«Serdarlar»


1

Isra’illarning Ken’an zëminini dawamliq ishghal qilishi
Yoshuwa alemdin ötkendin këyin Isra’illar Perwerdigardin:
– Ken’an zëminidiki qowmlar bilen jeng qilghili bizdin qaysi qebile awwal chiqsun? – dep soridi.
Perwerdigar jawaben:
– Yehuda qebilisi chiqsun, bu zëminni ulargha ata qilimen, – dëdi.
3-4 Shuning bilen Yehuda qebilisidikiler öz qërindashliri bolghan Shimon qebilisige:
– Bizge teqsim qilinidighan zëmingha bërip, Ken’anliqlar bilen jeng qilish üchün biz bilen bille bëringlar. Këyin silerge teqsim qilinidighan zëmingha bërip, silerge yardem bëreyli, – dëdi.
Shundaq qilip Shimon qebilisi bilen Yehuda qebilisi birliship jeng qildi. Perwerdigar Ken’anlar bilen Perizzilerni ularning qoligha chüshürüp berdi. Ular Bezeq shehiride on ming ademni öltürüwetti. Ular u yerde padishah Adoni-bezeq we uning leshkerliri bilen uchriship, ular bilen jeng qilip, Ken’anlar bilen Perizzilerni meghlup qildi. Adoni-bezeq qachqanda, ular uni qoghlap tutuwëlip, put-qollirining bash barmaqlirini kësiwetti.
Adoni-bezeq:
– Men ilgiri 70 padishahning put-qollirining bash barmaqlirini kësiwetkenidim, ular mëning dastixinimdin ashqan tamaqlarni tërip yeytti. Emdi Xuda qilghanlirimni özümge yandurdi, – dëdi. U Yërusalëmgha ëlip bërilghandin këyin öldi.
Yehuda qebilisi Yërusalëmgha hujum qilip, u sheherni ishghal qildi we ahalisini qirghin qilip, sheherge ot qoyuwetti. Keynidinla ular taghliq rayonda, jenubiy chöllükte, gherbiy ëdirliq 10 we Hibron (ilgiri Qiryat-arba shehiri dep atilatti) shehiride yashaydighan Ken’anliqlar bilen jeng qilip Shëshay, Aximan we Talmay qatarliq serkerdilerni meghlup qildi.
11 Yehuda qebilisi u yerdin ötüp Dibir (ilgiri Qir’at-sëfer dep atilatti) shehirige hujum qildi.
12 Yehuda qebilisining bashliqi Kalib:
– Qir’at-sëfer shehirini kim alsa, qizim Aksahni shuninggha bërimen, – dëdi.
13 U sheherni Kalibning inisi Qënazning oghli Otni’ël aldi. Kalib qizi Aksahni uninggha berdi. 14 Bir küni Aksah atisini yene bir parche yer bërishke maqul keltürüsh üchün uning aldigha bardi. Aksah ëshektin chüshüshi bilenla atisi uningdin:
– Nëmige kelding? – dep soridi. 15 Aksah:
– Men peqet birla nerse telep qilip keldim. Ata, manga buliqi bar yerlerdin bersingiz, chünki manga bergen yerliringizning hemmisi jenubiy chöllüktiki yerler iken, – dëdi. Shuning bilen Kalib yuqiri we töwendiki bulaqlarni uninggha berdi.
16 Musa peyghemberning qëyinatisining ewladliri bolghan Qënlar xormizarliq sheher Ërixadiki Yehuda qebilisidikiler bilen bille Arad shehirining jenubidiki Yehuda chölige bërip, u yerde olturaqliship qaldi. 17 Yehuda qebilisi öz qërindashliri bolghan Shimon qebilisi bilen bille Zifat shehirige bërip, u yerde yashaydighan Ken’anliqlarni meghlup qildi we u sheherni teltöküs weyran qildi* Teltöküs wayran qilish – bu Ibraniyche söz bolup “adem we nersilerni teltöküs yoqitish arqiliq, ularni Perwerdigargha atash” dëgen menini bildüridu.. U jaygha Xurmah Xurmah – Ibraniy tilida “halaket” dëgen menide. dep isim qoydi. 18 Yehuda qebilisi yene Gaza, Ashqilon, Eqron qatarliq sheherlerni we bu sheherlerning etrapidiki zëminlarni ishghal qildi. 19 Perwerdigar Yehuda qebilisige yardem qilghanliqi üchün, ular taghliq rayonlarni ishghal qilalidi. Lëkin tüzlenglikte yashaydighanlarning tömür bilen mustehkemlengen jeng harwiliri bolghachqa, Yehuda qebilisi ularni qoghlap chiqirishqa amalsiz qaldi. 20 Musa peyghemberning ilgiri tapilighan sözliri boyiche Hibron shehiri Kalibqa bërildi. Kalib Anaq qowmidin bolghan üch serkerdini u sheherdin qoghlap chiqiriwetti. 21 Lëkin Binyamin qebilisi Yërusalëm shehiridiki Yibuslarni qoghlap chiqarmidi. Shunga Yibuslar u yerde hazirghiche Binyamin qebilisi bilen bille yashap kelmekte.
22-23 Yüsüpning ewladliri Yüsüpning ewladliri – Efrayim we Manasse qebililirini körsitidu. Beytel shehirige hujum qildi. Bu chaghda bu sheherning ismi Luz idi. Perwerdigar ulargha yar bolghanidi. Ular sheherge ayghaqchi ewetti. 24 Ayghaqchilar sheherdin chiqiwatqan bir kishini tosup, uninggha:
– Sheherge qandaq kirishni dep berseng, sanga ziyan-zexmet yetküzmeymiz, – dëdi.
25 U kishi ulargha yolni körsitip berdi. Shuning bilen Efrayim we Manasse qebililiri, sheherdiki pütün ahalilarni qirip tashlap, peqet hëliqi adem bilen uning a’ilisidikilernila hayat qaldurdi. 26 Këyin u kishi Xitlarning yurtigha bërip, u yerde bir sheher bina qilip, u sheherge “Luz” dep isim qoydi. U sheher hazirghiche shu nam bilen atilip kelmekte.
Isra’il qebililiri teripidin qoghlap chiqirilmighan qowmlar
27 Manasse qebilisi Beytshan, Tanak, Dor, Ibli’am, Migiddo we bu sheherlerning etrapidiki yëzilarda yashaydighan Ken’anliqlarni qoghlap chiqarmidi. Chünki Ken’anliqlar u yerlerde turushta ching turuwalghanidi. 28 Isra’illar kücheygen waqtida Ken’anliqlarni özlirige quldek ishleshke mejbur qildi. Lëkin ularni bu sheherlerdin pütünley qoghlap chiqiriwetmidi.
29 Efrayim qebilisimu Gezer shehiride turidighan Ken’anliqlarni qoghlap chiqarmidi. Shunga Ken’anliqlar dawamliq ular bilen bille yashidi.
30 Zebulun qebilisimu Qitron we Naxalal sheherliride turidighan ahalilarni qoghlap chiqarmidi. Shunga Ken’anliqlar u yerde dawamliq turup qaldi. Lëkin ular Zebulun qebilisi teripidin quldek ishleshke mejbur qilindi.
31 Ashër qebilisimu Akko, Sidon, Axlab, Akzib, Xelbah, Afiq we Rixob sheherliridiki ahalilarni qoghlap chiqarmidi. 32 Ular shu yerlik Ken’anliqlar bilen bille yashidi. 33 Naftali qebilisimu Beyt-shemesh we Beyt-anat sheherliridiki ahalilarni qoghlap chiqarmidi. Ular shu yerlik Ken’anliqlar bilen bille yashidi, lëkin ularni qul qildi.
34 Dan qebilisi Amorlar teripidin taghliq rayonlargha heydiwëtilip, tüzlengliklerge keltürülmidi. 35 Amorlar Ayyalon, Sha’albim, sheherliride we Xeres taghliq rayonida turushta ching turuwalghanidi. Lëkin Efrayim we Manasse qebililiri küchiyip, ularni quldek ishleshke mejbur qildi. 36 Amorlarning chëgrasi chayan dawinidin bashlinip, Sela dëgen yerdin yuqirigha qarap sozulghanidi.

*17
Teltöküs wayran qilish – bu Ibraniyche söz bolup “adem we nersilerni teltöküs yoqitish arqiliq, ularni Perwerdigargha atash” dëgen menini bildüridu.

17
Xurmah – Ibraniy tilida “halaket” dëgen menide.

22-23
Yüsüpning ewladliri – Efrayim we Manasse qebililirini körsitidu.



2

Isra’illarning ita’etsizliki
Perwerdigarning perishtisi* Perishtisi – bu, Xudaning özini körsitidu. Gilgal shehiridin Bokimgha këlip Isra’illargha:
– Men silerni Misirdin ëlip chiqip, ejdadliringlargha wede qilinghan zëmingha ëlip bardim. Men silerge: “Siler bilen tüzgen ehdemni hergiz buzmaymen. Siler hergiz yerlik ahaliler bilen birer këlishim tüzmenglar, ularning qurbanliq supilirini buzup tashlanglar” dëgenidim. Biraq siler mëning dëginimge boysunmidinglar. Bu nëme qilghininglar? Men silerge ëytip qoyayki, siler bu zëmingha ichkirilep kirgininglarda, men emdi u yerning xelqini qoghlap chiqarmaymen. Ular silerning bëqininglargha sanjilidighan tiken bolidu, shundaqla ularning ilahliri silerni azdurup qiltaqqa chüshüridu, – dëdi.
Perwerdigarning perishtisi bu sözlerni qilip bolghanda, Isra’illar ün sëlip yighliship ketti, shunga ular bu yerni Bokim Bokim – Ibraniy tilida “yigha-zar” dëgen menide. dep atidi we bu yerde Perwerdigargha qurbanliq qildi.
Yoshuwaning alemdin ötüshi
Yoshuwa Isra’illarni tarqitiwetkendin këyin, Isra’illar özlirige teqsim qilinghan zëminlargha igidarchiliq qilish üchün yolgha chiqti. Yoshuwa hayat waqtida Isra’illar Perwerdigargha ibadet qilatti. U wapat bolghandin këyinmu, Perwerdigarning Isra’illargha qilip bergen barliq ulughwar ishlirini öz közi bilen körgen aqsaqallar bir ömür Isra’illar bilen birge Perwerdigargha ibadet qildi. Perwerdigarning xizmetkari – Nunning oghli Yoshuwa 110 yëshida alemdin ötti. Yoshuwa özige teqsim qilinghan zëmingha, yeni Ga’ash tëghining shimalidiki Efrayim taghliq rayonining Timnat-xeres shehirige depne qilindi. 10 Shu dewrlerde alemdin ötkenlerning ewladliri Perwerdigarni we uning Isra’illargha qilip bergen barliq ishlirini untup ketti.
Isra’illarning Perwerdigardin yüz örüshi
11-13 Këyin Isra’illar Perwerdigarning neziride yaman ish qilip, özlirini Misirdin ëlip chiqqan, ejdadliri ëtiqad qilip kelgen Perwerdigardin yüz örüp, bashqa ilahlargha, yeni shu etraptiki qowmlar choqunidighan Ba’al we Ashtoret dëgen butlargha choqunup, Perwerdigarning ghezipini qozghidi. 14 Shunga, Perwerdigarning Isra’illargha qehr-ghezipi qaynap tëship, ularni talan-taraj qilghuchilarning qoligha, yeni etrapidiki düshmenlirige tashlap bërip, ulargha qarshi turalmaydighan qilip qoydi. 15 Ular her qëtim jengge chiqqanda Perwerdigar öz qesimide ëytqinidek, ularni ziyangha uchritip, intayin zor balayapetlerge duchar qildi.
Perwerdigarning Isra’illargha serdarlarni teyinlishi
16 Perwerdigar Isra’illarni talan-taraj qilghuchilarning qolidin qutuldurush üchün ulargha serdarlarni teyinlep berdi. 17 Lëkin Isra’illar bu serdarlarghimu ita’et qilmay, Perwerdigargha asiyliq qilip, bashqa ilahlargha xuddi pahishilerdek sëtildi we ulargha sejde qilishti. Ular Perwerdigarning buyruqlirigha emel qilip kelgen ata-bowilirining yolini tutmay, tëzdinla bu yoldin yüz örüdi. 18 Perwerdigar her qëtim özi teyinligen serdarlar bilen bille bolup, ular hayat chaghlarda xelqni düshmenliridin qutquzatti. Perwerdigar Isra’illarning azab chëkip, xorluq ichide qilghan nale-peryadlirini anglap, ulargha rehim qilatti. 19 Biraq, serdarlarning közi yumulushi bilenla ular öz senimige dessep, chirik yolgha mëngip, ata-bowiliridin bekrek rezilliship këtetti. Yat ilahlargha choqunup, ulargha sejde qilip, rezillik we jahilliqtin waz kechmeytti.
20 Shunga Perwerdigar Isra’illargha yene ghezeplinip mundaq dëdi:
– Bu xelq ejdadlirining ri’aye qilishigha buyrughan ehdemni buzup, manga ita’et qilmidi. 21-22 Men ularning mëning yolumda öz ejdadliridek mangidighan-mangmaydighanliqini sinap bëqish üchün, Yoshuwa alemdin ötken waqitta bu yerde qëpqalghan qowmlarni qoghlap chiqarmaymen.
23 Shu wejidin Perwerdigar u qowmlarni Yoshuwaning qoligha chüshürüp bermigenidi. Yoshuwa alemdin ötkendin këyinmu ularni tëzla qoghlap chiqiriwetmey, dawamliq bu zëminda turup qëlishigha yol qoyghanidi.

*1
Perishtisi – bu, Xudaning özini körsitidu.

5
Bokim – Ibraniy tilida “yigha-zar” dëgen menide.



3

Ken’an zëminda qëlip qalghan qowmlar
1-2 Perwerdigar Ken’an zëminida bir qisim qowmlarni qaldurghanidi. Uning meqsiti, urushni öz bëshidin ötküzmigen Isra’illarni sinash hemde ularning ewladlirigha, bolupmu ezeldin jengge kirip baqmighan Isra’illargha jeng qilishni ögitish idi. Bular Filistiyeliklerning besh begliki, pütün Ken’anlar, Sidonluqlar we Ba’al-xermon tëghidin Libo-xamatqiche sozulghan Liwan taghliq rayonida yashaydighan Xiwlar idi. Perwerdigar bu qowmlarni qaldurup qoydi. Buning sewebi – Isra’illarning Perwerdigar Musa peyghember arqiliq ejdadlirigha chüshürgen emrlerge boysunidighan-boysunmaydighanliqini sinap bëqish üchün idi. Shuning bilen Isra’illar Ken’anlar, Xitlar, Amorlar, Perizziler, Xiwlar we Yibuslar arisida yashap, ular bilen öz’ara toyliship, ularning ilahlirigha choqundi.
Otni’ëlning Isra’illargha serdar bolushi
Isra’illar Perwerdigarning neziride yaman ish qilip, öz Perwerdigari Xudani untup, Ba’al we Ashëra dëgen butlargha choqundi. Shunga Perwerdigar Isra’illargha ghezeplinip, ularni Arram-naxarayim padishahi Kushan-rish’atayimning qoligha chüshürüp berdi. Shuning bilen ular 8 yil uninggha qul boldi. Këyin ular Perwerdigargha yëlinip nale-peryad qilghanidi, Perwerdigar ulargha bir qutquzghuchi teyinlep berdi. Bu adem Otni’ël bolup, u Kalibning inisi Qënazning oghli idi. 10 Perwerdigarning Rohi uning wujudigha chüshkechke, u Isra’illarning serdari bolup jengge chiqti. Perwerdigar Arram-naxarayim padishahi Kushan-rish’atayimni uning qoligha chüshürüp, uni ghelibe qazandurdi. 11 Shunga bu zëmin taki Qënazning oghli Otni’ël alemdin ötkiche 40 yil tinch-aman turdi.
Ëhudning Isra’illargha serdar bolushi
12 Isra’illar Perwerdigarning neziride yene yaman ish qilghachqa, Perwerdigar Mo’ab padishahi Eglonni ulargha qarshi qilip küchlendürdi. 13 Eglon Ammonlar we Amalekler bilen birliship Isra’illarni meghlup qilip, xormizarliq sheher ërixani igilidi. 14 Isra’illar Mo’ab padishahi Eglongha 18 yil qul boldi. 15 Këyin Isra’illar Perwerdigargha nale-peryad qilghanidi, Perwerdigar ulargha bir qutquzghuchi teyinlep berdi. U Binyamin qebilisidin bolghan Gëraning oghli Ëhud bolup, solxay idi. Isra’illar ëhudni Mo’ab padishahi Eglongha alwan-yasaq apirip bërishke ewetti. 16 Ëhud ikki ghërich uzunluqta qosh bisliq bir xenjer soqturup, uni ong yanpëshigha ësip, kiyimining ichige yoshurup, 17 alwan-yasaqni ëlip Mo’ab padishahi Eglonning aldigha bardi. Eglon nahayiti sëmiz adem idi. 18-19 Ëhud alwan-yasaqni uning aldigha qoydi. Andin u özi bilen bille alwan-yasaqni ëlip kelgen kishiler bilen Gilgal shehirining yënidiki tash heykeller bar jaygha bardi we bu kishilerni shu yerde qaldurup, yene özi yalghuz Eglonning yënigha qaytip këlip:
– Aliylirigha ëytidighan bir mexpiy ish bar idi, – dëdi.
Padishah Ëhudqa:
– Jim tur! – dëwidi, xizmetkarlar tashqirigha chiqip këtishti.
20 Bu chaghda padishah ögzidiki salqin balixanisida yalghuz olturatti. Ëhud uninggha yëqin këlip:
– Men özlirige Xudadin kelgen bir xewerni yetküzmekchimen, – dëdi. Padishah ornidin turdi.
21 Ëhud sol qoli bilen ong yanpëshidiki xenjerni sughurup ëlip, padishahning qorsiqigha tiqiwetti. 22 Xenjer sëpi bilen qoshulup uning sëmiz qorsiqigha kirip ketkechke, üchey-baghri chuwulup chiqti. Ëhud padishahning qorsiqidin xenjerni tartiwalmayla, 23 ögzidiki balixanidin yënip chiqip, ishikni quluplap qoydi. 24 U chiqip ketkendin këyin, yasawullar këlip ishikning quluplaqliq turghinini kördi. Ular padishah teret qiliwatsa kërek, dep oylashti. 25 Ular padishahning uzunghiche ishikni achmighanliqidin ongaysizliq hës qildi. Axiri ular achquchni ëlip këlip ishikni ëchip, padishahining yerde ölük yatqanliqini kördi. 26 Ëhud hëliqi yasawullar sirtta kütüp turghanda qëchip ketkenidi. U tash heykeller bar jaydin ötüp, 27 Efrayim taghliq rayonidiki Si’ira shehirige qëchip këlip, taghliq rayondiki barliq Isra’illarni burgha chëlip jengge chaqirdi hemde 28 ulargha:
– Mëning keynimdin mënginglar! Perwerdigar düshmininglar Mo’ablarni qolunglargha chüshürüp bëridu, – dëdi.
Ular Ëhud bilen taghdin chüshüp, I’ordan deryasining këchikini ishghal qilip, hëchqandaq ademni deryadin ötküzmidi. 29 U küni ular Mo’abning on mingche xillanghan, küchlük leshkerlirini öltürüp, birinimu qachurup qoymidi. 30 Shu küni Isra’illar Mo’ablarni meghlup qildi. Shuning bilen bu zëmin 80 yil tinch-aman turdi.
Shamgarning Isra’illargha serdar bolushi
31 Ëhudtin këyin, Anatning oghli Shamgar kala heydeydighan tayaq bilen Filistiyeliklerdin 600 kishini öltürüp, Isra’illarni qutquzdi.


4

Dibora bilen Baraqning Isra’illargha serdar bolushi
Ëhud alemdin ötkendin këyin, Isra’illar Perwerdigarning neziride yene yaman ish qildi. Shunga Perwerdigar ularni Xazor shehirining hökümrani bolghan Ken’an padishahi Yabinning qoligha chüshürüp berdi. Yabinning bash serkerdisi Sisira Xaroshet-haggoyim shehiride turatti. Isra’illar Perwerdigardin yardem tilep nale-peryad qildi. Chünki Yabinning 900 tömür bilen mustehkemlengen jeng harwisi bolup, u Isra’illargha 20 yil rehimsizlik bilen zulum sëlip kelgenidi. U chaghda Dibora isimlik bir ayal peyghember Isra’illargha hakimliq qilatti, u Lappidotning ayali idi. Efrayim taghliq rayonidiki Ramah bilen Beytelning otturisida bir tüp xorma derixi bolup, Dibora u xorma derixining tüwide olturup, derd ëytip kelgen Isra’illarning dewalirini soraytti (bu derex këyinche “Dibora derixi” dep atalghan).
Bir küni u Naftalidiki Qedesh shehirige adem ewetip Abino’amning oghli Baraqni chaqirtip këlip, uninggha:
– Perwerdigar, yeni Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xuda sanga: “Naftali we Zebulun qebilisidin 10 ming ademni yighip, ularni Tabor tëghigha bashlap kel. Men Yabinning bash serkerdisi Sisirani jeng harwiliri we qoshunliri bilen Qishon deryasi boyida sen bilen jeng qilghili chiqirimen, hemde uni sëning qolunggha chüshürüp bërimen” dep emr qildi, – dëdi.
Baraq uninggha:
– Eger siz bille barsingiz, men baray, siz barmisingiz menmu barmaymen, – dep jawab berdi.
Dibora:
– Bolidu, men bille baray. Biraq sen ghelibe qilsangmu shan-shöhriting bolmaydu, chünki Perwerdigar Sisirani bir ayalning qoligha chüshürüp bergen bolidu, – dëdi.
Shuning bilen Dibora bilen Baraq bille Qedesh shehirige qarap yolgha chiqti. 10 Baraq Zebulun we Naftali qebililirini Qedesh shehirige chaqirip, ulardin 10 ming kishini özi bilen ëlip mangdi. Diboramu uning bilen bille mangdi.
11 U chaghda Qënlardin bolghan Xeber, Qedesh shehirige yëqin bolghan Za’anannimdiki bir tüp dup derixi yënida chëdir tikkenidi. U bashqa Qënlardin ayrilip turatti. Ular Musa peyghemberning qëyinakisi Xobabning ewladliri idi.
12 Sisira Abino’amning oghli Baraqning Tabor tëghigha kelgenlikini anglap, 13 900 tömür bilen mustehkemlengen jeng harwisi we pütün qoshunini yighip, ular bilen Xaroshet-haggoyim shehiridin Qishon deryasi boyigha bardi.
14 Dibora Baraqqa:
– Algha! Bügün Perwerdigar Sisirani qolunggha chüshürüp bëridighan, sanga yolbashchi bolidighan kün emesmu? – dëdi.
Shuning bilen Baraq 10 ming kishilik qoshunni bashlap Tabor tëghidin chüshti. 15 Baraqning qoshuni hujumgha ötkende, Perwerdigar Sisirani we uning pütün qoshunlirini jeng harwiliri bilen qoshup tiripiren qiliwetti. Sisira harwisini tashlap piyade qëchip ketti. 16 Baraq ularning qoshuni we jeng harwilirini Xaroshet-haggoyim shehirigiche qoghlap bardi. Sisiraning pütün qoshunidiki ademlerdin birimu qalmay qilich astida jan berdi. 17 Sisira qëchip Qënlardin bolghan Xeberning xotuni Ya’ëlning chëdirining yënigha keldi. Chünki Xazor padishahi Yabin Xeber bilen dost idi.
18 Ya’ël Sisiraning aldigha chiqip kütüwaldi we uninggha:
– Janabliri ichkirige merhemet qilsila, qorqmisila, – dëdi.
Shuning bilen Sisira chëdirgha kirdi. Ya’ël uni kariwat yapquchi bilen yoshurup qoydi.
19 Sisira uninggha:
– Ussap kettim. Azraq su bersingiz, – dëdi. Ya’ël uninggha bir tulumni ëchip, uningdin süt quyup berdi we uni yene yoshurup qoydi. 20 Sisira Ya’ëlgha:
– Chëdirning aldigha chiqip turghaysiz, eger biri këlip, bu yerde adem barmu? Dep sorisa, yoq dëgeysiz, – dëdi.
21 Sisira intayin charchap ketkechke, yëtipla uyqugha ketti. Xeberning xotuni Ya’ël qoligha toqmaq bilen chëdirgha qaqidighan qozuqtin birni ëlip, Sisiraning yënigha asta këlip, qozuqni uning chëkisige qëqip yerge paturiwetti. Sisira öldi.
22 Baraq Sisirani izdep kelgenidi, Ya’ël uning aldigha chiqip:
– Bu yaqqa këling, men siz izdep kelgen ademni körsitey, – dëdi. Baraq uning bilen chëdirgha kirip, Sisiraning ölük yatqinini we chëkisige qozuq qëqilghanliqini kördi.
23 U küni Xuda Isra’illargha Ken’an padishahi Yabinni bash egdürüp berdi. 24 Shuningdin këyin Isra’illar barghansëri küchiyip, Ken’an padishahi Yabin üstidin ghelibe qilip, axiri uni yoqatti.


5

Dibora bilen Baraqning medhiyesi
U küni Dibora we Abino’amning oghli Baraq bu medhiyeni oqudi:
 
“Serdarlar yol bashlidi Isra’illargha,
xelq öz rayi bilen egeshkechke ulargha,
ëytinglar hemdusana Perwerdigargha!
 
Ey padishahlar anglanglar!
Ey emirler qulaq sëlinglar!
Neghme-nawa yangritip, Perwerdigargha medhiye ëytimen,
Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudani küyleymen.
 
I Perwerdigar,
Se’irdin ayrilghiningda,
Idom zëminidin yürüsh qilghiningda,
zilzilge keldi yer-zëminlar,
töküldi asman we bulutlardin yamghurlar.
 
Silkindi taghlar Sinaydiki Perwerdigar kelgende,
Isra’illar Xudasi – Perwerdigar aldida.
 
Ya’ëlning dewri – Anat oghli Shamgarning zamanida,
ötmeytti karwan bu yerdin, mangatti yoluchilar chighir yollarda.
Men Dibora këlip ana bolghuche Isra’illargha,
chölliship sehralar, bir kishimu qalmighanidi Isra’iliyede.
Saxta ilahlar yenggüshlinip, jengler boldi qowuqlarda,
neyze-qalqan kötürgen birmu leshker yoq idi esla,
qiriq ming Isra’il qoshunida.
Qelbim telpüner Isra’ilning serkerdilirige,
mayildur Isra’il pida’iylirigha.
Medhiye bolsun Perwerdigargha!
 
10 Ey aq ëshekke mingenler,
ësil ëger-toqumda olturghanlar,
yolda piyade mangghanlar,
medhiye ëytinglar hemminglar.
11 Anglanglar, quduq bëshidiki sazchilarning neghmisini,
ular bayan qilghan Perwerdigarning ghelibisini,
Isra’il dëhqanlirining zeper quchup qaytqinini.
 
Yëtip keldi qowuqlirigha Perwerdigarning xelqi.
12 Oyghan, oyghan! Dibora oyghan!
Abino’am oghli Baraq, ornungdin tur!
Oyghan, medhiye yangrat!
Esirliringni ëlip ket!
13 Yënimgha këlip Perwerdigarning qalghan xelqi,
chiqti yëtekchiler zor qoshungha qarshi jeng qilghili.
14 Xelq Amalekning burunqi zëmini bolghan Efrayimdin keldi,
ulargha egeshti Binyamin qebilisi,
Makir jemetidin serdarlar yürüsh qildi,
serkerdiler hem Zebulun qebilisidin keldi.
15 Issakar qebilisining bashliqliri Dibora bilen bille keldi,
Issakarlar bilen Baraqmu hem bille keldi,
uning keynidin ular tëzla jilghigha chüshti,
emma arisaldiliqtin Rubën qebilisi bir qarargha këlelmidi.
16 Nëmishqa olturisiler gülxanning etrapida?
Ya anglashni xalidinglarmu qoychilarning isqirtqinini qoylargha?
Shundaq, arisaldiliqtin Rubën qebilisi këlelmidi bir qarargha.
17 Gil’adliqlar turup qaldi I’ordan deryasining sherqiy qirghiqida.
Toxtap qaldi nëmishqa Dan qebilisi këmilerde?
Qëlip qaldi nëmishqa Ashër qebilisi dëngiz qirghiqida?
18 Lëkin Zebulun qebilisi ölümdin bash tartmidi,
Naftali qebilisi jeng meydanida hem jan tikip ëlishti.
 
19 Jeng qilishti Ken’an padishahliri,
këlip Migiddo östingi boyidiki Tanakqa,
lëkin ular ërishelmidi kümüshlerdin oljigha.
20 Jeng qildi yultuzlar öz jayliridin,
urush achti Sisiragha ershtin.
21 Örkeshlep qedimiy Qishon deryasi,
ëlip ketti ularni tëz kelkün.
Deymen özümge jasaretlik bol, basqin algha.
22 Toxtimay chëpip Sisiraning tulparliri,
titretti tuyaqliri güldürlep yer-zëminni.
23 Perwerdigarning perishtisi ëytti:
‘Mëroz ahalisigha lenetler bolsun,
Mëroz xelqige lenetler yaghsun,
hemdemde bolmidi Perwerdigargha,
zerbe bermidi küchlük düshmenge ular.’
 
24 Qënlardin bolghan Xeberning xotuni Ya’ël,
maxtashqa layiq barliq ayallar ichide,
hörmetke sazawer köchmen ayallar arisida.
25 Su sorisa Sisira, süt bergen Ya’ël,
shahane chinide qëtiq sunghan Ya’ël.
26 Sol qoligha ëlip qozuqini chëdirning,
ong qolida kötürüp toqmiqini hünerwenning,
küchep urup paturdi bëshigha Sisiraning,
qozuqni yerge qaqti chëkisidin uning.
27 Chüshti yerge yiqilip Sisira,
yatti Ya’ëlning puti aldida,
yerge yiqilip chüshüshi bilenla,
jan berdi u shu yerdila!
 
28 Sisiraning anisi dërizidin qarap sirtqa,
saqlaytti uni rojek aldida intizarliqta.
Nida qilip dëdi u mundaq:
‘Nëmishqa qaytmaydu tëxiche jeng harwisi?
Nëmishqa anglanmaydu bu kemgiche tuyaqlarning awazi?’
29 Anglap chëchen kënizeklirining jawabini,
öz-özige dëdi u mundaq:
30 ‘Ular jezmen bölüshiwatidu olja hem gheniymetler,
tegdi elwette herbirige birnechchidin qizlar,
alghach kelgey Sisira özige rengdar kiyimler,
hem mangimu boynumgha sëlishqa chirayliq yaghliqlar.’
 
31 I Perwerdigar, düshmenliring shu teriqide yoqalghay!
Dostliring kötürülgen quyashtek qudretke tolghay!”
 
Shundaq qilip bu zëmin 40 yil tinch-aman turdi.


6

Midyanlarning Isra’illarni bësiwëlishi
Isra’illar Perwerdigarning neziride yene yaman ish qildi. Shunga Perwerdigar ularni yette yil Midyanlarning qoligha tashlap berdi. Midyanlar Isra’illardin küchlük bolghachqa, Isra’illar taghdiki bixeter jaylar, öngkürler we qorghanlarda panahlandi. Her qëtim Isra’illar tëriqchiliq qilishqa bashlighanda, Midyanlar, Amalekler we sherqtiki qowmlar bilen birliship ulargha hujum qilatti. Ular jenubtiki Gaza shehirigiche bolghan jaylarda chëdir tikip, bu zëmindiki hosulni nabut qiliwëtetti. Hemde pütün qoy, kala, ësheklirini bulap, Isra’illarning zëminida hëchqandaq ozuq-tülük qoymaytti. Ular xuddi chëketkidek köp bolup, kala padiliri we chëdirlirini bille ëlip këletti. Ularning adem we tögilirimu hësabsiz idi. Ular Isra’illarning zëminigha bësip kirip, makanlirini xarab qiliwëtetti. 6-7 Isra’illar Midyanlargha taqabil turush üchün Perwerdigargha nale-peryad qilghanda, Perwerdigar ulargha bir peyghember ewetti. U këlip ulargha mundaq dëdi:
– Perwerdigar, yeni Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xuda shundaq deyduki: “Men silerni, siler qul bolup yashighan Misirdin ëlip chiqtim. Silerni Misirliqlarning qolidin qutquzdum. Silerning aldinglarda düshmininglarni qoghlap chiqirip, ularning zëminini silerge ëlip berdim. 10 Men silerge: ‘Men Perwerdigaringlar Xudadurmen, siler turidighan zëmindiki Amorlarning ilahlirigha choqunmanglar’ dëgenidim. Biraq siler sözümge qulaq salmidinglar”.
Gid’onning serdarliqqa tallinishi
11 Këyin, Perwerdigarning perishtisi* Perwerdigarning perishtisi – Xudaning özini körsitidu. Ofrah yëzisigha këlip, Yo’ashqa te’elluq bolghan bir tüp piste derixining tüwide olturdi. Yo’ash bolsa Abi’ezer jemetidin idi. Uning oghli Gid’on Midyanlardin yoshurunche üzüm ëzish azgilida bughday ëziwatatti.
12 Perwerdigarning perishtisi u yerde uninggha körünüp:
– Ey batur ezimet! Perwerdigar sanga yardur! – dëdi.
13 Gid’on uninggha:
– Teqsir, eger Perwerdigar bizge yar bolghan bolsa, biz nëmishqa bundaq bextsizliklerge uchraymiz? Ejdadlirimiz bizge, Perwerdigar bizni Misirdin qandaq ëlip chiqqanliqini ëytqanidi. Emdi ashu ajayip möjiziler nege ketti? Perwerdigar bizdin waz këchip, bizni Midyanlarning qoligha tashlap berdi, – dëdi.
14 Perwerdigar Gid’ongha burulup:
– Sen pütün küchüng bilen Isra’illarni Midyanlarning qolidin qutquzghin. Sëni mana men özüm ewetimen! – dëdi.
15 – Teqsir, men bolsam Manasse qebilisining eng ajiz jemetige te’elluqmen. Isra’illarni qandaqmu qutquzalaymen? Uning üstige atamning jemetidiki eng erzimes kishimen, – dëdi Gid’on.
16 Perwerdigar uninggha:
– Men jezmen sanga yar bolimen. Sen Midyanlarni xuddi bir ademni ujuqturghangha oxshash asanla yoqitisen, – dëdi.
17 Gid’on:
– Eger men iltipatingizgha muyesser bolghan bolsam, men bilen sözlishiwatqan kishining özingiz ikenlikingizni bildürüsh üchün manga bir alamet körsetkeysiz. 18 Men sizge özümning hediyesini keltürmigüche bu yerdin ketmigeysiz, – dëdi.
– Sen qaytip kelgüche saqlaymen, – dëdi Perwerdigar.
19 Shuning bilen Gid’on öyige bërip, bir oghlaqni soyup uni pishurdi we yërim xalta unda pëtir nan pishurup, göshni sëwetke, shorpisini sapal korigha ëlip piste derixining tüwige ëlip keldi. 20 Xudaning perishtisi uninggha:
– Gösh bilen pëtir nanni bu qoram tashning üstige qoyup, shorpini üstige tökkin, – dëdi, Gid’on shundaq qildi. 21 Perwerdigarning perishtisi qolidiki hasini uzatqanidi, hasining uchi gösh bilen nangha tëgishi bilenla tashtin ot chiqip, gösh bilen nan köyüp ketti. Perwerdigarning perishtisimu közdin ghayib boldi.
22 Gid’on özining körginining Perwerdigarning perishtisi ikenlikini bilip:
– I igem Perwerdigar! Emdi men tügeshtim, Perwerdigarning perishtisi bilen yüzmuyüz körüshüptimen emesmu! – dëdi.
23 Perwerdigar Gid’ongha:
– Qorqmighin, ölmeysen, aman bol! – dëdi.
24 Gid’on u yerde Perwerdigargha atap bir qurbanliq supisi yasap uning namini Yahweh-shalom Yahweh-shalom – Ibraniy tilida “Perwerdigar amanliqtur” dëgen menide. dep qoydi. Bu qurbanliq supisi Abi’ezerlerning Ofrah dëgen jayida hazirghiche bar.
25 U küni këchisi Perwerdigar Gid’ongha:
– Sen atangning yette yashliq ikkinchi buqisini ëlip bërip, atang ilah Ba’algha atap yasighan qurbanliq supisini chëqip, supining yënidiki ilahe Ashëragha atap yasalghan yaghach tüwrükni kësip yiqitiwet. 26 Andin bu qoram tash üstide Perwerdigaring Xudagha atap muwapiq bir qurbanliq supisini yasap, özüng kesken Ashëra yaghach tüwrükini otun qilip, hëliqi buqini supining üstide köydürüp, köydürme qurbanliq qil, – dëdi.
27 Shuning bilen Gid’on chakarliridin on kishini ëlip bërip, Perwerdigar uninggha buyrughandek qildi. U atisining jemetidikiler we sheher ahalisidin qorqup, bu ishni kündüzi qilishqa jur’et qilalmay, këchisi qildi.
28 Etisi seherde sheher ahalisi ornidin turup, Ba’al qurbanliq supisi bilen Ashëra yaghach tüwrükining chëqiwëtilgenlikini we hëliqi buqining yëngi qurbanliq supisida köydürüliwetkenlikini kördi.
29 Ular öz’ara:
– Bu ishni kim qilghandu? – dëyishti.
Ular sürüshtürüp ëniqlighandin këyin, bir-birige:
– Bu ishni Yo’ashning oghli Gid’on qiliptu-de, – dëyishti.
30 Sheher ahaliliri Yo’ashqa:
– Oghlungni chiqirip ber, u ölümge mehkum! U Ba’al qurbanliq supisini chëqip, uning yënidiki Ashëra yaghach tüwrükini kësip yiqitiwëtiptu, – dëdi.
31 Yo’ash özini eyibligen xalayiqqa:
– Siler Ba’al üchün takalliship, uni qoghdap qalmaqchimu? Kim uning üchün takallashsa tang atmay turup u ölidu. Eger Ba’al rasttinla ilah bolsa, u özini özi qoghdap, qurbanliq supisini chëqiwetken kishini halak qilsun, – dep jawab qayturdi.
32 Ba’alning qurbanliq supisi chëqilip ketkendin bashlap, kishiler Gid’onni “Yirubba’al” dep atashti. Bu “Ba’al edipini bersun!” dëgen menide idi.
33 U chaghda Midyanlar, Amalekler we sherqtiki qowmlar bilen uchriship, I’ordan deryasidin ötüp, Yizri’el jilghisida chëdirlirini tikishti. 34 Perwerdigarning Rohi Gid’onni öz ilkige aldi. Gid’on burgha chëlip, Abi’ezer jemetining ademlirini öz etrapigha yighdi. 35 U Manasse zëminighimu elchilerni ewetip, ularnimu özige egishishke chaqirdi. Hemde Ashër, Zebulun we Naftali qebililirigimu elchi ewetti. Shuning bilen ular Gid’onning qëshigha këlishti.
Gid’onning guman qilishi
36 Shuning bilen Gid’on Xudagha:
– Eger sen ëytqiningdek Isra’illarni rasttinla mëning qolum arqiliq qutquzmaqchi bolsang, 37 undaqta men xamangha bir qoyning tërisini qoyup qoyay. Eger seherde peqet qoy tërisining üstidila shebnem bolup, yer yüzi quruq bolsa, sëning heqiqeten mëning qolum arqiliq Isra’illarni qutquzidighanliqingni biley, – dëdi.
38 Ehwal uning dëginidek boldi. Gid’on ornidin seher turup qoy tërisini siqiwidi, bir chine shebnem süyi chiqti.
39 Gid’on Xudagha yene:
– Manga ghezeplenmigeysen, yene bir telipimni qobul qilghaysen. Qoy tërisi bilen yene bir sinap körey, bu qëtim tëre quruq turup yer yüzige shebnem chüshkey, – dëdi.
40 U këche Xuda shundaq qildi. Derweqe, etisi seherde qoy tërisi quruq turup, yer yüzige shebnem chüshkenidi.

*11
Perwerdigarning perishtisi – Xudaning özini körsitidu.

24
Yahweh-shalom – Ibraniy tilida “Perwerdigar amanliqtur” dëgen menide.



7

Gid’onning Midyanlarni meghlup qilishi
Shuning bilen Yirubba’al, yeni Gid’on seher turup özige qoshulghan hemme qoshunliri bilen Xarod buliqining yënigha këlip chëdirlirini tikti. Midyanlarning bargahi, ularning shimal teripidiki jilgha ichide, yeni Moreh töpilikining yënida idi.
Perwerdigar Gid’ongha:
– Sanga qoshulghan adem nahayiti köp iken, eger men Isra’illarni Midyanlar üstidin ghelibe qildursam, ular öz küchimizge tayinip ghelibe qilduq, dep oylap maxtinidu. Sen ulargha: “Kim düshmendin qorqup yüriki sëlip ketse, derhal Gil’ad tëghidin öz öyige qaytip ketsun” dep ëytqin, – dëdi.
Shuning bilen 22 ming kishi qaytip këtip, 10 ming kishi qëlip qaldi.
Perwerdigar Gid’ongha yene:
– Qëlip qalghan kishiler yenila köp, ularni su boyigha ëlip bar, men u yerde ularni sinaymen. Eger men: “Bu adem barsun” dësem, u barsun, men: “Bu adem barmisun” dësem, u barmisun, – dëdi.
Gid’on özige qoshulghan kishilerni su boyigha ëlip bardi. Perwerdigar uninggha:
– Sen, suni qoligha ëlip tili bilen itqa oxshash yalap ichidighanlar bilen, suni yükünüp turup ichidighanlarni ayrip chiq, – dëdi.
300 adem suni qoligha ëlip yalap ichti, qalghanliri sugha ëngiship yükünüp turup ichti. Perwerdigar Gid’ongha:
– Men suni qoligha ëlip yalap ichken shu 300 adem bilen silerni qutquzup, Midyanlarni qolunglargha tapshurup bërimen. Qalghanlarning hemmisi qaytip ketsun, – dëdi.
Gid’on 300 ademni ëlip qëlip, bashqilarni öz chëdirlirigha ketküzüwetti. Shuning bilen tallanghan ademler ketkenlerning ozuq-tülük we chalidighan burghalirini özlirige ëlip qaldi. Midyanlarning bargahi pestiki jilghigha jaylashqanidi.
Shu këchisi Perwerdigar Gid’ongha:
– Ornungdin tur! Midyanlarning bargahigha hujum qil. Men ularni sëning qolunggha chüshürüp bërimen. 10 Eger sen hujum qilishtin qorqsang, awwal Purah isimlik chakiring bilen Midyanlarning bargahigha bërip, 11 ularning nëme dëyishiwatqanliqini anglisang, hujum qilish gheyritige këlisen, – dëdi.
Shuning bilen Gid’on chakirini ëlip düshmen bargahining yënigha bardi. 12 Midyanlar, Amalekler we sherqtiki qowmlar jilghini bir alghan bolup, xuddi bir top chëketkidek köp idi. Ularning tögiliri dëngiz sahilidiki qumdek heddi-hësabsiz idi.
13 Gid’on bargahqa yëqin këlip, bir kishining öz hemrahigha körgen chüshini ëytip bëriwatqanliqini anglidi. U kishi:
– Men bir chüsh körüptimen. Chüshümde bir arpa nëni biz Midyanlarning bargahigha domilap kirip, chëdirgha tëgip këtishi bilen teng chëdir örülüp chüshüptudek, – dëyishi bilen, 14 uning hemrahi:
– U bashqa nerse emes, Isra’illardin bolghan Yo’ashning oghli Gid’onning qilichi! Xuda Midyanlarni we pütün qoshunimizni uning qoligha chüshürüp bëriptu, – dëdi.
15 Gid’on bu chüshni we uning tebirini anglighan haman Xudagha hemdusanalar ëytti. U Isra’illarning bargahigha qaytip këlip, ademlirige:
– Turunglar! Perwerdigar Midyanlarning qoshunini silerning qolunglargha chüshürüp bëridu! – dëdi.
16 Gid’on qol astidiki 300 ademni üch topqa bölüp, herbir ademge bir burgha bilen ichige mesh’el qoyulghan bir koza bërip, 17 ulargha:
– Men düshmen bargahining yënigha barghanda, mendin köz üzmey qarap turunglar. Men nëme qilsam, silermu shuni qilinglar. 18 Men we mëning topumdikiler burgha chalghanda, silermu bargah etrapida burgha chëlinglar we “Perwerdigar üchün, Gid’on üchün!” dep warqiranglar, – dëdi.
19 Gid’on we uning 100 adimi tün yërim bolushtin ilgiri Midyanlarning qarawulliri almashqandin këyin bargahning yënigha yëtip bardi. Ular burgha chëlip qolliridiki kozilarni chëqiwetti, 20 shundaq qilip üch topning hemmisi shundaq qilishti. Ular sol qolida mesh’el tutup, ong qolida burgha chëlip:
– Perwerdigar üchün, Gid’on üchün qilichni kötüreyli! – dep warqirashti.
21 Ular bargahning etrapida öz orunlirida mehkem turdi. Düshmen qoshuni patiparaq bolup, dad-peryad kötürüp qachqili turdi. 22 Gid’onning 300 adimi burgha chalghanda Perwerdigar düshmen qoshunini öz qilichliri bilen öz’ara bir-birini qirghinchiliqqa sëlip qoyghanidi. Ular Zirëra terepke qarap, taki Beyt-shittah we Tabbat shehiri yënidiki Abël-mixola chëgrasighiche qëchishti. 23 Naftali, Ashër we pütün Manassediki Isra’illar zëminliridin chiqip Midyanlarning keynidin qoghlashqa chaqirildi.
24 Gid’on Efrayim taghliq rayonining herqaysi jaylirigha elchi ewetip, ulargha:
– Silermu chüshüp Midyanlargha qarshi jengge atlininglar, I’ordan deryasining këchikini Beyt-barah shehirigiche ishghal qilip, Midyanlarning deryadin ötüshige yol qoymanglar, – dëdi.
Efrayim qebilisining ademliri toplinip, I’ordan deryasining këchikini taki Beyt-barah shehirigiche ishghal qildi. 25 Ular Midyanlarning Orëb bilen Zi’ëb dëgen ikki serkerdisini esirge aldi. Ular “Orëb qoram tëshi”ning üstide Orëbni öltürdi, “Zi’ëb üzüm ëzish azgili”da Zi’ëbnimu öltürdi. Ular Midyanlargha dawamliq qoghlap zerbe bërip, Orëb bilen Zi’ëbning kallisini I’ordan deryasining sherqiy qirghiqida turghan Gid’ongha ëlip bardi.


8

Gid’onning Midyan serkerdilirini meghlup qilishi
Efrayim qebilisidikiler Gid’ongha:
– Sen bizge nëmishqa bundaq qilisen? Sen Midyanlar bilen jengge chiqqanda, nëmishqa bizni chaqirmaysen? – dep Gid’onni qattiq eyiblidi.
Gid’on ulargha:
– Mëning qilghan ishlirim qandaqmu silerning qilghan ishliringlargha teng kelsun? Efrayim zëminidiki hosulunglardin ëship qalghan üzümler mëning öz jemetim bolghan Abi’ezerlerning bir yilliq hosulidinmu köpqu? Xuda alliqachan silerning qolunglargha Midyanlarning ikki serkerdisi Orëb bilen Zi’ëbni chüshürüp berdi. Mëning qilghanlirimni qandaqmu silerningki bilen sëlishturghili bolsun? – dëdi.
Gid’onning bu sözini anglighan Efrayim qebilisidikilerning achchiqliri yënishti.
Gid’on 300 adem bilen I’ordan deryasidin kësip ötti. Ular hërip ketken bolsimu, düshmenni dawamliq qoghlap zerbe berdi. Ular Sukkot shehirige kelgende, Gid’on sheherdikilerge:
– Ademlirimge nan bersenglar, ular bek charchap ketti. Biz yene Midyanlarning ikki shahi Zebax bilen Zalmunnani qoghlap tutushimiz kërek, – dëdi.
Sukkotning emeldarliri Gid’ongha:
– Sen tëxi Zebax bilen Zalmunnani qolgha chüshürmigen tursang, biz nëmishqa sëning ademliringge nan bergüdekmiz? – dëdi.
Gid’on ulargha:
– Undaqta Perwerdigar Zebax bilen Zalmunnani qolumgha chüshürüp bergendin këyin, men qaytip këlip chöldiki tiken we yantaq bilen tërenglarni shilimen, – dëdi.
Gid’on Sukkottin chiqip Pinu’ël shehirige këlip ulardinmu nan telep qildi. Biraq ularmu Sukkotlargha oxshash jawab berdi. Gid’on ularghimu:
– Men nusret quchup qaytip kelgende, sheher qel’esini weyran qiliwëtimen, – dëdi.
10 Shu waqitta Zebax bilen Zalmunna we ularning leshkerliri Qarqor dëgen jayda idi. Ularning sani alahazel 15 ming bolup, hemmisi sherqtiki qebililerning leshkerliridin qëlip qalghanliri idi. Chünki ularning 120 ming qilichliq leshkiri ölgenidi. 11 Gid’on Nobax we Yogboha sheherlirining sherq teripidiki karwan yolidin chiqip düshmenge hujum qildi. Bu waqitta düshmen qoshuni özini bixeter dep hës qilatti. 12 Midyanlarning ikki shahi bolghan Zebax bilen Zalmunna qëchishigha, Gid’on ularni qoghlap qolgha chüshürüp, ularning pütün qoshunini tarmar qildi.
13 Andin Yo’ashning oghli Gid’on Xeres dawini bilen jeng meydanidin qaytip keldi. 14 Yolda u Sukkot shehirilik bir yigitni tutuwëlip, uningdin Sukkotning emeldarliri we aqsaqallirining ismini yëzip bërishke buyrudi. U yigit 77 ademning ismini yëzip berdi. 15 Gid’on Sukkotqa këlip bu sheherning ahalilirige:
– Mana, Zebax bilen Zalmunna! Siler manga: “Sen tëxi Zebax bilen Zalmunnani qolgha chüshürmigen tursang, biz nëmishqa sëning halidin ketken ademliringge nan bergüdekmiz?” dep tapa-tene qilghanidinglar, – dëdi.
16 U sheher yolbashchilirini tutup këlip, chöldiki tiken we yantaq bilen ularning tërisini shildi. 17 U yene Pinu’ël sheher qel’esini weyran qilip, sheher ahalisini qiriwetti.
18 Gid’on Zebax bilen Zalmunnadin:
– Siler Tabor tëghida öltürgen ademler qandaq ademler idi? – dep soridi.
Ular jawaben:
– Ularning hemmisi sanga oxshaydighan shahzade süpet ademler idi, – dëdi.
19 Gid’on ulargha:
– Ular mëning qërindashlirim, anamning oghulliri idi. Men menggü hayat Perwerdigar aldida shundaq qesem qilimenki, eger siler ularni hayat qaldurghan bolsanglar, menmu silerni hayat qaldurghan bolattim, – dëdi.
20 Andin u chong oghli Yeterge: “Ornungdin tur, ularni öltürüwet!” dep buyrudi. Lëkin Yeter tëxi kichik bolghachqa, qorqup këtip qilichini chiqiralmidi. 21 Zebax bilen Zalmunna Gid’ongha:
– Sen heqiqiy erkek bolsang, özüng bizni öltürgin! – dëdi.
Shuning bilen Gid’on öz qoli bilen ularni öltürüwetti, hemde ularning tögilirining boynidiki hilal ay sheklidiki bëzeklirini ëliwaldi.
Gid’onning butpereslik yoligha mëngishi
22 Andin Isra’illar Gid’ongha:
– Sen bizge hökümranliq qilghaysen, oghlungdin tartip newrenggiche üstimizdin höküm sürgey. Chünki sen bizni Midyanlarning qolidin qutquzdung, – dëdi.
23 Gid’on ulargha:
– Men hökümranliq qilmaymen, mëning oghlummu hem shundaq, Perwerdigar silerge hökümranliq qilidu, – dëdi.
24 Gid’on ulargha yene:
– Mëning silerge deydighan birla telipim bar, manga oljanglar ichidin herbiringlar birdin halqa bëringlar, – dëdi.
(Midyanlar Isma’illardin bolghachqa, ular altun halqa taqaytti.)
25 Ular Gid’ongha: “Biz bërishke razi!” dëdi-de, tondin birni yerge yëyip, herbiri birdin halqini uning üstige tashlashti. 26 Bu altun halqilarning ëghirliqi 20 kilogiram chiqti. Uningdin bashqa hilal ay sheklidiki bëzekler, zunnarlar, Midyan shahliri kiyidighan sösün renglik kiyimler we tögilerning boynidiki bëzeklik zenjirlermu bar idi. 27 Gid’on bu altunlardin bir ëfod* Ëfod – bu yerde altundin yasalghan heykelni körsitidu. yasitip, uni öz yurti Ofrahqa orunlashturdi. Shuningdin këyin pütün Isra’illar ëfodqa choqunup, uninggha xuddi pahishilerdek sëtildi. Shuning bilen ëfod Gid’on we uning a’ilisini azduridighan qiltaq boldi.
Gid’onning alemdin ötüshi
28 Shundaq qilip Midyanlar Isra’illar teripidin meghlup qilinip, jeng qilish iradisi sunduruldi. Bu zëmin Gid’on alemdin ötkiche bolghan 40 yil tinch-aman turdi. 29 Yo’ashning oghli Yirubba’al, yeni Gid’on yurtigha qaytip, öz öyide turdi. 30 Uning xotunliri köp bolghachqa, ulardin 70 oghul tapti. 31 Uning Shekem shehiride turidighan toqilimu uninggha bir oghul tughup berdi. Gid’on uninggha Abimelek Abimelek – Ibraniy tilida “atam padishahtur” dëgen menide. dep isim qoydi. 32 Yo’ashning oghli Gid’on uzun ömür körüp, öz ejili bilen alemdin ötüp, Abi’ezerlerge tewe bolghan Ofrahta, öz atisi Yo’ashning qebristanliqigha depne qilindi.
33 Gid’on alemdin ötüshi bilenla Isra’illar yene Ba’algha choqunup uninggha xuddi pahishilerdek sëtildi. Ular Ba’al-biritni özlirining ilahi qildi. 34 Isra’illar özlirini etrapidiki barliq düshmenlirining qolidin qutquzghan Perwerdigari – Xudani untudi, 35 gerche Yirubba’al, yeni Gid’on Isra’illargha nurghun yaxshiliq qilghan bolsimu, biraq ular uning a’ilisige qilchimu mëhribanliq qilmidi.

*27
Ëfod – bu yerde altundin yasalghan heykelni körsitidu.

31
Abimelek – Ibraniy tilida “atam padishahtur” dëgen menide.



9

Abimelekning Shekem shehirige padishah bolushi
Yirubba’alning oghli Abimelek Shekem shehirige bërip, öz anisining tughqanlirigha we pütün jemetige:
– Siler Shekemning aqsaqallirigha: “Özünglargha hökümranliq qilishqa Yirubba’al – Gid’onning 70 oghlini xalamsiler yaki bir kishinimu? Untup qalmanglar menmu silerning qan qërindishinglar!” denglar, – dëdi.
Shuning bilen uning anisining tughqanliri Abimelek üchün Shekemning pütün aqsaqallirigha söz qildi. Yaqsaqallar: “U bizning qërindishimiz” dep, öz ixtiyarliqi bilen Abimelekke egishishni qarar qildi. Ular Abimelekke Ba’al-birit butxanisidin 70 kümüsh tengge berdi. Abimelek bu tenggilerni bir top chakina öktemlerni yallashqa ishletti. U Ofrah shehiridiki atisining öyige bërip, öz qërindashlirini, yeni Yirubba’alning 70 oghlini bir qoram tashning üstide öltürüwetti. Peqetla Yirubba’alning kichik oghli Yotem yoshuruniwëlip qëchip ketti. Shekemning barliq aqsaqalliri we Beyt-milloluqlar Shekem shehirige yighildi. Ular tüwrük yënidiki dup derixi astida Abimelekni padishah qilip tiklidi.
Yotemning temsili
Bu xewer Yotemghe yetkende, u Girizim tëghining üstige chiqip, warqirap turup:
– Gëpimge qulaq sëlinglar Shekemning aqsaqalliri! Eger siler mëning gëpimni anglisanglar, Xudamu silerning gëpinglarni anglaydu.
Burunqi zamanda derexler özlirige padishah izdep, zeytun derixige:
“Bizge padishah bolghin” deptu. Lëkin zeytun derixi ulargha:
“Men ilahlar we kishiler sheripige bëridighan mëyimdin waz këchip, derexlerge padishah bolamtim?” dep jawab bëriptu.
10 Andin derexler enjür derixige:
“Sen këlip bizge padishah bolghin” deptu. 11 Biraq enjür derixi ulargha:
“Men özümning tatliq we yaxshi mëwilirimni tashlap, derexlerge padishah bolamtim?” dep jawab bëriptu.
12 Shuning bilen derexler üzüm köchitige:
“Sen këlip bizge padishah bolghin” deptu. 13 Biraq üzüm köchitimu ulargha:
“Men ilahlar we kishilerge xushalliq bëghishlaydighan ësil sharabimdin waz këchip, derexlerge padishah bolamtim?” dep jawab bëriptu.
14 Eng axirida barliq derexler yantaqqa:
“Sen këlip bizge padishah bolghin” deptu. 15 Yantaq ulargha:
“Eger siler mëni semimiy niyitinglar bilen özünglargha padishah qilmaqchi bolsanglar, këlip mëning sayem astida panahlininglar. Undaq bolmisa, men yantaqtin ot chiqip, Liwan këdir derexlirini köydürüp tashlighay” deptu.
16 Yotem sözini dawamlashturup:
– Siler semimiy we durus niyitinglar bilen Abimelekni padishah qilghan bolsanglar, yaki siler Yirubba’algha we uning a’ilisige sadaqet körsetken bolsanglar, siler Yirubba’alning qilghan ishlirigha layiq jawab qayturghan bolattinglarghu!
17 Atam siler üchün urush qilip, hayatigha tewekkül qilip silerni Midyanlarning qolidin qutquzdi. 18 Biraq bügünki künlükte siler isyan kötürüp atamning jemetige qarshi turup, uning 70 oghlini bir tashning üstide öltürdünglar hemde uning dëdikining oghli Abimelekni silerning tughqininglar bolghanliqi üchün Shekem aqsaqallirining padishahi qilip tiklidinglar.
19 Eger siler bügünki künlükte Yirubba’al we uning jemetige semimiy we durus niyitinglar bilen mu’amile qilghan bolsanglar, Abimelek silerdin, silermu hem Abimelektin öz’ara xushalliq tapqaysiler. 20 Eger undaq qilmighan bolsanglar, Abimelektin ot chiqip Shekem we Beyt-millo aqsaqallirini köydürüp tashlighay. Xuddi shuningdek Shekem we Beyt-millo aqsaqalliridinmu ot chiqip Abimelekni köydürüp tashlighay, – dëdi.
21 Shuningdin këyin, Yotem akisi Abimelektin qorqup, qëchip Be’er dëgen jaygha bërip yashidi.
Shekemliklerning Abimelektin yüz örüshi
22 Abimelek Isra’illargha üch yil hökümran boldi. 23 Xuda Abimelek we Shekemning aqsaqalliri arisigha soghuqchiliq salidighan yaman rohni ewetti. Shuning bilen Shekem aqsaqalliri Abimelekke satqunluq qilishqa bashlidi. 24 Xudaning mundaq qilishtiki meqsiti, Yirubba’alning 70 oghlining qënini tökken Abimelekni hemde Abimelekni qollap özining qërindashlirini öltürüshke yardem bergen Shekem aqsaqallirini jazalash idi. 25 Shekem aqsaqalliri Abimelekni öltürüsh üchün taghlirigha böktürme qoyup, yoldin ötken kishilerning hemmisini bulang-talang qildi. Bu suyiqesttin Abimelek xewer tapti.
26 Ebidning oghli Ga’al Shekem shehirige qërindashliri bilen köchüp këlip, Shekem aqsaqallirining ishenchisige ërishti. 27 Ular üzümzarliqqa bërip, üzümlerni üzüp, dessep sharab chiqirip, öz ilahining butxanisida ziyapet ötküzüp yep-ichip, Abimelekke lenet oqushti. 28 Ebidning oghli Ga’al ulargha:
– Abimelek dëgen kim iken, biz Shekemliklerni öz xizmitige salghudek? U dëgen Yirubba’alning oghlighu? Zibulmu peqet uning bir emeldari xalas! Shekemning atisi bolghan Xamorning ewladlirigha xizmet qilinglar! Nëmishqa Abimelekke xizmet qilghudekmiz? 29 Eger mushu kishiler mëning qol astimda bolsa men Abimelekni yoqatqan bolattim! Men uninggha: “Qoshuningni chaqirip chiq!” dëgen bolattim, – dëdi.
30 Sheher hakimi bolghan Zibul Ebidning oghli Ga’alning bu geplirini anglap, ghezeplendi. 31 U Abimelekke mexpiy xewerchi ewetip: “Ebidning oghli Ga’al qërindashliri bilen Shekem shehirige keldi. Ular sheher xelqini sanga qarshi isyan kötürüshke qutratquluq qiliwatidu. 32 Shunga sen qoshunliring bilen këchilep këlip, sheher sirtidiki ëtizliqta böktürmide yëtinglar. 33 Tang seher kün chiqishi bilenla sheherge hujum qilip, Ga’al we sanga qarshi chiqqanlargha xalighiningche zerbe bergin!” dëgen xewerni yetküzdi.
34 Shuning bilen Abimelek we uning qoshunliri këchilep Shekem shehirige yëqin këlip, töt topqa bölünüp böktürmide yatti. 35 Ebidning oghli Ga’al Shekemdin chiqip derwaza aldida turghanda, Abimelek we uning qoshunliri yoshuruniwalghan jaydin chiqti. 36 Ga’al ularni körüp Zibulgha:
– Qara! Taghliridin ademler chüshüwatidu, – dëdi. Zibul uninggha:
– U peqet taghlardiki sayiler, qarimaqqa ademge oxshaydu, – dëdi. 37 Biraq Ga’al yene uninggha:
– Yaq! Ademlar taghdin chüshüwatidu. Yene bir top adem “palchilar dub derixi” yoli bilen këliwatidu, – dëdi. 38 Bu chaghda Zibul uninggha:
– Maxtanchaq aghzing qëni? Sen: “Abimelek dëgen kim iken? Biz nëmishqa uninggha xizmet qilghudekmiz?” dëgen emesmiding? Bu ademler sen zangliq qilghan ademler emesmu? Emdi chiqip ular bilen urush qil! – dëdi.
39 Shuning bilen Ga’al Shekem aqsaqallirini bashlap Abimelek bilen urush qildi. 40 Abimelek we uning ademliri ularni qoghlidi, Ga’alning ademliri qëchip sheher derwazisigha barghuche nurghunliri qirilip ketti. 41 Shuningdin këyin Abimelek Arumagha qaytip, u yerde turdi. Zibul Ga’al we uning tughqanlirini Shekemde turghili qoymay, ularni qoghlap chiqiriwetti.
42 Etisi Shekemlikler ëtizliqqa chiqmaqchi bolghanda, Abimelek buningdin xewer tëpip, 43 qoshunini üch topqa bölüp, ular bilen ëtizliqta böktürmide yatti. U kishilerning sheherdin chiqiwatqanliqini körüp, leshkerliri bilen yoshurunghan jaydin turup, ularni qiriwetti. 44 Abimelek we uning topidikiler sheher derwazisigha hujum qilip derwazini tosti. Qalghan ikki topmu yügürüp bërip, ëtizliqtiki Shekemliklerni qiriwetti. 45 Shu küni Abimelek pütün bir kün sheherge hujum qilip, Shekem shehirini qolgha chüshürüp, xelqni öltürüp, sheherni tüptüz qilip, tuz chëchiwetti.
46 Shekem qel’eside turidighan xelq bu xewerni anglap, Ba’al-birit butxanisining yer asti öyige kiriwaldi. 47 Abimelek ularning shu yerge yighiliwalghanliqini anglap, 48 qoshunlirini Zalmon tëghigha ëlip keldi. U palta bilen bir derexning shëxini kësip, shaxni mürisige ëlip, leshkerlirige: “Tëz, men qilghandek qilinglar!” dep buyruq berdi. 49 Shuning bilen leshkerlermu herbiri birdin derex shëxini kësip, Abimelekke egeshti. Ular derex shaxlirini butxana tëmigha döwilep, ot qoyuwetti. Shuning bilen Shekem qel’eside turidighan pütün xelq, erler we ayallar bolup minggha yëqin adem öldi.
50 Andin këyin Abimelek Tibëz shehirini qorshawgha ëlip, uni ishghal qildi. 51 Lëkin sheher ichide bir mustehkem qel’e bar idi. Pütün sheherdiki erler, ayallar we aqsaqallar qel’ege qëchip kirip, derwazini taqap, özlirini qoghdash üchün munar üstige chiqiwaldi. 52 Abimelek qel’ege hujum qildi. Qel’ening kirish ëghizigha ot qoyushqa teyyarliniwatqanda, 53 qel’e üstidiki bir ayal yarghunchaqning üstünki tëshini Abimelekning bëshigha tashlap uning bëshini yëriwetti. 54 Abimelek derhal yaragh kötürgüchi yigitke:
– Qilichingni chiqirip, mëni öltürüwet! “abimelek bir ayalning qolida ölgen” dëyilmisun, – dëdi.
Shuning bilen u yigit qilichni uninggha tiqip öltürüwetti. 55 Abimelekning ademliri uning ölgenlikini körüp öylirige qaytti. 56 Shundaq qilip, Xuda Abimelekning öz atisigha qilghan yamanliqlirini, yeni 70 qërindishini öltürginini özige qayturdi. 57 Xuda yene Shekemlikler qilghan barliq yamanliqlarni ularning öz bëshigha chüshürdi. Yirubba’alning oghli Yotemning oqughan leniti emelge ashti.


10

Tolah we Ya’irning Isra’illargha serdar bolushi
Abimelek ölgendin këyin, Issakar qebilisidin bolghan Pu’ahning oghli, Dodoning newrisi Tolah Isra’il xelqini qutquzush üchün otturigha chiqti. U Efrayim taghliq rayonining Shamir dëgen yëride yashaytti. U Isra’illargha 23 yil serdar boldi. U alemdin ötkendin këyin Shamirgha depne qilindi.
Tolah alemdin ötkendin këyin, Gil’adliq Ya’ir otturigha chiqip, Isra’illargha 22 yil serdar boldi. Ya’irning 30 oghli bolup, ular 30 ëshekke mënip yüretti. Ularning ilkide 30 sheher bar idi. Bu sheherler Gil’ad zëminida bolup, hazirmu “Ya’irning sheherliri” dep atilidu. Ya’ir alemdin ötkendin këyin Qamon shehirige depne qilindi.
Ammonlarning Isra’illarni ëzishi
Isra’illar Perwerdigarning neziride yene yaman ish qildi. Ular Ba’al we Ashtoret dëgen butlargha choqundi. Shundaqla Süriye, Sidon, Mo’ab, Ammon we Filistiyeliklerning ilahlirigha choqundi. Ular Perwerdigargha xizmet qilishtin waz këchip, uningdin yüz örüdi.
Shuning bilen Perwerdigarning Isra’illargha qehr-ghezipi qaynap tëship, ularni Filistiyelikler bilen Ammonlarning qoligha chüshürüp berdi. Shuningdin bashlap Filistiyelikler bilen Ammonlar Isra’illarni ëzip, zulum qilishqa bashlidi. I’ordan deryasining sherqidiki Amorlarning burunqi zëmini bolghan Gil’ad zëminida yashawatqan Isra’illar 18 yil qattiq ëzildi. Ammonlar I’ordan deryasidin ötüp, Yehuda, Binyamin we Efrayim qebilisige hujum qildi. Isra’illar qattiq müshkülatta qaldi.
10 Isra’illar Perwerdigargha:
– Biz sen Xudayimizdin yüz örüp, Ba’algha choqunup, sëning aldingda gunah ötküzduq, – dep nale-peryad qildi. 11 Perwerdigar Isra’illargha:
– Men silerni Misirliqlar, Amorlar, Ammonlar we Filistiyeliklerdin qutquzmighanmu? 12 Sidonluqlar, Amalekler we Ma’onlar silerni ezgen chaghda, siler manga nale qilghininglarda, silerni ularning qolidin qutquzdum. 13 Emma siler mendin yüz örüp, yalghan ilahlargha choqundunglar, shuning üchün emdi men silerni qutquzmaymen. 14 Bëringlar, özünglar talliwalghan ilahliringlargha yëlininglar! Müshkülatta qalghininglarda ular silerni qutquzsun, – dëdi.
15 Isra’illar Perwerdigargha yene yëlinip:
– Biz gunah ötküzduq, bizni nëme qilishni xalisang shundaq qilghaysen, lëkin bizni bügün qutquzghaysen, – dëdi.
16 Shuning bilen ular yat ilahlirini tashlap, Perwerdigargha yene xizmet qildi. Perwerdigar axiri Isra’illarning zulum tartishigha qarap turalmidi.
17 Ammonlar yëtip këlip Gil’ad zëminigha bargah qurdi. Isra’illarmu topliship, Mizpah shehirige bargah qurdi. 18 Gil’adliq aqsaqallar bir-birige:
– Kim awwal Ammonlargha hujum qilsa, u biz Gil’adliqlarning bashliqi bolidu, – dëyishti.


11

Yiftahning Isra’illargha serdar bolushi
Gil’adliq Yiftah bir batur jengchi idi. U Gil’adning oghli bolup, anisi pahishe idi. Gil’adning öz ayalimu uninggha birnechche oghul tughup bergenidi. Bu ögey aka-ukilar chong bolghandin këyin, Yiftahni qoghlap chiqardi we uninggha:
– Sëning atimizning öy-zëminigha warisliq qilishqa heqqing yoq! Chünki sen dëgen bashqa ayalning balisi, – dëdi.
Shuning bilen Yiftah qërindashliridin qëchip, Tob zëminigha bërip, shu yerde yashidi. Uzun ötmey uning etrapigha bir top öktemler topliship, uninggha egeshti. Bir mezgildin këyin Ammonlar Isra’illargha hujum qilip keldi. Ammonlar hujum qilip kelgendin këyin, Gil’adliq aqsaqallar Tob zëminida yashawatqan Yiftahni chaqirghili uning aldigha bardi. Ular Yiftahqa:
– Biz Ammonlar bilen urush qilmaqchi, sen qaytip këlip bizge serkerde bolghin, – dëdi.
Emma Yiftah Gil’adliq aqsaqallargha:
– Mendin nepretlengen, mëni atamning öyidin qoghlap chiqarghanlar siler emesmu? Emdi bëshinglargha kün chüshüp müshkülatta qalghanda, mëni izdep kepsilerghu? – dëdi.
Gil’adliq aqsaqallar mundaq dëdi:
– Bolar ish boldi, biz sëning aldinggha bizge bash bolup Ammonlargha qarshi jeng qilsiken, dep kelduq.
Yiftah ulargha jawab bërip:
– Eger men silerge bash bolup Ammonlar bilen urush qilip, Perwerdigar ularni mëning qolumgha chüshürse, siler rasttinla mëni özünglargha bash qilamsiler? – dëdi.
10 Ular:
– Perwerdigar guwah bolsunki, biz sëni choqum özimizge bash qilimiz, – dëdi.
11 Shuning bilen Yiftah Gil’adliq aqsaqallar bilen bille Gil’adqa qaytti. Xelq uni özlirige bash we serkerde qildi. Yiftah Mizpah shehiride Gil’adliq aqsaqallargha ëytqan sözlirini Perwerdigar guwah bolsun dep, yene bir qëtim tekrarlidi.
12 Andin këyin Yiftah Ammonlarning padishahigha elchi ewetip, uningdin:
– Sen nëme üchün zëminimizgha hujum qilip, biz bilen urushmaqchi bolisen? – dep soridi.
13 Ammonlarning padishahi Yiftahning elchisidin mundaq jawab qayturdi:
– Isra’illar Misirdin chiqip, mëning Arnon deryasidin tartip gherbte I’ordan deryasining shimaldiki Yabboq deryasighiche bolghan zëminimni bësiwaldi. Hazir uni manga tinch yol bilen qayturup bëringlar.
14 Yiftah Ammonlarning padishahigha yene elchi ewetip, 15 mundaq dëdi:
– Yiftah shundaq deyduki: “Isra’illar hëchqachan Mo’ablar yaki Ammonlarning zëminini bësiwalmidi. 16 Isra’illar Misirdin chiqqandin këyin, Qizil dëngizghiche bolghan chöl-bayawanlarni këzip, Kadësh shehirige kelgen. 17 Isra’illar Idom padishahigha elchi ewetip: ‘Bizning silerning zëmininglardin ötüshimizge yol qoysanglar’ dëgen. Emma Idom padishahi buninggha perwa qilmighan. Ular yene Mo’ab padishahighimu elchi ewetken, emma umu buninggha yol qoymighan. Shuning bilen Isra’illar Kadështa yashap qalghan. 18 Ular chöl-bayawanlarni këzip, Idom zëmini bilen Mo’ab zëminini aylinip ötüp, Mo’ab zëminining sherqige yëtip këlip, Arnon deryasining qarshi qirghiqida bargah qurghan. Biraq ular Mo’ablarning tewelikige kirmigen, chünki Arnon deryasi bolsa Mo’ablarning chëgrasi idi. 19 Isra’illar Amorlarning Xeshbon shehiridiki padishahi Sixongha elchi ewetip, uninggha: ‘Bizning silerning zëmininglardin ötüp makanimizgha bëriwëlishimizgha yol qoysanglar’ dëgen. 20 Emma padishah Sixon Isra’illarning öz tewelikidin ötüwëlish üchün kelgenlikige ishenmigen. Shuning bilen padishah öz ademlirini yighip, Yahaz shehiride bargah qurup, Isra’illargha hujum qilghan. 21 Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Perwerdigar Xuda, padishah Sixon bilen uning ademlirini Isra’illarning qoligha chüshürüp bergen. Shuning bilen Isra’illar ularni meghlup qilip, shu yerde yashap kelgen Amorlarning barliq zëminigha ige bolghan. 22 Ular Amorlarning Arnon deryasidin tartip Yabboq deryasighiche we chöl-bayawandin tartip I’ordan deryasighiche bolghan pütkül zëminini öz qoligha alghan. 23 Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Perwerdigar Xuda Amorlarni öz zëminidin qoghlap chiqirip, u zëminni öz xelqi bolghan Isra’illargha bergen tursa, siler bu zëmingha ige bolalamtinglar? 24 Öz ilahinglar bolghan Kimosh silerge bergen zëmingha ige bolmamsiler? Oxshashla, bizmu Xudayimiz bolghan Perwerdigar köz aldimizda heydep chiqiriwetkenlerning barliq zëminigha ige bolimiz!
25 Siler Mo’ablarning padishahi Zipporning oghli Balaqdinmu küchlükmu? U Isra’illargha qarshi turup, ular bilen zëmin taliship urush qilip baqqanmidi? 26 Isra’illar Xeshbon shehiri, Ar’or shehiri we ularning etrapidiki yëzilarni, Arnon deryasi wadisidiki barliq sheherlerni 300 yil igilep yatti. Shu mezgilde siler nëme üchün u zëminlarni Isra’illardin qayturiwalmidinglar? 27 Men silerge qarshi hëchqandaq xata ish qilmidim, emma siler manga qarshi urush qilmaqchi bolup, natoghra ish qiliwatisiler. Bügün Ammonlar bilen Isra’illar otturisidiki bu ishqa alemning hökümdari Perwerdigar özi höküm chiqarsun”.
28 Emma Ammonlarning padishahi Yiftah ewetken elchilerning sözlirige qulaq salmidi.
Yiftahning nadanlarche qesem qilishi
29 Perwerdigarning Rohi Yiftahning wujudigha chüshti. Shuning bilen u Gil’ad we Manasse zëminidin ötüp, yene Gil’ad zëminidiki Mizpah shehirige qaytip këlip, shu yerdin Ammonlargha hujumgha ötti. 30 U Perwerdigargha qesem qilip:
– Ammonlarni mëning qolumgha chüshürüp berseng, 31 men ghelibe qilip qaytip kelgende, öyümdin chiqqan tunji tirik janni Perwerdigargha atap, köydürme qurbanliq qilimen, – dëdi.
32 Shuning bilen Yiftah Isra’illarni bashlap Ammonlar bilen urush qildi. Perwerdigar Ammonlarni uning qoligha chüshürüp berdi. 33 U Ar’or shehiridin Minnit shehirining etrapighiche we Abël-kiramim shehirigiche bolghan 20 sheherni weyran qiliwetti. Shundaq qilip Isra’illar Ammonlarni meghlup qildi. 34 Yiftah Mizpah shehiridiki öyige qaytip kelgende, uning aldigha qizi dap chëlip, ussul oynap, uni kütüwalghili chiqti. U Yiftahning birdinbir balisi bolup, uningdin bashqa hëchqandaq oghli yaki qizi yoq idi. 35 Yiftah qizini körüpla, kiyimlirini yirtip nale qilip:
– Way qizim! Sen mëni ëchinishliq qayghu-elemge muptila qilding! Men Perwerdigargha qesem qilghanidim, qesimimdin yanalmaymen, – dëdi.
36 Qizi uninggha:
– Ey ata, sen Perwerdigargha wede qilghan ikensen, mëni shu boyiche bir terep qilghin. Chünki Perwerdigar sëning düshmining bolghan Ammonlardin öchüngni ëlip berdi. 37 Emma mëning bir telipimge maqul bolghin. Manga ikki ay waqit bergin, ölüsh aldida turghan yüzi ëchilmighan qiz bolghanliqim üchün hemrahlirim bilen bille taghqa chiqip ah urup yighlap këley, – dëdi.
38 Dadisi: “Boptu, barghin” dep, uninggha ikki ayliq ruxset bërip yolgha saldi. Qiz hemrahliri bilen bille taghqa chiqip, özining yüzi ëchilmighan qiz pëti ölüp këtidighanliqigha ah urup yighlidi. 39 Ikki aydin këyin u atisining yënigha qaytip keldi. Yiftah qizini wedisi boyiche bir terep qildi. Yiftahning qizi hëchqandaq er zatigha yëqinlashmighanidi. Shuningdin këyin Isra’illarda mundaq bir adet shekillendi: 40 her yili Isra’illarning qizliri Gil’adliq Yiftahning qizini eslep, uning üchün töt kün matem tutidighan boldi.


12

Efrayim qebilisining Yiftah bilen jeng qilishi
Efrayim qebilisi qoshun toplap, I’ordan deryasidin ötüp, Zafon shehirige keldi. Ular Yiftahqa:
– Sen nëme üchün Ammonlar bilen urush qilghan chaghda bizni chaqiriwalmiding? Biz öyüngni sen bilen qoshup köydürüwëtimiz! – dëdi.
Yiftah jawaben mundaq dëdi:
– Men xelqim bilen birlikte Ammonlar bilen qattiq urush qilghanda silerni shunche chaqirsammu, lëkin siler bizni ularning qolidin qutquzuwalmidinglar. Silerning yardemge kelmeydighanliqinglarni hës qilghandin këyin, men jan tikip ular bilen jeng qildim. Perwerdigar ularni mëning qolumgha chüshürüp berdi. Emdi siler nëmishqa bügün men bilen jeng qilmaqchi bolisiler?
Efrayim qebilisidikiler mundaq dëyishti:
– Siler Gil’adliqlar peqet Efrayim bilen Manasse zëminlirida yashawatqan Efrayimliq qachqunsiler!
Shuning bilen Yiftah barliq Gil’adliqlarni yighip, Efrayim qoshunigha qarshi atlandi we urush qilip ularni meghlup qildi. Gil’adliqlar I’ordan deryasining këchikini ishghal qiliwëlip, Efrayim qebilisidikilerning öz zëminigha qaytishida deryadin hëchkimni ötküzmidi. Herqandaq birsi këchiktin ötmekchi bolsa, Gil’adliqlar uningdin: “Sen Efrayim qebilisidinmu?” dep soraytti. Eger u kishi “yaq, emes” dep jawab berse, Gil’adliqlar yene: “Undaqta ‘shibbolet’ dep baq” deytti. Eger u kishi Efrayim qebilisidin bolsa “sibbolet” dep teleppuz qilatti. Chünki Efrayimlar bu sözni toghra teleppuz qilalmaytti. Shuning bilen Gil’adliqlar uni tutup, I’ordan deryasi këchikide öltürüwëtetti. Shundaq qilip Efrayim qebilisidin 42 ming adem öltürüldi.
Yiftah Isra’il xelqige alte yil serdar boldi. U wapat bolghan chaghda, Gil’ad zëminidiki sheherlerning birige depne qilindi.
Ibzan, Ëlon we Abdonning Isra’illargha serdar bolushi
Yiftah alemdin ötkendin këyin, Beytlehemlik bolghan Ibzan Isra’il xelqige serdar boldi. Uning 30 oghli, 30 qizi bar idi. Uning qizliri bashqa jemetlerge yatliq bolup ketti. Oghullirigha bashqa jemetlerdin qiz ëlip berdi. Ibzan Isra’illargha yette yil serdar boldi. 10 U alemdin ötkendin këyin, Beytlehemge depne qilindi.
11 Ibzandin këyin Zebulun qebilisidin bolghan Ëlon Isra’illargha on yil serdar boldi. 12 U alemdin ötkendin këyin, Zebulun zëminidiki Ayyalon shehirige depne qilindi.
13 Ëlondin këyin, Piraton shehirilik Hillëlning oghli Abdon Isra’illargha serdar boldi. 14 Uning 40 oghli, 30 oghul newrisi bar idi, ular 70 ëshekke minip yürüshetti. U Isra’illargha sekkiz yil serdar boldi. 15 U alemdin ötkendin këyin, Efrayim zëminidiki Amaleklerning taghliq rayonigha jaylashqan Piraton shehirige depne qilindi.


13

Shimshonning tughulushi
Isra’illar Perwerdigarning neziride yene yaman ish qildi. Shuning bilen Perwerdigar ularni 40 yilghiche Filistiyeliklerning qoligha chüshürüp berdi. Shu chaghda Zor’ah shehiride Dan qebilisidin bolghan Manowah isimlik bir kishi bar idi. Uning ayali tughmas bolup, perzenti yoq idi. Perwerdigarning perishtisi* Perwerdigarning perishtisi – Xudaning özini körsitidu. uning ayaligha körünüp, mundaq dëdi:
– Qara, sen hazirghiche perzent yüzi körelmigeniding, emma köp ötmey hamilidar bolup, bir oghul tughisen. Buningdin këyin diqqet qilghin, haraq-sharab ichmigin. Pak bolmighan nersilerni yëmigin. Gëpimni angla, sen choqum hamilidar bolup, bir oghul tughisen. U bëshigha ustira tegküzmisun, bu oghul qorsaqtiki waqtidin bashlapla Perwerdigargha alahide atalghan bolup, u Isra’illarni Filistiyeliklerning qolidin qutquzushni bashlighuchidur.
Ayal ërining yënigha këlip:
– Xudaning ewetken adimi yënimgha keldi, uning turqi Perwerdigarning perishtisige oxshaydiken, bekmu salapetlik iken. Men uning qeyerdin kelgenlikini sorimidim, umu manga öz ismini ëytip bermidi. Emma u manga: “Sen choqum hamilidar bolup, bir oghul tughisen. Haraq-sharab ichmigin. Pak bolmighan nersilerni yëmigin. Bu oghul qorsaqtiki waqtidin bashlap hayatining axirighiche Perwerdigargha alahide atalghan bolidu.” dëdi, – dëdi.
Manowah Perwerdigargha iltija qilip:
– Ey igem, sen ewetken shu ademni yene bir qëtim ewetkeysen. Bizge tughulidighan bala toghrisida qandaq qilishimizdin telim bersun, – dëdi.
Xuda Manowahning iltijasini anglidi. Uning ayali ëtizda aram ëlip olturghinida Xudaning perishtisi uning yënigha yene keldi. Bu chaghda Manowah uning yënida emes idi.
10 Ayali aldirap ërining yënigha këlip:
– Aldinqi küni manga körüngen adem yene keldi, – dëdi.
11 Manowah ornidin turup, ayaligha egiship u ademning yënigha keldi we uningdin:
– Aldinqi qëtim ayalimgha gep qilghan sizmu? – dep soridi. U adem: “Shundaq, men” dep jawab berdi.
12 Manowah uningdin yene:
– Sizning sözliringiz emelge ashqandin këyin, bala qandaq terbiyilinishi kërek? Uning wezipisi nëme? – dep soridi. 13 Perwerdigarning perishtisi Manowahqa:
– Ayaling mëning ëytqanlirimni ëside ching saqlisun. 14 U üzümdin ishlengen herqandaq nersini yëmisun, haraq-sharab ichmisun, pak bolmighan nersilerni yëmisun. U mëning buyruqlirimgha choqum emel qilsun, – dëdi.
15 Manowah Perwerdigarning perishtisige:
– Sizge atap bir oghlaq soyay, pishquche birdem olturup turghaysiz, – dëdi.
16 Perwerdigarning perishtisi Manowahqa:
– Birdem olturup turghinim bilenmu beribir, yëmeklikingni yëmeymen. Emma sen bir köydürme qurbanliq teyyarlap, uni Perwerdigargha teqdim qilghin, – dëdi (bu waqitta Manowah uning Perwerdigarning perishtisi ikenlikini bilmeytti).
17 Manowah Perwerdigarning perishtisige:
– Ismingizni manga ëytip bergeysiz, dëgenliringiz emelge ashqanda nam-sheripingizni ulughlaymiz, – dëdi.
18 Perwerdigarning perishtisi Manowahqa:
– Ismimni sorap nëme qilisen? Ismimni chüshinishke sëning eqling yetmeydu, – dëdi.
19 Shuning bilen Manowah Perwerdigargha atalghan oghlaq bilen ashliq hediyesini qurbanliq supisi ornida ishlitilgen bir qoram tash üstige qoyup, köydürme qurbanliq qildi. Perwerdigar Manowah bilen uning ayalining köz aldida öz möjizisini körsetti. 20 Qoram tashtin ot asmangha qarap lawuldighanda, Perwerdigarning perishtisi yalqun ichide uchqandek asmangha kötürüldi. Buni körüp Manowah bilen uning ayali yerge yükünüp sejde qildi. 21 Shuningdin këyin Perwerdigarning perishtisi Manowah bilen uning ayaligha qayta körünmidi. Bu ishlarni körgen Manowah uning Perwerdigarning perishtisi ikenlikini bilip, 22 ayaligha:
– Biz ölidighan bolduq, chünki biz Xudani körduq, – dëdi.
23 Emma ayali uninggha:
– Perwerdigarning bizni öltürgüsi bolsa, bizning köydürme qurbanliqimiz we ashliq hediyeyimizni qobul qilmighan, bizge bu karametlerni körsetmigen we bu ajayip ishlardin xewer bermigen bolatti, – dëdi.
24 Këyin Manowahning ayali bir oghul tughdi hemde uninggha Shimshon dep isim qoydi. Bu oghul chong bolghanda, Perwerdigar uninggha bext ata qildi.
25 Shimshon Zor’ah we Eshta’ol shehirining otturisidiki Dan qarargahida turghanda, Perwerdigarning Rohi uni yëtekleshke bashlidi.

*3
Perwerdigarning perishtisi – Xudaning özini körsitidu.



14

Shimshonning toy qilishi
Shimshon Timnah shehirige bërip, bu sheherde Filistiyelik bir qizni körüp qaldi. U qaytip këlip ata-anisigha:
– Timnah shehiride Filistiyelik bir qizgha közüm chüshüp qaldi. Uning bilen toy qilay deymen, uni manga ëlip bëringlar, – dëdi.
Ata-anisi uninggha:
– Tughqanlar yaki öz xelqimiz arisida qizlar qalmidimu? Ashu xetnisiz Filistiyeliklerning qizini almaqchimu sen? – dëdi.
Emma Shimshon atisigha:
– U qizni manga ëlip bërisen! U qiz manga yëqip qaldi, – dëdi.
Shimshonning ata-anisi bu ishning Perwerdigar teripidin boluwatqanliqini bilmeytti. Chünki Perwerdigar Filistiyeliklerge qarshi turush üchün purset yaritiwatatti. Shu chaghlarda Filistiyelikler Isra’illargha hökümranliq qiliwatatti.
Këyin Shimshon ata-anisi bilen Timnah shehirige këlip, u yerdiki bir üzümzarliqqa bardi. U yerde tuyuqsiz bir yash shir hörkiriginiche Shimshongha ëtilip keldi. Perwerdigarning Rohi Shimshongha küch-qudrette chüshti. Shuning bilen Shimshon qoli bilen shirni oghlaqni parchilighandek parchilap tashlidi. Emma u bu ishni ata-anisigha tinmidi. Këyin Shimshon hëliqi qizning qëshigha bërip uning bilen parangliship, özining uni yaqturup qalghanliqini ëyitti.
Köp ötmey Shimshon qizni emrige ëlish üchün u yerge yene bardi. U këtip bërip, bir chette yatqan hëliqi shirning ölükini kördi. Bir top hesel herisi u shirning tënige olishiwalghan bolup, tënida hesel turatti. U heseldin qoligha azraq ëlip, yolda yëgech mangdi we ata-anisining yënigha bërip ularghimu berdi. Ata-anisimu u bergen heselni yëdi. Emma u bu hesellerni özi öltürgen shirning tënidin alghanliqini ulargha ëytmidi.
10 Shimshonning atisi bërip qiz terep bilen körüshti. Shimshon shu yerdiki yigitlerning aditi boyiche toygha teyyarliq qildi. 11 Toyda köpchilik Shimshon bilen körüshüp, 30 yigitni uninggha toyda hemrah bolushqa qoshup qoydi. 12 Shimshon ulargha:
– Men silerdin bir tëpishmaq soray. Toy bolidighan yette kün ichide siler bu tëpishmaqning jawabini tapalisanglar, men silerge ësil kendir rexttin tikilgen 30 qur ich kiyim we 30 qur ton bërimen. 13 Eger tapalmisanglar, u chaghda siler manga ësil kendir rexttin tikilgen 30 qur ich kiyim bilen 30 qur ton bërisiler, – dëdi.
Ular:
– Qëni emise tëpishmiqingni ëytqin, anglap baqayli, – dëyishti. 14 Shimshon ulargha mundaq dëdi:
 
Yëmeklik chiqar yëgüchidin,
tatliq chiqar küchlüktin.
 
Ular üch küngiche oylinip, tëpishmaqning jawabini tapalmidi. 15 Tötinchi künige kelgende, ular Shimshonning ayaligha:
– Sen ëringni aldap-saldap, bizge tëpishmaqning jawabini uqup ber! Undaq qilmisang sëni atangning öyi bilen qoshup köydürüwëtimiz. Ejeba siler bizni mal-mülkimizdin ayrilip qëlishimiz üchün bu yerge chaqirghanmu?! – dëyishti. 16 Shimshonning ayali ërigha yighlap turup:
– Siz mëni öch köridikensiz! Yaxshi körmeydikensiz! Bizning ademlirimizge bir tëpishmaq ëytipsiz, emma tëpishmaqning jawabini manga ëytip bermidingiz, – dëdi. Shimshon uninggha:
– Men hetta ata-anamghimu ëytip bermigen tursam, sanga ëytip bërettimmu? – dëdi. 17 U toy axirlashquche ërining aldida yighlap yürdi. Yettinchi künige kelgende ayali bek ghelwe qilip ketkenliktin, axiri uninggha jawabini ëytip berdi. Ayali bolsa bu jawabni özi terepning ademlirige ëytip berdi. 18 Yettinchi küni kün pëtishtin burun, sheherdikiler Shimshongha mundaq dep jawab bërishti:
 
Heseldin tatliq nëme bar?
Shirdin küchlük nëme bar?
 
Shimshon ulargha:
– Eger siler mëning inikim bilen yer aghdurmighan bolsanglar, tëpishmaqning jawabini tapalmighan bolattinglar, – dëdi.
19 Perwerdigarning Rohi Shimshongha küch-qudrette chüshti. Shuning bilen u Ashqilongha bërip, 30 ademni öltürüp, ularning hemme nersilirini olja ëlip, kiyimlirini tëpishmaqni tapqanlargha berdi. Andin Shimshon derghezep bolup atisining öyige qaytip ketti. 20 Shundaq qilip qizning atisi qizini Shimshonning qoldishigha berdi.


15

Shimshonning Filistiyeliklerdin öch ëlishi
Bir mezgildin këyin bughday orush pesli kelgende, Shimshon oghlaqtin birni ëlip ayalini yoqlap keldi. Shimshon:
– Men ayalimning hujrisigha kirip uning bilen bille bolimen, – dëdi. Biraq qëyinatisi uni kirgüzmidi. Qëyinatisi uninggha:
– Men tëxi, sëni uninggha bek öch bolup ketti dep oylap, uni sëning qoldishinggha bëriwetken. Uning singlisi uningdinmu chirayliq, ayalingning ornigha singlisini alghin, – dëdi. Shimshon ulargha:
– Bu qëtim men Filistiyeliklerge ziyan yetküzsem mendin körmenglar, – dëdi. Shuning bilen Shimshon bërip üch yüz tülke tutup keldi. U mesh’el teyyarlap, tülkilerni jüp-jüp qilip quyruqlirini bir-birige chëtip, chëtilghan jaylargha birdin mesh’el qisturdi. U mesh’elge ot tutashturup, tülkilerni Filistiyeliklerning ëtizliqidiki bughdayliqqa qoyuwetti. Shundaq qilip orulup bolghan we tëxi orulup bolmighan bughdaylargha ot ketti. Yene ularning üzümzarliq we zeytunluq baghlirimu köyüp ketti. Filistiyelikler:
– Buni kim qildi? – dep sorashti.
– Buni Timnahliqlarning küyü oghli Shimshon qildi. Chünki qëyinatisi qizini Shimshonning qoldishigha bëriwetkeniken, – dëyishti.
Shuning bilen Filistiyelikler qozghilip, Shimshonning ayali we qëyinatisini köydürüp tashlidi. Shimshon Filistiyeliklerge:
– Men qesem qilimenki, bu qilghininglar üchün, silerdin choqum qisas almighuche boldi qilmaymen, – dëdi. Shimshon ulargha hujum qilip, ularni qattiq yarilandurdi we meghlup qildi. Shuningdin këyin Shimshon Ëtam dëgen bir qiya tashliqtiki öngkürge kirip shu yerde yashashqa bashlidi. Filistiyelikler Yehuda zëminigha këlip bargah qurdi we Lexi dëgen jaygha tarqaldi. 10 Yehuda qebilisidikiler:
– Siler nëme üchün bizge hujum qilisiler? – dep soridi.
Ular:
– Biz Shimshonni baghlap ëlip këtimiz, u bizge qandaq qilghan bolsa, bizmu uninggha shundaq qilimiz, – dëyishti. 11 Shuning bilen Yehuda qebilisidin üch ming adem Ëtam dëgen qiya tashliqtiki öngkürge këlip, Shimshongha mundaq dëdi:
– Filistiyeliklerning bizge hökümranliq qiliwatqanliqini bilmemsen? Sen nëme üchün bizge ish tëpip bërisen?
Shimshon ulargha:
– Ular manga qandaq qilghan bolsa, menmu ulargha shundaq qildim, – dëdi. 12 Yehuda qebilisidikiler uninggha:
– Biz sëni baghlap Filistiyeliklerge tapshurup bërish üchün kelduq, – dëdi.
Shimshon ulargha:
– Siler mëni öltürmeslikke qesem qilinglar, – dëdi.
13 Ular:
– Maqul, biz peqet sëni baghlap Filistiyeliklerge tapshurup bërimiz, sëni hergiz öltürmeymiz, – dëyishti.
Shuning bilen ular ikki yëngi arghamcha bilen Shimshonni baghlap, öngkürdin ëlip chiqti. 14 Shimshon Lexi dëgen jaygha ëlip këlindi. Filistiyelikler chuqan-süren sëliship tentene qilishti. Perwerdigarning Rohi Shimshongha küch-qudrette chüshüp, uning müre-bileklirige baghlanghan arghamchilar xuddi otqa chüshken kendirdek üzülüp ketti. 15 U, yerdin ölgili uzun bolmighan ëshekning jagh söngikini ëlip, Filistiyeliklerdin bir ming ademni öltürüp tashlidi. 16 Shimshon shundaq dëdi:
 
“Ëshekning jagh söngikide öltürülgenler döwilinip ketti.
Ëshekning jagh söngiki bilen qolumda ölgenler minggha yetti.”
 
17 U sözini tügitip qolidiki söngekni tashliwetti. Shuning bilen u jay Ramat-lexi* Ramat-lexi – Ibraniy tilida “jagh söngiki töpiliki” dëgen menide. dep ataldi.
18 Shimshon bek ussap këtip, Perwerdigargha iltija qilip mundaq dëdi:
– Sen xizmetkaring arqiliq shundaq ulugh qutquzushni bashlighan ikensen, mëning ussuzluqtin ölüp, tënimning xetnisizlerning qolida qëlishini xalamsen?
19 Xuda Lexi dëgen jayda yerni yërip, su chiqardi. Bulaqtin su ëtilip chiqti. Shimshon suni ichip küch-quwwiti eslige keldi. Shuningdin këyin bu bulaqning ismi Ën-haqqore Ën-haqqore – Ibraniy tilida “iltija qilghuchi buliqi” dëgen menide. dep ataldi. Bu bulaq Lexi dëgen jayda hazirmu bar. 20 Filistiyelikler hökümranliq qiliwatqan dewrde, Shimshon Isra’il xelqige yigirme yil serdar boldi.

*17
Ramat-lexi – Ibraniy tilida “jagh söngiki töpiliki” dëgen menide.

19
Ën-haqqore – Ibraniy tilida “iltija qilghuchi buliqi” dëgen menide.



16

Bir küni Shimshon Filistiyediki Gazagha bërip, u yerde bir pahishe ayal bilen bille boldi. Gazaliqlar Shimshonning kelgenlikini anglap, sheherni qorshawgha ëlip, këchiche sheher derwazisida Shimshonni saqlap tiwish chiqarmay, böktürmide yatti. Ular këchiche kütüp, “tang ëtishi bilenla Shimshonni öltürüwëtimiz” dëyishti.
Lëkin Shimshon yërim këche bolghanda ornidin turup, sheher derwazisining qanatlirini këshiki bilenla qomurup, taqaqliri bilen qoshup mürisige ëlip, Hibron shehirining aldidiki töpilikning üstige ëlip chiqip ketti.
Shimshon bilen Dileyla
Këyin, Shimshon Sorëq jilghisida yashaydighan Dileyla isimlik bir ayalgha ashiq bolup qaldi. Filistiyeliklerning begliri u ayalning aldigha bërip:
– Sen uni aldap, uning küch-qudritining sirini we bizning uni qandaq qilip baghlap boysunduralaydighanliqimizni bilip bergin. Shundaq qilsang herbirimiz sanga 1100 kümüsh tengge bërimiz, – dëdi.
Shuning bilen Dileyla Shimshondin:
– Sizning shundaq küchlük bolushingizning sirini we qandaq qilghanda sizni baghlap boysundurghili bolidighanliqini manga dep bëring, – dëdi. Shimshon uninggha:
– Eger kishiler yette tal tëxi qurumighan yëngi oqya kirichi bilen mëni baghlisa, men adettiki ademlerge oxshash ajiz bolup qalimen, – dëdi.
Filistiyeliklerning begliri Dileylagha yette tal tëxi qurumighan yëngi oqyaning kirichini ekëlip berdi. U ayal bu oqya kirichi bilen Shimshonni baghlidi. Bu chaghda ademler uning hujrisida yoshurunup kütüp turghanidi, Dileyla Shimshongha qarap:
– Shimshon! Filistiyelikler keldi! – dep towlidi. Shimshon shu haman oqya kirichini xuddi otqa chüshken kendir yipidek üzüp tashlidi. Shundaq qilip Shimshonning küch-qudritining sirini hëchkim bilelmidi. 10 Dileyla uninggha:
– Siz mëni exmeq qilip, yalghan sözlepsiz. Manga sizni qandaq qilghanda baghlighili bolidighanliqini dep bëring, – dëdi.
11 Shimshon uninggha:
– Eger kishiler tëxi ishlitilmigen yëngi arghamcha bilen mëni qattiq baghlisa, men adettiki kishilerge oxshash ajiz bolup qalimen, – dëdi.
12 Shuning bilen Dileyla tëxi ishlitilmigen yëngi arghamcha ekëlip Shimshonni baghlap, uninggha:
– Shimshon! Filistiyelikler keldi! – dep towlidi. Bu chaghda Filistiyelikler uning hujrisida yoshurunup kütüp turushqanidi.
Shimshon arghamchilarni xuddi yipni üzgendek üzüp tashlidi. 13 Dileyla yene Shimshongha:
– Siz ta hazirghiche mëni exmeq qilip, yalghan sözlep kepsiz. Manga sizni qandaq qilghanda baghlighili bolidighanliqini ëytip bëring, – dëdi. Shimshon uninggha:
– Eger sen mëning bëshimdiki yette örüm chëchimni destigahtiki yipqa qoshup toqup, shina bilen chingitip qoysangla, men adettiki ademlerge oxshash ajiz bolup qalimen, – dëdi.
14 Shuning bilen Shimshon uxlap qalghanda, Dileyla uning bëshidiki yette örüm chachni destigahtiki yipqa qoshup toqup, uni shina bilen chingitip qoydi. Andin Shimshongha:
– Shimshon! Filistiyelikler keldi! – dep towlidi.
Shimshon oyghinip, destigahta yipqa qoshup toquwëtilgen chëchini, destigah we shinani yulup ëliwetti.
15 Dileyla Shimshongha:
– Siringizni mendin yoshurup turup qandaqsige yene: “Sëni söyimen” dëyeleysiz? Siz mëni üch qëtim aldidingiz, manga sizdiki küch-qudretning sirini ëytip bermidingiz, – dëdi.
16 Dileyla künde kotuldap, ghelwe qilip, uni ölgüdek bizar qildi. 17 Axiri Shimshon uninggha hemmini ëytip berdi:
– Chünki, men tughulghandin tartipla Perwerdigargha alahide atalghan bolghachqa, hazirghiche bëshimni tigh bilen chüshürüp baqmighan. Eger mëning bëshim tigh bilen chüshürülse, wujudumdiki küch-quwwet mendin ayrilidu-de, adettiki ademlerge oxshash ajiz bolup qalimen.
18 Shimshon dileylagha sirini ëytip bergendin këyin, dileyla Filistiyeliklerning beglirige:
– Emdi këlinglar, u sirini manga ëytip berdi, – dep xewer yetküzdi.
Filistiyeliklerning begliri kümüsh tenggilerni ëlip uning öyige keldi. 19 Dileyla Shimshonni tizigha yatquzup uxlitip qoydi we adem chaqirip këlip Shimshonning yette örüm chëchini tigh bilen chüshürgüzüwetti. Shuning bilen Shimshon küch-qudritidin ayrildi, Dileyla uni boysundurushqa bashlidi. 20 U Shimshongha:
– Shimshon! Filistiyelikler keldi! – dep towlidi. Shimshon oyghinip, könglide: “Men burunqidek bir silkinipla boshinimen” dep oylidi. Emma u Perwerdigarning özini tashlap ketkenlikini bilmeytti. 21 Filistiyelikler uni tutup, közlirini oyuwëlip, Gazagha ëlip keldi. Uni tuch zenjir bilen kishenlep, zindangha tashlap un tartishqa saldi. 22 Emma uning chüshürüwëtilgen chëchi yene qayta ösüshke bashlidi.
Shimshonning ölümi
23 Filistiyeliklerning begliri özlirining ilahi Dagongha atap katta qurbanliq ötküzüp: “Ilahimiz düshminimiz Shimshonni bizge tutup berdi” dep, tentene qilishti. 24 Puqralarmu Shimshonni körgendin këyin, ilahigha medhiye oqup: “Bizning ilahimiz zëminimizni weyran qilip, köp ademlirimizni öltürgen düshminimizni tutup berdi” dep tentene qilishti. 25 Ular qattiq xushal bolushqan halda:
– Shimshonni ekëlip bëringlar, uning tamashisini körüp köngül achimiz, – dep warqirashti. Shuning bilen Shimshon zindandin ëlip këlindi. Ular uning tamashisini körmekchi bolup, uni ibadetxanining torusini tirep turghan ikki tüwrükning otturisida turghuzup qoydi. 26 Shimshon özini yëtilep kelgen yigitke:
– Mëni ibadetxanini tirep turghan tüwrükning yënigha ëlip bar, men uninggha yölinip turay, – dëdi.
27 Bu chaghda ibadetxanigha erler we ayallar liq tolghan bolup, Filistiyeliklerning begliri hemmisi shu yerde idi. Imaretning üstidiki aywandimu er we ayallardin bolup üch mingche adem Shimshonning tamashasini körüwatatti. 28 Shimshon Perwerdigargha iltija qilip mundaq dëdi:
– Ey igem Perwerdigar, mëni ësingge alghaysen, ey Xuda, manga yene bir qëtim küch-quwwet bergeysen, men oyuwëlinghan közlirim üchün Filistiyeliklerdin intiqam ëliwalay.
29 Shuning bilen Shimshon ibadetxana otturisidiki torusni tirep turghan ikki tüwrükning birsige ong qolini, ikkinchisige sol qolini tërep turup, 30 “men Filistiyelikler bilen bille öley!” dëdi-de, pütün küchi bilen tüwrükni örüp tashlidi. Ibadetxanining torusi begler we barliq kishilerning üstige gümürülüp chüshti. Shundaq qilip, u ölidighan chaghda pütün ömride öltürgendinmu köp ademlerni öltürdi. 31 Uning qërindashliri we atisining pütün jemetidikiler uning jesitini qayturup këlip, Zor’ah shehiri bilen Eshta’ol shehirining otturisidiki atisi Manowahning qebristanliqigha depne qilishti. U Isra’illargha 20 yil serdar boldi.


17

Mikahning butliri
Efrayim taghliq rayonida Mikah isimlik bir kishi bar idi. U anisigha:
– Men 1100 kümüsh tenggini oghriliwalghan kishini qarghighanliqingni anglidim. Qara, bu pullar mëning yënimda, pullarni men oghrilighanidim, – dëdi.
Anisi uninggha:
– Oghlum, iqrar bolghanliqing üchün Perwerdigar sanga bext ata qilghay! – dëdi.
Shuning bilen 1100 kümüsh tenggini anisigha qayturup berdi. Mikahning anisi:
– Men bu kümüshlerni chin dilimdin oghlum üchün Perwerdigargha atidim, buningdin sanga bir oyma we quyma but yasitip bërey, – dëdi.
Mikah kümüshlerni anisigha qayturup bergendin këyin, anisi 200 kümüsh tenggini ayrip, quymichigha bir oyma we quyma but yasitip, uni Mikahning öyige qoyup qoydi. Shuning bilen Mikahning bir butxanisi bar boldi. Mikah yene ëfod* Ëfod – rohaniylar kiyidighan, altundin bëzilip tikilidighan kiyim. bilen kichik butlarni yasitip, oghullirining birsini rohaniy qilip teyinlidi. U zamanlarda Isra’illarning padishahi yoq idi. Her kim özi toghra dep qarighan ishni qilatti.
Yehuda zëminidiki Beytlehemde Lawiy qebilisidin bolghan bir yash yigit Yehuda qebilisidikiler bilen bille yashaytti. U yigit bashqa makan tëpish üchün Beytlehemdin ayrilip, Efrayim taghliq rayonidiki Mikahning öyige këlip qaldi.
Mikah uningdin:
– Sen qeyerdin kelding? – dep soridi.
– Men Yehuda zëminidiki Beytlehemdin kelgen Lawiy qebilisidin bolimen. Yashash üchün makan izdep yürimen, – dep jawab berdi u yigit.
10 Mikah uninggha:
– Sen men bilen bille turup, manga ustaz we rohaniy bolghin. Men sanga yilda 10 kümüsh tengge bërey, yëmek-ichmek, kiyim-këchiking mendin bolsun, – dëdi.
11-12 Yash Lawiy uning bilen bille turushqa maqul bolup, Mikahning öyide turup qaldi. Mikah uni öz oghlidek körüp, rohaniy qilip teyinlidi. 13 Mikah:
– Bilip yettimki, Perwerdigar emdi ishlirimgha beriket bëridu, chünki men Lawiylardin birni özümge rohaniy qildim, – dëdi.

*5
Ëfod – rohaniylar kiyidighan, altundin bëzilip tikilidighan kiyim.



18

Dan qebilisining yash rohaniy we butlarni ëlip këtishi
U zamanlarda Isra’illarning padishahi yoq idi. Isra’illardin bolghan Dan qebilisi makanlishidighan zëmin izdep yüretti. Chünki Isra’illarning qebililirige zëmin teqsim qilip bërilgende, Dan qebilisi özige bölüngen zëmingha tëxi ige bolmighanidi. Shunga, Dan qebilisi öz qebilisige wekil qilip Zor’ah we Eshta’oldin besh palwanni tallidi hemde: “Bërip zëminlarni charlap këlinglar!” dep, ularni ewetti. Ular Efrayim taghliq rayonigha këlip, Mikahning öyige chüshti. Ular Mikahning öyide yash Lawiyning shëwisidin uni tonup qëlip, uningdin:
– Sëni bu yerge kim ëlip keldi? Bu yerde nëme qilisen? Nëme ish bilen meshghul bolisen? – dep soridi.
Bu yash Lawiy ulargha Mikahning özi bilen këlishim tüzüp, uning xas rohaniysi bolghanliqini ëytip berdi.
Ular:
– Sen Xudadin sorap baqqin, bizning sepirimiz ongushluq bolamdikin, – dëdi.
Yash Lawiy ulargha jawab bërip:
– Xatirjem mëngiwëringlar, pütün sepiringlarni Perwerdigar közitip turidu, – dëdi.
Shuning bilen bu besh palwan yolgha chiqip, Layishqa yëtip keldi. Ular bu yerdiki kishilerning Sidonluqlargha oxshash xatirjem, tinch-aman yashawatqanliqini kördi. Bulargha zomigerlik qilidighan düshmen yoq idi. Ular öz dostliri bolghan Sidonluqlardin yiraq yashap, ulardin bashqilar bilen bërish-këlish qilmaytti. Besh palwan öz qebilisi turidighan Zor’ah we Eshta’olgha qaytip kelgende, qërindashliri ulardin:
– Nëmilerni kördünglar? – dep soridi.
– Yürünglar, biz u zëmingha hujum qilayli! U zëminlar nahayiti ësil iken. Biz uni körüp turup qandaqmu jim turalaymiz? Ikkilenmey bërip u yerlerni qolgha keltüreyli. 10 Siler u yerge barsanglar xatirjem, turmushi parawan yashawatqan xelqni körisiler. Xuda bizge bipayan, munbet bolghan bu zëminni bëridu! – dëdi ular.
11 Shuning bilen Dan qebilisidin 600 adem qorallinip Zor’ah we Eshta’oldin yolgha chiqti. 12 Ular bërip Yehuda zëminidiki Qiryat-yi’arimda qarargah qurdi. Shu sewebtin Qiryat-yi’arimning gherbidiki shu yerler hazirghiche “Dan qarargahi” dep atilip kelmekte. 13 Ular yol üstide Efrayim taghliq rayonidiki Mikahning öyige keldi. 14 Layish zëminigha charlashqa bërip kelgen besh palwan öz qërindashlirigha mundaq dëdi:
– Siler bu öyde ëfod, oyma we quyma butlar we kichik butlarning barliqini bilemsiler. Shunga qandaq qilish këreklikini yaxshi oylishinglar.
15 Shuning bilen hëliqi besh palwan yash Lawiy turidighan Mikahning öyining aldigha këlip uningdin tinchliq soridi. 16-17 Bu waqitta Dan qebilisining qorallanghan 600 adimi ishik aldida rohaniy yash Lawiyni arigha ëliwaldi. Del shu chaghda hëliqi besh charlighuchi palwan öyge kirip, ëfod, oyma we quyma butlar we kichik butlarni ëlip mangdi.
18 Yash rohaniy ularning Mikahning öyige kirip ëfod, oyma we quyma butlar we kichik butlarni ëlip mangghanliqini körüp, ulardin “Bu nëme qilghininglar?” dep soridi.
19 Ular jawaben:
– Aghzingni yum, ününgni chiqarma! Biz bilen mang, bizge ustaz we rohaniy bolghin. Bir ademning a’iliside rohaniy bolghiningdin Isra’illarning pütün bir qebilisige rohaniy bolghining yaxshi emesmu? – dëdi.
20 Rohaniy ichide xushal bolup ëfod, oyma but we kichik butlarni ëlip ulargha qoshuldi. 21 Ular mal-mülüklirini ëlip, bala-chaqiliri we charwa-mallirini aldigha sëlip, öz yoligha rawan boldi. 22 Ular Mikahning a’ilisidin uzap ketkende, Mikah bilen qoshniliri yighilip, Dan qebilisidikilerni qoghlap yëtishwaldi we 23 ulargha warqiridi. Dan qebilisidikiler keynige burulup, Mikahtin:
– Sen bunche köp ademni bashlap këlip nëme ish qilmaqchisen? – dep soridi.
24 – Siler rohaniyimni we men yasighan butlarni ëlip mangdinglar, mëning nëmem qaldi? Yene mëningdin “nëme qilmaqchisen” dep sorawatamsiler? – dëdi Mikah.
25 – Biz bilen talashma! Bolmisa qiziqqan kishiler sëni we a’ilengdikilerning jënini alidu! – dëdi Dan qebilisidikiler.
26 Shuning bilen, Dan qebilisidikiler öz yolini dawamlashturdi. Mikah ularning özidin küchlük ikenlikini körüp, amalsiz öyige qaytip ketti.
27 Dan qebilisidikiler Mikah yasighan butlarni we rohaniy yash Lawiyni ëlip, Layishqa keldi. Ular Layishta tinch-aman we xatirjem yashawatqan xelqni qilich bilen qirghin qilip, sheherge ot qoyuwetti. 28 Ularni hëchkim qutquzmidi, chünki Layish Sidondin yiraq idi, ular hem hëchkim bilen bërish-këlish qilmaytti. Bu sheher Beyt-rixob shehiri etrapidiki jilghigha jaylashqanidi. Dan qebilisidikiler bu sheherni qaytidin qurup, u yerde yashap qaldi. 29 Ular bu sheherni Isra’illarning oghli, özlirining ejdadi bolghan Danning nami bilen “Dan shehiri” dep atidi. Burun bu sheherning ismi Layish idi. 30 Dan xelqi hëliqi oyma butni tiklidi. Ular bu zëmindikiler sürgün qilinghuche Musa peyghemberning newrisi, yeni Gërshomning oghli Yonatan we uning ewladlirini Dan qebilisige rohaniy qilip teyinlidi. 31 Xudaning ibadetgahi Shilo shehirige jaylashqan bolup, Dan qebilisi Mikah yasighan butni tikligenidi.


19

Lawiy qebilisidin bolghan bir adem we uning toqili
U zamanlarda Isra’illarning padishahi yoq bolup, Efrayim taghliq rayonining chet bir yëride Lawiy qebilisidin bolghan bir adem yashaytti. U Yehuda zëminidiki Beytlehem shehiride yashaydighan bir ayalni özige toqalliqqa aldi. Biraq, uning toqili buzuqchiliq qilip, ërini tashlap, Yehuda zëminidiki Beytlehem shehiride yashaydighan atisining öyige bëriwëlip, u yerde töt ay turdi. Bu Lawiy bir chakar bilen ikki ëshekni ëlip, uning keynidin bërip, yaxshi gepler bilen uni qayturup kelmekchi boldi. U yëtip kelgende, toqili uni atisining yënigha bashlap kirdi. Atisi uni körgende uni xushalliq bilen kütüwaldi. Qëyinatisi uni üch kün tutup qaldi. Shuning bilen u bu öyde yep-ichip, turup qaldi. Tötinchi küni bolghanda, ular etigen turup mangmaqchi boldi. Qëyinatisi küyü oghligha:
– Azraq nashta qilip, qorsiqinglarni toydurup mënginglar, – dëdi.
Shuning bilen u ikkisi olturup ghizalandi. Qëyinatisi Lawiygha yene:
– Bügün turup qëlip, mushu yerde könglünglerni xush qilghin, – dëdi.
Lawiy ornidin turup mëngishqa temshiliwidi, qëyinatisi uni zorlap tutup qaldi. Shundaq qilip u yene bir këche qonup qaldi. Beshinchi künige kelgende, u etigen turup mangmaqchi boldi. Qëyinatisi:
– Tamaq yep chüshtin këyin mënginglar, – dëdi.
Shuning bilen ular tamaqqa turup qaldi. Lawiy toqilini ëlip chakiri bilen mëngishqa temshelgende, qëyinatisi uninggha yene:
– Qaranglar, kech bolay dep qaldi, künmu olturay dëdi, bügün qonup qëlinglar. Mushu yerde köngül ichip, ete etigen seher turup, yolgha chiqinglar, – dëdi.
10 Bu qëtim u unimay, toqilini ëlip ikki ëshiki bilen yolgha chiqti. Ular mëngip Yibus, yeni Yërusalëmgha yëqin këlip qaldi. 11 Bu waqit kün olturay dëgen waqit idi. Chakiri uninggha:
– Biz bügün mushu Yibuslarning shehirige kirip qonayli, – dëdi.
12 Xojayini uninggha:
– Biz Isra’illargha tewe bolmighan yatlarning shehiride qonmaymiz. Biz Gib’ah shehirige bërip qonayli, – dëdi. 13 U chakirigha yene:
– Biz Gib’ah yaki Ramah sheherlirining birige bërip këchini ötküzeyli, – dëdi.
14 Shundaq qilip ular yene yolini dawam qildi. Ular Binyamin qebilisige tewe bolghan Gib’ah shehirige yëqin qalghanda künmu olturdi. 15 Ular bu sheherde qonush üchün, sheher bazirigha bardi, lëkin hëchkim ularni öyige kirgüzmidi. 16 Shu chaghda bir boway ëtizdin qaytip këliwatatti. U boway Efrayim taghliq rayonidin këlip, Gib’ah shehiride turup qalghan bolup, uningdin bashqilar Binyamin qebilisidikiler idi. 17 Boway bu yoluchilarning bazarda turghanliqini körüp ulardin:
– Nege mangdinglar? Qeyerdin bolisiler? – dep soridi.
18 Lawiy jawab bërip:
– Biz Yehuda zëminidiki Beytlehemdin Efrayim taghliq rayonining chet bir yërige këtip barimiz. Biz shu yerlik. Men Yehuda zëminidiki Beytlehemge bërip öyge qaytiwatqanidim. Emma hëchkim bizni öyige kirgüzmidi. 19 Bizning ozuq-tülükimiz we ëshikimizge bëridighan yem-xeshikimiz bar. Keminiliri bilen toqilim we chakirimningmu yetküdek nëni we sharabi bar, bizge hëch nerse kërek emes, – dëdi.
20 Boway:
– Sirtta qonmanglar! Öyge merhemet, men halinglardin xewer alay, – dëdi.
21 Shuning bilen boway ularni öz öyige ëlip këlip, ularning ëshikige yem berdi. Ular putlirini yuyghandin këyin, birlikte ghizalandi.
22 Ular xushal-xuram olturghanda sheherdiki öktemler bowayning öyini qorshiwëlip, derwazini toxtimay qaqti. Ular öy igisi bowaygha:
– Öyüngdiki erni chiqirip ber, biz uning bilen bille bolimiz, – dep warqirashti.
23 Boway chiqip ulargha:
– Buraderler, bundaq peskeshlik qilsanglar bolmaydu. Bu mëhman mëning öyümge chüshken iken, bundaq nomusluq ishni qilishqa yol qoymaymen. 24 Mëning tëxi yuzi ëchilmighan qizim bar, yene u ademning toqilimu bar. Ularni ëlip chiqip bërey, siler ularni qandaq ayagh asti qilsanglar meyli. Ularni nëme qilsanglar qilinglar. Biraq bu er bilen undaq nomusluq ishni qilmanglar, – dëdi.
25 Biraq ular bowayning sözini anglimidi. Shundaqtimu hëliqi Lawiy toqilini ulargha ëlip chiqip berdi. Ular këchiche u ayalgha basqunchiliq qilip, depsende qildi. Tang süzüley dëgende andin u ayalni qoyup berdi. 26 U ayal tang atqanda özlirini qondurup qalghan bowayning derwazisi aldigha këlip, shu yerde yiqilip qëlip, sehergiche shu yerde yatti.
27 Etigende uning ëri yolgha chiqmaqchi bolup derwazini ëchip, toqilining derwaza aldida yëtip qalghanliqini, uning ikki qolining bosugha üstide turghanliqini kördi. 28 U toqiligha:
– Ornungdin tur, mangayli, – dëdi. Emma xotunidin sada chiqmidi. Shuning bilen u er toqilini ëshekke artip yolgha chiqti. 29 U öyige qaytip kelgendin këyin, qoligha pichaqni ëlip, toqilini chanap on ikki parche qilip parchilap, uni Isra’illar zëminining hemme yërige ewetip, ibret qildi. 30 Buni körgenler:
– Isra’illar Misirdin chiqqandin bëri mundaq ish ezeldin yüz bërip baqmighan, hëchkim bundaq ishni körmigen. Emdi bu ishni yaxshi oyliship, qandaq qilish këreklikini meslihetlisheyli, – dëyishti.


20

Isra’illarning Binyamin qebilisige jaza yürüsh qilishi
Shuning bilen pütkül Isra’illar, shimaldiki Dandin tartip, jenubtiki Be’ersheba we sherqtiki Gil’adghiche bolghan zëminlardin këlip, Perwerdigarning huzurida bir gewde bolup, Mizpah shehirige toplandi. Isra’il qebililirining aqsaqalliri we 400,000 adem qilich bilen qorallinip, retmuret tizilip Xudaning jama’iti bolup hazir boldi (bashqa qebililerningmu Mizpahqa toplanghanliqining xewiri derhal Binyamin qebilisige yëtip bardi).
Isra’illar hëliqi Lawiydin:
– Bizge bu peskesh ishning qandaq yüz bergenlikini ëytip bergin, – dep soridi.
Toqili öltürülgen hëliqi Lawiy mundaq dëdi:
– Men toqilim bilen Binyamin qebilisige tewe bolghan Gib’ahqa kelduq we këchide shu yerde qonup qalmaqchi bolduq. Këchide Gib’ahliqlarning aqsaqalliri këlip, men chüshken öyni qorshiwëlip mëni öltürmekchi boldi. Ular mëning xotunumgha peskeshlik qilip, uning ölüshige sewebchi boldi. Shuning bilen men toqilimni parchilap, Isra’il xelqining mirasi bolghan herbir zëmingha ewettim. Chünki Gib’ahliqlar Isra’illar arisida shundaq nomussiz we iplas ishtin birni qildi. Isra’il xelqi buninggha özünglar bir nëme denglar.
Shuning bilen xelq birdek:
– Arimizdin hëchkim öz chëdirigha qaytmisun, hëchkim öz öyige yanmisun. Chek tashlap Gib’ahqa qarshi qandaq urush qilishni bëkiteyli. 10 Biz Isra’il qebililiridiki her yüz ademdin onni, mingdin yüzni, yaki on mingdin mingni tallap, qoshunni ozuq-tülük bilen teminleshke qoyimiz. Qoshunimiz Binyamin zëminidiki Gib’ahqa yëtip barghanda, Gib’ahliqlarning Isra’illar arisida qilghan nomussizliqi üchün ularni jazalaymiz, – dëyishti.
11 Shuning bilen Isra’illar bir gewde bolup, birlikte Gib’ahqa qoshun tartishti.
12 Isra’il qebililiri Binyamin qebilisige adem ewetip:
– Siler qandaqsige mushundaq qebih ish qildinglar? 13 Siler hazir Gib’ahtiki hëliqi öktemlerni bizge chiqirip bëringlar. Biz ularni öltürüp, Isra’illar arisidin rezillikni yoqitayli, – dëdi.
Binyaminlar Isra’il qërindashlirining sözige könmey, 14 eksiche, ular öz sheherliridin këlip, Gib’ahqa yighilip, Isra’il xelqi bilen urush qilishqa teyyar bolushti. 15 Gib’ahqa toplanghan Binyaminlardin 26,000 qilichliq leshker we Gib’ahliqlardin xillanghan 700 leshker sepke tizilghanidi. 16 Leshkerler arisida yene tallanghan 700 adem bar bolup, ular solxay idi. Ularning herbiri salgha bilen tash atsa nishangha tegmey qalmaytti. 17 Isra’illarning Binyaminlarni hësablimighanda, jeng qilishqa mahir 400,000 qilichliq leshkiri bar idi.
18 Isra’il xelqi Beytelge bërip Perwerdigardin:
– Bizdin Binyaminlar bilen jeng qilishqa qaysi qebile awwal chiqsun? – dep soridi.
Perwerdigar jawab bërip:
– Yehuda qebilisi awwal chiqsun, – dëdi.
19 Isra’illar seher ornidin turup, Gib’ahqa yëqin jayda bargah qurushti. 20 Isra’illar Binyaminlar bilen jeng qilishqa teyyar bolup, Gib’ah shehirining aldida jeng sëpi tüzüshti. 21 Binyaminlar Gib’ahtin chiqip 22 ming Isra’ilni öltürdi. 22 Ikkinchi küni Isra’illar bir-birige medet bërip, urushning birinchi künidikidek jenggiwar halette urush sëpini qaytidin tüzüshti. 23 Uningdin ilgiri Isra’illar Perwerdigargha kech kirgüche nale-zar qilip, uningdin:
– Biz yene qërindashlirimiz Binyaminlar bilen jeng qilsaq bolamdu? – dep sorashqanidi.
Perwerdigar jawab bërip:
– Bëringlar, ulargha hujum qilinglar, – dëdi.
24 Shuning bilen ikkinchi küni Isra’illar Binyaminlargha hujum qildi. 25 U küni Binyaminlarmu Gib’ahtin chiqip, ulargha qarshi urush qildi. Ular Isra’illardin 18 ming qilichliq leshkerni öltürdi. 26 Shuning bilen Isra’illarning barliq qoshuni Beytelge bërip, Perwerdigarning huzurida olturup nale-zar qildi we kechkiche roza tutushti. Perwerdigarning aldida köydürme we amanliq qurbanliqi qilishti 27 (U chaghlarda Xudaning ehde sanduqi shu yerde idi. 28 Harunning newrisi, yeni El’azarning oghli Pinixas shu chaghda rohaniy idi).
Isra’illar Perwerdigardin:
– Biz yene bir qëtim qërindashlirimiz Binyaminlar bilen urush qilaylimu yaki urushni toxtitaylimu? – dep sorashti.
Perwerdigar ulargha:
– Bëringlar, men ete ularni silerning qolunglargha chüshürüp bërimen, – dëdi.
29 Shuning bilen Isra’illar Gib’ahning etrapigha böktürme qoydi. 30 Üchinchi küni, Isra’illar aldinqi ikki künge oxshash Gib’ahning aldida sep tüzüshti. 31 Ular Binyaminlarni sheherdin aldap chiqirishti. Binyaminlar awwalqigha oxshash, Beytelge baridighan yol bilen Gib’ahqa baridighan yolda we dalada jeng bashlap, Isra’illardin 30dek ademni öltürdi.
32 Binyaminlar:
– Ularni awwalqidekla meghlup qilimiz, – dëyishti.
Isra’illar:
– Biz qëchip, ularni aldap sheherdin yolgha bashlap chiqayli, – dëyishti.
33 Shuning bilen barliq Isra’illar öz orunliridin qozghilip, Ba’al-tamar dëgen yerde sep tüzüshüwatqanda, Gib’ahning sëpil soqulmighan yëride böktürmide yoshurunup yatqan Isra’illarmu orunliridin ëtilip chiqishti. 34 Isra’illardin xillanghan 10 ming leshker Gib’ahqa shiddet bilen hujum qildi. Binyaminlar özlirige bala-qazaning këliwatqanliqini bilelmey qaldi. 35 Perwerdigar Binyaminlarni Isra’illarning köz aldida yoqatti, yeni Isra’illar shu küni Binyaminlardin 25,100 qilichliq leshkerni öltürdi. 36 Shundaq qilip Binyaminlar özlirining meghlup bolghanliqini bilip yetti.
Bu jeryanda yene mundaq ishlar yüz berdi: Isra’illar Gib’ah etrapigha böktürmige qoyghan ademlirige ishench qilip, Binyaminlarni aldap, turghan yëridin chëkinishti. 37 Shuning bilen böktürmidikiler Gib’ahqa bösüp kirdi. Ular kirgendin këyin, pütün sheherdikilerni qilich bilen qetl qildi. 38 Isra’illar böktürmidikiler bilen sheherge ot qoyup, is-tütek peyda qilip, belge bërishni këlishiwalghanidi. 39 Ular bu belgini körgendin këyin, chëkinishtin toxtap, arqigha yënip jeng qilishi kërek idi.
Isra’illar qachqan qiyapetke kiriwalghan chaghda, Binyaminlar ulargha hujum qilip, Isra’illarning 30dek adimini öltürgenidi.
Binyaminlar:
– Ularni jezmen bashtikidek meghlup qilimiz! – dëyishti.
40 Binyaminlar arqisigha qarap pütün sheherdin qoyuq is-tütekning pelekke kötürülgenlikini kördi. 41 bu chaghda Isra’illar keynige yënip Binyaminlargha hujum qildi. Ular buni körüp, bëshigha bala-qaza kelgenlikini bilip, alaqzade bolushti. 42 Shuning bilen ular Isra’illardin qëchip chölge qarap chëkinishke bashlidi, biraq ular qëchip qutulalmidi. Chünki Isra’illar etraptiki sheherlerdin chiqip ularni qirghin qildi. 43 Isra’illar Binyaminlarni qorshap, ularni toxtimastin qoghlap Gib’ahning künchiqish teripide yoqatti. 44 Shuning bilen Binyaminlarning 18 ming palwinining hemmisi öldi. 45 Qalghan ademler chöldiki Rimmon qiya tëshi terepke qarap qachti. Yol boyi Isra’illar ularning yene besh ming adimini öltürdi. Këyin ular Gid’omghiche qoghlap bërip, ularning yene ikki ming adimini öltürdi.
46 Shu küni Binyaminlarning 25 ming qilichliq palwinining hemmisi öldi. 47 Qalghan 600 adem chöldiki Rimmon qiya tëshining yënigha qëchip bërip, u yerde töt ay turdi. 48 Isra’illar Binyaminlarning sheherlirige qaytip bërip, ularning barliq ademliri we mal-charwilirini qilich bilen qirip, sheherlerni we uchrighan bashqa nersilerni köydürüp tashlidi.


21

Binyamin qebilisidikilerge xotun tëpip bërish
Isra’illar Mizpahta qesem ichip: “Arimizdin hëchkim qizlirini Binyaminlargha xotunluqqa bermisun” dëyishkenidi.
Isra’il xelqi Beytelge këlip, Xudaning huzurida kechkiche olturup, ün sëlip höngrep yighlashti. Ular:
– I Perwerdigar, Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xuda! Nëme üchün bundaq ish yüz bëridu? Isra’illardin bir qebile aziyip kettighu! – dëyishti.
Etisi xelq seher turup, shu yerde bir qurbanliq supisi qurup, köydürme we amanliq qurbanliqi qilishti. Isra’illar:
– Isra’il qebililiridin kim Perwerdigarning jama’iti bolushqa kelmidi? – dëyishti.
Burun ular Mizpahta Perwerdigarning aldigha kelmigenler toghrisida qattiq qesem ichip: “Bu yerge kelmigenlerni choqum öltürimiz” dëyishkenidi.
Isra’illar qërindashliri Binyaminlar toghrisida qayghurup:
– Bügün Isra’il qebililiridin bir qebile aziyip ketti. Biz burun Perwerdigarning aldida ulargha qizlirimizni xotunluqqa bermeymiz dep qesem ichishkeniduq, emdi ulardin hayat qalghanlirining xotun ëlish ishini qandaq hel qilishimiz kërek? – dëyishti.
8-9 Isra’illar yene:
– Isra’il qebililiri arisidin kim Perwerdigarning huzurigha jem bolush üchün Mizpahqa kelmidi? – dëyiship, ademlerni sanash arqiliq Gil’adtiki Yabësh shehiridin hëchkimning Mizpahtiki yighilishqa kelmigenlikini bilishti. 10 Jem bolghanlar ichidin 12,000 palwanni tallap ulargha:
– Siler Gil’adtiki Yabësh shehirige bërip, ularning xotun, bala-chaqilirinimu qoymay qilich bilen qirip tashlanglar. 11 Siler yene barliq erlerni we erler bilen bille bolghan ayallarning hemmisini qirip tashlanglar, – dep jëkilidi.
12 Isra’illar Gil’adtiki Yabëshliqlar ichidin yüzi ëchilmighan, erlerge yëqin kelmigen 400 qizni tëpip, ularni Ken’an zëminining Shilo shehiridiki bargahqa ëlip keldi.
13 Qayta jem bolghan Isra’illar Rimmon qiya tëshining yënidiki Binyaminlargha xewer ewetip, ulargha amanliq bëridighanliqini ëytti. 14 Shuning bilen Binyaminlar qaytip keldi. Isra’illar Gil’adtiki Yabësh shehiridin öltürmey ëlip kelgen 400 qizni ulargha xotunluqqa berdi, emma ulargha bu qizlar yëtishmidi. 15 Shuning bilen köpchilik Binyaminlar üchün yene qayghurushti, chünki Perwerdigar Isra’il qebililiridin birini yoq qilghanidi.
16 Yighilishta aqsaqallar:
– Binyaminlarning xotun-qizlirining hemmisini yoqattuq, hayat qalghan erlerge qeyerdin xotun tëpip bërimiz? – dëyishti. 17 Ular yene:
– Hayat qalghan Binyaminlar ewlad qaldurushi kërek, shundila Isra’illarning Binyamin qebilisi yoqilip ketmeydu. 18 Emma biz ulargha öz qizlirimizni xotunluqqa bërelmeymiz, chünki biz qesem ichip: “Binyaminlargha qizlirini xotunluqqa bergenler lenetke qalsun” dëyishken. 19 Mana, Perwerdigar üchün yilda bir ötküzülidighan hëytmu këlip qaldi. Biz bu hëytni Beytelning shimali, Beyteldin Shekemgiche sozulghan yolning sherqi we Libonaning jenubidiki Shilo shehiride ötküzümiz, – dëyishti.
20 Shuning bilen ular Binyaminlargha:
– Siler üzümlükke bërip böktürmide turunglar. 21 Siler saqlap turup, Shilo qizliri ussul oynighili kelgende, herbiringlar birdin tutup, Binyamin zëminigha xotunluqqa ëlip këtinglar. 22 Ularning atisi yaki qërindashliri këlip bizge dewa qilsa, biz ulargha: “Bizning yüzimizni qilip Binyaminlargha iltipat qilinglar, chünki biz Gil’adtiki Yabështiki jeng meydanida ulargha yetküdek qiz tapalmiduq. Siler qizinglarni qesten ulargha bergen emes, shunga siler gunahsiz” deymiz, – dëyishti.
23 Shuning bilen Binyaminlar ularning dëginidek özlirige yetküdek ussulchi qizlarni xotunluqqa tutup ëlip ketti. Këyin ular yurtlirigha qaytip, öz sheherlirini bashqidin qurup, shu yerlerde yashap qaldi. 24 Shundaq qilip Isra’illar tarqilip, hemmisi öz qebilisi, öz jemeti we özlirige teqsim qilinghan zëmingha qaytishti.
25 U zamanlarda Isra’illarning padishahi yoq idi. Her kim özi toghra dep qarighan ishini qilatti.