|
Ibraniylargha yëzilghan xet 1 Oghul perishtilerdin üstündur
1 Qedimki zamanlarda, Xuda ejdadlirimizgha peyghemberler arqiliq her xil yollar bilen nurghun qëtim sözligenidi. 2 Mushu axirqi waqitlarda bolsa bizge öz Oghli arqiliq sözlidi. Xuda ka’inatni Oghli arqiliq yaratti we Oghlini pütkül mewjudatning Mirasxori qilip bëkitti. 3 U Atisi Xudaning ulughluqidin parlighan nur, atisining tebi’itining heqiqiy obrazidur. U öz sözining qudriti bilen pütkül ka’inatning mewjutluqini dawamlashturmaqta. U özini qurban qilish bedilige insanlarning gunahliridin paklinish yolini ëchip bergendin këyin, ershtiki Xudaning ong yënida olturdi. 4 Dëmek, Oghulgha bërilgen mertiwe perishtilerningkidin köp üstün bolghinidek, Oghulning özimu ulardin köp üstündur.
5 Chünki, muqeddes yazmilarda mundaq dëylgen: “Sen mëning Oghlumsen, bügün men sëning Atang ikenlikimni jakarlidim.” bu sözni Xuda herqandaq bir perishtisige dëgen emes, shundaqla Xuda yene hëchqandaq bir perishte toghruluq: “Men uninggha Ata bolimen, umu manga Oghul bolidu.” dëgenmu emes. 6 Halbuki, Xuda özining eng aliy hoquqluq birdinbir Oghlini yer yüzige ewetkende, “pütkül perishtiler uninggha sejde qilsun” dëgen.
7 Xuda perishtiler heqqide: “Xuda xizmetkarliri bolghan öz perishtilirini shamal hem ot yalquni qilar” dëgen bolsa, 8 Oghligha:
“Sen Xudasen, texting menggülüktur.
Sen adilliq bilen hoquq yürgüzisen.
9 Heqqaniyetni söydüng, naheqliqtin nepretlending.
Shuning üchün, Xuda – sëning Igengning sanga ata qilghan shan-shöhret we pexriy shadliqi hemrahliringgha ata qilghinidin köp ziyadidur” dëgen.
10 Xuda Oghligha yene mundaq dëgen:
“I Reb, sen hemmidin burun zëminning asasini salding,* Bu ayette Xuda hezriti Eysani Reb dep, uning özi bilen bir we oxshash ikenlikini tekitligen. “Kolosiliqlar” 1-bab, 15 – 17-ayetlerge qaralsun.
asmanmu sëning qolliringning ijadiyitidur.
11 Ular yoqilidu, lëkin sen menggü yoqalmaysen.
Asman-zëmin kiyim-këchektek koniraydu.
12 Ularni xuddi kona chapanni yighishturghandek pürlep yighishturisen.
Kiyim-këchek yenggüshlengendek,
asman-zëminmu yenggüshlinidu.
Lëkin, sen esla özgermeysen.
Hayatliqing axirlashmaydu.”
13 Xuda öz Oghligha dëgen munu sözni perishtilerning birersige dep baqqan emes:
“Men sëning düshmenliringni
ayighing astida dessetküche,
mëning ong yënimda olturghin!”
14 Shundaq iken, pütkül perishtiler peqet Xudaning xizmetkarliridur. Ular qutquzulidighanlargha xizmet qilish üchün Xuda teripidin ewetilgen rohlardur.
*10 2 Qutquzulushqa sel qarimasliq
1 Shunga, heqiqettin yiraqliship ketmeslikimiz üchün, anglighan heqiqette tëximu ching turushimiz kërek. 2 Perishtiler arqiliq Musa peyghemberge yetküzülgen Tewrat qanunining heq ikenliki ispatlanghan hem shu qanungha xilapliq qilghanlar yaki ita’et qilishqa sel qarighanlarning hemmisi tëgishlik jazasini tartqan. 3 Shundaq iken, shunche ulugh qutquzulushqa köz yumsaq, qandaqmu shu jazadin qëchip qutulalaymiz?! Qutquzulush xewirini deslepte Rebbimiz uqturghan, uni biwasite anglighanlar bu qutquzulushning heqliqi toghrisida bizge guwahliq bergen. 4 Xuda körsetken her xil möjize, karamet we qudretlik ishlar, shundaqla öz iradisi boyiche ëtiqadchilargha Muqeddes Rohning hediyilirini ata qilish arqiliq buninggha guwahliq berdi.
Insanlarni qutquzulush yoligha bashlighuchi
5 Men dewatqan kelgüsi dunyani Xuda perishtilerning bashqurushigha ötküzüp bergini yoq. 6 Bu heqte muqeddes yazmilarning bir yëride mundaq guwahliq bërilgen:
“I Xuda, adem nëmiti, sen uninggha shunche ghemxorluq qilghudek?
Adem balisi nëmiti, sen uninggha shunche köngül bölgüdek?
7 Gerche uni perishtilerdin bir’az* Yaki “bir mezgil”. töwen qilghan bolsangmu,
shan-sherep we hörmet tajini uninggha kiydürüp,
8 barliq mewjudatlarni uninggha tiz püktürdüng.”
“Barliq mewjudatlarni uninggha tiz püktürdüng” dëgini, hëchqandaq nerse uning bashqurushining sirtida emes dëgenliktur. Biraq, barliq mewjudatlarning uninggha tiz püktürülginini tëxi körmiduq. 9 Lëkin, hazir biz özini qurban qilish sewebidin shan-sherep we hörmet taji kiydürülgen Eysa Mesihni körduq. U Xudaning mëhir-shepqiti bilen pütkül insanlarni dep, bir mezgil perishtilerdin töwen qilinip, ölümning temini tëtidi.
10 Pütkül mewjudatni özi üchün we özi arqiliq yaratqan Xuda nurghun perzentlerni özining shan-sheripidin behrimen qilish üchün, ularni qutquzulushqa ëlip barghuchi Eysa Mesihni azab-oqubet arqiliq kamaletke yetküzüshni muwapiq kördi. 11 Insanlarni pak qilghuchi Eysa Mesih bilen pak qilinghan insanlar hemmisi bir Atidindur. Shuning üchün, Eysa Mesih ularni “qërindash” dëyishtin nomus qilmay, 12 xuddi muqeddes yazmilarda yëzilghandek, Xudagha:
“Namingni qërindashlirimgha jakarlaymen,
jama’etchilik ichide sëni qoshaqqa qëtip medhiyileymen” dëgen.
13 U yene: “Men sanga ishinimen” we “qaranglar, mana men bu yerde Xuda manga ata qilghan perzentler bilen bille” dëgen.
14 Perzentlerning tëni gösh bilen qanning gewdisi bolghachqa, Eysa Mesihmu shu perzentlerningkige oxshash gewdide boldi. Bundaq qilishtin meqset, u öz ölümi arqiliq ölüm hoquqini tutqan Sheytanning küchini† Gerche Sheytan insanlarni biwasite halak qilalmisimu, biraq insanlarni gunah qilishqa azdurush arqiliq halak qilalaydu. Chünki, azdurushning aqiwiti gunah, gunahning aqiwiti bolsa menggülük ölümdur. bikar qilip, 15 ömür boyi ölüm qorqunchining quli bolghanlarning hemmisini azadliqqa ërishtürüsh üchün idi. 16 Nahayiti roshenki, Eysa Mesih perishtilerge emes, Ibrahimning ewladlirigha yardem bërishke keldi. 17 Shunga, u her jehettin qërindashlirigha oxshash bolushi kërek idi. Shundaq bolghanda, u Xudaning xizmitide rehimdil we sadiq bash rohaniy bolup, insanlarning gunahlirini Xudaning kechürüshige ërishtüridighan qurbanliqni bëreleytti. 18 U sinaqlarni öz bëshidin kechürüp, azab chekkechke, sinaqlargha duch kelgenlerge yardem bëreleydu.
*7 †14 3 Eysa Mesih Musa peyghemberdin üstün
1 Shundaq iken, ey manga oxshash ershke chaqirilghan, Xudagha atalghan qërindashlar, özimiz ëtirap qilghan, Xudaning elchisi we bash rohaniysi bolghan Eysa Mesih toghruluq oylinip körünglar. 2 Xuddi Musa peyghember Xudaning a’iliside* Xudaning a’ilisi – sözmusöz terjimisi “Xudaning öyi” bolup, Musa peyghember zamanida bu söz arqiliq Isra’il xelqi közde tutulghanidi. Hezriti Eysa kelgendin këyin bolsa pütün ëtiqadchilar jama’etchiliki közde tutulidu. xizmet qilghanda Xudagha sadiq bolghandek, Eysa Mesihmu özini teyinlep xizmetke qoyghan Xudagha sadiq boldi. 3 Lëkin, öy salghuchi özi salghan öydinmu artuq maxtinishqa sazawer bolghinidek, Eysa Mesihmu Musa peyghemberdin artuq shan-sherepke layiqtur. 4 Elwette, hemme öyning berpa qilghuchisi bardur, pütün mewjudatning berpa qilghuchisi bolsa Xudadur. 5 Musa peyghember bir xizmetkar bolush salahiyiti bilen Xudaning a’iliside sadiqliq bilen xizmet qilghan. Uning xizmiti bolsa Xudaning këyinki waqitlarda ashkarilimaqchi bolghan heqiqetlirige zëmin hazirlashtin ibaret idi. 6 Lëkin, Eysa Mesih bolsa Oghul bolush salahiyiti bilen Xudaning a’ilisini sadiqliq bilen bashqurdi. Eger biz jasaritimizni we iptixarlinidighan ümidimizni axirghiche dawamlashtursaq, Xudaning ashu a’ilisige tewe bolghan bolimiz.
Ëtiqadsizliq heqqide agahlandurush
7-8 Shunga, muqeddes yazmilarda Muqeddes Rohning dëginidek,
“Bügün Xudaning awazini anglighininglarda,
ejdadliringlar Xudagha asiyliq qilghan
we chölde uni sinighan künlerdikidek jahilliq qilmanglar.
9 Gerche ejdadliringlar qilghanlirimni uda qiriq yilghiche körgen bolsimu,
yenila mëning sewr-taqitimni sinighanidi.
10 Shuning üchün, u zamanning kishilirige ghezeplendim
we dëdimki: ‘ularning qelbi mendin yiraq.
Mëning yolumni chüshenmeydu.
11 Shunga, ghezeplenginimde qesem qilghinimdek,
ular aramliqimdin hergizmu behrimen bolalmaydu.’ ”
12 Ey qërindashlar, herqaysinglar qelbinglarning yaman niyet we ëtiqadsizliqqa tolup, menggü hayat Xudadin yüz örümeslikige diqqet qilinglar. 13 Hëchqaysinglarning qelbining gunahning azdurushi bilen jahillashmasliqi üchün, “bügün”la bolidiken, bir-biringlarni righbetlendürünglar. 14 Desleptiki ishenchimizni boshashturmay axirghiche dawamlashtursaqla, Eysa Mesih bilen bille hemmidin ortaq behrimen bolimiz.
15 Yuqirida ëytilghinidek,
“Bügün Xudaning awazini anglighininglarda,
ejdadliringlar Xudagha asiyliq qilghan künlerdikidek
jahilliq qilmanglar.”
16 Xudaning awazini anglap turup, uninggha asiyliq qilghanlar kimler idi? Musa peyghember ghelibilik halda Misirdin ëlip chiqqan ashu Isra’illarning hemmisi emesmu? 17 Xuda qiriq yil kimlerge ghezeplendi? Yenila shu gunah ötküzüp, jesetliri chölde qalghanlargha emesmu? 18 Xuda kimlerni öz aramliqidin behrimen qilmasliqqa qesem qildi? Xudagha ita’et qilmighanlarni emesmu? 19 Bulardin körüwalalaymizki, ular ëtiqadsiz bolghanliqi üchün, Xudaning aramliqidin behrimen bolalmidi.
*2 4 Xudaning aramliqi heqqidiki wede
1 Biraq, Xudaning aramliqidin behrimen bolush toghrisidiki wedisi biz üchün inawetliktur. Shunga, arimizdiki birersiningmu chüshüp qëlishidin ëhtiyat qilayli. 2 Xudaning aramliqi heqqidiki bu xush xewer xuddi chöldiki Isra’illargha anglitilghandek bizlergimu anglitildi. Lëkin, ularning anglighanliri ëtiqadi bilen yughurulmighanliqtin, ulargha hëchqandaq paydisi bolmighanidi. 3 Biz ëtiqadchilar bu aramliqtin behrimen bolalaymiz. Lëkin, ishenmigenlerge kelsek, del Xudaning ëytqinidek:
“Shunga, ghezeplenginimde qesem qilghinimdek,
ular aramliqimdin hergiz behrimen bolalmaydu.”
Xuda dunyani yaratqandila, hemme ishni tamamlighanidi. 4 Chünki, yaritilishning yettinchi küni heqqide muqeddes yazmilarning bir ayitide mundaq dëyilgen: “Yettinchi küni kelgende, Xuda yaritish ishini tamamlap aram aldi.” Dëmek, Xudaning aramliqi alliburun mewjut idi. 5 Biraq, yuqirida ëytilghandek Xuda: “Ular aramliqimdin hergiz behrimen bolalmaydu” dëgen.
6 Buningdin bilimizki, Xudaning aramliqi toghrisidiki bu xush xewerni awwal anglighanlar Xudagha ita’etsizlik qilghanliqi üchün, aramliqtin behrimen bolalmidi. Lëkin, bu aramliqtin choqum behrimen bolalaydighanlar bar. 7 Shuning üchün, Xuda ene shu aramliqtin behrimen bolalaydighanlarni közde tutup, uzaq waqittin këyin melum bir künni “bügün” dep bëkitip, burun ëytqan töwendiki sözlerni Dawut padishah arqiliq Zeburda yene ëytqan:
“Bügün Xudaning awazini anglighininglarda,
jahilliq qilmanglar.”
8 Eger Xudaning aramliqi ejdadimiz Yoshuwa* Yoshuwa Musa peyghemberning izbasari bolup, u Isra’il xelqini Xuda wede bergen zëmingha bashlap barghan. Isra’illarni Xuda bërishke wede qilghan Ken’an zëminigha bashlap kirgendiki aramliq bolsidi, Xuda këyin yene aramliq heqqide toxtilip, “bügün” dëmigen bolatti. 9 Qisqisi, Xudaning yettinchi künidiki aramliqi Xudaning öz bendilirini kütüwatidu.
10 Xudaning aramliqigha kirgüchiler xuddi Xuda dunyani yaritish ishidin aram alghandek, özlirining ishliridin aram alidu. 11 Shunga, Xudagha ene shu Isra’illardek ita’etsizlik qilip, yiqilip chüshmeslikimiz üchün, herbirimiz bu aramliqtin behrimen bolushqa tirishayli.
12 Xudaning sözi hayatiy küchke ige bolghan ünümlük sözdur. U herqandaq qosh bisliq qilichtinmu ittik bolup, jan bilen rohni, yilik bilen boghumlarni bir-biridin ayriwëteligüdek ötkürlük bilen kishilerning könglige kirip, ularning yoshurun arzu-hewes we oy-pikirlirini pash qilidu. 13 Xudadin yoshurunalaydighan hëchqandaq mewjudat yoqtur. Biz hësab bëridighan Xuda aldida hemme nerse ochuq-ashkaridur.
Bash rohaniyimiz Eysa Mesih
14 Xudaning Oghli Eysa Mesih bizning ershke chiqip ketken ulugh bash rohaniyimiz bolghachqa, ëtirap qilghan ëtiqadimizda ching turayli. 15 Chünki, bizning bu bash rohaniyimiz ajizliqlirimizgha hësdashliq qilmay qalmaydu. Umu bizge oxshash her xil sinaqlargha duch kelgen, lëkin gunah sadir qilip baqmighandur. 16 Shunga, yürikimiz toq halda mëhir-shepqetlik Xudaning textige yëqinlishayli. Buning bilen, Xudaning rehim-shepqitige ëriship, ëhtiyajliq waqtimizda yardemge ige bolalaymiz.
*8 5
1 Her qëtimliq bash rohaniy kishiler arisidin tallinip, öz xelqige wakaliten Xudagha xizmet qilishqa teyinlinip, ularning Xudagha atalghan hediyilirini we gunahliri üchün qilghan qurbanliqlirini Xudagha sunidu 2 we Xudaning yolini bilmey yoldin chetnigenlerge mulayimliq bilen mu’amile qilalaydu, chünki uningmu nurghun ajizliqliri bar. 3 Shuning üchün, u xelqining gunahliri üchünla emes, öz gunahliri üchünmu qurbanliq sunushi kërek. 4 Hëchbir kishi bash rohaniy mertiwisige özlükidin ërishelmeydu, peqet Harungha* “Misirdin chiqish” 28-bab 1-ayette xatirilenginidek, Xuda Musa peyghemberge akisi Harunni Isra’illarning tunji bash rohaniysi qilip teyinlesh heqqide emr bergen. Harun Lawiy qebilisidin idi. oxshash, Xuda teripidin chaqirilghandila bu mertiwige ërisheleydu. 5 Xuddi shuningdek Eysa Mesihmu bash rohaniy mertiwisige özlükidin ërishken emes. Belki Xuda uni teyinlep, uninggha:
“Sen mëning Oghlumsen,
bügün men sëning Atang ikenlikimni jakarlidim” dëgen.
6 Muqeddes yazmilarning yene bir yëride Xuda uninggha:
“Sen Malkisidiqqa† 7-bab 1-, 2-ayetlerge qaralsun. oxshash tertipte teyinlengen menggülük rohaniysen” dëgen.
7 Eysa Mesih yer yüzidiki waqtida, özini ölümdin qutquzalaydighan Xudaning aldida qattiq yighlap turup, köz yashliri bilen du’a-tilawet qilghan. Uning ixlasmenlikidin du’aliri Xudagha yetkenidi. 8 Gerche u Xudaning Oghli bolsimu, azab chëkish jeryanida ita’etmen bolushni ögendi. 9 U mana mushundaq pütünley ita’etmen bolghachqa, mukemmel bash rohaniy bolush höddisidin chiqip, özige ita’et qilghuchilarning hemmisi üchün menggülük qutquzulush menbesi boldi. 10 U Xuda teripidin xuddi Malkisidiqqa oxshash tertipte bash rohaniy qilip jakarlandi.
Ëtiqadtin yanmasliqqa agahlandurush
11 Bu heqte ëytishqa tëgishlik nurghun sözlirim bar, lëkin chüshiney dëmey anglapla qoysanglar, buni silerge chüshendürüsh tes. 12 Gerche siler alliburun telim bergüchi bolushqa tëgishlik bolsanglarmu, biraq emeliyette siler yenila bashqilarning Xudaning sözi toghrisidiki asasiy bilimlerni bashtin ögitishige mohtajsiler. Dëmek, silerge yëmeklik emes, belki yenila süt kërek. 13 Chünki, peqet sütkila tayinidighanlar bowaqtin perqsiz bolup, ularda heqqaniyet heqqidiki telimlerni igilesh tejribisi kemdur. 14 Yëmeklik bolsa yëtilgenler üchündur. Chünki, ularning ëngi yëtilish jeryanida yaxshi-yamanni perq ëtishke köngendur.
*4 †6 6
1-2 Shuning üchün, ölümge ëlip baridighan yamanliqlardin yënish, Xudagha ishinish, chömüldürülüshni qobul qilish, bashqilargha qol tegküzüp du’a qilish, tirildürülüsh we menggülük höküm qatarliq telimlerge qayta asas salimiz, dep olturmayli. Eysa Mesih toghrisidiki bu xil bashlanghuch telimlerde toxtap qalmay, yëtilishke qarap mangayli. 3 Xuda xalisa, biz shundaq qilimiz.
4 Bezi ademlerni towa qildurup, qaytidin Xuda yoligha bashlash mumkin emes. Chünki, ular bir chaghlarda Xudaning nuri bilen yorutulghan, Xudaning iltipatidin behrimen bolghan, Muqeddes Rohqa ortaq bolghan, 5 Xudaning sözining yaxshiliqini we këlidighan zamanda Xuda ayan qilidighan qudretlerni hës qilghan bolsimu, 6 wehalenki ular Xudadin waz kechti, Xudaning Oghlini ret qildi. Bu, Xudaning Oghlini krëstke qayta mixlighan hemde uninggha dagh keltürgen bilen barawerdur.
7 Pat-pat yaghqan yamghurdin tërighuchilargha paydiliq zira’etlerni östürüp bergen yer Xudadin beriket alidu. 8 Eksiche, tiken we qamghaq östürgen yer paydisizliqidin Xudaning lenitige qëlip, axiri köydürülidu.
9 Silerge kelsem, qedirlik qërindashlar, gerche yuqiriqi ishlarni tilgha alghan bolsammu, ehwalinglarning buningdin yaxshi ikenlikige we qutquzulushqa ëlip baridighan yolda mëngiwatqanliqinglargha heqiqiy ishinimen. 10 Xuda adaletsiz emestur. U hergiz silerning uninggha singdürgen ejringlar we ëtiqadchilargha qilip këliwatqan xizmitinglar arqiliq körsetken mëhir-muhebbitinglarni untumaydu. 11 Pütün ümidinglarning emelge ëshishi üchün, herbiringlarning axirghiche shundaq gheyret qilishinglarni arzu qilimiz. 12 Shundaq bolghanda, qashanglardin bolmay, belki öz ëtiqadi we sewrchanliqi bilen Xudaning wedisige ërishidighanlarni ülge qilidighanlardin bolisiler.
Xudaning wedisi jezmen emelge ashidu
13 Xudadin üstün turidighan hëchkim bolmighachqa, Xuda Ibrahimgha wede qilghanda, öz nami bilen qesem qilip mundaq dëdi: 14 “Sanga choqum bext ata qilip, nurghun ewladlarni bërimen.” 15 Shuning bilen, Ibrahim sewr-taqet bilen kütüp, Xudaning wedisige ërishti.
16 Insanlar özliridin üstün turidighan birini tilgha ëlip, qesem qilidu. Qesem ispat hësablanghanliqi üchün, her xil talash-tartishlargha xatime bëridu. 17 Shuningdek, Xuda öz wedisige ërishidighan kishilerge öz iradisining özgermeydighanliqini ochuq bildürüsh üchün, wede bergende qesem qildi. 18 Xudaning bizge bergen wedisi we qesimi hergiz özgermeydu. Chünki, Xuda yalghan sözlimeydu. Shunga, Xudadin panahliniwatqan bizler uning wedisi we qesimidin köp ilhamgha ëriship, köz aldimizdiki ümidte ishench bilen ching turalaymiz. 19 Bu ümid hayatimizgha nisbeten xuddi ching ilinghan këme lenggiridek mustehkem bolup, u bizni ershtiki ibadetxana perdisidin ötüp, eng muqeddes jaygha kirishke yëtekleydu. 20 Eysa Mesih bizge yol ëchish üchün, u yerge bizdin awwal kirgen bolup, bizler üchün Malkisidiqqa oxshash tertiptiki menggülük bash rohaniy boldi.
7 Malkisidiq heqqide
1 Malkisidiq Salim shehirining padishahi hem ulugh Xudaning Rohaniysi bolup, Ibrahim birqanche padishahni yëngip jengdin qaytqan chaghda, u Ibrahim bilen körüshken we uninggha bext tiligenidi. 2 Ibrahimmu ërishken oljisining ondin bir ülüshini uninggha atighanidi. Malkisidiq dëgen isimning menisi “heqqaniyet padishahi” dëgenliktur. U Salim shehirining padishahi bolup, “Salim padishahi” dëgenning menisi “amanliq padishahi” dëgenliktur. 3 Muqeddes yazmilarda uning ata-anisi, uruq-ewladi, nesebi hemde uning hayatining bashlinishi we axirlishishi toghrisida birer xatire yoqtur. U xuddi Xudaning Oghlidek menggülük rohaniydur.
4 Malkisidiq nëmidëgen ulugh adem-he! Hetta ejdadimiz Ibrahimmu oljisining ondin birini uninggha atighan. 5 Lawiyning ewladliridin rohaniy bolghanlar Tewrat qanuni boyiche xelqtin, yeni öz qërindashliridin, ularning özige oxshash Ibrahimning nesli bolushigha qarimay, tapqinining ondin bir ülüshini yighishi kërek idi. 6 Lëkin Malkisidiqqa kelsek, u Lawiy qebilisidin bolmisimu, Ibrahim ërishken oljining ondin bir ülüshini qobul qilip, Ibrahimgha – Xudaning wedisige ige bolghan bir ademge bext tiligen. 7 Shübhisizki, bext tiligüchi bextke ërishküchidin üstündur. 8 Ondin bir ülüshni yighidighan Lawiy rohaniylar beribir ölidighanlardur. Biraq, Ibrahimdin ondin bir ülüshni qobul qilghan Malkisidiq bolsa muqeddes yazmilarda guwahliq bërilgendek yenila hayattur. 9 Hetta mundaq dëyishke boliduki, ondin bir ülüshni alidighan rohaniy Lawiylarmu ejdadi Ibrahim arqiliq Malkisidiqqa ondin bir ülüshni bergen. 10 Chünki, Malkisidiq Ibrahimni qarshi alghanda Lawiylar tëxi tughulmighan bolsimu, ularni yenila ejdadi Ibrahimning wujudida, dep qarashqa bolidu. 11 Isra’il xelqige chüshürülgen Tewrat qanunidiki rohaniyliq tüzümi Lawiy qebilisining rohaniyliri arqiliq yürgüzületti. Biraq, eger Xudaning insanlarni gunahtin pak qilish meqsiti bu rohaniylar arqiliq emelge ashqan bolsa, undaqta bu xil tüzüm asasida teyinlengen Harundek tertiptiki emes, belki Malkisidiqtek tertiptiki yene bir rohaniyning këlishining nëme hajiti bar idi? 12 Rohaniyliq tertipi özgertilgechke, uninggha munasiwetlik rohaniyliq tüzümimu özgertilishke toghra këlidu. 13 Bu ëytiliwatqan sözler del Eysa Mesihke qaritilghan. U bashqa bir qebilidin bolup, bu qebilidin hëchkim qurbanliq supisida xizmette bolup baqmighan. 14 Rebbimiz Eysaning Yehuda qebilisidin ikenliki ëniq. Musa peyghember rohaniylar heqqide toxtalghanda, bu qebile toghrisida bir nerse dëmigenidi.
Eysa Mesih Malkisidiqtek tertiptiki rohaniydur
15 Malkisidiqtek tertiptiki bashqa bir rohaniyning meydangha këlishi rohaniyliq tüzümining özgertilgenlikini tëximu ëniqlashturdi. 16 Uning rohaniyliqqa teyinlinishi bolsa pütmes-tügimes hayatliq qudritige ige bolghanliqidin bolup, hergiz rohaniy bolghuchi Lawiy qebilisige tewe bolush kërek dëgen tüzüm boyiche bolmidi. 17 Bu heqte muqeddes yazmilarda: “Sen Malkisidiqqa oxshash tertipte teyinlengen menggülük rohaniysen” dep guwahliq bërilgen. 18 Aldinqi tüzüm ajizliqi we paydisizliqi tüpeylidin küchidin qaldi. 19 Chünki, Tewrat qanuni hëch kishini kamaletke yetküzelmidi. Shunga, uning ornigha bizni Xudagha yëqinlashturidighan tëximu yaxshi ümid bërildi.
20 Uning üstige, bu ümid Xudaning qesimi bilen kapaletke ige qilindi. Ilgiri ötken rohaniylar Xudaning qesimisiz rohaniy bolghanidi. 21 Lëkin, Eysa Mesih bolsa Xudaning uninggha:
“Perwerdigaring qesem qildi,
u qesimidin hergiz yanmaydu,
sen menggülük rohaniysen”
dëgen qesimi bilen rohaniy boldi. 22 Dëmek, Eysa Mesih tëximu yaxshi bir ehdining këpili qilindi.
23 Yene këlip, ilgiri ötken köp rohaniylar ölüm tüpeylidin wezipisini dawamlashturushqa amalsiz qalghachqa, birining ornigha yene biri chiqqan. 24 Lëkin, Eysa Mesih menggü hayat bolghachqa, uning rohaniyliqi menggülüktur. 25 Shu sewebtin, Eysa Mesih özi arqiliq Xudaning aldigha kelgenlerni üzül-kësil qutquzushqa qadirdur. U menggü hayat bolup, ular üchün Xudagha muraji’et qilidu.
26 Eysa Mesih del bizning hajitimizdin chiqidighan bash rohaniydur. U muqeddes, eyibsiz, pak bolup, gunahkarlardin ayriwëtilip, ershtiki eng yuqiri orungha ëlip chiqildi. 27 U ilgiriki bash rohaniylardek her küni aldi bilen öz gunahliri üchün, këyin xelqning gunahliri üchün qurbanliq sunushqa mohtaj emes. Chünki, u özini qurban qilghanda, insanlarning gunahliri üchün qilinidighan qurbanliqni bir yolila ada qildi. 28 Tewrat qanuni ajiz bolghan insanni bash rohaniy qilip teyinleytti, lëkin Tewrat qanunidin këyin Xuda qesem bilen qilghan ehdisi arqiliq, menggülük kamaletke yetküzülgen oghlini bash rohaniy qilip teyinlidi.
8 Bash rohaniyimiz Eysa Mesih
1 Ëytqanlirimning asasiy nuqtisi shuki: ershtiki ulugh Xudaning textining ong teripide olturidighan bir bash rohaniyimiz bar. 2 U eng muqeddes jayda, yeni insan emes, belki Perwerdigarimiz Xuda qurghan heqiqiy ibadet chëdirida xizmet qilmaqta.
3 Herbir bash rohaniy Xudagha hediye we qurbanliqlar sunush üchün teyinlinidu. Shuning üchün, bizning bash rohaniyimizmu Xudagha birer nerse sunushi kërek idi. 4 Eger u yer yüzide bolsidi, hergiz rohaniy bolmaytti. Chünki, bu yerde Tewrat qanunining telipi boyiche Xudagha hediye sunidighan rohaniylar alliburunla bardur. 5 Bu rohaniylar xizmet qilidighan ibadet chëdiri we uningda qilinidighan xizmetler peqetla ershtiki chëdirning we uningda qilinidighan xizmetlerning köchürülme nusxisi we kölenggisidur. Derweqe, Musa peyghember del ibadet chëdirini qurmaqchi boluwatqanda, Xuda uninggha: “Bularning hemmisi men sanga taghda körsetken nusxa boyiche ëhtiyat bilen yasalsun” dep agahlandurghan. 6 Eysa Mesihke bërilgen rohaniyliq wezipisi bolsa bashqa rohaniylarningkidin köp üstündur. Shuningdek, Xuda bilen insanlar arisida u arqiliq tüzülgen këyinki ehde deslepki ehdidin köp üstündur. Chünki, bu ehde tëximu yaxshi wediler üstige qurulghan.
7 Eger deslepki ehde nuqsansiz bolsa idi, këyinkisining hëchqandaq hajiti bolmighan bolatti. 8 Lëkin, Xuda öz xelqini eyiblep mundaq dëgen:
“Isra’iliye we Yehudiye xelqliri bilen
yëngi bir ehde tüzidighan künler këlidu.
9 Bu ehde men ularning ejdadlirini Misirdin chiqirish üchün
ularning qollirini tutup tüzgen ehdidek bolmaydu.
Chünki, ular ehdemge sadiq bolmidi,
shunga, menmu ulardin nezirimni yötkidim.
10 U künlerdin këyin, Isra’il xelqi bilen tüzidighan ehdem mundaq:
Qanunlirimni ularning eqlige salimen,
qelbige pütimen.
Men ularning Xudasi bolimen.
Ularmu mëning xelqim bolidu.
11 Hëchkimning öz yurtdishigha, öz qërindishigha:
‘perwerdigarni tonunglar’ dep eqil ögitishining hajiti qalmaydu.
Chünki, gadaydin xanghiche
hemmisi mëni tonuydu.
12 Yamanliqlirini kechürimen,
gunahlirini könglümde saqlimaymen.”
13 Dëmek, Xuda bu ehdini “yëngi” dëyish arqiliq burunqisining waqti ötkenlikini körsetti. Waqti ötken, konirighan nerse uzun ötmey yoqilidu.
9 Kona ehde dewridiki ibadet
1 Kona ehde dewride ibadet qa’idiliri we insanlar berpa qilghan ibadet jayi bar idi. 2 Ibadet jayida bir chëdir tikilgen bolup, uning muqeddes jay dep atalghan bölümide chiraghdan, shire, shire üstide bolsa Xudagha hediye qilinghan nanlar bolatti. 3 U yerdiki perdining keynide eng muqeddes dep atalghan yene bir bölüm bar idi. 4 Altun isriqdan we pütünley altun bilen qaplanghan ehde sanduqi u yerde idi. Sanduqning ichide altundin yasalghan, manna* Manna – “Misirdin chiqish” 16-bab 31-ayetke qaralsun. sëlinghan komzek, Harunning bixlighan hasisi† Xuda Harunni rehber qilip tallighanliqini körsitish üchün, uning hasisini bixlatqanidi. we perzler yëzilghan ikki tash taxta bar idi. 5 Shan-shereplik “kërub”lar “mëhir-shepqet texti” dep atalghan sanduq aghzi üstige ornitilghan bolup, qanatliri bilen uni yëpip turatti. Emdi men bularni tëximu tepsiliy chüshendürüp olturmaymen.
6 Hemme nerse mana shundaq orunlashturulghandin këyin, rohaniylar chëdirning “muqeddes jay” dep atalghan bölümige da’im kirip, ibadet xizmitini qilatti. 7 Biraq, “eng muqeddes jay” dep atalghan ikkinchi bölümge peqet bash rohaniy yilda bir qëtimla kiretti. Rohaniy u yerge öz gunahliri we xelqning nadanliqi tüpeylidin ötküzgen gunahliri üchün atalghan qurbanliq qënini almay kirmeytti. 8 Bu ibadet xizmetlirining ëlip bërilishi bilen, Muqeddes Roh bizge shuni körsitip berdiki, ibadet chëdiri, shundaqla u wekillik qilghan ibadet xizmetliri barla bolidiken, eng muqeddes jaygha baridighan yol awam xelqqe hergiz ëchilmaytti. 9 Mana bular hazirqi zaman üchün bir tejribe sawaqtur. Buningdin shuni körüwëlishqa boliduki, Xudagha sunulghan hediye we qurbanliqlar ibadet qilghuchini pak wijdanliq qilalmaydu. 10 Ular peqet halal we haram yëmek-ichmek we boyini sugha sëlish resmiyetliri bilen munasiwetlik bolup, Xuda yëngi tertipni ornatquche küchke ige bolghan sirtqi körünüsh jehettiki qa’ide-nizamlardur.
11 Lëkin, Eysa Mesih bolsa güzel ishlarni emelge ashurghan bash rohaniy bolup, adem qoli bilen yasalmighan, bu dunyagha mensup bolmighan, ershtiki tëximu ulugh we tëximu mukemmel ibadet chëdirigha kirdi. 12 U bu eng muqeddes jaygha öchke yaki mozaylarning qurbanliq qënini emes, belki özining qurbanliq qënini töküsh arqiliq birla qëtim kirdi. Mushundaq qilip, u insanlarning gunahlirini yuyup, insanlarni menggüge azad qildi. 13 Kona ehde dewride öchke we buqilarning qëni hem inekning küli napaklarning uchisigha sëpilse, ular sirtqi jehette tazilinip pak bolatti. 14 Undaqta, Eysa Mesihning qënichu? U wijdanimizni ölümge ëlip baridighan qilmishlardin pak qilip, bizni menggü hayat Xudagha ibadet qilishqa tëximu yëteklimemdu?! U Xudaning menggülük rohi arqiliq özini kem-kütisiz qurbanliq süpitide bizning gunahlirimiz üchün Xudagha atidighu!
15 Shuning üchün, Eysa Mesih Xuda bilen insanlar otturisida tüzülgen yëngi ehdining wasitichisidur. U arqiliq Xuda teripidin chaqirilghanlar wede qilinghan menggülük mirasqa ërisheleydu. Chünki, u ularni gunah sadir qilish seweblik kona ehde teripidin bëkitilgen menggülük ölümdin ibaret jazadin qutquzush üchün öldi.
16 Eger wesiyet qaldurulsa, wesiyet qaldurghuchi ölmigüche, wesiyet küchke ige bolmaydu. 17 Chünki, wesiyet peqet ölümdin këyin küchke ige bolidu. Wesiyet qaldurghuchi hayatla bolsa, wesiyitining hëchqandaq küchi bolmaydu. 18 Shuning üchün, deslepki ehdimu qan ëqitilghandila, andin küchke ige bolghan. 19 Musa peyghember Tewrat qanunining herbir emrini pütün xelqqe uqturghandin këyin, mozay we öchkilerning sugha arilashturulghan qënini qizil yung yipta baghlanghan marjangül bilen qanun desturigha we pütün xelqqe septi. 20 Andin, u: “Bu qan ehde qënidur. U Xuda emel qilishinglargha emr qilghan ehdini küchke ige qilidu” dëdi. 21 U yene ibadet chëdirigha we chëdirda qurbanliq qilishqa ishlitilidighan pütkül saymanlarning üstige qan septi. 22 Derweqe, Tewrat qanuni boyiche hemme nerse dëgüdek qan bilen paklinidu. Qurbanliq qëni tökülmey, gunahlar kechürüm qilinmaydu.
23 Shu sewebtin, ershtikige teqlid qilip yasalghan bu nersiler mushu usul bilen paklinishi kërek idi. Biraq, ershtiki nersiler bolsa bulardin köp yaxshi qurbanliqlar bilen paklinishi kërek. 24 Shunga, Eysa Mesih Xudaning huzurida bolup bizge wekillik qilish üchün, ershtiki ibadet jayigha teqlid qilinghan, adem qoli bilen yasalghan muqeddes jaygha emes, belki ershning özige kirdi.
25 U Yehudiylarning bash rohaniysidek, yilmuyil qurbanliq qilinghan haywanlarning qënini ëlip, eng muqeddes jaygha qayta-qayta kirgini yoq. 26 Eger shundaq qilishning zörüriyiti bolghan bolsa, dunya yaritilghandin bëri Eysa Mesihning qayta-qayta azab chëkip qurban bolushigha toghra këletti. Lëkin, Eysa Mesih mana bu axir zamanda insanlarni gunahtin azad qilish üchün, bir yolila otturigha chiqip özini qurban qildi. 27 Hemme ademning bir qëtim ölüshi we ölgendin këyin soraqqa tartilishi bëkitilgen. 28 Shuningdek, Eysa Mesihmu nurghun kishilerning gunahlirini öz üstige ëlish üchün, birla qëtim qurban boldi. U qayta kelgende, insanlarning gunahlirining bedilige qurban bolush üchün emes, belki özini kütkenlerni üzül-kësil qutquzush üchün këlidu.
*4 †4 10 Eysa Mesihning bir qëtimliq qurbanliqi
1 Tewrat qanuni Eysa Mesih kelgüside ëlip këlidighan güzel ishlarning öz eynini emes, belki uning kölenggisinila süretlep bëridu. Shu sewebtin, Tewrat qanuni özige emel qilip, yilmuyil oxshash qurbanliqlarni atash arqiliq Xudagha ibadet qilidighan ademlerni hergizmu gunahliridin pak qilalmaydu. 2 Eger pak qilalighan bolsa, qurbanliq qilish axirlishatti-de, ibadet qilghuchilarmu gunahliridin biraqla paklinip, wijdani yene öz gunahliri tüpeylidin azablanmaytti. 3 Halbuki, u qurbanliqlar ulargha öz gunahlirini her yili eslitip turidu. 4 Chünki, buqa we öchkilerning qëni insanlarni gunahtin hergiz pak qilalmaydu. 5 Shuning üchün, Eysa Mesih dunyagha kelgende mundaq dëgen:
“Insanlardin qurbanliq we hediyilerni telep qilmiding,
lëkin men üchün bir ten hazirliding.
6 Köydürme qurbanliq we gunah üchün sunulghan bashqa qurbanliqlardinmu xursen bolmiding.
7 Shunga dëdimki, ‘i Xuda, sëning qanun desturungda men toghruluq yëzilghinidek,
sëning iradengni ishqa ashurush üchün keldim.’ ”
8 Eysa Mesih aldi bilen Xudagha: “Qurbanliq we hediyilerni telep qilmiding. Köydürme qurbanliq we gunah üchün sunulghan bashqa qurbanliqlardinmu xursen bolmiding” dëgen. Bu qurbanliqlar Tewrat qanunining telipi boyiche qilinsimu, u yenila shundaq dëgen. 9 Andin këyin, yene: “Sëning iradengni ishqa ashurush üchün keldim” dëgen. Dëmek, Xuda këyinki qurbanliqni küchke ige qilish üchün, burunqi qurbanliq qilish qa’idisini emeldin qaldurdi. 10 Xudaning bu iradisi boyiche Eysa Mesihning öz tënining bir yolila qurban qilinishi arqiliq biz gunahtin paklinip, Xudagha atalduq.
11 Rohaniylar her küni qurbanliq supisi aldida turup, ibadet xizmitini qilish üchün gunahlarni yuyalmaydighan oxshash xildiki qurbanliqlarni Xudagha qayta-qayta sunidu. 12 Biraq, bizning rohaniyimiz bolsa özini qurban qilish bilen gunahlarni yuyidighan birla qëtimliq, menggü inawetlik qurbanliqni Xudagha sundi. Andin u Xudaning ong yënida olturup, 13 düshmenlirining öz ayighi astida tiz püktürülüshini kütmekte. 14 U mushu bir qurbanliq bilen özini Xudagha atighan kishilerni Xudaning aldida menggü mukemmel qildi. 15 Muqeddes yazmilarda xatirilengendek, Muqeddes Rohmu bu heqte bizge guwahliq bëridu. U awwal mundaq deydu:
16 “U künlerdin këyin, ular bilen tüzidighan ehdem mundaq:
Qanunlirimni ularning qelbige salimen, eqlige quyimen.”
17 Andin, yene mundaq deydu:
“Ularning gunahi we yamanliqlirini
könglümde qayta saqlimaymen.”
18 Shunga, gunahlar kechürüm qilinghaniken, yene gunahlar üchün qurbanliq qilishning hajiti qalmaydu.
Xudagha yëqinlishayli
19 Shuning üchün, ey qërindashlar, Eysa Mesihning qurbanliq qëni arqiliq ershtiki eng muqeddes jaygha yürikimiz toq halda kireleymiz. 20 Chünki, Eysa Mesih öz tënining qurban bolushi arqiliq ershtiki ibadetxana perdisidin ötüp, bizdin awwal u yerge kirgen bolup, u hayatliqqa yëtekleydighan yëngi bir yolni bizge ëchip berdi. 21 Xudaning a’ilisige, yeni ëtiqachilar jama’etchilikige mes’ul bir bash rohaniyimiz bolghan iken, 22 mustehkem ishench we semimiy qelb bilen Xudagha yëqinlishayli. Chünki, dillirimiz Eysa Mesihning qënining sëpilishi bilen wijdan azabidin xalas bolghan we bedinimiz pakiz su bilen yuyulghandek paklanghan. 23 Bashqilar aldida ëtirap qilghan ümidimizde ikkilenmey ching turayli. Chünki, wede bergüchi Xuda ishenchliktur. 24 Mëhir-muhebbet körsitish we yaxshi ish qilish üchün bir-birimizni qandaq righbetlendürüshni oylayli. 25 Bezilerdek, ëtiqadchilar jama’etchilikide jem bolush we Xudagha ibadet qilishtin bash tartmayli. Eksiche, da’im jem bolup, bir-birimizni ilhamlandurayli. Bolupmu Eysa Mesihning qayta këlidighan künining az qalghanliqini bilgenikenmiz, tëximu shundaq qilayli.
26 Heqiqetni tonup turup, yenila qesten gunah* Bu yerdiki gunah Eysa Mesihtin tënishqa qaritilghan. ötküzüwersek, u chaghda gunahlar üchün sunulidighan bashqa bir qurbanliq yoqtur. 27 Bizge qalidighini peqet soraq we Xuda bilen qarshilishidighanlarni örtep tügitidighan yalqunluq otni qorqunch ichide kütüshtur. 28 Tewrat qanunigha xilapliq qilghan kishi ikki yaki üch guwahchining ispati bolsila, kengchilik qilinmay öltürületti. 29 Undaqta, bir kishi Xudaning Oghlini depsende qilsa, Xudaning ehdisini küchke ige qilghan we özini paklighan qangha sel qarisa, özige shepqet qilghan Muqeddes Rohni haqaret qilsa, tëximu ëghir jazagha layiq bolmamdu?! 30 Chünki, Tewratta “intiqam mëning, jazasini özüm bërimen” we “Perwerdigar öz xelqini soraqqa tartidu” dëgüchining Xuda ikenlikini bilimiz. 31 Menggü hayat Xuda teripidin jazagha tartilish nëmidëgen qorqunchluq-he!
32 Xuda qelbinglarni yorutqan ashu künlerni ësinglarda tutunglar. Shu waqitlarda, azab-oqubetlik küreshlerge berdashliq bërip, ëtiqadinglarda ching turdunglar. 33 Bezide xelqi’alem aldida haqaret we xarlinishlargha uchridinglar. Bezide özünglargha oxshash mu’amilige uchrighanlar terepte turdunglar. 34 Mehbus ëtiqadchilarning derdige ortaq boldunglar. Mal-mülkünglar bulanghandimu, kelgüside tëximu güzel, baqiy bayliqqa ige bolidighanliqinglarni bilgechke, xushalliq bilen qobul qildinglar. 35 Shuning üchün, jasaritinglarni yoqatmanglar. Bu jasaretning in’ami intayin zordur. 36 Xudaning iradisi boyiche ish qilip, uning wede qilghanlirigha muyesser bolush üchün, sewr qilishinglargha toghra këlidu. 37 Chünki, muqeddes yazmilarda Xuda mundaq dëgen:
“Kelgüchi pat yëqinda këlidu, këchikmeydu.
38 Men ‘heqqaniy’ dëgen adem, ëtiqadi bilen yashaydu.
Eger u ëtiqadidin yansa, uningdin xursen bolmaymen.”
39 Biraq, biz ëtiqadidin yënip halak bolidighanlardin emes, belki ëtiqad qilip qutquzulushqa ërishidighanlardindurmiz.
11 Ëtiqad
1 Ëtiqad Xudaning wedisige baghlanghan ümidning emelge ashidighanliqigha bolghan ishench, körünmeydighan mewjutluqqa bolghan qayilliqtur. 2 Ejdadlirimiz mana mushundaq ëtiqad bilen Xudaning maxtishigha sazawer bolghan.
3 Biz ëtiqad arqiliq ka’inatning Xudaning emri bilen yaritilghanliqini, biz köreleydighan mewjudatlarning körgili bolidighandin berpa bolmighanliqini chüshineleymiz.
4 Habilning Qabilningkidinmu yaxshi bir qurbanliqni Xudagha atishi ëtiqadi wejidin boldi. Habilning ëtiqadi wejidin, Xuda uni heqqaniy adem dep jakarlidi we uning atighanlirini qobul qildi. Habil gerche ölgen bolsimu, ëtiqadi bilen yenila bizge sözlewatqandek turmaqta.
5 Ëtiqadi wejidin, Hanux ölmey turupla ershke kötürüldi. Hëchkim uni tapalmidi, chünki Xuda uni öz yënigha ëlip ketkenidi. Ershke kötürülüshtin ilgiri, uning Xudani xursen qilghan adem ikenliki jakarlanghanidi. 6 Dëmek, ëtiqad bolmay turup, Xudani xursen qilish mumkin emes. Chünki, Xudaning aldigha këlidighan kishi uning bar ikenlikige we uni izdigenlerge izdesh ejrini qayturidighanliqigha ishinishi kërek.
7 Ëtiqadi wejidin, Nuh peyghember tëxi körülüp baqmighan weqeler heqqide Xuda teripidin agahlandurulghanda, Xudaning sözige ita’et qilip, pütün a’ilisidikilerni qutquzush üchün bir këme yasidi. Hemde ëtiqadi arqiliq dunyadiki ademlerning qilmishlirining jazalinishqa layiq ikenlikini körsitip berdi. Ëtiqadi wejidin, u Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlandi.
8 Ëtiqadi wejidin, Ibrahim Xuda uninggha bermekchi bolghan zëmingha chaqirilghanda, u Xudagha ita’et qilip, qeyerge baridighanliqini bilmey turup yolgha chiqti. 9 U wede qilinghan jaygha bërip, bu yaqa yurtta chëdirlarda turup, ëtiqadi bilen yashidi. Xudaning Ibrahimgha qilghan wedisining mirasxorliri bolghan Is’haq we Yaquplarmu shundaq chëdirlarda turdi. 10 Ibrahimning shundaq qilishidiki seweb, u Xuda teripidin layihilinip sëlinghan, uli mustehkem menggülük sheherni kütkenidi.
11 Gerche Ibrahim yashinip qalghan, ayali Sare bolsa tughut yëshidin ötken bolsimu, Ibrahimning ëtiqadi wejidin, Xuda uninggha perzent körüsh sheripini ata qildi. U özige wede qilghan Xudaning ishenchlik ikenlikini biletti. 12 Buning bilen bir ademdin, bolupmu yëshi bir yerge bërip qalghan ademdin asmandiki yultuzlardek köp we dëngiz sahilidiki qumdek sansiz ewladlar barliqqa keldi.
13 Ëtiqadi bar bu kishiler Xuda wede qilghanlargha muyesser bolmay turupla alemdin ötti. Biraq, ular hayat waqtida ëtiqadi bilen yiraqni körüp, bu wedilerning kelgüside emelge ëshishini xursenlik bilen kütken we özlirining yer yüzide yaqa yurtluq we musapir ikenlikini ëtirap qilishqanidi. 14 Ularning bundaq ëtirap qilishi özliri tewe bolghan makangha teshna boluwatqanliqini ipadiligenliktur. 15 Ular öz yurtini sëghinghan bolsa, qaytip këtish pursiti bolghan bolatti. 16 Lëkin, ular tëximu yaxshisigha, yeni ershtiki makanigha telpündi. Shuning üchün, Xuda ularning Xudasi dep atilishtin nomus qilmaydu. Xudaning ershte ular üchün bir sheher hazirlighanliqining özi buning ispatidur.
17-18 Ibrahim Xuda teripidin sinalghinida, ëtiqadi wejidin oghli Is’haqni qurbanliq süpitide Xudagha atidi. Gerche Xuda uninggha, “men sanga wede qilghan ewladliring Is’haqtin këlip chiqidu” dëgen bolsimu, u yenila birdinbir oghlini qurban qilishqa teyyar idi. 19 Ibrahim Is’haq ölgen teqdirdimu, Xudaning uni tirildüreleydighanliqigha ishendi. Mundaqche ëytqanda, Ibrahimgha nisbeten Xuda Is’haqni ölümdin tirildürüp, qayturup berdi.
20 Ëtiqadi wejidin, Is’haq oghulliri Yaqup bilen Esawning kelgüsi üchün xeyrlik du’a qildi.
21 Ëtiqadi wejidin, Yaqup alemdin ötüsh aldida Yüsüpning ikki oghli üchün xeyrlik du’a qilip, hasisigha tayinip turup Xudagha sejde qildi. 22 Ëtiqadi wejidin, Yüsüp sekratqa chüshüp qalghanda, Isra’illarning Misirdin chiqip këtidighanliqini aldin ëytti hemde këtishide özining ustixanlirinimu ëlip këtishni tapilidi.
23 Ëtiqadi wejidin, Musa peyghember tughulghanda, uning ata-anisi uni üch ay yoshurdi. Chünki, ular Musaning adettiki bala emes ikenlikini kördi, padishahning permanidinmu qorqmidi. 24 Ëtiqadi wejidin, Musa peyghember chong bolghandin këyin, Misir padishahining qizining oghli bolush salahiyitini ret qildi. 25 U gunahliq ishlarni qilishtin këlidighan waqitliq xushalliqtin behrimen bolushning ornigha, Xudaning xelqi bilen bille azab chëkishni tallidi. 26 U Xuda ewetishke wede qilghan Qutquzghuchi – Mesih üchün xarlinishni, Misirning xezinisidiki bayliqqa ige bolushtinmu ewzel bildi. Chünki, u ershtiki in’amni kütüwatatti. 27 Ëtiqadi wejidin, u Misirdin ayrildi. Chünki, u közge körünmeydighan Xudani körüp turghandek uninggha ishinip, padishahning ghezipidinmu qorqmay, öz yoligha mëngiwerdi. 28 Ëtiqadi wejidin, u Xudaning emri boyiche Isra’illargha “ötüp këtish” këchisining tamiqini* “Misirdin chiqish” 12-babqa qaralsun. teyyarlash we boghuzlanghan qurbanliqlarning qënini ishik kësheklirige sürkeshni buyrudi. Uning bundaq qilishi jan alghuchi perishtining Isra’illarning tunji tughulghanlirigha tegmesliki üchün idi.
29 Ëtiqadi wejidin, Isra’illar Qizil dëngizdin quruqluqta mangghandek mëngip ötti. Biraq, ularni qoghlap kelgen Misirliqlar ushbu dëngizdin ötmekchi bolghanda, su ularni gherq qildi.
30 Ëtiqadi wejidin, Isra’illar yette kün Ërixa† Ërixa – Isra’illar Misirdiki qulluqtin qutulup, Xuda bërishke wede qilghan Ken’an zëminida jeng qilmay turup igiligen tunji sheher. sheher sëpilini aylanghandin këyin, sëpil örüldi.
31 Ëtiqadi wejidin, pahishe ayal Rahab Isra’il charlighuchilirini dostlarche kütüwalghachqa, Xudagha ita’et qilmighan öz shehiridikiler bilen birlikte öltürülmidi.
32 Yene nëme dey? Gid’on, Baraq, Shimshon, Yiftah, Dawut, Samu’il we bashqa peyghemberler toghrisida ëytip kelsem waqit yetmeydu. 33 Ular ëtiqadi bilen etrapidiki döletlerni boysundurdi, adilliq bilen dölet bashqurdi, Xuda wede qilghanlargha ërishti, shirlar üstidin ghalib keldi,‡ Bir qëtim Daniyal peyghember shir uwisigha tashlanghan, biraq u Xudagha bolghan ëtiqadi wejidin qutulup qalghan. 34 dehshetlik otni öchürdi, qilichtin qëchip qutuldi, ajizliqtin kücheydi, jenglerde baturluq körsetti, düshmen qoshunlirini meghlup qildi. 35 Ëtiqadi wejidin, bezi ayallar ölüp ketken uruq-tughqanlirini ölümdin qayturuwaldi.
Bezi kishiler bolsa kelgüside ölümdin tirilip tëximu yaxshi bir hayatliqqa ërishish üchün, iskenjilerge berdashliq bërip ölüshke razi boldiki, ëtiqadidin waz këchip zindandin azad bolushni xalimidi. 36 Yene beziler mesxirilerge uchrap qamchilandi, beziler hetta kishenlinip zindangha tashlandi, 37 chalma-kësek qilip öltürüldi, here bilen herilinip parchilandi, qilichlinip öltürüldi, qoy-öchke tërilirini yëpincha qilghan halda sersan bolup yürdi, namratliqta yashidi, ziyankeshliklerge uchridi, xorlandi. 38 Chöllerde we taghlarda sergerdan bolup, öngkürlerde we gemilerde yoshurunup yürdi. Ular bu dunyagha zaye ketkenidi.
39 Ularning hemmisi ëtiqadi bilen Xudani xursen qilghan bolsimu, ularning ichide birersimu hayat waqtida Xuda wede qilghanlarning hemmisige toluq ërishkini yoq. 40 Chünki, Xudaning tëximu yaxshi bir pilani boyiche bizmu Xuda teripidin kamaletke yetküzülidighanlarning ichide bolghachqa, ular biz bilen bille Xudaning kamaletke yetküzüsh wedisige ërishidu.
*28 †30 ‡33 12 Xuda öz perzentlirini terbiyileydu
1 Bizge ëtiqad bilen yashashning nëme ikenlikini körsetken ashu kishiler xuddi guwahchilardek etrapimizda bolghaniken, bizge tosqunluq qilidighan her xil ishlardin we bizni chirmiwalghan gunahlardin qol üzüp, aldimizdiki musapini chidamliq bilen bësip öteyli. 2 Közimiz ëtiqadimizning asaschisi we mukemmelleshtürgüchisi bolghan Eysa Mesihte bolsun. U özini kütken xushalliq üchün, krësttiki azabqa berdashliq berdi hem bundaq haqaretlik öltürülüshke pisent qilmidi. Shuningdin buyan, u Xudaning textining ong teripide olturmaqta.
3 Rohinglar chüshüp, jasaritinglarni yoqatmasliqinglar üchün, Eysa Mesihning gunahkarlarning shunche xorlashlirigha qandaq berdashliq bergenlikini oylap körünglar. 4 Gunahqa qarshi kürishinglarda tëxi qan aqquzush derijisige bërip yetmidinglar. 5 Xudaning silerni öz perzentlirim dep ilhamlanduridighan muqeddes yazmilardiki munu sözlirini untudunglarmu?
“Perzentim, Perwerdigarning terbiyisige sel qarima,
eyiblishidin rohsizlanma,
6 chünki, Perwerdigar söygenlirige terbiye bëridu,
perzentim dep qobul qilghanlarni chiwiqlaydu.”
7 Azab chekkininglarni Xudaning terbiyisi dep bilip, uninggha berdashliq bëringlar. Chünki, silerning terbiye ëlishinglarning özi Xudaning silerni perzentim dep mu’amile qilidighanliqini körsitidu. Qaysi perzent atisi teripidin terbiyilenmisun? 8 Shuning üchün, Xudaning perzentlirining hemmisi Xuda teripidin terbiyilinidu. Eger Xudaning perzentliri alidighan terbiyidin mehrum bolsanglar, heqiqiy perzentke emes, belki ata terbiyisi körmigen haramdin bolghan perzentke oxshap qalisiler. 9 Yer-yüzidiki atimizning terbiyisini qobul qilip, ularni hörmetlep kelduq. Shundaq iken, ershtiki Atimizgha tëximu ita’et qilip, yashishimiz kërek emesmu?
10 Yer-yüzidiki atimiz bizni peqet özi muwapiq körgen yol boyiche waqitliq terbiyileydu. Lëkin, Xudaning terbiyisi hemishe bizning paydimiz üchündur. U bizni öz pakliqidin behrimen qilish üchün terbiyileydu. 11 Qattiq terbiye bilen tüzitilgen adem tüzitish bërilgen waqitning özide xushal bolmaydu, köngli buzulidu. Biraq, këyin u bundaq tüzitish bilen tawlinip, amanliq we heqqaniyliq yolida mangidu.
12 Shuning üchün, talghan qolunglargha medet bërip, pükülgen tizinglarni ruslanglar. 13 Silerge egeshken “aqsaq”larning yiqilip chüshmesliki üchün mangghan yolunglar tüz bolsun. Buning bilen siler ularning shipa tëpishigha yardem bëreleysiler.
Ëhtiyat bilen yashanglar
14 Kishiler bilen inaq ötüshke we pak yashashqa tirishinglar. Chünki, pak yashimighan kishi Rebke yëqinlishalmaydu. 15 Diqqet qilinglarki, hëchkim Xudaning mëhir-shepqitidin mehrum qalmisun. Silerge ziyan yetküzidighan we köpchilikni zeherleydighan, adawetning giyahi aranglarda yiltiz tartmisun. 16 Hëchkim jinsiy exlaqsizliq qilmisun yaki tunji oghulluq miras hoquqini bir wax tamaqqa satqan Esawgha oxshash, Xudagha bihörmetlik qilmisun. 17 Silerge melumki, Esaw këyin atisining xeyrlik du’asini ëlishni oylisimu, ret qilindi. U pushayman qilip, du’a ëlish üchün hetta köz yashlirini ëqitip yalwurghan bolsimu, këchikkenidi.
18 Siler Isra’illar Tewrat qanunini qobul qilghan, qol bilen tutqili bolidighan, yalqunlap ot yënip turuwatqan hemde qara bulut, qarangghuluq, qara boran qaplighan Sinay tëghigha kelmidinglar. 19 U jayda chaqiriq kaniyining sadasi bilen sözligen awazni anglighanlar: “Bundaq sözler emdi bizge ëytilmisiken!” dep Xudagha yalwurghanidi. 20 Chünki, “Eger bu taghqa hetta birer haywan yëqin kelsimu, chalma-kësek qilip öltürülsun” dëgen emr ulargha nahayiti ëghir kelgenidi. 21 U körünüsh shundaq qorqunchluq idiki, hetta Musa peyghembermu: “Bek qorqup titrep kettim” dëgenidi.
22 Siler Si’on tëghigha, yeni menggü hayat Xudagha te’elluq – ershtiki Yërusalëmgha keldinglar. U hëyt-merike xushalliqigha chömgen on minglighan perishtiler yighilghan, 23 isimliri ershte yëzilghan tunji tughulghanlar* Tunji tughulghanlar – bu yerde hezriti Eysagha ëtiqad qilip, Xudaning perzenti dep hësablanghanlarni körsitidu. jem bolidighan, pütün insanlarning soraqchisi Xuda bar bolghan, kamaletke yetküzülgen heqqaniy kishilerning rohliri mewjut bolghan, 24 yëngi ehdining wasitichisi Eysa Mesih hem uning sëpilgen qëni bolghan jaydur. Bu sëpilgen qan Habilning qënidek intiqam dep hörkirep yighlashning ornigha, gunahlarni kechürdüm, dep kapalet bëridu.
25 Silerge bularni ëytqan Xudadin yüz örümeslikke diqqet qilinglar. Chünki, bu alemde özlirini agahlandurghuchi Musa peyghemberni ret qilghan Isra’illar bundaq qilishning jazasidin qutulalmighan yerde, ershtiki bizni agahlandurghuchini ret qilsaq, u jazadin biz qandaqmu qutulalaymiz!? 26 Xuda Sinay tëghidin sözligende, uning awazi zëminni zilzilige keltürgenidi. Lëkin, emdi u: “Yene bir qëtim zëminnila emes, asmannimu zilzilige keltürimen” dep wede qildi. 27 “Yene bir qëtim” dëgen bu söz zilzilige keltürülidighanlarning, yeni yaritilghan nersilerning zilzile bilen yoqitilip, zilzilige keltürülmeydighanlarning menggü saqlinishidin ibaret menini bildüridu.
28 Shuning üchün, zilzilige keltürülmeydighan bir padishahliqqa muyesser bolghinimizdin minnetdar bolup, Xudani xursen qilidighan hörmet we eyminish bilen Xudagha ibadet qilayli. 29 Chünki, Xudayimiz hemmini halak qilalaydighan otqa oxshaydu.
*23 13 Xudani xush qilish
1 Bir-biringlargha hemishe qërindashlarche mëhir-muhebbet körsitinglar. 2 Natonush kishilerge mëhmandost bolushni untumanglar. Chünki, beziler mëhmandostluq bilen bilmestin perishtilerni mëhman qilghan. 3 Zindangha tashlanghan ëtiqadchilarni ular bilen bille zindanda turghandek yad ëtip, yardem qilinglar. Xorlanghanlarni xuddi özünglarmu xorlanghandek hës qilip, yad ëtip turunglar.
4 Hemme adem nikahqa hörmet qilsun. Er-xotun bir-birige sadiq bolsun. Chünki, Xuda nikahsiz jinsiy munasiwette bolghanlar we jorisigha sadiq bolmighanlardin hësab alidu. 5 Özünglarni mal-dunyagha urmanglar. Barigha qana’et qilinglar. Tewratta Xuda mundaq dëgen:
“Sendin esla ayrilmaymen,
sëni esla tashlimaymen.”
6 Shunga, Zeburda yëzilghandek yüreklik ëytalaymizki:
“Qorqmaymen, Rebbim yardemchimdur.
Kishiler mëni nëme qilalisun?”
7 Xudaning sözini silerge yetküzgen yëtekchilerni ësinglarda tutunglar. Ularning hayatining neqeder yaxshi mëwilerni bergenlikini eslep, ularning ëtiqadidin ülge ëlinglar.
8 Eysa Mesih tünügün, bügün we menggü özgermeydu. 9 Shuning üchün, her xil gheyriy telimlerning azdurushigha bërilip, tuyuq yolgha kirip qalmanglar. Özünglarni yëmeklikler toghrisidiki qa’idilerge ri’aye qilish bilen emes, Xudaning mëhir-shepqiti bilen mustehkemlenglar. Chünki, bundaq qa’idilerge ri’aye qilishning hëchqandaq qimmiti yoqtur.
10 Bizlerning shundaq bir qurbanliq supimiz* Bu, hezriti Eysa insanlarning gunahi üchün mixlinip öltürülgen krëstni körsitidu. Qurbanliqtin behrimen bolush bolsa Eysa Mesih ata qilghan yëngi hayattin behrimen bolush dëmektur. barki, biz uningdiki gunahlarning bedili üchün atalghan qurbanliqtin behrimen bolalaymiz. Eyni chaghda ibadet chëdirida xizmette bolghan rohaniylar bolsa gunahlarning bedili üchün atalghan qurbanliqlardin behrimen bolalmaytti. 11 Bu gunahlarni kechürüm qilishning kapaliti süpitide öltürülgen haywanlarning qëni bash rohaniy teripidin eng muqeddes jaygha ëlip kiriletti, tëni bolsa qarargahning sirtida köydürületti. 12 Shunga, Eysa Mesihmu öz qëni bilen xelqni pak qilip, Xudagha atash üchün, sheher derwazisining sirtida azab chëkip öldi. 13 Shundaq iken, bizmu qarargahning sirtigha chiqip,† Qarargahning sirtigha chiqish Yehudiy diniy eqidiliridin waz këchishke qaritilghan bolup, bu bekmu haqaretlik ish idi. Xuddi Eysa Mesih Yërusalëm sheher derwazisining sirtida mixlanghanda haqaretke qarimighangha oxshash, kitabxanlarmu Yehudiy diniy eqidiliridin waz këchishi tüpeylidin uchraydighan haqaretke qarimay, Eysa Mesihke yüzlinishi kërek. uning yënigha bërip, u haqaretlerge uchrighinida berdashliq berginidek, bizmu haqaretlerge berdashliq bëreyli. 14 Yer-yüzide menggü mewjut bolidighan shehirimiz yoq. Biz kelgüsidiki sheherge intilmektimiz. 15 Shu wejidin, hemishe Eysa Mesih arqiliq Xudagha medhiyilirimizni qurbanliq süpitide atayli, yeni öz aghzimiz bilen uning namini ëtirap qilayli. 16 Yaxshiliq qilishni we bashqilarni özimizde bar bolghandin teng behrimen qilishni untumayli. Chünki, Xuda bundaq qurbanliqlardin xursen bolidu.
17 Yëtekchiliringlargha boysununglar. Ularning sözini anglanglar. Chünki, ular öz xizmitidin Xudagha hësab bergechke, hemishe silerge agah bolup turidu. Ularning xizmitining ghem-endishe bilen emes, xushal-xuramliq bilen ëlip bërilishi üchün, ularning gëpige kiringlar.
18 Biz üchün du’a qilip turunglar. Wijdanimizning pak ikenlikige ishinimiz, her jehette toghra yolda mëngishni ümid qilimiz. 19 Yëninglargha pat arida qaytip bërishim üchün, du’a qilishinglarni alahide ötünimen.
Du’a
20 Amanliq bergüchi, yeni menggülük ehdining qëni arqiliq qoy padisining katta qoychisi bolghan Rebbimiz Eysani ölümdin tirildürgen Xuda, 21 silerni siler ëhtiyaj bolghan barliq yaxshi nersiler bilen teminlep, öz iradisining ijrachiliri qilghay! Ebedil’ebed shan-sherepke layiq bolghan Eysa Mesih arqiliq silerni özini xursen qilidighan ishlarni qilishqa yëtekligey, amin!
Axirqi söz
22 Qërindashlirim, silerdin ötünimenki, bu qisqighina xettiki nesihetlirimni razimenlik bilen qobul qilghaysiler. 23 Qërindishimiz Timotiyning zindandin qoyup bërilgenlikidin xewerdar bolghaysiler. Yëqinda yënimgha këlip qalsa, uning bilen bille silerni yoqlap barimen.
24 Barliq yëtekchiliringlar we bashqa ëtiqadchilargha salam ëytqaysiler. Italiyidin kelgen qërindashlar silerge salam yollidi. 25 Xudaning mëhir-shepqiti hemminglargha yar bolghay!
*10 †13 |
|||||||||||||||
