iltija qilghanlarning hemmisi qutquzulidu.” 14 Lëkin, uninggha ishenmigenler uninggha qandaqmu iltija qilsun? U toghruluq anglimighanlar uninggha qandaqmu ishensun? U toghrisida xewer yetküzgüchiler bolmisa, kishiler qandaqmu angliyalisun? 15 Xush xewer yetküzgüchiler ewetilmise, xush xewer qandaq yetküzülsun? Muqeddes yazmilarda yëzilghinidek: “Xush xewerni yetküzgenlerning qedimi neqeder mubarek-he!” 16 Biraq, xuddi Yeshaya peyghemberning: “I Perwerdigar, biz yetküzgen sözlerge kimmu ishendi?” dëginidek hemme adem xush xewerni qobul qilghan emes. 17 Ëtiqad xush xewerni anglashtin këlidu; xush xewer bolsa Eysa Mesih toghrisididur.

18 Lëkin silerdin shuni soraymenki, Isra’illar bu xush xewerni anglimighandimu? Elwette anglidi. Bu xuddi muqeddes yazmilarda yëzilghinidek:

19 Silerdin yene shuni soraymenki, Isra’illar xush xewerni chüshenmigendimu? Bashqa xelqler chüshengen yerde, ular choqum chüshendi. Chünki, Xuda Musa peyghember arqiliq alliburun mundaq ëytqan:

20 Këyin, Yeshaya peyghember tëximu yüreklik halda Xudaning sözlirini yetküzüp, mundaq dëdi:

21 Lëkin, Isra’illar heqqide Xuda Yeshaya peyghember arqiliq mundaq dëdi:

1 Undaqta, shuni sorimaqchimen: Xuda öz xelqi Isra’illardin waz kechtimu? Yaq, hergiz undaq emes! Menmu Ibrahim ewladidin, yeni Binyamin qebilisidin bolghan bir Isra’ilghu! 2 Xuda elmisaqtila tallighan öz xelqidin waz kechkini yoq. Muqeddes yazmilarning Ilyas peyghember heqqidiki qismida nëme dëyilgenliki silerge ayan. Ilyas peyghember Isra’illardin aghrinip, Xudagha yalwurup: 3 “I Perwerdigar, ular sëning peyghemberliringni öltürüshti, qurbanliq supiliringni chëqishti; peqet özüm yalghuzla qaldim, ular yene mëningmu jënimgha zamin bolmaqchi bolushuwatidu” dëgen. 4 Xuda uninggha qandaq jawab qayturghan? Xuda uninggha: “Ba’algha* Ba’al – bir xil qedimki butning nami. choqunmighan sendin bashqa yene yette ming ademni özümge ëlip qaldim” dëgen. 5 Xuddi shuningdek, bügünki künde Xuda öz mëhir-shepqiti bilen tallighan Isra’illardinmu az bir qismi yenila bar. 6 Bularning tallinishi özliri qilghan yaxshi emelliri bilen emes, belki Xudaning mëhir-shepqiti bilen bolghan. Undaq bolmighanda, bu mëhir-shepqetni mëhir-shepqet dëgili bolmaytti.

7 Netijide qandaq boldi? Isra’illar izdiginige, yeni qutquzulushqa ërishelmidi. Peqet tallanghanlarning az bir qismila uninggha ërishti. Qalghanlar bolsa qelbliri bixudlashturulup, Xudaning chaqiriqigha qulaq salmidi. 8 Bu xuddi muqeddes yazmilarda yëzilghinidek:

9 Xuddi shuningdek, Dawut padishahmu öz düshmenliri toghrisida mundaq dëgen:

11 Undaqta, shuni sorayki: Isra’illar putliship shu yiqilghiniche pütünley gumran boldimu? Yaq, hergiz undaq emes! Lëkin, Isra’illar ita’etsizlik qilghanliqtin, Xuda Yehudiy emeslerni nijatliqqa ërishtürdi. Buningdin meqset, Isra’illarning ulargha bolghan hesetxorluqini qozghashtur. 12 Dëmek, Isra’illarning gunahi, yeni ularning Eysa Mesihni ret qilghanliqi Yehudiy emeslerge bext ëlip kelgeniken, undaqta Xuda tallighan barliq Isra’illar qutquzulushqa ërishkende, dunyagha tëximu chong bext ëlip kelmemdu?

13 Emdi Yehudiy emes bolghan silerge shuni ëytayki, silerge elchi bolghanliqim üchün, bu wezipemni ulugh hësablaymen. 14 Buning bilen, belkim xush xewerni ret qilghan janjigerlirim Isra’illarning heset otlirini qozghap, ularning bezilirini qutquzulush yoligha bashliyalarmen. 15 Chünki, ularning ret qilinishi arqiliq dunyadiki bashqa milletler Xuda bilen yarashturulghan bolsa, undaqta ularning Eysa Mesihke ëtiqad qilip, Xuda teripidin qobul qilinishi ölümdin tirilgenlik bolmay nëme? 16 Eger deslepki hosuldin pishurulup Xudagha sunulghan nan muqeddes bolsa, u nandin qalghan xëmirmu muqeddestur. Shuningdek, eger bir derexning yiltizi muqeddes bolsa, shaxlirimu muqeddestur.† Isra’illarning ata-bowiliri Xudagha tewe bolghinidek, ularning ewladlirimu Xudagha tewe bolidu. Dëmek, Xuda sözide turup, ularni qaytidin qobul qilidu.

17 Xuddi yawa zeytun derixining shaxliri baghdiki shaxliri sunduruwëtilgen zeytun derixige ulanghangha oxshash, Yehudiy emes silermu sunduruwëtilgen ashu shaxlarning, yeni Yehudiylarning ornigha ëtiqadinglar arqiliq ulandinglar. Dëmek, siler bu derexning yiltizidin ozuqluq ëlip, shirnisidin behrimen boluwatqandek, Xuda Ibrahimgha wede qilghan bexttin behrimen boluwatisiler.

18 Shundaq iken, siler sunduruwëtilgen ashu shaxlar aldida maxtanmanglar. Eger maxtansanglar, shuni untumanglarki, siler yiltizni emes, belki yiltiz silerni bëqiwatidu. 19 Siler: “Mëning ulinishim üchün, bu shaxlar sunduruwëtildi” dëyishinglar mumkin. 20 Toghra, bu shaxlar, yeni Yehudiylar Eysa Mesihke ëtiqad qilmighanliqtin sunduruldi. Siler bolsanglar Eysa Mesihke bolghan ëtiqadinglar bilen ulandinglar, shunga siler meghrurlanmanglar, eksiche Xudadin qorqunglar! 21 Chünki, ëtiqadsizliq qilsanglar, derexning eslidiki shaxlirini, yeni Yehudiylarni ayimighan Xuda silernimu ayimaydu. 22 Buningdin Xudaning mëhribanliqi, shundaqla uning qattiq qol ikenlikini körüwalghili bolidu. U öz yolidin chetnigenlerge qattiq qoldur. Lëkin, siler dawamliq uning mëhribanliqida tursanglar, u silerge mëhribandur. Undaq bolmighanda, silermu kësip tashlinisiler. 23 Yehudiylar ëtiqadsizliqidin waz këchip, Eysa Mesihke ëtiqad qilsa, ularmu eslidiki derexke ulinidu. Chünki, Xuda ularni qayta ulashqa qadirdur. 24 Yehudiy emes siler yawa zeytun derixidin kësip ëlinip, qanuniyetke xilap halda tüjüpilep östürülgen zeytun derixige ulanghan yerde, eslidiki shaxlarning öz derixige ulinishi tëximu asan emesmu?

25 Qërindashlar, özünglarni Yehudiylardin üstün tutushtin saqlinishinglar üchün, mundaq bir sirdin xewersiz qëlishinglarni xalimaymen. Bu sir bolsa: bir qisim Isra’illar Xuda ewetken qutquzghuchini hazirghiche tersaliq bilen ret qilsimu, biraq bu ehwal peqetla qutquzulghan Yehudiy emeslerning sani toluqlanghuche dawamlishidu. 26 Këyin, pütün Isra’illar qutquzulidu. Bu toghruluq muqeddes yazmilarda mundaq dëyilgen:

28 Yehudiylar xush xewerni ret qilghanliqi üchün, Xudagha düshmen bolup qaldi. Bu, Yehudiy emes silerge köp menpe’et yetküzdi. Lëkin, Yehudiylar Xudaning tallighan xelqidur. Xuda ularning ejdadliri bilen ehde tüzgenliktin, yenila ularni söyidu. 29 Chünki, Xuda özi bergen sowghatlirini we chaqiriqini qayturuwalmaydu. 30 Yehudiy emes siler bir chaghlarda Xudagha ita’et qilmayttinglar. Lëkin, Yehudiylar Xudagha ita’etsizlik qilghanliqi üchün, siler hazir Xudaning rehim-shepqitige ërishtinglar. 31 Yehudiylar bolsa ita’et qilmay këliwatidu. Lëkin shundaq netije boliduki, Xuda silerge rehim-shepqet körsetkendek, Yehudiylarghimu rehim-shepqet körsitidu. 32 Chünki, Xuda rehim-shepqitini pütkül insangha körsitish üchün, hemmeylenni, yeni Yehudiylar we Yehudiy emeslerni özlirining ita’etsizlikike qoyuwetti.

33 Ah! Xudaning eqil-parasiti we ilim-hëkmiti nëmidëgen mol, nëmidëgen chongqur-he! Uning hökümlirini kimmu chüshinelisun? Uning yollirini kimmu oylap yëtelisun? Muqeddes yazmilarda yëzilghinidek:

36 Hëchkim! Chünki, Perwerdigarimiz barliq mewjudatning yaratquchisidur, barliq mewjudat u arqiliq mewjut bolup turidu we uning üchün mewjuttur. Barliq shan-sherep ebedil’ebed uninggha mensup bolghay, amin!

1 Shunga, ey qërindashlar, Xuda bizge shundaq rehim-shepqet körsetkeniken, özünglarni Xudani xursen qilidighan, uninggha atalghan tirik qurbanliq süpitide uninggha bëghishlishinglarni ötünimen. Mana bu, silerning Xudagha qilidighan heqiqiy ibaditinglardur. 2 Bu dunyaning ëqimlirigha egiship yürmenglar, eksiche oy-pikringlar Xudaning yëngilishi bilen pütünley özgersun. Shu chaghda, Xudaning hayatinglargha bolghan iradisini hemde bu iradining neqeder yaxshi, neqeder xursen qilarliq we neqeder mukemmel ikenlikini bileleysiler.

3 Xudaning mëhir-shepqiti manga ata qilinghanliqi üchün, herbiringlargha shuni ëytimenki, özünglarni artuqche bahalimanglar. Eksiche, ëghir-bësiqliq bilen Xuda silerge bergen ëtiqad jehettiki qabiliyitinglargha qarap, özünglarni dengsep körünglar. 4 Bizning tënimiz köpligen ezalardin terkib tapqan hemde herbir ezayimizning oxshash bolmighan roli bar. 5 Shuninggha oxshash, biz ëtiqadchilar köp bolsaqmu, Eysa Mesihke mensup bolghanliqimiz üchün hemmimiz bir ten bolup, bir-birimizge baghlinip turimiz 6 hemde Xudaning bizge ata qilghan mëhir-shepqitige asasen herbirimizde oxshash bolmighan qabiliyetler bar bolidu. Eger Xudaning silerge bergen qabiliyiti özining wehiysini yetküzüsh bolsa, uning silerge wehiy arqiliq sözlewatqanliqigha ishengininglardek, ishench bilen bu wehiyni bashqilargha yetküzünglar. 7 Xudaning silerge bergen qabiliyiti bashqilargha xizmet qilish bolsa, xizmet qilinglar; Xuda toghrisida telim bërish bolsa, telim bëringlar; 8 righbetlendürüsh bolsa, righbetlendürünglar; i’ane bërish bolsa, chin könglünglar bilen i’ane bëringlar; bashlamchiliq qilish bolsa, mes’uliyetchanliq bilen bashlamchiliq qilinglar; rehim qilish bolsa, xushalliq bilen qilinglar.

9 Mëhir-muhebbitinglar saxta bolmisun. Yamanliqtin yirgininglar, yaxshi ishlarda ching turunglar. 10 Bir-biringlarni qërindashlarche söyüp, öz’ara qizghin bolunglar. Bashqilarni özünglardin yuqiri körüp, ularni hörmetlenglar. 11 Qizghinliqinglar sowup ketmisun. Eksiche, ottek qizghin qelbinglar bilen Rebbimizge xizmet qilinglar. 12 Ümid ichide shad-xuram yashanglar, qiyinchiliqlargha berdashliq bëringlar. Her waqit du’ada bolunglar. 13 Xudaning muqeddes xelqi arisidin ëhtiyaji chüshkenlerge yardem qilinglar we ulargha mëhmandost bolunglar.

14 Silerge ziyankeshlik qilghuchilargha bext tilenglar. Ulargha peqet bext tilenglarki, ularni qarghimanglar. 15 Xushal bolghanlar bilen bille xushal bolunglar, qayghurghanlar bilen bille qayghurunglar. 16 Öz’ara inaq ötünglar, meghrurlanmanglar. Eksiche, töwen tebiqidiki kishiler bilen bërish-këlish qilinglar. Hergiz bilermen boluwalmanglar.

17 Hëchkimning yamanliqigha yamanliq bilen jawab qayturmanglar, köpchilik yaxshi dep qarighan ishlarni köngül qoyup qilinglar. 18 Imkaniyetning bariche köpchilik bilen inaq ötünglar. 19 Qedirlik dostlar, intiqam almanglar, buni Xudagha tapshurunglar. Chünki, muqeddes yazmilarda mundaq yëzilghan: “Perwerdigar deyduki, intiqam alghuchi mendurmen, uni men choqum qilimen.” 20 Muqeddes yazmilarda yene mundaq yëzilghan: “Düshmining ach bolsa, uni toydur, ussighan bolsa, qandur. Bundaq qilish bilen uning yüzini chimilditip, uni xijaletchilikte qaldurisen.” Silermu intiqam ëlishning ornigha shundaq qilinglar. 21 Dëmek, yamanliq aldida tiz pükmenglar, yamanliqni yaxshiliq bilen yënginglar.

1 Hemme adem hökümetke boysunushi kërek. Chünki, herqandaq hakimiyet Xudadin kelgen hem hökümetni Xuda özi tikligen. 2 Shuning üchün, hökümetke qarshiliq qilghuchilar Xudaning orunlashturushigha qarshiliq qilghan bolidu. Bundaq qarshiliq qilghuchilar hökümet teripidin jazagha tartilidu. 3 Toghra yolda mangghanlar hökümet emeldarliridin qorqmaydu. Lëkin, yaman yolda mangghanlar uningdin qorqidu. Hökümet emeldarliridin qorqushni xalimaymen dëseng, undaqta toghra yolda mang. U chaghda, hökümet emeldarlirining maxtishigha sazawer bolisen. 4 Chünki, hökümet emeldarliri Xudaning xizmetchiliri bolup, ular sëning menpe’iting üchün ishleydu. Lëkin, yaman yolda mangsang, elwette qorqushung kërek. Chünki, hökümet emeldarlirining jazalash hoquqi bar-de! Ular Xudaning xizmetchisi bolup, yaman yolda mangghuchilarni jazalashqa teyinlengen. 5 Shuning üchün, hökümet emeldarlirigha boysunush kërek. Bu, peqet jazalinishtin saqlinish üchünla emes, belki Xuda aldidimu wijdanliq bolush üchündur.

6 Baj tapshurushunglarning sewebimu mana shudur. Hökümet emeldarliri bolsa Xudaning mexsus bu ishlarni bashqurup bëridighan xizmetkarliridur. 7 Herkimge özige tëgishlik heqqini tölenglar. Ghelle-paraq yighquchigha ghelle-paraqni, baj yighquchigha bajni tapshurunglar, hörmet qilishqa tëgishlik bolghanlarni hörmet qilinglar, izzetleshke tëgishlik bolghanlarni izzetlenglar.

8 Mëhir-muhebbet körsitishte öz’ara bir-biringlargha qerzdar bolghandin bashqa, hëchkimge hëchqandaq qerzdar bolmanglar. Chünki, bashqilarni söygen kishi Tewrat qanunining telipini emelge ashurghan bolidu. 9 “Zina qilma, qatilliq qilma, oghriliq qilma, bashqilarning te’elluqatlirigha köz qiringni salma” dëgen perzler we buningdin bashqa barliq perzler “qoshnangni özüngni söygendek söy” dëgen bu emrge yighinchaqlanghan. 10 Bashqilarni söygen kishi ulargha yamanliq qilmaydu. Shuning üchün, mëhir-muhebbet Tewrat qanunining telipini emelge ashuridu.

11 Hazir muhim bir dewrde yashawatqanliqimizni bilip, bularni silerge dewatimen. Uyqudin oyghinidighan waqtinglar yëtip keldi. Chünki, bizning deslepki ëtiqad qilghan waqtimizgha qarighanda, eng axirqi üzül-kësil qutquzulush künimiz tëximu yëqinlap qaldi. 12 Qarangghu këche ötüp ketti, kündüz, yeni Eysa Mesihning qaytip këlidighan küni yëqinlap qaldi. Shunga, qarangghuluqning ishlirini tashlap, yoruqluqning sawutini kiyinglar. 13 Eysh-ishret we sharabxorluqqa, zina we buzuqchiliq, urushqaqliq we hesetxorluqqa bërilmenglar. Yoruqluqtiki kishilerdek pak hayat kechürünglar. 14 Eysa Mesihning tebi’itini özünglargha özleshtürünglar. Gunahkar tebi’itinglardiki arzu-heweslerni qandurushni oylimanglar.

1 Ëtiqadi ajiz qërindashlarning* Eysa Mesihke ëtiqad qilghuchilar ilgiri Yehudiy we bashqa her xil gheyriy dinlargha ishinetti. Ularning köp qisimlirida Xudani “xursen qilish” üchün yëmeklik jehette küchlük qa’idiler bar idi. Lëkin, xush xewerde bolsa mundaq qa’idiler yoq. Chünki, adem yaxshi emeller arqiliq emes, belki ëtiqad arqiliq heqqaniy adem dep jakarlinidu. Biraq, bir qisim ëtiqadchilar bu yëngi “erkinlik”ni toluq chüshenmigechke, kona adetliri boyiche yashashni dawam qildi. Pawlus mundaq ëtiqadchilarni “ëtiqadi ajiz qërindashlar” dep atidi. pikirliri üstide höküm qilmay, ularni qobul qilinglar. 2 Bezi ëtiqadchilar herqandaq yëmekliklerni yëyishke bolidighanliqigha ishinidu. Lëkin, bezilerning ëtiqadi ajiz bolghanliqi üchün, gösh yëmeydu. 3 Herqandaq yëmekliklerni yeydighanlar gösh yëmeydighanlarni kemsitmisun hemde gösh yëmeydighanlarmu herqandaq yëmekliklerni yeydighanlar üstidin höküm qilmisun. Chünki, Xuda ularni qobul qilghan. 4 Xudaning xizmetkari üstidin höküm qilidighan sen kim iding? Ulargha igisi bolghan Xuda özi mes’ul. Xizmetkari üstidin höküm qilish yaki uni aqlash Xudaning ishidur. Xuda uni eyibsiz qilalaydu. Chünki, Rebbimiz bundaq qilishqa qadirdur.

5 Beziler melum künlerni bashqa künlerdin muhim dep qaraydu,† Ëtiqadchilarning bir qismi Yehudiy bolup, ular yenila Tewratta belgilengen hëyt-bayram we dem ëlish künlirini burunqidek dawamlashturush kërek, dep qaraytti. yene beziler hemme künni oxshash dep qaraydu. Bu ishta herkim öz wijdani boyiche qarar chiqarsun. 6 Beziler melum bir künni qedirlep, buning bilen Rebbimizge bolghan hörmitini ipadileydu. Beziler, yeni herqandaq yëmekliklerni yeydighanlarmu shu yëgen yëmeklikliri arqiliq özining Rebbimizge bolghan hörmitini ipadileydu. Chünki, ular Xuda bergen rizqi üchün shükür ëytidu. Gösh yëmeydighanlarmu Xuda bergen rizqi üchün Xudagha shükür ëytidu. 7 Hëchqaysimiz peqetla özimiz üchün yashimaymiz we hëchqaysimiz peqetla özimiz üchün ölmeymiz. 8 Belki, yashisaqmu, ölsekmu Rebbimiz üchündur, qisqisi, qandaqla bolsaq, Rebbimizge mensupmiz. 9 Eysa Mesih hem ölgenlerning, hem tiriklerning Rebbi bolush üchün ölüp tirildi. 10 Undaqta, gösh yëmeydighan sen nëme üchün hemme yëmekliklerni yeydighan qërindishing üstidin höküm qilisen? Hemme yëmekliklerni yeydighan senmu nëme üchün gösh yëmeydighan qërindishingni kemsitisen? Hemmimizning Xudaning höküm textining aldida hësab bëridighanliqimizni bilmemsen? 11 Bu xuddi muqeddes yazmilarda yëzilghinidek:

12 Dëmek, herbirimiz Xuda aldida özimizdin hësab bërimiz.

13 Shuning üchün, bir-biringlarni eyibleshni toxtitinglar. Qërindishinglarni toghra yoldin azdurup, ularni gunahqa yiqitishqa seweb bolidighan herqandaq ish qilmasliqni qarar qilinglar. 14 Rebbimiz Eysagha mensup bolghanliqimiz üchün, men shuninggha heqiqiy ishinimenki, herqandaq yëmeklikning özi haram emestur. Lëkin, melum yëmeklikni haram dep qarighan kishi üchün, u yëmeklik haramdur. 15 Eger siler yëmeklikinglar sewebidin ëtiqadi ajiz bolghan qërindishinglarni öz wijdani kötürmeydighan ishlargha dewet qilsanglar, mëhir-muhebbet yolida mangmighan bolisiler. Siler bu qërindishinglarni yëmeklik sewebidin nabut qilmanglar. Chünki, Eysa Mesih uning üchünmu öz jënini pida qilghan. 16 Eger siler özünglar yaxshi dep qarighan ishlarni qilghanda bashqilarning eyiblishige uchrisanglar, undaqta bundaq ishlarni qilmanglar! 17 Chünki, Xudaning padishahliqida yëmek-ichmek qa’idilirige ri’aye qilip yashash emes, belki heqqaniyliq, inaqliq we Muqeddes Roh ata qilghan shad-xuramliq ichide yashash muhimdur. 18 Mundaq yashash bilen Eysa Mesihke xizmet qilghan kishi Xudani xursen qilidu we insanlarning maxtishigha sazawer bolidu.

19 Shuning üchün, özimizni inaqliqni ilgiri süridighan we bir-birimizning ëtiqadini mustehkemleydighan ishlargha atayli. 20 Yëmeklik sewebidin, Xudaning qiliwatqan ishlirini buzmayli. Elwette, hemme yëmeklik halaldur. Biraq, bir adem özining yëmekliki sewebidin bashqilarning gunah ötküzüshige sewebchi bolup qalsa, bu durus bolmaydu. 21 Shuning üchün, gösh yëyish, sharab ichish, shundaqla bashqa ishlarni qilishinglar qërindishinglarning gunah ötküzüshige sewebchi bolsa, bularni qilmighininglar tüzük. 22 Silerning qiliwatqan ishinglarning toghra ikenlikige bolghan ishenchinglar özünglar bilen Xuda otturisida bolsun. Özi toghra dep qarighan ishlarni qilip, özi üstidin höküm qilmighan kishi nëmidëgen bextlik-he! 23 Lëkin, birer yëmeklikke shek keltürüp turup, yene shu yëmeklikni yëgen kishi wijdanining eyiblishige uchraydu. Chünki u kishi özi yëgen yëmeklikning toghra ikenlikige ishench qilalmidi. Toghra ikenlikige ishench yoq halda qilinghan herqandaq ish gunahtur.

1 Ëtiqadimiz küchlük bolghan bizler herqandaq ish qilghanda, özimizni qana’etlendürüshnila oylimastin, ëtiqadi ajiz qërindashlirimizghimu köngül bölüshimiz kërek. 2 Herbirimiz qërindashlirimizning ëtiqadining mustehkemlinishi üchün ularning menpe’itini nezerde tutup, ularni xursen qilishimiz kërek. 3 Eysa Mesihmu özini emes, Xuda’atisini xursen qilishni oylidi. Bu toghrisida muqeddes yazmilarda mundaq dëyilgen: “I Xuda, sen haqaret qilinghan chaghlarda, özüm haqaret qilinghandek boldum.” 4 Muqeddes yazmilardiki sözlerning hemmisi bizge telim bolsun dep burunla yëzip qaldurulghan. Xudaning wedisige ërishkenge qeder u sözler bizni righbetlendüridu we sewr-taqetlik qilidu. 5 Sewr-taqet we righbet ata qilidighan Xuda silerning Eysa Mesihni ülge qilip, öz’ara inaq yashishinglar üchün yardem qilghay. 6 Buning bilen, siler Xudani, yeni Rebbimiz Eysa Mesihning atisini bir niyet, bir meqsette we bir ëghizdin ulughlighaysiler.

7 Shunga, Eysa Mesih silerni qobul qilghinidek, silermu bir-biringlarni qobul qilinglar. Shundaq bolghanda, Xudagha shan-sherep ëlip këlisiler. 8 Silerge shuni ëytmaqchimenki, Eysa Mesih Xudaning öz wediside, yeni Ibrahim, Is’haq we Yaquplargha qilghan wediside turidighanliqini körsitish üchün, Yehudiylarning xizmetkari boldi. 9 U Yehudiy emeslerningmu Xudaning mëhribanliqini körüp, Xudani medhiyilishi üchün shundaq qildi. Bu xuddi muqeddes yazmilarda: “Shunga, sëni bashqa milletler arisida medhiyileymen we namingni küyleymen” dëginidek boldi. 10 Muqeddes yazmilarning bir yëride: “Ey bashqa milletler, Xudaning tallighan xelqi bilen bille shad-xuram bolunglar!” dëyilgen bolsa, 11 yene bir yëride: “Ey bashqa milletler, Rebbimizni medhiyilenglar, ey pütkül xelqler, uni ulughlanglar!” dëyilgen. 12 Yeshaya peyghembermu muqeddes yazmilarda mundaq dëgen:

13 Ëtiqad yolida mangghininglarda, ümidning menbesi bolghan Xuda qelbinglarni shad-xuramliq we tinch-amanliqqa toldurghay! Buning bilen, siler Muqeddes Rohning küch-qudriti arqiliq ümidke tolup tashqaysiler.

14 Qërindashlar, men silerning könglünglarning yaxshiliqqa tolghanliqigha we özünglargha këreklik bilimge toluq ige bolup, bir-biringlargha nesihet bëreleydighanliqinglargha qayilmen. 15 Shundaq bolsimu, bezi ishlarni silerning seminglargha sëlish üchün, bu xëtimni jür’etlik halda ochuq yazdim. Men Xuda manga ata qilghan mëhir-shepqet arqiliq 16 Xudaning xush xewirini yetküzüsh xizmitide Yehudiy emesler üchün xuddi rohaniylardek Eysa Mesihning xizmetkari boldum. Buningdin meqset, Yehudiy emeslerning Muqeddes Roh arqiliq paklinip, xuddi Xudani xursen qilidighan qurbanliqtek, Xuda teripidin qobul qilinishi üchündur.

17 Shunga, Eysa Mesihke tayinip, Xuda üchün qilghan xizmitimdin pexirlinimen. 18-19 Yehudiy emeslerning Xudagha ita’et qilishi üchün, Eysa Mesihning men arqiliq qilghan ishliridin bashqa hëchnerse toghruluq maxtinishqa jür’et qilalmaymen. Yehudiy emesler mëning ëytqan sözlirim, qilghan ishlirim we körsetken möjizilirim arqiliq Muqeddes Rohning küch-qudritini körüp, xush xewerni qobul qildi. Men Yërusalëmdin bashlap Illiriye ölkisigiche bolghan hemme yerde Eysa Mesih toghrisidiki bu xush xewerni tarqattim.

20 Bashqa kishiler salghan ulning üstige bina salmasliq üchün, Eysa Mesihning nami ezeldin anglanmighan yerlerde bu xush xewerni tarqitishqa tiriship keldim. 21 Bu toghrisida muqeddes yazmilarda yëzilghinidek: “Xudadin xewersizler uni tonuydu, anglimighanlar anglap chüshinidu.”

22 Yëninglargha bërishni köp qëtim oylighan bolsammu, lëkin mana shu xizmetlirim sewebidin baralmidim. 23-24 Hazir bu yerlerde xush xewer yetküzüsh xizmitini orundap boldum. Uning üstige, köp yillardin bëri, silerni yoqlap bërish arzuyum bar idi. Shunga, men Ispaniyige këtiwatqinimda yol üstide silerge yoluqqach, bir mezgil siler bilen bille turmaqchimen. Andin, silerning yardem qilip, yolgha sëlip qoyushunglarni ümid qilimen. 25 Biraq, hazir Yërusalëmgha bërip, u yerdiki ëtiqadchilargha hediyini tapshurup bërishimge toghra këliwatidu. 26 Chünki, Makëdoniye we Yunan ölkiliridiki ëtiqadchilar jama’etchiliki i’ane toplap, Yërusalëmdiki ëtiqadchilar arisidiki yoqsullargha yardem bërishni layiq tapti. 27 Ular bu ishni öz ixtiyari bilen qildi. Emeliyette, bu ularningmu qerzi idi. Chünki, Yehudiy emesler Yehudiylargha xas bolghan rohiy jehettiki bexttin behrimen bolghaniken, undaqta Yehudiy qërindashlirimizmu ularning maddiy jehettiki yardimige ërishishke layiqtur. 28 Men bu i’anini ulargha tinch-aman tapshurup bolghandin këyin, silerge yoluqup, andin Ispaniyige barimen. 29 Manga melumki, yëninglargha barghinimda, Eysa Mesih men arqiliq silerge mol bext ata qilidu.

30 Qërindashlar, silerning xizmitimni qollash yüzisidin men üchün Xudagha du’a qilishinglarni ötünimen. Rebbimiz Eysa Mesihke mensup bolghanliqimiz we Muqeddes Roh ata qilghan mëhir-muhebbetke ige bolghanliqimiz üchün, shundaq qilghaysiler. 31 Mëning Yehudiye ölkisidiki Eysa Mesihke ëtiqad qilmighanlarning ziyankeshlikige uchrimasliqim we men alghach baridighan bu i’anini Yërusalëmdiki ëtiqadchilarning qobul qilishi üchün, du’a qilghaysiler. 32 Shundaq qilsanglar, Xuda buyrusa, shad-xuramliq bilen yëninglargha bërip, siler bilen bille istirahet qilalaymen. 33 Amanliq bergüchi Xuda hemminglar bilen bille bolghay, amin!

1 Kënhëriye shehiridiki ëtiqadchilar jama’etchilikining xizmetchisi bolghan singlimiz Fibini silerge tonushturimen. 2 Siler uni Rebbimizge mensup dep qarap, Xudaning muqeddes xelqide bolushqa tëgishlik qizghinliq bilen kütüwalghaysiler. Uning silerdin kütken herqandaq ëhtiyajigha yardem qilghaysiler. Chünki, u nurghun kishilerge, shuningdek mangimu chong yardem qilghan.

3 Eysa Mesihke xizmet qilish yolida birge ishligen xizmetdashlirim Priskila bilen ëri Akwilagha salam ëytqaysiler. 4 Ular men üchün öz hayatining xëyimxeterge uchrishigha qarimidi. Yalghuz menla emes, Yehudiy bolmighan hemme ëtiqadchilar jama’etchilikimu ulardin minnetdardur. 5 Ularning öyide jem bolidighan ëtiqadchilar jama’etchilikigimu salam ëytqaysiler.

Asiya ölkiside birinchi bolup Eysa Mesihke ëtiqad qilghan söyümlük Ëpenitke salam ëytqaysiler. 6 Siler üchün köp ejir singdürgen Meryemge salam ëytqaysiler. 7 Zindanda men bilen bille yatqan Yehudiy qërindashlirim Andronik we Yuniyege salam ëytqaysiler. Ular mendin burun Eysa Mesihke ëtiqad qilghan bolup, tonulghan elchilerdur.

8 Rebbimizge mensup bolghan qedirlik qërindishim Ampiliyatqa salam ëytqaysiler. 9 Eysa Mesihke xizmet qilish yolida birge ishligen xizmetdishimiz Urban we qedirlik Staxislargha salam ëytqaysiler. 10 Sinaqlardin ötken, Eysa Mesihke bashtin-axir sadiq bolup kelgen Apëlisqa salam ëytqaysiler. Aristowulning a’ilisidiki ëtiqadchilargha salam ëytqaysiler. 11 Yehudiy qërindishim Hirodiyongha, Narkisning a’ilisidikilerdin Rebbimizge mensup bolghanlargha salam ëytqaysiler.

12 Rebbimizning xizmitide japaliq ishlewatqan Trifëna we Trifosa xanimlargha salam ëytqaysiler. Rebbimizning xizmitide japaliq ishlewatqan qedirlik dostum Përsis xanimgha salam ëytqaysiler. 13 Rebbimizning xizmitide alahide tonulghan Rufusqa we uning manga aniliq mëhrini yetküzgen anisigha salam ëytqaysiler. 14 Asinkrit, Filigon, Hërmis, Patrowas, Hërmis we ular bilen da’im jem bolidighan qërindashlargha salam ëytqaysiler. 15 Filolog we Yulyagha, Nëriy we uning singlisigha, Olimpas we ular bilen da’im jem bolidighan barliq ëtiqadchilargha salam ëytqaysiler. 16 Bir-biringlar bilen mëhribanlarche salamlishinglar. Bu yerdiki Eysa Mesihke mensup bolghan hemme jama’etchiliktin silerge salam.

17 Qërindashlar, silerdin shuni ötünimenki, siler ögengen telimge zit telim bërish bilen, aranglarda bölünüsh we ëtiqadinglarda tewrinish peyda qilidighan kishilerdin pexes bolunglar, ulardin yiraqlishinglar. 18 Bundaq kishiler Rebbimiz Eysa Mesihke emes, belki öz nepsi üchün xizmet qilidu. Ular siliq-sipaye gepler we xushametchilik qilish bilen sadda ademlerning kallisini qaymuqturidu. 19 Silerning Rebbimizge ita’etmen ikenlikinglardin hemmeylen xewer tapti. Shunga, silerdin nahayiti xursenmen. Biraq, yaxshi ishlarni qilishta aqil bolushunglarni, yaman ishlardin xaliy bolushunglarni xalaymen. 20 Amanliq bergüchi Xuda uzun ötmey Sheytanni ayagh astinglarda ëzidu. Rebbimiz Eysaning mëhir-shepqiti silerge yar bolghay.

21 Xizmetdishim Timotiy we Yehudiy qërindashlirim Luki, Yasun hem Sosipatërlardin silerge salam. 22 (Menki ushbu xetni Pawlusning ëytqanliri boyiche yëzip bëriwatqan Tërtiymu Rebbimiz yolida silerge salam yollaymen.) 23 Menki Pawlusqa we öz öyide jem bolidighan pütün ëtiqadchilar jama’etchilikige sahibxaniliq qilidighan Gayustin silerge salam. Sheherning xezinichisi Ërast we qërindishimiz Kwartlardin silerge salam. { 24 Rebbimiz Eysa Mesihning mëhir-shepqiti silerge yar bolghay, amin!}

25 Barliq shan-sherep Xudagha mensup bolghay! Xuda men yetküzgen xush xewer arqiliq ëtiqadinglarni mustehkemleydu. Bu xush xewer Eysa Mesih toghrisidiki xush xewer bolup, u qedimdin bëri saqlinip kelgen sirdur. 26 Emdi bu sir Xudaning emri boyiche we burunqi peyghemberlerning yazmilirida yëzilghinidek ashkarilandi hemde Yehudiy emeslerning Eysa Mesihke ëtiqad qilip, uninggha ita’et qilishi üchün ulargha yetküzülmekte. 27 Barliq shan-sherep Eysa Mesih arqiliq dana we yëgane Xudagha ebedil’ebed mensup bolghay, amin!