«Serdarlar»(Qisqiche chüshendürüsh) Isra’illar Misirdin chiqqandin këyin, Perwerdigar Musa peyghember arqiliq ular bilen bir ehde tüzüp, ulargha (wede qilinghan zëmin) Ken’an zëminini bëridighanliqi heqqide wede bëridu. Ehdide, eger ular Perwerdigarghila ibadet qilip, emrlirige boysunsa, ulargha bext ata qilidighanliqi, emrlirige boysunmay bashqa ilahlargha choqunsa, ularni jazalaydighanliqi agahlandurulidu. Musa peyghember alemdin ötkendin këyin, Yoshuwa peyghember xelqni bashlap, Perwerdigar wede qilghan Ken’an zëminini qolgha chüshüridu. «Muqeddes Kitab»ning «Serdarlar» qismida Yoshuwa peyghember alemdin ötkendin këyinki, yeni miladiyedin burunqi texminen 14-esirdin miladiyedin burunqi 11-esirgiche bolghan ariliqtiki Isra’illar tarixida yüz bergen weqeler bayan qilinidu. Biraq bu qisimni kimning yazghanliqi heqqide ëniq melumat yoq. Isra’illar Perwerdigarning emrlirige boysunmay, özlirige wede qilinghan zëmindin rezil xelqlerni qoghlap chiqarmastin, eksiche ularning yollirigha egishishke bashlaydu. Isra’illar tëzla Perwerdigarning özlirige qilghan yaxshiliqlirini untup, uningdin yüz örüp, bashqa ilahlargha choqunidu. Netijide, Perwerdigar Isra’illarni jazalash üchün ulargha düshmen xelqlerni ewetidu. Ular Isra’illarni ëzidu. Emma Perwerdigar ularni untup qalmaydu. Ular Perwerdigarni yad ëtip, uninggha nale qilghanda, ularni düshmenliridin qutquzidu. Perwerdigar ulargha nurghun qëtim herbiy we hakimiyet jehettin yëtekchilik qilidighan serdar teyinlep bëridu. Perwerdigar ashu serdarlar arqiliq Isra’illarni düshmenliridin qutquzup, ulargha bir mezgillik tinch-amanliq ata qilidu. Biraq, her qëtim teyinlengen serdarlar wapat bolushighila Isra’illar Perwerdigarni yene untushidu. Shuning bilen Perwerdigar ulargha yene düshmen xelqni ewetish arqiliq taki ular özige nale qilghuche jazalaydu. Emma ular Xudagha yëlinghanda, Xuda ularni yene qutquzidu. Mushundaq qaytilinish nurghun qëtim tekrarlinidu. Biraq her qëtim Xuda ularni qutquzghanda, ular ilgirikidinmu ëghirraq gunahlarni ötküzidu. Shundaq qilip Isra’il xelqining ehwali bara-bara nacharliship këtidu. Emeliyette nurghunlighan serdarlarning özlirimu Xudagha toluq ita’et qilghan emes. Mesilen: ularning biri bolghan Shimshon Xuda teripidin Isra’illarni qutquzushqa teynilengen bolsimu, u intayin ëghir gunahlarni ötküzgenidi. Biraq, serdarlarning hemmisi hayatidiki bezi muhim ishlarda Xudagha ishench baghlighan. Ësimizde bolushi kërekki, serdarlarning ish-izliri hergizmu kishilerning ulardin ülge ëlishi üchün xatirlenmigen. Bu weqeler bizge, xelq Xudagha nale qilip, uni yad etse, Xuda gunahkar ademlerning qoli arqiliqmu ularni qutquzidighanliqi heqqidiki bir heqiqetni chüshendürüp bëridu. Bu weqeler bizni, Xuda du’alirimizni ijabet qilghan turuqluq, bizning yenila Xudani untup, uning yolidin tëyip këtishimizning xeterlik ikenlikini agahlanduridu. Tëzis: 1. Isra’illarning ita’etsizliki (1-bab 1-ayettin 3-bab 6-ayetkiche) 2. Otni’ël, Ëhud we Shamgarlarning serdar bolushi (3-bab 7-ayettin 31-ayetkiche) 3. Dibora we Baraqning serdar bolushi (4-, 5-bablar) 4. Gid’onning serdar bolushi (6-babtin 8-babqiche) 5. Abimelek (9-bab) 6. Tolah we Ya’irning serdar bolushi (10-bab 1-ayettin 5-ayetkiche) 7. Yiftahning serdar bolushi (10-bab 6-ayettin 12-bab 7-ayetkiche) 8. Ibzan, Ëlon we Abdonning serdar bolushi (12-bab 8-ayettin 15-ayetkiche) 9. Shimshonning serdar bolushi (13-babtin 16-babqiche) 10. Mikah we Dan qebilisining butperesliki (17-, 18-bablar) 11. Binyamin qebilisining gunah ötküzüp jazalinishi (19-babtin 21-babqiche) |
||
