|
Metta bayan qilghan xush xewer 1 Eysa Mesihning nesebnamisi
1 Eysa Mesihning ejdadliri: Eysa Mesih Dawut padishahning ewladi, Dawut padishah bolsa Ibrahimning ewladi. 2 Ibrahim Is’haqning atisi, Is’haq Yaqupning atisi, Yaqup Yehuda we uning qërindashlirining atisi, 3 Yehuda Tamardin tughulghan Peres we Zeraxning atisi, Peres Xezronning atisi, Xezron Ramning atisi, 4 Ram Amminadabning atisi, Amminadab Naxshonning atisi, Naxshon Salmonning atisi, 5 Salmon Rahabtin tughulghan Bo’azning atisi, Bo’az Ruttin tughulghan Obëdning atisi, Obëd Yishayning atisi, 6 Yishay Dawut padishahning atisi, Dawut padishah Uriyaning ayalidin tughulghan Sulaymanning atisi, 7 Sulayman Rixob’amning atisi, Rixob’am Abiyaning atisi, Abiya Asaning atisi, 8 Asa Yihoshafatning atisi, Yihoshafat Yihoramning atisi, Yihoram Uzziyaning atisi, 9 Uzziya Yotemning atisi, Yotem Axazning atisi, Axaz Xizkiyaning atisi, 10 Xizkiya Manassening atisi, Manasse Amonning atisi, Amon Yoshiyaning atisi, 11 Yoshiya Isra’il ewladliri Babilgha sürgün qilinghanda tughulghan Yihoyakin we uning qërindashlirining atisi, 12 Yihoyakin Isra’illar Babilgha sürgün bolghandin këyin tughulghan Shi’altëlning atisi, Shi’altël Zirubbabelning atisi, 13 Zirubbabel Abixudning atisi, Abixud Elyaqimning atisi, Elyaqim Azorning atisi, 14 Azor Zadoqning atisi, Zadoq Ahimning atisi, Ahim Elihudning atisi, 15 Elihud El’azarning atisi, El’azar Matanning atisi, Matan Yaqupning atisi, 16 Yaqup Meryemning ëri Yüsüpning atisi, Meryem Mesih dep atalghan Eysaning apisi. 17 Bundaq bolghanda, Ibrahim peyghemberdin Dawut padishahqiche on töt ewlad, Dawut padishahtin Isra’illar Babilgha sürgün qilinghuchimu on töt ewlad we ular Babilgha sürgün bolghandin Mesih dunyagha kelgenge qeder oxshashla on töt ewlad ötken.
Eysa Mesihning dunyagha këlishi
18 Eysa Mesihning dunyagha këlishi mundaq bolghan: Meryem bilen Yüsüpning chëyi ichküzülgenidi. Biraq, ular nikahlinip birlishishtin ilgiri, Meryemning Muqeddes Rohtin hamilidar bolghanliqi melum boldi. 19 Meryemning layiqi Yüsüp durus adem bolghachqa, Meryemni xalayiq aldida nomusqa qaldurmasliq üchün, uningdin jimjitla ayrilip ketmekchi boldi. 20 Biraq, u bu ishni oylap yürginide, Perwerdigarning bir perishtisi uning chüshide körünüp: “Ey Dawut padishahning ewladi Yüsüp, Meryemni emringge ëlishtin qorqma, chünki tughulidighan bala Muqeddes Rohtin kelgen. 21 U bir oghul tughidu. Uninggha Eysa [menisi “Perwerdigar qutquzidu”] dep isim qoyghin, chünki u öz xelqini gunahliridin qutquzidu” dëdi.
22 Mana bular Perwerdigarning peyghember arqiliq: 23 “Pak qiz hamilidar bolup bir oghul tughidu, uning ismi Immanu’ël [menisi ‘Xuda biz bilen bille’] qoyulidu” dëgen sözining emelge ashurulushidur. 24 Yüsüp oyghinip perishtining dëginini qilip, Meryemni emrige aldi. 25 Lëkin, Meryem boshanghuche uning bilen bir yastuqqa bash qoymidi. Bala tughulghanda, Yüsüp uninggha Eysa dep isim qoydi.
2 Munejjimler ziyariti
1 Hezriti Eysa Hirod padishah zamanisida Yehudiye ölkisining Beytlehem yëzisida dunyagha keldi. Këyin, sherqtin bezi munejjimler Yërusalëmgha këlip, kishilerge:
2 – Yehudiylarning yëngidin tughulghan padishahi qeyerde? Biz uning tughulghanliqidin bësharet bëridighan yultuzning sherqtin kötürülgenlikini körduq. Shunga, uninggha sejde qilghili kelduq, – dëyishti. 3 Buni anglighan Hirod padishah alaqzadilikke chüshti. Jümlidin, pütkül Yërusalëm xelqimu shundaq boldi. 4 Hirod padishah pütkül aliy rohaniylar we Tewrat ustazlirini chaqirip, ulardin:
– Peyghemberler Qutquzghuchi – Mesih* Mesih – peyghemberler aldin ëytqan, Xuda teripidin tallanghan, haman bir küni këlip menggü hökümranliq qilidighan padishahni körsitidu. qeyerde tughulidu dëgenidi? – dep soridi.
5 – Yehudiye ölkisining Beytlehem yëzisida, chünki bu toghruluq Mika peyghember mundaq xatiriligen:
6 “Ey Yehudiye zëminidiki Beytlehem,
Yehudiye rehberlirining neziride ornung muhim.
Chünki sendin chiqqusi,
xelqim Isra’illarning yëtekchisi” – dëyishti ular.
7 Buning bilen, Hirod padishah munejjimlerni mexpiy chaqirtip, yultuzning qachan peyda bolghanliqini uquwaldi. 8 Andin: “Bërip balini köngül qoyup izdenglar. Tapqan haman manga xewer qilinglar, menmu uning aldigha bërip sejde qilip këley” dep, ularni Beytlehemge yolgha saldi.
9 Munejjimler Hirod padishahning sözige bina’en yolgha chiqti. Sherqtin kötürülgen hëliqi yultuz ulargha yol bashlap mangdi, ular bala tughulghan yerge këlip toxtidi. 10 Ular hëliqi yultuzni körginidin intayin xushal bolushti 11 hem öyge kirip balini anisi Meryem bilen bille körginide, yerge bash qoyup baligha sejde qilishti. Andin, sanduqlirini ëchip, altun, mestek, murmekki qatarliq sowghatlarni ëlip sunushti. 12 Ular qaytmaqchi bolghanda Xuda ularning chüshide Hirod padishahning yënigha barmasliqqa bësharet bergenliktin, ular bashqa yol bilen öz yurtigha qaytishti.
Misirgha qëchish
13 Munejjimler ketkendin këyin, Xudaning bir perishtisi Yüsüpning chüshide körünüp:
– Ornungdin tur! Ana-bala ikkisini ëlip Misirgha qach. Men sanga xewer bergüche u yerde tur. Chünki, Hirod padishah balini izdep tëpip öltürmekchi, – dëdi.
14 Buning bilen, Yüsüp ornidin turup, ana-bala ikkisini ëlip, shu këchila Misirgha qarap yolgha chiqti. 15 Ular Hirod padishah ölgüche shu yerde turdi. Buning bilen, Perwerdigarning peyghember arqiliq aldin ëytqan: “Oghlumni Misirdin men chaqirdim” dëgen sözi emelge ashuruldi.
Oghul bowaqlarning öltürülüshi
16 Hirod padishah munejjimlerge aldanghanliqini sëzip, qattiq ghezeplendi. U munejjimlerning ëytqanlirigha asasen bowaqning yëshini hësablap chiqip, Beytlehem yëzisi we yëqin etraptiki ikki yash we uningdin töwen yashtiki oghul balilarning hemmisini öltürüsh toghrisida buyruq chüshürdi.
17 Buning bilen, Xudaning Yeremiya peyghember arqiliq ëytqan munu sözliri emelge ashuruldi:
18 “Ramada anglandi yigha-zar we peryad,
qan yighlaydu perzentlirige Rahile,
tesellige qayil emes peqetla,
chünki qalmidi perzentliri hayat.”
Misirdin qaytip këlish
19 Hirod padishah ölgendin këyin, Misirda Yüsüpning chüshide Xudaning bir perishtisi körünüp:
20 – Ornungdin tur! Bala we anisini ëlip Isra’iliyige qayt! Chünki, balining jënini almaqchi bolghanlar öldi, – dëdi. 21 Buning bilen, Yüsüp bala we anisini ëlip Isra’iliyige qaytti.
22 Biraq, Yüsüp Hirod padishahning oghli Arxëlasning padishahliq textke warisliq qilip, Yehudiye ölkiside hökümranliq yürgüzüwatqanliqidin xewer tëpip, qaytishtin qorqti. Këyin, u Xudaning bësharitige asasen 23 Jeliliye ölkisige bërip, Nasire shehirige orunlashti. Buning bilen, peyghemberlerning: “U Nasirelik dep nam alidu” dëgini emelge ashuruldi.
*4 3 div class=’s’>Chömüldürgüchi Yehyaning telim bërishi
1 Shu chaghlarda, chömüldürgüchi Yehya Yehudiye ölkisining chöllük rayonlirigha këlip telim bërip, 2 kishilerge:
– Yaman yolliringlardin yënip, towa qilinglar! Chünki, ershning padishahliqi namayan bolush aldida turidu! – dëdi. 3 Chömüldürgüchi Yehya ilgiri Yeshaya peyghember tilgha alghan kishi bolup, u mundaq dëgen:
“Bayawanda bir kishi:
‘dilinglarni Rebbimizning këlishige teyyar qilinglar!
Uning yollirini tüz qilinglar!’ dep towlaydu.”
4 Yehya peyghember töge yungidin kiyim kiygen, bëlige kön tasma baghlighanidi. Yeydighini chëketke bilen yawa here hesili idi. 5 Yërusalëm shehiridin, jümlidin pütün Yehudiye ölkisidin we I’ordan derya wadiliridin kishiler uning aldigha këliship, 6 gunahlirini iqrar qilishti we uning özlirini I’ordan deryasida chömüldürüshini* Bu yerde ëytilghan chömüldürüsh kishilerning öz gunahlirigha towa qilghanliqini bildürüsh murasimini körsitidu. qobul qilishti.
7 Perisiy we Saduqiy† Perisiy we Saduqiy – Yehudiy dinigha tewe bolghan ikki xil mezheptiki kishiler. Tebirlerdiki “Perisiy” we “Saduqiy”gha qaralsun. ëqimidikilerdinmu köpligen kishilerning chömüldürüshni qobul qilghili kelgenlikini körgen Yehya peyghember ulargha:
– Ey saxtipez yilanlar! Towa qilmay, Xudadin këlidighan ghezeptin qëchip qutulush üchün chömüldürüshni qobul qilayli dëgininglar qandaq gep?! 8 Eger: “Gunahlirimizgha towa qilduq” dësenglar, uni herikitinglar bilen ispatlanglar. 9 Uning üstige özünglarche: “Biz Ibrahimning ewladi bolghanliqimiz üchün, Xuda gunahlirimizni choqum kechüridu” dep oylap yürmenglar! Chünki silerge ëytip qoyayki, Xuda bowimiz Ibrahimgha mushu tashlardinmu perzentlerni yaritip bëreleydu. 10 Palta derexning yiltizigha yëqinlashqandek, Xudaning ghezipi emdi silerge yëtip këlish aldida. Yaxshi mëwe bermeydighan derexler kësilip otqa tashlinidu. 11 Men silerni qilghan towanglar üchün sughila chömüldürimen. Lëkin, mendin këyin tëximu qudretlik biri këlidu. Men hetta uning ayighini kötürüshkimu layiq emesmen. U silerni Muqeddes Rohqa hem otqa chömüldüridu. 12 U qolidiki kürek bilen xamandiki sap bughdayni ambargha, saminini öchmes otqa tashlaydighan ademge oxshash, hemme insanni ayriydu, – dëdi.
Hezriti Eysaning chömüldürülüshi
13 Shu künlerde, hezriti Eysa Yehya peyghemberdin chömüldürüshni qobul qilish üchün, Jeliliye ölkisidin I’ordan deryasi boyigha keldi. 14 Biraq, Yehya peyghember uni chömüldürüshke unimay:
– Sëning mëning aldimgha kelgining nëmisi! Men chömüldürüshni esli sendin qobul qilishim kërek idighu? – dëdi.
15 Lëkin, hezriti Eysa jawaben:
– Hazir mushundaq bolsun. Chünki, Xudaning iradisini emelge ashurush üchün, shundaq qilishimiz toghridur, – dëdi.
Shuning bilen, Yehya peyghember uni chömüldürüshke qoshuldi. 16 Hezriti Eysa chömüldürülüp sudin chiqishigha, asman yërildi. U Xudaning Rohining kepter halitide asmandin chüshüp, üstige qonuwatqanliqini kördi. 17 Andin, ershtin Xudaning: “Bu mëning söyümlük Oghlum, men uningdin xursenmen!” dëgen awazi anglandi.
*6 †7 4 Hezriti Eysaning sinilishi
1 Uningdin këyin, Muqeddes Roh hezriti Eysani Sheytanning sinaqliridin ötküzüsh üchün, chöl-bayawangha ëlip bardi. 2 Hezriti Eysa qiriq këche-kündüz tamaq yëmey roza tutup, qorsiqi taza achqanidi. 3 Uni sinimaqchi bolghan Sheytan uning aldigha këlip:
– Eger sen rasttinla Xudaning Oghli* Xudaning Oghli – bu nam hergizmu Xuda bilen hezriti Eysa otturisidiki jismaniy jehettiki ata-baliliq munasiwetni emes, belki rohiy jehettiki munasiwetni bildüridu. bolsang, mushu tashlarni nangha aylandurup ye! – dëdi.
4 Hezriti Eysa uninggha jawaben:
– Tewratta: “Insan peqet nan bilenla emes, belki Xudaning aghzidin chiqqan herbir söz bilenmu yashaydu” dep yëzilghan, – dëdi.
5 Andin, Sheytan hezriti Eysani muqeddes sheher Yërusalëmgha ëlip bardi we uni merkiziy ibadetxanining eng ëgiz jayigha chiqirip:
6 – Xudaning Oghli bolsang, peske sekrep baqqina! Chünki Zeburda: “Xuda perishtilirige sen toghruluq emr qilghan. Putungning tashlargha urulmasliqi üchün, ular sëni qollirida tutuwalidu” dep yëzilghan emesmu? – dëdi.
7 – Tewratta: “Rebbinglar Xudani sinap bëqishqa bolmaydu!” depmu yëzilghan, – dëdi hezriti Eysa.
8 Andin, Sheytan hezriti Eysani nahayiti ëgiz bir taghqa chiqirip, uninggha dunyadiki barliq döletlerni körkemliki bilen körsitip:
9 – Yerge bash qoyup manga sejde qilsang, ularning hemmisini sanga bëriwëtimen, – dëdi.
10 – Yoqal, Sheytan! Tewratta: “Rebbinglar bolghan Xudaghila ibadet qilinglar, peqet uningghila xizmet qilinglar!” dëyilgen, – dëdi hezriti Eysa jawaben.
11 Buning bilen, Sheytan hezriti Eysani tashlap këtip qaldi. Perishtiler këlip hezriti Eysaning xizmitide boldi.
Hezriti Eysaning telim bërishni bashlishi
12 Hezriti Eysa Yehyaning tutqun qilinghanliqini anglap, Jeliliye ölkisige qaytip keldi. 13 U yurti Nasirede turmay, Zebulun we Naftali rayonidiki Jeliliye kölige yëqin Kepernahum shehirige këlip orunlashti. 14 Buning bilen, Yeshaya peyghember arqiliq uqturulghan töwendiki sözler emelge ashuruldi:
15 “Zebulun we Naftali zëminliri,
I’ordan deryasining nërisida, dëngiz terepte,
Yehudiy emeslerning Jeliliye zëminlirida
16 qarangghuluqta yashighanlar
parlaq bir nurni körmekte.
Ölüm kölenggiside qalghan bu elge
bir nur chüshidu emdi.”
17 Shuningdin ëtibaren, hezriti Eysa: “Gunahliringlargha towa qilinglar, chünki ershning padishahliqi namayan bolush aldida turidu!” dep telim bërishke bashlidi.
Hezriti Eysaning shagirt chaqirishi
18 Bir küni, hezriti Eysa Jeliliye köli boyida këtiwëtip, Pëtrus depmu atalghan Simun we uning inisi Enderni kördi. Ular bëliqchi bolup, kölge tor sëliwatatti. 19 Hezriti Eysa ulargha:
– Manga egishinglar! Men silerni bëliq tutushning ornigha, manga adem tutidighan qilimen, – dëdi. 20 Ular shu’an bëliq torlirini tashlap, hezriti Eysa bilen mangdi.
21 Köl boyida bir’az mangghandin këyin, hezriti Eysa Zebediyning oghulliri Yaqup we Yuhannani kördi. Bu ikki qërindash këmide atisi bilen torlirini ongshawatatti. Hezriti Eysa ularnimu shagirtliqqa chaqirdi. 22 Ular derhal këmini tashlap, atisi bilen xoshliship hezriti Eysa bilen mangdi.
Hezriti Eysaning jeliliyide telim bërishi
23 Hezriti Eysa jeliliyining hemme yërini aylinip chiqip, ibadetxanilarda telim bërip, Xudaning padishahliqi toghruluq xush xewer tarqatti, her xil aghriq-silaqlarni saqaytti. 24 U toghruluq xewer pütkül Süriye ölkisige tarqaldi. U yerdiki xalayiq her xil aghriq-silaqlargha muptila bolghan kësellerni uning aldigha ëlip këlishti. Ularning bezilirige jin chaplashqan, bezilirining tutqaqliqi bar we yene beziliri palech kësilige giriptar bolghanidi. Hezriti Eysa ularni saqaytti. 25 Jeliliye, On sheher rayoni, Yërusalëm, Yehudiye we I’ordan deryasining u qëtidin kelgen top-top ademler uninggha egiship mangdi.
*3 5 Heqiqiy bext
1 Hezriti Eysa köpchilikni körüp döngge chiqip, u yerde olturdi. Shagirtlirimu uning yënigha keldi. 2 Hezriti Eysa ulargha telim bërishke bashlidi:
3 – Özining Xudagha bolghan mohtajliqini tonup yetkenler neqeder bextlik!
Chünki, ershning padishahliqi ularningdur.
4 Qayghurghanlar neqeder bextlik!
Chünki, Xuda ulargha teselli bëridu.
5 Mulayim bolghanlar neqeder bextlik!
Chünki, yer yüzige mirasxordur ular.
6 Heqqaniyliqqa intilidighanlar neqeder bextlik!
Chünki, Xuda ularni toluq qana’etlendüridu.
7 Bashqilargha rehimdil bolghanlar neqeder bextlik!
Chünki, Xuda ulargha rehimdildur.
8 Qelbi pak bolghanlar neqeder bextlik!
Chünki, ular Xudani köridu.
9 Tinchliq terepdarliri neqeder bextlik!
Chünki, Xuda ularni perzentim deydu.
10 Xudaning emrini tutup ziyankeshlikke uchrighanlar neqeder bextlik!
Chünki, Ershning Padishahliqi ularningdur.
11 Men üchün bashqilarning haqaret, ziyankeshlik we töhmitige uchrisanglar, neqeder bextliksiler! 12 Shad-xuram bolunglar. Chünki, ershte siler üchün köp in’am saqlanmaqta. Burunqi peyghemberlermu mushundaq ziyankeshliklerge uchrighan.
Shagirtlar tuz bolush rolini yoqatmasliqi kërek
13 – Siler yer-yüzining tuzidursiler. Halbuki, eger tuz öz temini yoqatsa, uninggha qaytidin tuz temini kirgüzgili bolmaydu. U chaghda, u hëchnëmige yarimas tashlanduq nersige aylinip, kishilerning ayighi astida qëlishtin bashqa ishqa yarimaydu.
14 Siler dunyaning nuridursiler. Tagh üstige sëlinghan sheher yoshurunalmaydu. 15 Yëqilghan chiraghni hëchkim das astigha yoshurup qoymaydu. Eksiche, chiraghdanning üstige qoyidu. Buning bilen, öy ichidiki ademlerge yoruqluq chüshidu. 16 Xuddi shuningdek, silerning nurunglar insanlar aldida shundaq chaqnisunki, ular silerning qilghan yaxshi emelliringlarni körüp, ershtiki Atanglargha medhiyiler oqusun.
Tewrat heqqide
17 – Mëni Tewrat qanunini yaki peyghemberlerning yazghanlirini bikar qilghili keldi, dep qalmanglar. Men ularni bikar qilghili emes, belki emelge ashurghili keldim. 18 Bilip qoyunglarki, asman-zëmin mewjutla bolidiken, ular emelge ashurulmighuche, Tewratning bir herpi, hetta birer chëkitimu bikar qilinmaydu. 19 Shu sewebtin, Tewrat qanunining maddiliridin hetta eng kichiklirigimu xilapliq qilip, bashqilargha shundaq qilishni ögetküchiler Ershning Padishahliqidiki ademlerning arisida eng erzimes hësablinidu. Eksiche, Tewrat qanunigha emel qilghanlar we bashqilargha shundaq qilishni ögetküchiler bolsa Ershning Padishahliqida ulugh hësablinidu. 20 Shunga bilip qoyunglarki, siler Xudagha boysunushta Tewrat ustazliri we Perisiylerdinmu ëship ketmisenglar, ershning padishahliqigha kirelmeysiler.
Ghezeplinish heqqide
21 – Ejdadlirimizgha “qatilliq qilma, qatilliq qilghan herqandaq adem sotqa tartilidu” dëyilgen telimni anglighansiler. 22 Lëkin shuni bilip qoyunglarki, qërindashlirigha ghezeplengenlermu sotqa tartilidu. Qërindashlirini “exmeq” dep tillighanlar aliy këngeshmide jawabkarliqigha tartilidu. Qërindashlirini “telwe” dep haqaretligenler otluq dozaxqa chüshidu. 23 Shuning üchün, siler Xudagha hediye atimaqchi bolghininglarda, qërindashliringlarning silerge qorsaq köpüki barliqi yadinglargha yetse, 24 hediyenglarni qoyup turup, awwal qërindishinglar bilen yarishiwëlinglar, andin këlip hediyenglarni atanglar.
25 Eger üstünglardin erz qilmaqchi bolghan biri bolsa, sotqa chüshüshtin burun uning bilen tëzdin yarishiwëlinglar. Bolmisa, u silerni sotchigha, sotchi bolsa gundipaygha tapshurup zindangha solitiwëtidu. 26 Bilip qoyunglarki, qoyulghan jerimanining bir tiyininimu qoymay tölimigüche, zindandin chiqalmaysiler.
Zinaxorluq heqqide
27 – Siler “zina qilmanglar” dëgen telimni anglighan. 28 Lëkin shuni bilip qoyunglarki, birer ayalgha shehwaniy közi bilen qarighan kishi könglide u ayal bilen zina qilghan bolidu. 29 Shunga, eger ong közüng sëni gunahqa azdursa, uni oyup tashliwet. Chünki, pütün bediningning dozaxqa tashlanghinidin, bediningdiki bir ezaning nabut bolghini köp ewzel. 30 Eger ong qolung sëni gunahqa azdursa, uni kësip tashliwet. Chünki, pütün bediningning dozaxqa kirginidin köre, bediningdiki bir ezadin waz kechkining köp ewzel.
Talaq qilish heqqide
31 – Siler “kimdekim ayalini talaq qilsa, talaq xëtini bersun” dëgen telimnimu anglighan. 32 Biraq shuni bilip qoyunglarki, bir adem öz ayalining jinsiy exlaqsizliq qilishidin bashqa ishini seweb qilip uni talaq qilsa hemde talaq qilinghan ayal yene bir erge tegse, talaq qilghan adem öz ayalini zinagha tutup bergen bolidu. Talaq qilinghan ayalni emrige alghan kishimu zina qilghan bolidu.
Qesem qilish heqqide
33 – Siler ejdadliringlargha “qesemdin qaytma, Perwerdigaringgha qilghan qesimingde tur” dëyilgen telimni anglighan. 34 Lëkin shuni bilip qoyunglarki, qet’iy qesem qilmanglar. Asmanni tilgha ëlip qesem qilmanglar, chünki ersh ulugh padishah Xudaning textidur. 35 Yaki yerni tilgha ëlip qesem qilmanglar, chünki zëmin Xudaning put qoyidighan yëridur. Yërusalëmni tilgha ëlipmu qesem qilmanglar, chünki u yer ulugh Xudaning shehiridur. 36 Hetta öz bëshinglarni tilgha ëlipmu qesem qilmanglar, chünki silerning chëchinglarning bir tëlinimu aq yaki qara rengge özgertishke qurbinglar yetmeydu. 37 Peqet “he’e” dëgininglar “he’e”, “yaq” dëgininglar “yaq” bolsun. Buningdin ziyadisi Sheytandin këlidu.
Intiqam heqqide
38 – Siler “qangha qan, jangha jan”* Sözmusöz terjimisi: “Közge köz, chishqa chish”. dëgen telimni anglighan. 39 Lëkin shuni bilip qoyunglarki, eski bilen teng bolmanglar. Birsi ong yüzünglargha ursa, sol yüzünglarnimu tutup bëringlar. 40 Birsi üstünglardin dewa qilip, könglikinglarni almaqchi bolsa, chapininglarnimu sëlip bëringlar. 41 Mubada biri silerge yük-taqisini yüdütüp bir chaqirim yol yürüshke zorlisa, yene bir chaqirim artuq yol yürüp bëringlar. 42 Birsi silerdin birer nerse tilise, tiliginini bëringlar. Birsi silerdin birer nerse ariyet sorisa, uni quruq qol qayturmanglar.
Düshmenlerge mëhir-muhebbet körsitish heqqide
43 – Siler “qoshnangni söy, düshminingge nepretlen” dëgen telimni anglighan. 44 Lëkin shuni bilip qoyunglarki, silerge düshmenlik qilghanlarghimu mëhir-muhebbet körsitinglar, ziyankeshlik qilghanlargha du’a qilinglar. 45 Shundaq qilghanda, ershtiki atanglar Xudaning heqiqiy perzentliridin bolalaysiler. Chünki, Xuda quyash nurini yaxshilarghimu, yamanlarghimu chüshüridu. Yamghurnimu adaletliklergimu, adaletsizlergimu yaghduridu. 46 Eger siler özünglarni yaxshi körgenlergila mëhir-muhebbet körsetsenglar, buning qandaqmu in’amgha ërishküchiliki bolsun? Hetta insapsiz bajgirlarmu shundaq qiliwatmamdu? 47 Eger siler dostliringlar bilenla salam-sehet qilishsanglar, buning bashqilardin nëme perqi? Hetta butpereslermu shundaq qilidighu! 48 Shunga, ershtiki Atanglar mukemmel bolghinidek, silermu shundaq bolunglar.
6 Xeyr-saxawet heqqide
1 – Diqqet qilinglarki, bashqilargha köz-köz qilish üchün yaxshi ish qilmanglar. Bundaq qilsanglar, ershtiki Atanglarning in’amigha ërishelmeysiler.
2 Xeyr-saxawet qilghininglarda, dawrang salmanglar. Saxtipezlerla bashqilarning maxtishigha ërishish üchün, ibadetxana we kochilarda shundaq qilidu. Bilip qoyunglarki, ular shundaq qilip bashqilarning hörmitidin bashqa hëchqandaq in’amgha ërishelmeydu. 3 Shuning üchün, sediqe bergininglarda ong qolunglarning qiliwatqinini sol qolunglar bilmisun. 4 Sediqenglarni yoshurun bëringlar. Shundaq bolghanda, yoshurun qilinghan ishlarni bilip turghuchi ershtiki Atanglar silerge in’am bëridu.
Du’a heqqide
5 – Du’a qilghan waqtinglarda, bashqilargha köz-köz qilish üchün ibadetxana yaki töt kocha aghzida turuwëlip du’a qilidighan saxtipezlerdek du’a qilmanglar. Bilip qoyunglarki, ular shundaq qilip bashqilarning hörmitidin bashqa hëchqandaq in’amgha ërishelmeydu.
6 Du’a qilghan waqtinglarda, öyge kirip, ishikni yëpip, ershtiki körünmes Atanglargha du’a qilinglar. Sezdürmestin qilinghan barliq ishlarni bilip turghuchi ershtiki Atanglar jezmen silerge in’am bëridu.
7 Du’a-tilawet qilghanda, butpereslerdek quruq geplerni tekrarlawermenglar. Ular gepni tekrarlawersek Xuda telipimizni ijabet qilidu, dep oylisa kërek. 8 Siler ularni dorimanglar. Chünki, ershtiki Atanglar silerning ëhtiyajinglarni siler telep qilishtin awwalla bilidu. 9 Shuning üchün, mundaq du’a qilinglar:
“I ershtiki Atimiz,
sëning naming ulughlanghay.
10 Padishahliqing yer yüzide namayan bolghay.
Iradeng ershtikidek yer yüzidimu emelge ashurulghay.
11 Kündilik yëmeklikimizni bergeysen.
12 Bizge gunah qilghanlarni kechürginimizdek,
senmu gunahlirimizni kechürgeysen.
13 Bizni azdurulushlardin saqlap qalghaysen.
Bizni yamanliqtin* Yaki “Sheytandin”. yiraq qilghaysen.† Bezi Grëkche nusxilarda bu ayetning axirigha “chünki, padishahliq, hoquq we ulughluq sanga mensup, amin” dëgen ibariler qoshulghan.”
14 Siler bashqilarning sewenliklirini kechürsenglar, ershtiki Atanglarmu silerni kechüridu. 15 Biraq, siler bashqilarning sewenliklirini kechürmisenglar, ershtiki Atanglarmu silerni kechürmeydu.
Roza tutush heqqide
16 – Roza tutqan waqtinglarda, saxtipezlerdek qiyapetke kiriwalmanglar. Ular roza tutqinini köz-köz qilish üchün, özlirini perishan qiyapette körsitidu. Shuni bilip qoyunglarki, ular shundaq qilip bashqilarning hörmitidin bashqa hëchqandaq in’amgha ërishelmeydu. 17 Siler roza tutqanda, chëchinglarni maylap, özünglarni tüzeshtürüp yürünglar. 18 Shu chaghda, peqet ershtiki körünmes Atanglardin bashqa hëchkim roza tutqanliqinglarni sëzelmeydu. Buning bilen, silerning yoshurun qiliwatqan ishinglarnimu bilip turidighan ershtiki Atanglar jezmen silerge in’am bëridu.
Bayliq heqqide
19 – Yer yüzide özünglargha bayliq toplimanglar. Chünki, bu yerde ya küye yep tügitidu, ya datliship tügeydu yaki oghri oghrilap këtidu. 20 Eksiche, ershte özünglargha bayliq toplanglar. U yerde küye yëmeydu, datlashmaydu, oghrimu almaydu. 21 Bayliqinglar qeyerde bolsa, qelbinglarmu shu yerde bolidu.
22 Köz tenning chirighidur. Eger közünglar yaxshi bolsa, yeni közünglar Xudada bolsa, pütün wujudunglar yoruqluq bilen tolidu. 23 Eger közünglar yaman bolsa pütün wujudunglarni qarangghuluq basidu. Eger hayatinglardiki “yoruqluq” emeliyette qarangghuluq bolsa, u qarangghuluq nëmidëgen qorqunchluq-he!
24 Ikki xojayingha teng xizmet qilalaydighan hëchqandaq kishi yoq. U yaki buni yaman körüp, uni yaxshi köridu; yaki buninggha ëtibar bërip, uninggha sel qaraydu. Shuninggha oxshash, silerning birla waqitta hem Xudaning, hem mal-dunyaning quli bolushunglar mumkin emes.
25 Shunga bilip qoyunglarki, turmushunglargha këreklik yëmek-ichmek yaki uchanglargha kiyidighan kiyim-këchektin ghem qilmanglar. Hayatliq yëmektin, ten kiyim-këchektin köp eziz emesmu? 26 Köktiki ucharqanatlargha qaranglar! Ular tërimaydu, yighmaydu, ambarda ozuqmu saqlimaydu. Ershtiki Atanglar ularnimu ach qoymighan yerde, silerning rizqinglarni choqum bëridu. Chünki, siler ashu qushlardin köp eziz emesmu? 27 Aranglarda qaysinglar ghem-qayghu bilen ömrünglarni kichikkine uzartalaysiler?
28 Kiyim-këchek üchün ghem qilishning nëme hajiti?! Daladiki yawa güllerning qandaq ösidighanliqigha qarap bëqinglar! Ular ishmu qilmaydu, kiyimmu tikmeydu; 29 lëkin silerge shuni ëytayki, hetta ulugh padishah Sulaymanning heshemetlik tonlirimu bu yawa güllerning güzellikige teng këlelmeydu. 30 Ey ishenchi ajizlar! Xudadin nëmishqa gumanliniwatisiler? Daladiki bügüni ëchilsa, etisi qurup ochaqqa qalinidighan ashu gül-giyahlarni ashunche bëzigen Xuda silerni tëximu kiyindürmesmu? 31 Shundaq iken, “nëme yeymiz, nëme ichimiz, nëme kiyimiz?” dep ghem qilmanglar. 32 Yehudiy emesler mana shu nersiler üchün izdinidu. Biraq, ershtiki Atanglar silerning bu nersilerge mohtajliqinglarni bilidu. 33 Shundaq iken, hemmidin muhimi Xudaning padishahliqi we heqqaniyliqi heqqide izdininglar. U chaghda, Xuda silerge mana bularning hemmisini qoshup teqdim qilidu. 34 Shuning üchün, etidin ghem qilmanglar. Etining ghëmi etige qalsun. Her künning derdi shu künge yëtidu.
*13 †13 7 Bashqilarning üstidin höküm qilmanglar
1 – Bashqilarning üstidin höküm qilip yürmenglar. Bolmisa, silermu Xudaning hökümige uchraysiler. 2 Chünki, siler bashqilar üstidin qandaq ölchem bilen höküm qilsanglar, Xudamu silerning üstünglardin shundaq ölchem bilen höküm chiqiridu. Siler bashqilargha qandaq ölchem bilen ölchep bersenglar, Xudamu silerge shundaq ölchem bilen ölchep bëridu. 3 Nëme üchün buradiringning here këpikidek kichik sewenlikinila körüp, özüngdiki limdek chong gunahni körmeysen?! 4 Özüngde shunche chong gunah turuqluq, buradiringge: “Közüngdiki here këpikini ëliwëtey!” dëgining qandaq gep? 5 Ey saxtipez! Awwal özüngning közidiki limni ëliwet. Buning bilen, ëniq körüp, buradiringning közidiki here këpikini ëliwëteleysen.
Xush xewerni anglashni xalimaydighanlar heqqide
6 – Itqa muqeddes nersini bermenglar yaki tongguzning aldigha ünche-merwayitlarni tashlap qoymanglar. Chünki, it keynige burulup silerni talaydu; tongguz ünche-merwayitlarni ayagh astida dessep yanjiydu.
Tiligenler ërishidu
7 – Du’a qilip tilenglar, Xuda tiligininglarni bëridu. Izdenglar, tapisiler. Ishikni qëqinglar, ëchilidu. 8 Chünki, tiligenler ërishidu, izdigenler tapidu, ishikni qaqqanlargha ishik ëchilidu. 9 Eger oghlunglar nan telep qilsa, siler uninggha tash bërettinglarmu? 10 Bëliq telep qilsa, yilan bërettinglarmu? 11 Gunahkar bolghan siler perzentliringlargha yaxshi nersilerni bërishni bilgen yerde, ershtiki Atanglar tiligenlerge yaxshi nersilerni tëximu iltipat qilmasmu?
12 Bashqilarning özünglargha qandaq mu’amile qilishini kütsenglar, silermu ulargha shundaq mu’amile qilinglar. Tewrat qanuni we peyghemberlerning telimatliri mana shu.
Xudaning padishahliqigha kiridighan derwaza
13 – Tar derwazidin kiringlar. Chünki, kishini halaketke ëlip baridighan derwaza keng, yol asan bolup, bu derwazidin kiridighanlar köp. 14 Biraq, hayatliqqa ëlip baridighan derwaza tar, yol tes bolup, uni izdep tapalaydighanlarmu az.
Ikki xil mëwe derixi
15 – Aldinglargha qoy tërisige oriniwëlip kelgen, ichi yirtquch chilböridek saxta peyghemberlerdin hoshyar bolunglar. 16 Siler ularni “mëwiliri”din tonuwalalaysiler. Tikendin üzüm, qamghaqtin enjür alghili bolmaydu. 17 Yaxshi derex yaxshi mëwe bëridu, yaman derex yaman mëwe bëridu. 18 Yaxshi derex yaman mëwe bermeydu. Yaman derex yaxshi mëwe bermeydu. 19 Yaxshi mëwe bermeydighan herbir derex kësilip otqa tashlinidu. 20 Shuningdek, saxta peyghemberlerni ularning “mëwiliri”din tonuwalalaysiler.
Heqiqiy shagirt
21 – Mëni “Rebbim, Rebbim” dëgenlerning hemmisila Ershning Padishahliqigha kirelmeydu. Peqet ershtiki Xuda’atamning iradisini ada qilghanlarla kireleydu. 22 Qiyamet künide nurghun kishiler manga: “Rebbim, Rebbim, biz sëning naming bilen Xudaning wehiysini yetküzduq” we “sëning naming bilen jinlarni qoghliduq, nurghun möjizilerni körsettuq” deydu. 23 Halbuki, u chaghda men ulargha: “Silerni ezeldin tonumaymen. Közümdin yoqilinglar, ey yamanliq qilghuchilar” deymen.
Ikki xil imaret salghan kishiler
24 – Dëmek, bu sözlirimni anglap emel qilghanlar imaretni qoram tash üstige salghan eqilliq kishilerge oxshaydu. 25 Boran soqup, yamghur urup, kelkün kelgen teqdirdimu, u imaret örülmeydu. Chünki, uning uli qoram tashning üstige sëlinghan. 26 Biraq, sözlirimni anglap turup, emel qilmaydighanlar imaretni qumning üstige qurghan exmeqlerge oxshaydu. 27 Undaq imaret boran, yamghur we kelkünning hujumigha uchrighanda örülüp këtidu, örülgendimu intayin paji’elik örülidu!
28 Hezriti Eysa bu sözlirini ayaghlashturghandin këyin, xalayiq uning telimlirige heyran qëlishti. 29 Chünki, hezriti Eysaning telimliri nopuzluq idi, Tewrat ustazliriningkige oxshimaytti.
8 Hezriti Eysaning maxaw kësilini saqaytishi
1 Hezriti Eysa taghdin chüshkende, top-top kishiler uninggha egiship mangdi. 2 Maxaw kësilige* Maxaw kësili – bir xil qorqunchluq tëre kësili bolup, Yehudiylar bu xil këselge giriptar bolghanlarni napak, dep qaraytti. giriptar bolghan bir kishi hezriti Eysaning aldigha këlip, tizlinip:
– Teqsir, eger xalisingiz, mëni kësilimdin saqaytip pak qilghaysiz! – dëdi. 3 Hezriti Eysa uninggha qolini tegküzüp turup:
– Xalaymen, pak bolghin, – dëwidi, bu ademning bedinidiki maxaw kësili shu’an saqaydi. 4 Hezriti Eysa uninggha:
– Hazir bu ishni hëchkimge tinma, lëkin udul merkiziy ibadetxanigha bërip rohaniygha özüngning saqayghanliqingni körset. Andin, buni bashqilargha ispatlash üchün, Musa peyghemberning emri boyiche maxaw kësilidin saqayghanlar qilishqa tëgishlik qurbanliqni qil, – dëdi.
Hezriti Eysaning Rimliq yüzbëshining chakirini saqaytishi
5 Hezriti Eysa Kepernahum shehirige barghanda, Rimliq bir yüzbëshi uning aldigha këlip, shapa’et tilep:
6 – Teqsir, chakirim palech bolup qaldi, nahayiti azab ichide öyde yatidu, – dëdi.
7 – Men bërip uni saqaytip bërey, – dëdi hezriti Eysa.
8 Yüzbëshi:
– Teqsir, öyümge këlishingizge erzimeymen. Peqet bir ëghizla söz qilip qoysingiz, chakirim saqiyip këtidu. 9 Mëningmu üstümde bashliqim, qol astimda leshkerlirim bar. Birige bar dësem baridu, birige kel dësem, këlidu. Chakirimgha bu ishni qil dësem, u shu ishni qilidu, – dëdi.
10 Bu geplerni anglap, heyran bolghan hezriti Eysa bille kelgenlerge:
– Bilip qoyunglarki, bundaq ishenchni Isra’illar ichide uchratmighanidim. 11 Silerge shuni ëytayki, meshriq we meghribtin nurghun Yehudiy emesler këlip, Ershning Padishahliqida ejdadlirimiz Ibrahim, Is’haq we Yaquplar bilen bir dastixanda olturidu. 12 Lëkin, Ershning Padishahliqining mirasxorliri bolghan nurghun Yehudiylar tashqirigha, qarangghuluqqa heydilip, u yerde hesrette yighlap, chishlirini ghuchurlitidu, – dëdi. 13 Andin, yüzbëshigha:
– Öyüngge qayt, ishenginingdek bolidu, – dëdi. Hëliqi chakarning kësili shu’an sellimaza saqiyip ketti.
Hezriti Eysaning nurghun kësellerni saqaytishi
14 Hezriti Eysa Pëtrusning öyige barghanda, Pëtrusning qëynanisining qizitmisi örlep, orun tutup yëtip qalghanidi. 15 Hezriti Eysa uning qolini tutushi bilenla qizitmisi yënip ketti. U ayal derhal ornidin turup, hezriti Eysani kütüshke bashlidi.
16 Qarangghu chüshkende, kishiler jin chaplashqan nurghun ademlerni hezriti Eysaning aldigha ëlip këlishti. Hezriti Eysa bir ëghiz söz bilenla ulardiki jinlarni qoghliwetti we kësellerning hemmisini saqaytti. 17 Buning bilen, Yeshaya peyghember arqiliq uqturulghan: “Aghriq-silaqlirimizni u kötürdi, kësellirimizni üstige aldi” dëgen söz emelge ashuruldi.
Hezriti Eysagha egishishning bedelliri
18 Hezriti Eysa etrapigha olishiwalghan kishilerni körüp, shagirtlirigha kölning u qëtigha ötüp këtishni buyrudi. 19 Shu chaghda, Tewrat ustazliridin biri këlip, uninggha:
– Ustazim, siz qeyerge barmang, men sizge egiship mangimen, – dëdi.
20 Biraq, hezriti Eysa uninggha:
– Tülkining öngküri, qushning uwisi bar. Biraq, Insan’oghlining† Muqeddes yazmilarda “Insan’oghli”din ibaret ewetilgüchining Xudaning küch-qudriti we shan-sheripi bilen ershtin chüshüp, pütkül insanlarni menggü bashquridighanliqi aldin ëytilghan. Hezriti Eysa bu namni özi heqqide ishletken. bëshini qoyghudek yërimu yoq, – dëdi.
21 Yene bir shagirti hezriti Eysagha:
– Ustaz, atam ölüp uni yerlikke qoyghuche kütüp, andin sizge egisheychu! – dëdi.
22 Hezriti Eysa uninggha:
– Manga egeshkin! Ölgenlerni rohi ölükler özliri yerlikke qoysun, – dëdi.
Hezriti Eysaning boranni tinchitishi
23 Hezriti Eysa këmige chüshti, shagirtlirimu chüshüp bille mangdi. 24 Köl üstide ushtumtut qattiq boran chiqip ketkechke, dolqunlar këmidin halqip ketti. Bu chaghda, hezriti Eysa uxlawatatti. 25 Shagirtlar uni oyghitip:
– Ustaz, gherq bolush aldida turimiz, bizni qutuldurghaysiz! – dëdi.
26 – Nëmanche qorqisiler, ishenchinglar nëmidëgen ajiz! – dëdi hezriti Eysa we ornidin turup, boran-chapqun we dolqunlargha buyruq qildi. Shuning bilen, boran we dolqunlar pütünley tinchidi.
27 Shagirtlar intayin heyran bolup, bir-birige:
– Bu zadi qandaq ademdu? Hetta boran we dolqunlarmu uning gëpini anglaydiken-he! – dep këtishti.
Hezriti Eysaning jin chaplashqan ikki ademni saqaytishi
28 Hezriti Eysa kölning u qëtidiki Gadara dëgen jaygha barghinida, uninggha jin chaplashqan ikki kishi yoluqti. Gör qilinidighan öngkürlerni makan tutqan bu ikki kishi shunche wehshiy idiki, hëchkim bu yerdin ötüshke jür’et qilalmaytti. 29 Ular hezriti Eysani körgen haman:
– I Xudaning Oghli, ishimizgha arilashma! Sen waqit-sa’iti kelmestinla bizni qiynighili keldingmu? – dep towlidi.
30 Shu etrapta chong bir top tongguz padisi ozuqlinip yüretti. 31 Jinlar hezriti Eysagha yalwurup:
– Eger sen bizni heydep chiqarmaqchi bolsang, tongguz padisigha kirgüzüwetkin, – dëdi.
32 Hezriti Eysa:
– Chiqinglar! – dëwidi, jinlar chiqip, tongguzlarning tënige kirip ketti. Pütün tongguz padisi patiparaq bolup, yügürgen pëti tik yardin chüshüp, kölge gherq boldi.
33 Tongguz baqquchilar sheherge qëchip kirip, bu ishning bash-axirini we jin chaplashqan kishilerning kechürmishlirini xalayiqqa tarqatti. 34 Shuning bilen, pütün sheherdikiler hezriti Eysa bilen körüshüshkili chiqti. Ular uni körgende, uning bu yerdin chiqip këtishini telep qildi.
*2 †20 9 Hezriti Eysaning palech kësilini saqaytishi
1 Hezriti Eysa këmige chüshüp köldin ötüp, özi turghan sheher Kepernahumgha qaytip keldi. 2 Kishiler zembilge yatquzulghan bir palechni uning aldigha ëlip keldi. Ularning ishenchini körgen hezriti Eysa hëliqi palechke:
– Oghlum, xatirjem bol, gunahliring kechürüm qilindi, – dëdi.
3 Birqanche Tewrat ustazliri könglide “bu adem kupurluq qildi” dep oylidi.
4 Ularning könglide nëme oylawatqanliqini bilgen hezriti Eysa ulargha:
– Nëme üchün yaman oyda bolisiler? 5 “Gunahliring kechürüm qilindi” dëyish asanmu yaki “ornungdin tur, mang!” dëyishmu? Elwette, ëytmaq asan, qilmaq tes. 6 Emma, hazir Insan’oghlining yer yüzide gunahlarni kechürüm qilish hoquqigha ige ikenlikini ispatlap bërey, – dëdi. Andin, palech këselge:
– Ornungdin tur, orun-körpengni yighishturup öyüngge qayt, – dep buyrudi.
7 Hëliqi adem ornidin turup öyige qaytti. 8 Buni körgen köpchilik qorqushup, insangha bundaq hoquqni bergen Xudagha medhiyiler oqushti.
Hezriti Eysaning Mettani shagirtliqqa chaqirishi
9 Hezriti Eysa u yerdin chiqip aldigha qarap këtiwatqanda, bir bajgirni kördi. Uning ismi Metta bolup, baj yighidighan jayda olturatti. Hezriti Eysa uninggha:
– Manga egeshkin! – dëdi.
Metta ornidin turup, uninggha egeshti.
10 Hezriti Eysa Mettaning öyide mëhmandarchiliqta boluwatqanda, nurghun bajgirlar* Bajgirlar – Isra’iliyini ishghal qilghan Rimliqlar üchün öz xelqidin baj yighip bëridighan we shu sewebtin nepretke uchrighan Yehudiylar. we gunahkar dep qaralghan bir qisim kishilermu kirip, hezriti Eysa we uning shagirtliri bilen hemdastixan boldi. 11 Buni körgen Perisiyler hezriti Eysaning shagirtlirigha:
– Ustazinglarning bajgir we gunahkarlar bilen bir dastixanda olturghini qandaq gep?! – dëyishti.
12 Bu gepni anglighan hezriti Eysa:
– Saghlam adem emes, belki kësel ademla tëwipqa mohtajdur. 13 Muqeddes yazmilarda: “Men qurbanliq qilishinglarni emes, rehim-shepqet körsitishinglarni isteymen” dëyilgen. Siler bërip bu sözning menisini ögininglar. Men özlirini durus hësablaydighanlarni emes, belki özlirining gunahlirini tonuydighanlarni chaqirghili keldim, – dëdi.
Konigha ësiliwalmasliq
14 Shu waqitlarda, Yehya peyghemberning shagirtliri këlip, hezriti Eysagha:
– Biz we Perisiyler roza tutimiz, sizning shagirtliringiz nëmishqa tutmaydu? – dep sorashti.
15 Hezriti Eysa jawaben mundaq dëdi:
– Toyi boluwatqan yigit tëxi toy ziyapitide turghan chaghda, mëhmanlar haza tutup oltursa qandaq bolghini!? Elwette bolmaydu! Emma yigitning ulardin ëlip këtilidighan küni këlidu, ene shu chaghda ular qayghu-hesret chekkinidin roza tutidu.
16 Hëchkim kona könglekke kiriship këtidighan yëngi rexttin yamaq salmaydu. Undaq qilsa, kiyim yuyulghanda yëngi yamaq kiriship, kiyimni yirtip tashlaydu. Netijide, yirtiq tëximu yoghinap këtidu. 17 Shuningdek, hëchkim yëngi sharabni kona tulumgha qachilimaydu. Eger undaq qilsa, yëngi sharabning köpüshi bilen tulum yërilidu-de, sharabmu tökülüp këtidu. Dëmek, tulummu kardin chiqidu. Shuning üchün, yëngi sharabni yëngi tulumgha qachilash kërek. Shundaq qilghanda, her ikkilisini saqlap qalghili bolidu.
Tirildürülgen qiz we saqaytilghan ayal
18 Hezriti Eysa Yehya peyghemberning shagirtlirigha bu sözlerni qiliwatqan waqtida, melum bir ibadetxanining bir mes’uli këlip, hezriti Eysaning ayighigha yiqilip:
– Mëning qizim hazirla ölüp ketti, siz bërip uninggha qolingizni tegküzüp qoysingiz, u tirilidu, – dëdi.
19 Hezriti Eysa ornidin turup, shagirtlirini ëlip, uning bilen bille bardi.
20 Yolda xun tewresh kësilige giriptar bolghinigha on ikki yil bolghan bir ayal hezriti Eysaning arqa teripidin këlip, uning chapinining pëshini silidi. 21 U ichide “hezriti Eysaning chapinini tutsamla, choqum saqiyip këtimen” dep oylighanidi.
22 Hezriti Eysa keynige burulup, uninggha qarap:
– Qizim, xatirjem bol, ishenching sëni saqaytti! – dëyishigila, hëliqi ayal saqiyip ketti.
23 Hezriti Eysa hëliqi ibadetxana mes’ulining öyige kirip, ney chëliwatqan we haza tutup yighlawatqan ademler topini körüp, 24 ulargha:
– Chiqip këtinglar, bu qiz ölmidi, uxlap qaptu, – dëdi.
Biraq, xalayiq uni mesxire qildi. 25 Kishiler chiqiriwëtilgendin këyin, hezriti Eysa qiz yatqan öyge kirip, uning qolidin tartti. Qiz ornidin turdi. 26 Bu xewer pütün etrapqa tarqaldi.
Bimarlarning saqaytilishi
27 Hezriti Eysa u yerdin chiqip këtiwatqanda, ikki qarighu uning keynidin këlip:
– I padishah Dawutning ewladi,† Dawut padishahning ewladi – bu nam Yehudiylar arisida ular kütüwatqan Qutquzghuchi – Mesihni körsitetti. bizge rehim qilghaysiz! – dep warqirap ketti.
28 Hezriti Eysa öyge kirgendin këyin, hëliqi ikki qarighu uning aldigha keldi. Hezriti Eysa ulardin:
– Siler mëning silerni saqaytishqa qadir ikenlikimge ishinemsiler? – dep soridi.
– I Rebbim, ishinimiz, – dep jawab berdi ular.
29 Hezriti Eysa ularning közlirige qolini tegküzüp turup:
– Ishengininglardek bolsun! – dëyishigila, 30 ularning közliri ëchildi. Hezriti Eysa ulargha:
– Bu ishni hëchkimge tinmanglar! – dep qattiq tapilidi. 31 Lëkin, ular u yerdin chiqipla, bu ishni etrapqa yëyiwetti.
32 Ular chiqip ketkendin këyin, jin chaplashqan bir gacha hezriti Eysaning aldigha ëlip këlindi. 33 Hezriti Eysa uningdiki jinni qoghlishi bilenla, hëliqi adem zuwangha keldi. Xalayiq heyran bolup:
– Bundaq ish Isra’iliyide zadi körülüp baqmighan, – dëyishti.
34 Lëkin, Perisiyler:
– U jinlarni ularning bashliqigha tayinip heydeydiken, – dëyishti.
Hezriti Eysaning kishilerge bolghan mëhir-muhebbiti
35 Hezriti Eysa pütün sheher, yëza-qishlaqlarni arilap, herqaysi ibadetxanilarda telim bërip, ershning padishahliqigha da’ir xush xewerni tarqatti we xelq ichidiki her xil kësellik we aghriq-silaqlarni saqaytti. 36 U top-top ademlerni körüp ulargha ich aghritti, chünki ular qoychisiz qoy padiliridek panahsiz bichariler idi. 37 Shuning bilen, u shagirtlirigha:
– Qutquzulushqa intilidighanlar mol hosuldek köp, biraq hosulni ëlish üchün ishleydighanlar az iken. 38 Hosulning igisi bolghan Xudadin köprek ishchi ewetip, hosulni yighiwëlishni tilenglar, – dëdi.
*10 †27 10 Hezriti Eysaning on ikki shagirtini ewetishi
1 Hezriti Eysa on ikki shagirtini yënigha chaqirip, ulargha jinlarni heydesh we her xil aghriq-silaqlarni saqaytish hoquqini berdi. 2 Bu on ikki shagirtning isimliri mundaq: Pëtrus depmu atalghan Simun we uning inisi Ender, Zebediyning oghli Yaqup we uning qërindishi Yuhanna, 3 Filip we Bartolomay, Tomas we bajgir Metta, Halpayning oghli Yaqup we Taday, 4 wetenperwer dep atalghan Simun we hezriti Eysagha satqunluq qilghan Yehuda Ishqariyot.
5 Hezriti Eysa bu on ikki shagirtini xelqning arisigha ewetishtin awwal, ulargha mundaq tapilidi:
– Yehudiy emeslerning zëminlirigha barmanglar. Samariyiliklerning sheherlirigimu barmanglar. 6 Uningdin köre, Xudaning yoqalghan qoy padiliri, yeni Isra’illar arisigha bëringlar. 7 Barghan yëringlarda: “Ershning Padishahliqi namayan bolush aldida turidu!” dep jakarlanglar. 8 Kësellerni saqaytinglar, ölüklerni tirildürünglar, maxaw kësellirini saqaytinglar, jinlarni heydiwëtinglar. Bu imtiyazlarni heqsiz alghanikensiler, heqsiz ishlitinglar. 9 Hemyaninglarda altun, kümüsh we mis pullarni ëlip yürmenglar. 10 Seperge chiqqanda ne xurjun, ne birer artuq könglek, ne ayagh, ne hasa ëliwalmanglar. Chünki, xizmetkar kimge xizmet qilsa, shuningdin ish heqqi ëlishqa heqliq.
11 Birer sheher yaki yëzigha barghan waqtinglarda, aldi bilen u yerde silerni qobul qilishni xalaydighan kishini izdep tëpip, u yerdin ketküche shu kishining öyide turunglar. 12 Birer öyge kirgininglarda, ulargha amanliq tilenglar. 13 Eger u a’ilidikiler silerni qobul qilsa, ulargha tiligen amanliqinglar ijabet bolidu. Eger silerni qobul qilmisa, tiligen amanliqinglar özünglargha yanidu. 14 Silerni qobul qilmighan, sözünglarni anglimighan kishining öyidin yaki shu sheherdin ayrilghininglarda, ularni agahlandurush üchün ayighinglardiki topini qëqiwëtinglar. 15 Bilip qoyunglarki, u sheherdikilerning qiyamet küni tartidighan jazasi Sodom we Gomora* Sodom we Gomora – Ibrahim peyghember zamanidiki ikki sheher bolup, bu sheherlerning ademliri oxshash jinstiki zinaxorluqqa qattiq bërilip gunahqa patqanliqtin, Xuda bu sheherlerni ademliri bilen qoshup yoqatqan. shehiridiki rezil kishilerning tartidighan jazasidinmu ëghir bolidu!
Kelgüsidiki ziyankeshlik
16 – Mana, men silerni qoylarni börilerning arisigha ewetkendek ewetimen. Shunga, yilandek sezgür, kepterdek sadda bolunglar. 17 Kishilerdin pexes bolunglar. Ular silerni tutqun qilip sotqa tapshurup bëridu, ibadetxanilirida qamchilaydu. 18 Siler manga ishengenlikinglar üchün, waliy we padishahlar aldigha ëlip bërilip soraqqa tartilisiler. Buning bilen, ularning we Yehudiy emeslerning aldida mëning guwahchilirim bolisiler. 19 Soraq qilinghan waqtinglarda, qandaq jawab bërish yaki nëme dëyishtin endishe qilmanglar. Chünki, u chaghda qilidighan sözliringlar silerge nësip qilinidu. 20 Siler özünglar sözlimeysiler, belki ershtiki Atanglarning rohi siler arqiliq sözleydu.
21 Qërindash qërindishigha, ata balisigha xa’inliq qilip, ularni ölümge tutup bëridu. Balilarmu ata-anisi bilen qarshiliship, ularni ölümge ittiridu. 22 Manga ishengenlikinglar üchün, hemme adem silerge öchmenlik qilidu, lëkin axirghiche berdashliq bergenler jezmen qutquzulidu. 23 Ular silerge bir sheherde ziyankeshlik qilsa, yene bir sheherge qëchip bëringlar. Bilip qoyunglarki, siler Isra’iliyining pütün sheherlirini arilap bolghuche, Insan’oghli qaytip këlidu.
24 Shagirt ustazidin, qul xojayinidin üstün turmaydu. 25 Shuning üchün, shagirt ustazidek, qul xojayinidek bolghinigha qana’et qilsun. Ular öyning bëshi bolghan mëni “jinlarning padishahi Sheytan” dep atighan yerde, öyning ezaliri bolghan silerni tëximu zor haqaret qilmamdu?
26 Biraq, bundaqlardin qorqmanglar. Chawisi chitqa yëyilmaydighan hëchqandaq yoshurun ish, ashkarilanmaydighan hëchqandaq mexpiyetlik yoqtur. 27 Mëning silerge mexpiy ëytqanlirimni siler ochuq-ashkara ëytiwëringlar. Quliqinglargha pichirlap ëytqanlirimni xelqi’alemge jakarlanglar. 28 Tëninglarni öltürsimu, jëninglarni alalmaydighanlardin qorqmanglar. Eksiche, tëninglarnimu, jëninglarnimu dozaxta halak qilalaydighan Xudadin qorqunglar. 29 Ikki qushqachni bir tenggige sëtiwalghili bolsimu, lëkin ershtiki Atanglar bilmey turup, ulardin birsimu yerge chüshmes. 30 Silerge kelsek, hetta silerning herbir tal chëchinglarningmu hësabi bar. 31 Shundaq iken, qorqmanglar. Chünki, siler Xuda üchün nurghunlighan qushqachtinmu qimmetlik-de!
32 Köpchilik aldida mëni ëtirap qilghanlarni menmu ershtiki Atamning aldida ëtirap qilimen. 33 Biraq, köpchilik aldida mëni ret qilghanlarni menmu ershtiki Atam aldida ret qilimen.
Tinchliq we jëdel-majira
34 – Mëni dunyagha tinchliq ëlip keldimikin, dep oylap qalmanglar. Men tinchliq emes, belki jëdel-majira ëlip keldim. 35 Mëning wejimdin oghul atisigha, qiz anisigha, këlin qëynanisigha qarshi chiqidu. 36 Ademning düshmini öz a’ilisidiki kishilerdur.
37 Ata-anisini mendinmu eziz köridighanlar mëning shagirtim bolushqa layiq emes. Perzentlirini mendinmu eziz köridighanlarmu mëning shagirtim bolushqa layiq emes. 38 Özining krëstini kötürüp,† Rimliqlar teripidin ölüm jazasi bërilgenler mixlinidighan krëstni müriside kötürüp jaza meydanigha baratti. “Özining krëstini kötürüsh” dëgenlik Eysa Mesih üchün azab-oqubet tartishqa teyyar bolushni körsitidu. manga egeshmigenlermu shagirtim bolushqa layiq emes. 39 Öz hayatini ayaydighanlar eksiche uningdin mehrum bolidu. Men üchün öz hayatini ayimaydighanlar uninggha ërishidu.
40 Silerni qobul qilghanlar mëni qobul qilghan bolidu; mëni qobul qilghanlar bolsa mëni ewetküchi Xudani qobul qilghan bolidu. 41 Bir peyghemberni Xudaning sözini yetküzgenliki sewebidin qobul qilghanlar peyghember bilen oxshash in’amgha ërishidu. Durus ademni uning durus bolghanliqi sewebidin qobul qilghanlarmu shu adem bilen oxshash in’amgha ërishidu. 42 Bilip qoyunglarki, hezriti Eysaning shagirti dep, shagirtlirim ichidiki eng erzimes birige hetta birer chine soghuq su bergen kishimu jezmen mëning in’amimdin mehrum qalmaydu.
*15 †38 11 Yehya peyghemberning so’ali
1 Hezriti Eysa on ikki shagirtigha tapilap bolghandin këyin, Jeliliyidiki herqaysi sheherlerde telim bërish we xush xewerni jakarlash üchün, u yerdin ayrildi.
2 Zindandiki Yehya peyghember Eysa Mesihning qilghan ishlirini anglap, shagirtlirini ewetip, ular arqiliq hezriti Eysadin: 3 “Xuda bizge ewetmekchi bolghan qutquzghuchi sizmu yaki bashqa birsi këlemdu?” dep soridi.
4 Hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Siler qaytip bërip, yaratqan möjizilirimni we ëytqan telimlirimni Yehyagha yetküzüp: 5 “Korlarning közi ëchildi, tokurlar mangalaydighan boldi, maxaw kësili bolghanlar saqaydi, gaslar angliyalaydighan boldi, hetta ölgenlermu tirildi we kembeghellerge xush xewer yetküzüldi” dep ëytinglar. 6 Yehyagha yene: “Mendin gumanlanmay, manga tewrenmey ishengenler nëmidëgen bextlik!” dep qoyunglar, – dëdi.
7 Yehya peyghemberning shagirtliri ketkendin këyin, hezriti Eysa köpchilikke Yehya toghruluq mundaq dëdi:
– Siler burun Yehyani izdep chölge barghininglarda, zadi qandaq bir ademni körmekchidinglar? Meydani shamalda yelpünüp turghan qomushtek tewrinip turidighan bir yaxshichaqnimu? 8 Yaki chirayliq kiyingen bir ësilzadinimu? Hergiz undaq emes! Bundaq kiyimlerni kiyidighanlar chöldin emes, xan ordisidin tëpilidu. 9 Emeliyette, siler bir peyghemberni körgili chiqtinglar. Emdi bilip qoyunglarki, Yehya peyghemberdinmu üstündur. 10 Chünki, muqeddes yazmilarda:
“Mana, aldingda elchimni ewetimen.
U sëning yolungni aldin’ala teyyarlaydu”
dep yëzilghan we bu yerdiki “elchim” del Yehya peyghemberni körsitidu. 11 Bilip qoyunglarki, insanlar arisida chömüldürgüchi Yehyadinmu ulugh kishi otturigha chiqqini yoq, emma ershning padishahliqidiki eng erzimes birsimu uningdin ulugh bolidu. 12 Chömüldürgüchi Yehya otturigha chiqqan künlerdin bëri, ershning padishahliqi zorawanliqqa uchrimaqta. Zorawanlar uninggha hujum qilmaqta. 13 Xudaning padishahliqi toghrisida Yehya peyghemberning zamanighiche bolghan barliq peyghemberlerning telimliride, shundaqla Tewratta aldin bësharet bërilgen. 14 Eger qobul qilalisanglar, mëning “qaytip këlishi muqerrer bolghan Ilyas peyghember del Yehya peyghemberning özidur.” dëgen sözümge ishininglar.* Yehudiylar Tewrattiki “Qutquzghuchi – Mesih këlishtin burun Ilyas peyghember Mesihning yolini teyyarlash üchün qaytip këlidu” dëgen bësharetke asasen uning këlishini kütüwatqanidi. Hezriti Eysa emeliyette buning Ilyas peyghemberdek küch-qudret bilen kelgen Yehya peyghember arqiliq emelge ashqanliqini ëytqan. 15 Bu sözlerni quliqinglarda ching tutunglar!
16 Bu zamanning silerdek kishilirini zadi kimlerge oxshitay? Ular xuddi kochida olturuwëlip, bir-birige: 17 “Biz silerge sunay chëlip bersek, ussul oynimidinglar. Matem muzikisini chëlip bersek, hazimu tutmidinglar” dep renjiydighan tuturuqsiz balilargha oxshaydu.
18 Chünki, Yehya peyghember këlip roza tutatti, sharab ichmeytti. Shuning bilen, ular: “Uninggha jin tëgiptu” dëyishti. 19 Insan’oghli bolsa hem yeydu hem ichidu. Biraq, ular: “Taza bir toymas haraqkesh iken. U bajgir we bashqa gunahkarlarning dosti” dëyishidu. Bilip qoyunglarki, hëkmet bergen mëwisi bilen tonulidu.
Hezriti Eysani ret qilghanlar
20 Andin, hezriti Eysa özi nurghun möjizilerni körsetken sheherlerdiki towa qilmighanlarni eyiblep, mundaq dëdi:
21 – Halinglargha way, ey Qorazinliqlar! Halinglargha way, ey Beytsaydaliqlar! Siler üchün yaratqan möjizilirimni Tir we Sidon dëgen yatlar sheherliride yaratqan bolsam, u yerlerdiki xelq burunla meyüslengen halda matagha yöginip, külge milinip, gunahlirigha towa qilghan bolatti. 22 Bilip qoyunglarki, qiyamet küni Xudaning silerge bëridighan jazasi Tir we Sidondikilerningkidinmu ëghir bolidu. 23 Ey Kepernahumluqlar! Asmangha chiqmaqchimidinglar? Eksiche, dozaxqa tashlinisiler. Chünki, aranglarda yaratqan möjizilirimni Sodomda yaratqan bolsam, u sheher bügünki küngiche mewjut bolghan bolatti. 24 Shuni bilip qoyunglarki, qiyamet küni Xudaning silerge bëridighan jazasi Sodomdikilerningkidinmu ëghir bolidu.
Hezriti Eysaning xushalliqi
25 Shuningdin këyin, hezriti Eysa mundaq dëdi:
– Pütün alemning Igisi bolghan i Ata! Sen bu heqiqetlerni özini eqilliq, bilimlik chaghlaydighan kishilerdin yoshurup, kichik balilardek sebiy kishilerge ashkarilighanliqing üchün, sanga medhiyiler oquymen. 26 Shundaq Ata, sëning öz xahishing ene shu idi.
27 Atam hemmini manga teqdim qildi. Mëni Atamdin bashqa hëchkim heqiqiy tonumaydu. Atamnimu men we men özüm ashkarilashni xalaydighan kishilerdin bashqa hëchkim heqiqiy tonumaydu.
28 Ey japakeshler we ëghir yükni üstige alghanlar! Mëning yënimgha këlinglar, men silerge aramliq bërey. 29 Mulayim we kemtermen. Shunga, mëning boyunturuqumgha kirip, mendin ögininglar. Shundaq qilghanda, könglünglar aram tapidu. 30 Mëning boyunturuqumda bolush asan, telipim ëghir emes.
*14 12 Dem ëlish küni heqqidiki mesile
1 Shu künlerdiki bir dem ëlish küni, hezriti Eysa bughdayliqtin ötüp këtiwatatti. Qorsiqi ëchip ketken shagirtliri bashaqlarni üzüwëlip, yëyishke bashlidi. 2 Buni körgen Perisiyler hezriti Eysagha:
– Qarang, shagirtliringiz dem ëlish küni cheklengen ishni* Yehudiylarning en’enisi boyiche dem ëlish küni xaman tëpish qa’idige xilap idi. Perisiyler shagirtlarning danlarni yëyish üchün aqlishini xaman tepkenlik dep qarighan. Emeliyette, men’i qilinghini bashaqlarni üzüwëlip, yëyish emes, belki zira’etlerge orghaq sëlishtur. qiliwatidu, – dëyishti.
3 Hezriti Eysa ulargha:
– Padishah Dawut we uning hemrahlirining ach qalghanda qandaq qilghanliqini muqeddes yazmilardin oqumighanmu? 4 U ibadetxanidiki muqeddes jaygha kirip, Xudagha atalghan nanlarni rohaniydin sorap, hemrahliri bilen bille yëgen. Halbuki, bu nanlarni rohaniylardin bashqa herqandaq kishining yëyishi Tewrat qanunigha xilap idi. 5 Shuninggha oxshash, ibadetxanida ishleydighan rohaniylar dem ëlish künliri ishlimeslik emrini buzsimu, Tewratta ular gunahkar dep yëzilmighan. Siler buni oqup baqmighanmu? 6 Bilip qoyunglarki, bu yerde ibadetxanidinmu ulughi bar. 7 Eger siler Xudaning: “Men qurbanliq qilishinglarni emes, rehim-shepqet körsitishinglarni isteymen” dëgen sözining menisini bilsenglaridi, bigunah kishilerni gunahkar, dep qarimayttinglar. 8 Men Insan’oghli dem ëlish künining Igisidurmen.
Qoli qurup ketken bimarning saqaytilishi
9 Hezriti Eysa u yerdin ayrilip, ularning ibadetxanisigha bardi. 10 Ibadetxanida bir qoli qurup ketken bir adem bar idi. Bezi Perisiyler hezriti Eysaning üstidin erz qilishqa bahane tëpish meqsitide uningdin:
– Dem ëlish küni kësel saqaytish Tewrat qanunigha uyghunmu? – dep soridi.
11 Hezriti Eysa ulargha mundaq jawab berdi:
– Bireringlarning qoyi origha chüshüp ketse, dem ëlish küni dëmey, uni derhal tartip chiqiriwalmamsiler? 12 Adem qoydin köp qimmetlikte! Dëmek, dem ëlish küni yaxshiliq qilish Tewrat qanunigha uyghun. 13 Andin, hezriti Eysa hëliqi këselge:
– Qolungni uzat, – dëdi. U adem qolini uzitishi bilenla qoli eslige këlip, yene bir qoligha oxshash haletke qaytti. 14 Buning bilen, Perisiyler tashqirigha chiqip, hezriti Eysani qandaq jayliwëtish heqqide meslihet qilishti.
Xuda tallighan xizmetkar
15 Buni bilgen hezriti Eysa u yerdin ayrildi. Nurghun kishiler uninggha egiship mangdi. Hezriti Eysa ularning arisidiki bimarlarning hemmisini saqaytti 16 we ulargha özining kim ikenlikini bashqilargha ashkarilimasliqni tapilidi. 17 Buning bilen, Yeshaya peyghember arqiliq uqturulghan munu sözler emelge ashuruldi:
18 “Mana mëning tallighan xizmetkarim,
dilim söygen yëqinim,
uningdin xursenmen!
Rohimni ata qilimen uninggha;
u adaletni jakarlaydu pütkül xelqlerge.
19 U talash-tartish qilmas, chuqanmu kötürmes.
Kochilardimu hëchkim uning awazini anglimas.
20 Ëzilgen qomushni sundurmas,
öchey dep qalghan chiraghnimu öchürmes,
taki adalet zeper quchquche,
21 pütkül xelqler uning namigha ümid baghlar.”
Hezriti Eysa Sheytandin küchlüktur
22 Shu chaghda, hezriti Eysaning aldigha jin chaplishiwalghan kor we gacha biri ëlip këlindi. Hezriti Eysa uni saqaytip, sözliyeleydighan we köreleydighan qildi. 23 Xalayiq heyran bolushup:
– Ejeba, bu padishah Dawutning ewladimidu? – dëyishti.
24 Bu sözni anglighan Perisiyler:
– U jinlarni ularning bashliqi bolghan Sheytangha tayinip heydeydiken, – dëyishti.
25 Ularning nëme oylawatqanliqini bilgen hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Eger bir dölettikiler ikki guruhqa bölünüp soqushsa, u dölet zawalliqqa yüz tutidu. Herqandaq sheher yaki a’ilidikiler öz’ara jëdel-majira qilishsa, ularmu weyran bolushtin saqlinalmaydu. 26 Eger Sheytan öz bashqurushida bolghan jinlarni heydise, öz-özige qarshi chiqqan bolidu. Undaqta, uning padishahliqi qandaqmu put tirep turalisun? 27 Eger men jinlarni ularning padishahi bolghan Sheytangha tayinip heydisem, silerning egeshküchiliringlar jinlarni heydeshte kimge tayandi?! Ëytqanliringlarning xata ikenlikini öz egeshküchiliringlar delillep bëridu. 28 Emeliyette, men Xudaning Rohigha tayinip jinlarni heydiwettim. Bu, Xudaning padishahliqining aranglarda namayan bolghanliqini ispatlaydu.
29 Bir kishi küchtünggür birsining öyige kirip, uning mëlini qandaq bulap këtelisun? Peqet shu küchtünggür ademni baghliyalighanlarla uning öyini bulang-talang qilalaydu.
30 Men bilen bir yolda mangmighanlar manga qarshi turghuchilardur. Manga yighiwëlishqa yardem bermigenler tozutuwetküchilerdur. 31 Shuning üchün bilip qoyunglarki, insanlarning ötküzgen gunahliri we qilghan kupurluqlirining hemmisini kechürüshke bolidu. Lëkin, Muqeddes Rohqa qilinghan kupurluq kechürülmeydu. 32 Insan’oghligha qarshi söz qilghanlar kechürümge ërisheleydu; lëkin Muqeddes Rohqa qarshi gep qilghanlar bu dunyadimu, u dunyadimu kechürümge ërishelmeydu.
Ademni emeliyitidin tonush
33 – Siler derexni mëwisidin perq ëtishinglar kërek. Mëwe derixi yaxshi bolsa, bëridighan mëwisimu yaxshi bolidu. Mëwe derixi yaman bolsa, bëridighan mëwisimu yaman bolidu. Chünki, herqandaq derex mëwisidin bilinidu.
34 Ey zeherlik yilanlar! Siler yaman tursanglar, aghzinglardin qandaqmu yaxshi gep chiqsun? Chünki, köngülde nëme bolsa, ëghizdin shu chiqidu. 35 Yaxshi adem qelbidiki yaxshiliqidin yaxshiliq chiqiridu. Yaman adem qelbidiki yamanliqidin yamanliq chiqiridu. 36 Bilip qoyunglarki, siler qilghan herbir ëghiz quruq gëpinglar üchün qiyamet küni hësab bërisiler. 37 Öz sözliringlar bilen ya aqlinisiler, ya gunahkar bolup chiqisiler.
Karamet körsitish telipi
38 Shu chaghda, bezi Tewrat ustazliri we Perisiyler hezriti Eysadin:
– Ustaz, qudritingizning Xudadin kelgenlikini karamet bilen körsetkeysiz, – dëdi. 39 Hezriti Eysa ulargha mundaq jawab qayturdi:
– Osal we wapasiz kishiler karamet körset, depla turidu. Biraq, silerge Yunus peyghemberning karamitidin bashqa körsitilidighan ikkinchi karamet yoq. 40 Yunus peyghember yoghan bir bëliqning qorsiqida üch këche-kündüz qandaq turghan bolsa, Insan’oghlimu yerning baghrida üch këche-kündüz shundaq turidu.† Bu ayette hezriti Eysa Yunus peyghemberning yoghan bir bëliqning ichide üch kün turup saq chiqqanliqini tilgha ëlish arqiliq öziningmu ölüp, üchinchi küni tirilidighanliqini aldin ëytqan. 41 Qiyamet küni Ninewi shehiridiki xelqmu qopup, silerning üstünglardin shikayet qilidu. Chünki, ular Yunus peyghemberning telimini anglap, yaman yoldin qaytqan. Biraq, bu yerde Yunus peyghemberdinmu ulugh birsi silerni yaman yoldin qaytishqa chaqirsa, qulaq salmidinglar. 42 Qiyamet küni Erebistandiki Sheba padishahliqining ayal padishahimu ornidin turup, silerning üstünglardin shikayet qilidu. Chünki, u padishah Sulaymanning aqilane sözlirini anglash üchün, uzun yollarni bësip kelgen. Mana, hazir bu yerde padishah Sulaymandinmu ulughi bar.
Jinning qaytip këlishi
43 – Jin birer ademning tënidin heydiwëtilgendin këyin, qurghaq dalalarni arilap chiqip, turidighan jay izdeydu, biraq tapalmaydu 44 we: “Ilgiriki öyümge qaytay” deydu. Shuning bilen, jin u ademning tënige qaytip këlip, uning dilining yenila bosh, shundaqla pakiz tazilinip retlengen öydek bolup qalghanliqini bayqaydu-de, 45 özidinmu better yette jinni bashlap kirip bille turidu. Buning bilen, hëliqi ademning këyinki hali burunqidinmu yamanliship këtidu. Bu zamanning rezil ademlirining halimu mana shundaq bolidu.
Hezriti Eysaning anisi we iniliri
46 Hezriti Eysa xelqqe dawamliq sözlewatqanda, anisi bilen iniliri këlip, uning bilen sözleshmekchi bolup tashqirida turushti. 47 Bireylen hezriti Eysagha:
– Aningiz we iniliringiz siz bilen sözlishimiz dep sirtta turidu, – dëdi.
48 – Kim mëning anam, kim mëning inilirim? – dëdi hezriti Eysa u kishige. 49 Andin, u qoli bilen shagirtlirini körsitip:
– Mana anam, mana inilirim! 50 Chünki, kim ershtiki Atamning iradisige emel qilsa, shu mëning aka-inim, acha-singlim we anamdur, – dëdi.
*2 †40 13 Uruq chëchish toghrisidiki temsil
1 Shu küni, hezriti Eysa öydin chiqip, köl boyida olturatti. 2 Etrapigha nurghun adem yighilghachqa, u bir këmige chiqip olturdi. Xalayiq bolsa köl boyida turushatti. 3 Hezriti Eysa ulargha temsil bilen nurghun hëkmetlerni ëytip berdi. U mundaq dëdi:
– Bir dëhqan uruq chachqili ëtizigha chiqiptu. 4 Chachqan uruqlirining beziliri chighir yol üstige chüshüptu, qushlar këlip ularni yep këtiptu. 5 Beziliri tupriqi kem tashliq yerlerge chüshüptu. Topisi nëpiz bolghanliqtin, tëzla ünüp chiqiptu, 6 lëkin chongqur yiltiz tartmighachqa, kün chiqish bilenla soliship qurup këtiptu. 7 Beziliri tikenlerning arisigha chüshüptu, tikenler ösüp maysilarni bësiwaptu. 8 Beziliri bolsa munbet tupraqqa chüshüptu. Ularning beziliri yüz hesse, beziliri atmish hesse, yene beziliri ottuz hesse hosul bëriptu. 9 Bu sözlerni quliqinglarda ching tutunglar!
Temsillerning meqsiti
10 Shagirtliri këlip, hezriti Eysadin:
– Siz nëme üchün köpchilikke telim bergende temsil keltürisiz? – dep soridi.
11 Hezriti Eysa mundaq jawab berdi:
– Ershning padishahliqining sirliri ulargha emes, silerning bilishinglargha bërildi. 12 Chünki, kimde eqil-paraset bolsa, uninggha tëximu köp bërilidu. Uningdiki eqil-paraset ëship-tashquche bolidu. Lëkin, kimde eqil-paraset bolmisa, uningda bar bolghinimu ëlip këtilidu. 13 Ulargha temsil bilen sözlishimning sewebi shuki, ular qarisimu körmeydu, anglisimu tingshimaydu hem heqiqiy chüshenmeydu. 14 Buning bilen, Xudaning Yeshaya peyghember arqiliq aldin’ala ëytqan munu sözliri emelge ashuruldi:
“Sözlirimni anglaysiler, anglaysiler, chüshenmeysiler.
Qilghanlirimgha qaraysiler, qaraysiler, menisini uqmaysiler.
15 Chünki, bu xelqning zëhni ze’ipleshken.
Ular qulaqlirini ëtiwalghan, közlirinimu yumuwalghan.
Undaq bolmisidi, közliri köretti, qulaqlirimu anglaytti,
zëhni oyghinip, manga qaytatti. Menmu ularni saqaytattim.”
16 Lëkin, siler neqeder bextlik! Chünki, közünglar köridu, quliqinglar anglaydu. 17 Bilip qoyunglarki, burunqi nurghun peyghemberler we durus ademler siler körgen we anglighanlarni körüshni we anglashni arzu qilghan bolsimu, muradigha yëtelmidi.
Uruq chëchish toghrisidiki temsilning chüshendürülüshi
18 – Emdi uruq chëchish toghrisidiki temsilning menisini anglanglar. 19 Eger biri Xudaning padishahliqi toghrisidiki sözni anglap turup chüshenmise, Sheytan këlip uning könglige chüshken sözni ëlip këtidu. Bu del chighir yol üstige chëchilghan uruqlardur. 20 Tupriqi kem tashliq yerlerge chëchilghan uruqlargha kelsek, ular Xudaning sözini anglap, xushalliq bilen derhal qobul qilghanlargha temsil qilinghan. 21 Halbuki, Xudaning sözi ularda yiltiz tartmighachqa, ular uzungha berdashliq bërelmeydu. Xudaning sözige ishengenlikidin qiyinchiliq yaki ziyankeshlikke uchrisa, Xuda yolidin derhal chetnep këtidu. 22 Tikenlerning arisigha chëchilghini shundaq ademlerge temsil qilinghanki, bu ademler Xudaning sözini anglisimu, lëkin könglige bu dunyaning endishiliri, bayliqning ëziqturushi kiriwëlip, Xudaning sözini boghuwëtidu-de, ular hosulsiz qalidu. 23 Munbet tupraqqa chëchilghan uruqlar bolsa Xudaning sözini anglap chüshengen ademge temsil qilinghan. Bundaq ademler elwette hosul bëridu, beziliri yüz hesse, beziliri atmish hesse, yene beziliri ottuz hesse hosul bëridu.
Yawa ot toghrisidiki temsil
24 Hezriti Eysa ulargha bashqa bir temsilni sözlep berdi:
– Ershning padishahliqi ëtizgha yaxshi uruq chachqan ademge oxshaydu. 25 Bir këchisi, hemme adem uyqugha chömgende, u ademning düshmini këlip, bughdayning arisigha yawa ot uruqlirini chëchiwëtip këtiptu. 26 Maysilar ösüp bashaq chiqarghanda, yawa otlarmu körünüshke bashlaptu. 27 Xojayinning chakarliri këlip, uninggha: “Xojayin, siz ëtizgha yaxshi uruq chachqanidingizghu, bu yawa otlar nedin këlip qaldi?” deptu. 28 “Bu bir düshmenning ishi” deptu xojayin. Chakarlar: “Bërip yawa otlarni yuluwetsek qandaq?” dep soraptu. 29 “Yaq! Yawa otlarni yulimiz dësenglar, bughdaylarmu yulunup këtishi mumkin. 30 Ularni ösüshige qoyuwëtinglar. Orma waqtida, men ormichilargha: ‘awwal yawa otlarni yulup, köydürüsh üchün baghlap yighiwëlinglar, andin bughdaylarni yighip ambirimgha qachilanglar’ deymen” deptu xojayin.
Qicha uruqi we xëmirturuch toghrisidiki temsiller
31 Hezriti Eysa ulargha yene bir temsilni sözlep berdi:
– Ershning padishahliqi xuddi bir ademning ëtizgha chachqan qicha uruqigha oxshaydu. 32 Qicha uruqi pütün uruqlarning ichide eng kichik bolsimu, u herqandaq zira’ettin ëgiz ösüp köchet* Bu yerde tilgha ëlinghan qicha Ottura Sherqte ösidighan, yaxshi öskende hetta üch mëtirdin ëship këtidighan ösümlükni körsitidu. bolidu, hetta qushlarmu këlip uning shaxlirida uwulaydu.
33 Hezriti Eysa ulargha bashqa bir temsilni sözlep berdi:
– Ershning padishahliqi xuddi xëmirturuchqa oxshaydu. Ayal xëmirturuchni bir xalta ungha qoshup yughursa, bu xëmirturuch pütün xëmirni bolduralaydu.
34 Hezriti Eysa bu ishlarning hemmisini temsiller bilen köpchilikke bayan qildi. U temsil keltürmey turup hëchqandaq telim bermeytti. 35 Buning bilen, bir peyghember arqiliq aldin’ala ëytilghan munu sözler emelge ashuruldi:
“Aghzimni temsil sözlesh bilen achimen,
dunya apiride bolghandin bëri sir bolup kelgen ishlarni tilgha alimen.”
Yawa ot toghrisidiki temsilning chüshendürülüshi
36 Shuningdin këyin, hezriti Eysa köpchiliktin ayrilip öyge kirdi. Shagirtliri yënigha këlip:
– Ëtizdiki yawa otlar toghrisidiki temsilni chüshe dürüp qoysingiz, – dëdi.
37 Hezriti Eysa mundaq dëdi:
– Yaxshi uruqlarni chachqan Insan’oghlidur. 38 Ëtiz dunya bolup, yaxshi uruqlar Ershning Padishahliqining mirasxorliridur. Yawa otlar bolsa Sheytangha tewe bolghanlardur. 39 Yawa ot uruqlirini chachqan düshmen Sheytandur. Orma waqti zaman axiri, ormichilar bolsa perishtilerdur. 40 Yawa otlar qandaq yulunup otqa tashlanghan bolsa, zaman axiridimu shundaq bolidu. 41 Insan’oghli perishtilirini ewetip, insanlarni gunahqa azdurghan we yamanliq qilghanlarning hemmisini öz padishahliqidin shallap, 42 ularni lawuldap turghan otqa tashlaydu. Ular u yerde hesrette yighlap, chishlirini ghuchurlitidu. 43 Heqqaniy ademler u chaghda atisi Xudaning padishahliqida quyashtek chaqnaydu. Bu sözlerni quliqinglarda ching tutunglar!
Xezine we ünche-merwayit toghrisidiki temsiller
44 – Ershning Padishahliqi xuddi ëtizda yoshurulghan bir xezinige oxshaydu. Uni tëpiwalghuchi hayajan ichide xezinini qaytidin yoshurup, shu ëtizni sëtiwëlish üchün bar-yoqini sëtiwëtidu.
45 Ershning Padishahliqi yene qimmet bahaliq ünche-merwayitlarni izdigen sodigerge oxshaydu. 46 Sodiger nahayiti qimmet bahaliq bir merwayitni tapqaniken, qaytip bërip bar-yoqini sëtip, u merwayitni sëtiwalidu.
Tor tashlash toghrisidiki temsil
47 – Ershning Padishahliqi yene dëngizgha tashlinip her xil bëliqlarni tutidighan torgha oxshaydu. 48 Tor toshqanda, bëliqchilar uni qirghaqqa tartip chiqiridu. Andin olturup, yaxshi bëliqlarni ilghiwëlip, sëwetlerge qachilap, nacharlirini tashliwëtidu. 49 Qiyamet künimu shundaq bolidu. Perishtiler këlip yaman kishilerni heqqaniy kishilerdin ayriydu 50 we ularni lawuldap turghan otqa tashlaydu. Ular u yerde hesrette yighlap, chishlirini ghuchurlitidu.
51 Hezriti Eysa ulardin:
– Bu sözlerni chüshendinglarmu? – dep soridi.
– Chüshenduq, – dep jawab berdi ular.
52 Hezriti Eysa mundaq dëdi:
– Ershning Padishahliqi toghruluq telim alghan Tewrat ustazi xuddi xezinisidin koninila emes, belki yëngi nersilernimu ëlip chiqqan xojayingha oxshaydu.
Nasireliklerning hezriti Eysani ret qilishi
53 Hezriti Eysa bu temsillerni sözlep bolghandin këyin, u yerdin ayrilip, 54 öz yurtigha ketti we öz yurtidiki ibadetxanida xelqqe telim bërishke bashlidi. Uning telimini anglighan xelq heyran bolup:
– Bu ademning bunchiwala eqil-parasiti we möjize yaritish qudriti nedin kelgendu? 55 U peqet addiy bir yaghachchining oghlighu? Uning anisining ismi Meryem; Yaqup, Yüsüp, Simun we Yehudalar uning qërindashliri emesmu? 56 Singillirining hemmisi öz ichimizdighu? Shundaq turuqluq, uningdiki bu qabiliyetler zadi nedin kelgendu? – dëyishetti. 57 Shuning bilen, ular uni ret qildi. Hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Peyghember öz yurti we öz öyide hörmetke sazawer bolmaydu.
58 Ularning ëtiqadsizliqi tüpeylidin hezriti Eysa u yerde köp möjize körsetmidi.
*32 14 Chömüldürgüchi Yehyaning öltürülüshi
1 U künlerde, hezriti Eysa toghrisidiki xewerlerni anglighan Hirod xan 2 qol astidikilerge:
– Bu adem chömüldürgüchi Yehya bolsa kërek, u choqum ölümdin tiriliptu. Uning pewqul’adde qudretlerge ige bolghanliqining sewebi ene shu, – dëdi.
3 Hirodning bundaq dëyishining sewebi, u ögey akisi Filipning ayali Hirodiyeni tartiwalghanda, u ayalning telipi bilen Yehyani tutqun qilip, zindangha tashlighanidi. 4 Chünki, Yehya Hirodqa: “Akangning ayalini tartiwëlishing Tewrat qanunigha xilaptur” dep kelgenidi. 5 Hirod shu sewebtin Yehyani öltürmekchi bolghan bolsimu, biraq xelqtin qorqqanidi, chünki xelq Yehyani peyghember, dep qaraytti.
6 Hirodning tughulghan küni, ayali Hirodiyening burunqi ëridin bolghan qizi otturigha chiqip ussul oynap berdi. Bu Hirodqa shundaq yaqtiki, 7 qizgha nëme tilise shuni bërishke qesem qildi. 8 Qiz anisining küshkürtüshi bilen:
– Derhal chömüldürgüchi Yehyaning kallisini ëlip, bir texsige qoyup ekëling, – dëdi. 9 Hirod xan buninggha ongaysizlanghan bolsimu, mëhmanlarning aldida qilghan qesimi tüpeylidin, bu telepni orundashni buyrudi. 10 Adem ewetip, zindanda Yehya peyghemberning kallisini aldurdi. 11 Bir texsige qoyulghan kalla qizning aldigha ëlip këlindi. Qiz buni anisining aldigha apardi. 12 Yehyaning shagirtliri bërip, jesetni depne qildi. Andin, hezriti Eysagha ehwalni xewer qildi.
Hezriti Eysaning besh ming kishini toydurushi
13 Hezriti Eysa bu xewerni anglap, xilwet bir jaygha özi yalghuz këtish üchün këmige olturup, u yerdin ayrildi. Buningdin xewer tapqan xelq etraptiki yëzilardin këliship, uning keynidin piyade mangdi. 14 Hezriti Eysa këmidin chüshkinide, nurghun ademlerni kördi we ulargha ich aghritip, ularning kësellirini saqaytti.
15 Kechqurun, shagirtliri hezriti Eysaning yënigha këlip:
– Bu xilwet bir jay iken, waqitmu bir yerge bërip qaldi. Xalayiqni tarqitiwetken bolsingiz, ular kentlerge bërip özlirige tamaq sëtiwalsun, – dëdi.
16 – Ularning tarqap këtishining hajiti yoq, ulargha özünglar tamaq bëringlar, – dëdi hezriti Eysa.
17 Shagirtlar:
– Bizde besh nan bilen ikki dane bëliqtin bashqa hëch nerse yoq, – dëyishti.
18 – Ularni manga ëlip këlinglar, – dëdi hezriti Eysa. 19 U xalayiqni chimliqning üstide olturushqa buyrughandin këyin, besh nan bilen ikki bëliqni qoligha ëlip, asmangha qarap Xudagha shükür ëytti. Andin, nanlarni oshtup shagirtlirigha berdi. Ular köpchilikke tarqatti. 20 Hemmeylen yep toydi. Shagirtlar ëship qalghan parchilarni liq on ikki sëwetke yighiwaldi. 21 Tamaq yëgenlerning sani ayallar we balilarni hësabqa almighanda, besh mingche kishi idi.
Hezriti Eysaning su üstide mëngishi
22 Buning keynidinla, hezriti Eysa shagirtlirining këmige olturup, kölning qarshi qirghiqigha özidin awwal ötüshini buyrudi. Bu arida özi xalayiqni tarqitiwetti. 23 Ularni tarqitiwetkendin këyin, hezriti Eysa du’a-tilawet qilish üchün özi tenha taghqa chiqti, kechtimu u yerde yalghuz qaldi. 24 Bu chaghda, këme qirghaqtin xëli uzaqta dolqunlar ichide chayqilip teste ilgirilewatatti, chünki qarshi tereptin shamal chiqiwatatti.
25 Tang ëtishqa az qalghanda, hezriti Eysa kölning üstide mëngip, shagirtliri terepke keldi. 26 Shagirtlar uning kölning üstide mëngip këliwatqanliqini körüp, wehimige chüshti.
– U bir alwasti! – dëyiship, qorqup chuqan sëliship ketti.
27 Lëkin, hezriti Eysa derhal ulargha:
– Xatirjem bolunglar, bu men, qorqmanglar! – dëdi.
28 Pëtrus buninggha jawaben:
– I Rebbim, eger bu siz bolsingiz, su üstide mëngip yëningizgha bërishimgha emr qiling, – dëdi.
29 – Kel, – dëdi hezriti Eysa.
Pëtrus këmidin chüshüp, su üstide hezriti Eysagha qarap mangdi. 30 Lëkin, qattiq chiqiwatqan boranni körüp qorqti we sugha chöküshke bashlighanda:
– Rebbim, mëni qutquzuwalghaysiz! – dep warqiridi.
31 Hezriti Eysa derhal qolini uzitip, uni tutuwaldi we uninggha:
– Ey ishenchi ajiz, nëmishqa guman qilding? – dëdi.
32 Ular këmige chiqqanda, shamal toxtidi. 33 Shagirtliri hezriti Eysagha sejde qilip:
– Siz heqiqeten Xudaning Oghli ikensiz, – dëyishti.
Hezriti Eysaning Ginesarda bimarlarni saqaytishi
34 Ular kölning qarshi teripige ötüp, Ginesar dëgen yerde quruqluqqa chiqti. 35 U yerning xelqi hezriti Eysani tonup, etraptiki jaylargha xewer ewetti. Kishiler bimarlarning hemmisini uning aldigha ëlip këlip, 36 hezriti Eysadin bimarlarning hëchbolmighanda uning tonining pëshige bolsimu qolini tegküzüwëlishigha ruxset qilishini sorap yalwuratti. Uninggha qolini tegküzgenlerning hemmisi saqaydi.
15 Insanni nëme napak qilidu?
1 Bu chaghda, paytext Yërusalëmdin bezi Perisiyler we Tewrat ustazliri hezriti Eysaning aldigha këlip:
2 – Shagirtliring nëmishqa ejdadlirimizning en’enilirige xilapliq qilidu? Ular tamaqtin ilgiri qollirini yumaydikenghu, – dëdi.
3 Hezriti Eysa ulargha mundaq jawab berdi:
– Silerchu! Siler nëmishqa en’enimizge ri’aye qilimiz dep, Xudaning emrlirige xilapliq qilisiler? 4 Xuda: “Ata-anangni hörmet qil” we “atisi yaki anisini haqaretligenlerge ölüm jazasi bërilsun” dep emr qilghan. 5 Lëkin, siler: “Ata-anisigha: ‘mendin alidighan pütün maddiy yardiminglarni Xudagha atiwettim’ dëgen kishining 6 ata-anisigha wapadarliq qilish mejburiyiti qalmaydu” deysiler. Buning bilen, en’enenglarni dep, Xudaning emrini yoqqa chiqirisiler. 7 Ey saxtipezler! Xuda Yeshaya peyghember arqiliq aldin ëytqan munu sözler silerge nëmidëgen mas këlidu-he:
8 “Bu xelq mëni aghzidila hörmetleydu,
lëkin qelbi mendin yiraq.
9 Manga qilghan ibaditi bihudidur.
Chünki, ögetkenliri Xudaning emrliri emes,
belki özliri chiqiriwalghan petiwalardur.”
10 Hezriti Eysa xalayiqni yënigha chaqirip, ulargha:
– Qulaq sëlinglar hem shuni chüshininglarki, 11 insanni napak qilidighini aghzidin kiridighini emes, belki aghzidin chiqidighinidur, – dëdi.
12 Këyin, shagirtliri uning aldigha këlip:
– Sizning sözliringiz Perisiylerning chishigha tegkenlikini bildingizmu, – dëdi.
13 Hezriti Eysa mundaq jawab qayturdi:
– Ershtiki Atam tikmigen herqandaq ösümlük yiltizidin qomurup tashlinidu. 14 Ulargha pisent qilmanglar; ular qarighulargha yol bashlaydighan qarighulardur. Eger qarighu qarighuni yëteklise, her ikkisi origha chüshüp këtidu.
15 Pëtrus:
– Baya ëytqan napakliq toghrisidiki temsilni chüshendürüp bergeysiz, – dëdi.
16 – Silermu tëxiche chüshenmeywatamsiler? – dëdi hezriti Eysa, 17 – Ëghizgha kirgen nersilerning ashqazan arqiliq teret bolup chiqip këtidighanliqini chüshenmemsiler? 18 Lëkin, ëghizdin chiqidighini qelbtin chiqidu. Insanni napak qilidighinimu shu. 19 Chünki, yaman niyet, qatilliq, zinaxorluq, jinsiy exlaqsizliq, oghriliq, yalghan guwahliq we töhmetxorluq qatarliq gunahlarning hemmisi qelbtin chiqidu. 20 Insanni mana shular napak qilidu. Yuyulmighan qollar bilen ta’am yëyish bolsa insanni napak qilmaydu.
Yehudiy emes ayalning ëtiqadi
21 Hezriti Eysa u yerdin ayrilip, Tir we Sidon sheherlirining etrapidiki rayonlargha bardi. 22 U yerde olturaqlashqan Ken’anlardin bolghan bir ayal hezriti Eysaning aldigha këlip:
– I teqsir! Padishah Dawutning ewladi, halimgha yetkeysiz! Qizimgha jin chaplishiwalghanidi, hali bek xarab, – dep zarlidi.
23 Lëkin, hezriti Eysa u ayalgha bir ëghizmu jawab bermidi. Shagirtliri uning aldigha këlip:
– Bu ayalni yolgha salghaysiz! Keynimizge egishiwëlip yol boyi warqirap yüridu, – dep telep qildi.
24 Hezriti Eysa hëliqi ayalgha qarap mundaq dëdi:
– Men peqet Xudaning yoqalghan qoyliri – Isra’illargha ewetildim.
25 Hëliqi ayal uning aldigha këlip:
– I teqsir, manga shapa’et qilghaysiz! – dep, ayighigha yiqildi.
26 Hezriti Eysa uninggha:
– Balilarning nënini itlargha tashlap bërish toghra emes,* Hezriti Eysa bu yerde özining ewetilishining aldi bilen Yehudiylar, andin Yehudiy emesler üchün ikenlikini tekitligen. – dëdi.
27 Hëliqi ayal buninggha jawaben:
– Shundaq, teqsir, biraq itlarmu xojayinining dastixinidin chüshken nan uwaqlirini yeydighu, – dëdi.
28 Shuning bilen, hezriti Eysa uninggha:
– Ey ayal, ishenching kamil iken! Tiliginingdek bolsun, – dëdi. U ayalning qizi shu’an saqiyip ketti.
Kësellerning saqaytilishi
29 Hezriti Eysa u yerdin ayrilip, Jeliliye kölining boyidin ötüp, taghqa chiqip olturdi. 30 Uning aldigha nurghun xalayiq yighildi. Ular yene tokur, qarighu, cholaq, gacha we bashqa her xil kësellernimu ëlip këlip, hezriti Eysaning aldigha qoyushti. Hezriti Eysa ularni saqaytti. 31 Xelq gachilarning tili chiqqanliqini, cholaqlarning eslige kelgenlikini, tokurlarning mangghanliqini, qarighularning közi ëchilghanliqini körüp, heyran boldi we Isra’illar ëtiqad qilip kelgen Xudagha medhiye oqudi.
Töt ming ademning toydurulushi
32 Hezriti Eysa shagirtlirini yënigha chaqirip:
– Bu xalayiqqa ichim aghriydu. Ular üch kündin bëri yënimdin ketmidi, yeydighan bir nersisimu qalmidi. Ularni öylirige ach qorsaq qayturushni xalimaymen, yolda yiqilip qëlishi mumkin, – dëdi.
33 Shagirtlar uninggha:
– Bundaq xilwet bir yerde bunchiwala xalayiqni toydurghudek nanni nedin tapimiz? – dëyishti.
34 – Qanche nëninglar bar? – dep soridi hezriti Eysa.
– Yette nan bilen birnechche tal kichik bëliqimiz bar, – dëyishti ular.
35 Buning bilen, hezriti Eysa xalayiqni yerde olturushqa buyrudi. 36 Andin, yette nan bilen bëliqlarni qoligha aldi we Xudagha shükür ëytip, ularni oshtup shagirtlirigha berdi. Ular köpchilikke tarqatti. 37 Hemmeylen yep toyghandin këyin, shagirtlar ëship qalghan parchilarni yette sëwetke yighiwaldi. 38 Tamaq yëgenlerning sani ayallar we balilarni hësabqa almighanda töt ming kishi idi. 39 Hezriti Eysa xalayiqni yolgha salghandin këyin, këmige chüshüp, Magadan yëzisining sirtigha bardi.
*26 16 Perisiylerning karamet körsitishni telep qilishi
1 Perisiyler bilen Saduqiy diniy ëqimidikiler hezriti Eysaning yënigha këlip, uning Xuda teripidin ewetilgenlikini sinap bëqish meqsitide, uningdin bir karamet körsitishni telep qilishti. 2 Hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Kechqurun siler: “Upuqta qizil shepeq körgininglarda, ete hawa ochuq bolidu” deysiler. 3 Etigende: “Bügün asmanning renggi köküsh qizil we bulutluq, hawa buzulidu” deysiler. Asman renggini chüshendüreleysileryu, bu zamanda yüz bëriwatqan alametlerni chüshendürelmeysiler! 4 Osal we wapasiz kishiler karamet körset, depla turidu. Biraq, silerge Yunus peyghemberning karamitidin bashqa körsitilidighan ikkinchi karamet yoq.* 12-bab 39-, 40-ayetlerge qaralsun.
Andin, hezriti Eysa ularni tashlap ketti.
Saxta telimdin saqlinish
5 Shagirtlar kölning u qëtigha ötkinide, nan ëliwëlishni untughanidi. 6 Hezriti Eysa ulargha:
– Hoshyar bolunglar, Perisiyler bilen Saduqiylarning ëchitqusidin ëhtiyat qilinglar, – dëdi.
7 Shagirtlar bir-birige:
– Nan ekelmigenlikimiz üchün shundaq dewatsa kërek, – dëyishti.
8 Ularning nëme dëyishiwatqanliqini bilgen hezriti Eysa mundaq dëdi:
– Ey ishenchi ajizlar! Nëme üchün nan ekelmigenlikinglar toghrisida sözlishisiler? 9 Tëxiche chüshenmidinglarmu? Besh nan bilen besh ming kishini toydurghanliqim, yene qanche sëwet yëmeklik yighiwalghanliqinglar ësinglarda yoqmu? 10 Yette nan bilen töt ming kishini toydurghanliqim, yene qanche sëwet yëmeklik yighiwalghanliqinglarmu ësinglarda yoqmu? 11 Siler nëmishqa mëning ëytqinimning nan toghruluq emeslikini chüshenmeysiler? Men yene silerge: “Perisiyler bilen Saduqiylarning ëchitqusidin ëhtiyat qilinglar” deymen. 12 Shagirtlar shundila hezriti Eysaning özlirige nandiki ëchitqudin emes, belki Perisiyler bilen Saduqiylarning ëchitqusidin, yeni saxta telimidin ëhtiyat qilishni ëytqanliqini chüshinip yetti.
Pëtrusning hezriti Eysani Qutquzghuchi – Mesih dep tonushi
13 Hezriti Eysa Filip Qeyseriyisi rayonigha kelginide, shagirtliridin:
– Kishiler Insan’oghlini kim dep bilidiken? – dep soridi.
14 Shagirtliri:
– Beziler sizni chömüldürgüchi Yehya, beziler Ilyas peyghember we yene beziler Yeremiya yaki bashqa qedimki peyghemberlerdin biri dep bilidiken, – dep jawab berdi.
15 Hezriti Eysa ulardin:
– Silerchu? Siler mëni kim dep bilisiler? – dep soridi.
16 Pëtrus depmu atalghan Simun:
– Siz menggü hayat Xudaning Oghli Qutquzghuchi – Mesih ikensiz, – dep jawab berdi.
17 Hezriti Eysa uninggha:
– Nëmidëgen bextliksen, Yunus oghli Simun! Buni sanga ashkarilighuchi insan emes, belki ershtiki Atam Xudadur. 18 Sanga shuni ëytayki, sen bolsang Pëtrus [menisi “tash”]. Men jama’etchilikimni bu tash üstige qurimen. Uning üstidin ölümning küchimu ghalib këlelmeydu. 19 Ershning padishahliqining achquchlirini sanga bërimen. Sëning yer yüzide yol qoyghanliring ershtimu yol qoyulup bolghan bolidu. Sëning yer yüzide yol qoymighanliring ershtimu yol qoyulmighan bolidu, – dëdi. 20 Bu sözlerdin këyin, hezriti Eysa shagirtlirigha özining Qutquzghuchi – Mesih ikenlikini hëchkimge tinmasliqni tapilidi.
Hezriti Eysaning ölüp tirilidighanliqini aldin ëytishi
21 Shuningdin këyin, hezriti Eysa özining Yërusalëmgha këtishi, aqsaqallar, aliy rohaniylar we Tewrat ustazliri teripidin köp azab-oqubet tartishi, öltürülüshi we üchinchi küni tirildürülüshi këreklikini shagirtlirigha uqturushqa bashlidi.
22 Bu gepni anglighan Pëtrus hezriti Eysani bir chetke tartip, uni eyiblep:
– Ya Rebbim, nëmishqa bundaq xiyalda bolisiz? Bëshingizgha bundaq ishlar esla kelmeydu! – dëdi.
23 Lëkin, hezriti Eysa Pëtrusqa qarap:
– Yoqal közümdin, Sheytandek sözlewatisen! Sen manga putlikashang, sëning oylighanliring Xudaning emes, insanning xiyalidur, – dëdi.
24 Këyin, hezriti Eysa shagirtlirigha mundaq dëdi:
– Kimdekim manga egishishni xalisa, öz xahishidin waz këchip, özining krëstini kötürüp manga egeshsun! 25 Chünki, özi üchünla yashaydighanlar eksiche hayatidin mehrum bolidu. Biraq, öz xahishidin waz këchip, mëning üchün yashaydighanlar hayatliqqa ërishidu. 26 Bir adem pütün dunyagha ige bolup hayatidin mehrum qalsa, buning nëme paydisi bolsun?! Nëmini tölepmu hayatliqqa ërishkili bolsun?! 27 Insan’oghli bolghan men Atamning shan-sheripi ichide perishtiliri bilen këlip, hemme ademning öz emeliyitige tushluq jawab qayturimen. 28 Bilip qoyunglarki, bu yerde turghanlarning beziliri Insan’oghlining öz padishahliqi ichide kelgenlikini körmigüche ölmeydu.† Bu söz bir heptidin këyin yüz bergen, yeni 17-babta teswirlengen weqege yaki hezriti Eysa öltürülgendin këyin shagirtlirigha qayta körüngen weqege qaritilghan.
*4 †28 17 Hezriti Eysaning nurgha chömüshi
1 Alte kündin këyin, hezriti Eysa peqet Pëtrus, Yaqup we Yaqupning inisi Yuhannanila ëlip, ëgiz bir taghqa chiqti. 2 U yerde hezriti Eysaning qiyapiti ularning köz aldidila özgirip, yüzi quyashtek parlidi, kiyimliri nurdek ap’aq bolup chaqnidi. 3 Tosattin, shagirtlargha Musa peyghember we Ilyas peyghemberning hezriti Eysa bilen sözlishiwatqanliqi köründi. 4 Pëtrus hezriti Eysagha:
– I Rebbim, bu yerde bolghinimiz nëmidëgen yaxshi! Xalisingiz, biri sizge, biri Musa peyghemberge, yene biri Ilyas peyghemberge dep, bu yerge üch kepe yasay, – dëdi.
5 Pëtrusning gëpi tügimeyla, parlaq bir bulut ularni qapliwaldi. Buluttin Xudaning: “Bu mëning söyümlük oghlum. Men uningdin xursenmen. Uning sözige qulaq sëlinglar!” dëgen awazi anglandi.
6 Shagirtlar buni anglap, intayin qorqushqan halda yerge düm yëtiwaldi. 7 Biraq, hezriti Eysa këlip, ulargha qolini tegküzüp:
– Qopunglar, qorqmanglar, – dëdi. 8 Ular bëshini kötürüp qariwidi, hezriti Eysadin bashqa hëchkim körünmidi.
9 Taghdin chüshüwëtip, hezriti Eysa ulargha:
– Insan’oghli ölümdin tirildürülmigüche, körgenliringlarni hëchkimge tinmanglar, – dep tapilidi.
10 Andin shagirtliri uningdin:
– Tewrat ustazliri nëme üchün: “Ilyas peyghember Qutquzghuchi – Mesih këlishtin awwal qaytip këlishi kërek” dëyishidu? – dep sorashti.
11 Hezriti Eysa jawaben:
– Elwette, Ilyas peyghember choqum Qutquzghuchi – Mesihtin awwal këlip, hemmini qëlipigha keltüridu. 12 Bilip qoyunglarki, Ilyas peyghember alliqachan keldi, lëkin kishiler uni tonumighanliqtin, uninggha qilmighan eskiliki qalmidi. Xuddi shuningdek, ular Insan’oghlighimu azab salidu, – dëdi. 13 Shu chaghda, shagirtlar hezriti Eysaning Ilyas peyghemberni tilgha ëlish arqiliq chömüldürgüchi Yehyani körsitiwatqanliqini chüshendi.
Jin chaplashqan balining saqaytilishi
14 Ular köpchilikning yënigha barghinida, bir kishi hezriti Eysaning aldigha këlip, tizlinip:
15 – Teqsir, oghlumning haligha yetkeysiz! Balining tutqaqliq kësili bolghachqa, hali bek xarab, da’im otning yaki suning ichige chüshüwalidu. 16 Uni shagirtliringizgha ëlip kelgenidim, saqaytalmidi, – dëdi.
17 – Ey ëtiqadsiz we chirik ewlad! Men silerning manga ishenmigenlikinglargha yene qachanghiche berdashliq bërey? – dëdi hezriti Eysa, – balini aldimgha ëlip këlinglar.
18 Hezriti Eysa jingha buyruq qildi. Shuning bilen, jin balidin chiqip ketti, balimu shu’an saqaydi.
19 Këyin, hezriti Eysa yalghuz qalghanda, shagirtlar uning yënigha këlip:
– Biz nëme üchün jinni heydiyelmiduq? – dep sorashti.
20 – Ëtiqadinglar ajiz bolghanliqi üchün. Bilip qoyunglarki, silerde qicha uruqidek chongluqta bolsimu ëtiqad bolsidi, awu taghqa: “Bu yerdin u yerge köch” dësenglar, köchken bolatti. Ëtiqadinglar bolsa, qolunglardin hëch ish qëchip qutulalmaydu. { 21 biraq, bundaq jinlarni du’a qilish we roza tutush bilenla heydigili bolidu, – dëdi hezriti Eysa ulargha.}
Hezriti Eysaning ölüp tirilidighanliqini ikkinchi qëtim ëytishi
22-23 Ular Jeliliye ölkiside jem bolghanda, hezriti Eysa ulargha:
– Insan’oghli bashqilarning qoligha tapshurulup öltürülidu, lëkin üchinchi küni tirilidu, – dëdi. Bu söz shagirtlarni ghem-qayghugha saldi.
Ibadetxana bëji tapshurush
24 Hezriti Eysa shagirtliri bilen Kepernahum shehirige kelginide, ibadetxana bëjini yighquchilar Pëtrusning yënigha këlip:
– Ustazinglar ibadetxana bëjini tölimemdu? – dep soridi.
25 – Töleydu, – dëdi Pëtrus.
Pëtrus öyge kelgende, u tëxi bir nëme dëmestila hezriti Eysa uningdin:
– Simun, sëningche dunyadiki padishahlar kimlerdin baj alidu? Öz perzentliridinmu yaki bashqilardinmu? – dep soridi.
26 Pëtrus:
– Bashqilardin, – dëyishi bilen, hezriti Eysa:
– Undaqta, perzentler bajdin xaliy bolidu. 27 Biraq, baj yighquchilarning chishigha tegmeyli, kölge bërip qarmaqni tashla. Tutqan birinchi bëliqning aghzini achsang, bir tengge pul chiqidu. Uni ëlip ikkimizning bëji üchün ulargha ber, – dëdi.
18 Ershning padishahliqidiki eng ulugh kishi
1 Bu chaghda, hezriti Eysaning shagirtliri uning yënigha këlip:
– Ershning Padishahliqida kim eng ulugh? – dep soridi.
2 Hezriti Eysa yënigha kichik bir balini chaqirip, uni otturida turghuzup, mundaq dëdi:
3 – Bilip qoyunglarki, yaman yolunglardin yënip, kichik balilardek sebiy bolmisanglar, Ershning Padishahliqigha hergiz kirelmeysiler. 4 Kim özini kichik balilardek töwen tutsa, u Ershning Padishahliqida eng ulugh bolidu. 5 Kim mëni dep, bundaq kichik balilarni qobul qilsa, u mëni qobul qilghan bolidu. 6 Lëkin, kimdekim manga ëtiqad qilghan bundaq kichiklerdin birini gunahqa azdursa, shu adem üchün ëytqanda boynigha yoghan tügmen tëshi ësilghan halda dëngizning eng chongqur yërige chöktürülgini ewzel. 7 Insanni gunahqa azduridighan tuzaqlar tüpeylidin, bu dunyaning ademlirining haligha way! Bundaq tuzaqlardin qëchip qutulghili bolmaydu, lëkin shu tuzaqlarni qurghuchining haligha way!
8 Eger qolung yaki putung sëni gunahqa azdursa, uni kësip tashla. Ikki qolung yaki ikki putung bar halda menggü öchmes dozax otigha tashlanghiningdin köre, cholaq yaki tokur halda menggülük hayatqa ërishkining ewzel. 9 Eger közüng sëni gunahqa azdursa, uni oyup tashla. Ikki közüng bar halda menggü öchmes dozax otigha tashlanghiningdin köre, birla közüng bilen bolsimu menggülük hayatqa ërishkining ewzel.
Azghan qoy toghrisidiki temsil
10 – Bu sebiylerning herqandaq birigimu sel qarashtin saqlininglar. Shuni ëytayki, ularning ershtiki perishtiliri ershtiki Atam Xudaning jamalini her da’im körüp turidu. 11 Insan’oghli azghan ademlerni qutquzghili keldi.
12 Oylap bëqinglarchu? Bir ademning yüz tuyaq qoyi bolup, uningdin biri adiship qalsa, u toqsan toqquz qoyni taghqa tashlap, hëliqi adashqan qoyini izdimemdu? 13 Bilip qoyunglarki, eger uni tëpiwalsa, u qoy üchün bolghan xushalliqi adashmighan toqsan toqquzi üchün bolghan xushalliqidin chong bolidu. 14 Shuninggha oxshash, ershtiki Atanglarmu bu sebiylerning hëchqaysisining ëzip qëlishini xalimaydu.
Xataliq ötküzgen qërindishigha bolghan mu’amile
15 – Eger qërindishing gunah ötküzüp qoysa, uning yënigha bërip sewenlikini körsitip ber. Herqandaq ish ikkinglarning arisidila qalsun. Qërindishing sözüngni anglisa, uning bilen yarishiwalghan bolisen. 16 Lëkin anglimisa, sëning ëytqanliringning guwahchisi bolush üchün yene bir-ikki kishini ëlip, uning yënigha barghin. Hemme ishta ikki-üch adem guwahchi bolsun. 17 Eger qërindishing ularning sözige qulaq salmisa, ehwalni ëtiqadchilar jama’etchilikige uqturup qoy. Eger ularningkigimu qulaq salmisa, uni butperes yaki insapsiz bajgir qatarida kör.
18 Bilip qoyunglarki, silerning yer yüzide yol qoyghanliringlar ershtimu yol qoyulup bolghan bolidu. Silerning yer yüzide yol qoymighanliringlar ershtimu yol qoyulmighan bolidu. 19 Shuni yene bilip qoyunglarki, yer yüzide aranglardin ikki kishi bir niyet, bir meqsette bir nersini tilep du’a qilsa, ershtiki Atam ularning tilikini ijabet qilidu. 20 Chünki, ikki yaki üch kishi mëning namim bilen qeyerde jem bolsa, menmu shu yerde ularning arisida bolimen.
Shepqetsiz chakar
21 Bu chaghda, Pëtrus hezriti Eysaning aldigha këlip:
– I Rebbim, qërindishimning mëning aldimda ötküzgen qanche qëtimliq gunahini kechürüshüm kërek? Yette qëtimmu? – dëdi.
22 Hezriti Eysa uninggha:
– Bilip qoyghinki, yette qëtim emes, yetmish yette qëtim. 23 Dëmek, Ershning Padishahliqi chakarliri bilen hësab-kitab qilmaqchi bolghan bir padishahqa oxshaydu. 24 Padishah hësab-kitabni bashlighinida, uninggha milyonlighan kümüsh tengge qerzdar bolghan bir chakar keltürülüptu. 25 Chakarning tölesh iqtidari bolmighanliqtin, padishah uninggha özini, xotun bala-chaqisi we bar-yoqini sëtip, qerzini töleshni buyruptu. 26 Chakar yerge tizlinip turup, xojayini padishahqa: “Manga kengchilik qilghayla, pütün qerzimni choqum töleymen” dep yalwuruptu. 27 Xojayinining chakargha ichi aghrip, qerzini kechürüm qilip uni qoyup bëriptu.
28 Lëkin, chakar u yerdin chiqip, özige birnechche tengge qerzdar bolghan yene bir chakarni uchritiptu. Uni tutuwëlip, boynini siqip turup: “Qerzingni töle” deptu. 29 Bu chakarmu yerge tizlinip turup: “Manga kengchilik qil, qerzimni choqum töleymen” dep yalwuruptu. 30 Lëkin, bashtiki chakar buni ret qiptu we uni zindangha tashlitip: “Pütün qerzni tölimigüche, zindanda yatisen” deptu. 31 Bu ehwalni uqup ichi intayin aghrighan bashqa chakarlar xojayinining aldigha bërip, ehwalni bashtin-axir xewer qiptu.
32 Buning bilen, xojayin chakarni chaqirtip: “Ey yaman chakar, manga yalwurghanliqing üchün shunche köp qerzingni kechürdüm. 33 Men sanga ich aghritqinimdek, senmu chakar buradiringge ich aghritishing kërek idighu?” deptu. 34 Buning bilen, ghezeplengen xojayin uni pütün qerzini töligüche zindanda yatquzush üchün, wehshiy gundipaylargha tapshurup bëriptu.
35 Shuninggha oxshash, eger hemminglar qërindashliringlarni dilinglardin kechürmisenglar, ershtiki Atammu silerni kechürmeydu.
19 Talaq qilish toghrisida
1 Hezriti Eysa bu sözlerni ëytip bolghandin këyin, Jeliliye ölkisidin ayrilip, Yehudiye ölkisini bësip ötüp, I’ordan deryasining u qëtidiki rayonlargha bardi. 2 Zor bir top adem uninggha egiship kelgenidi. Hezriti Eysa ularning arisidiki kësellerni shu yerdila saqaytti.
3 Hezriti Eysaning yënigha kelgen bezi Perisiyler uninggha tuzaq qurush meqsitide uningdin:
– Bir ademning herqandaq bir seweb bilen ayalini talaq qilishi Tewrat qanunigha uyghunmu? – dep soridi.
4 Hezriti Eysa mundaq jawab qayturdi:
– Tewratni oqumidinglarmu? Yaratquchi burunla insanlarning bir gewde bolushi üchün, ularni “er we ayal qilip yaratti” we 5 “bir ademning ata-anisidin ayrilip, ayali bilen birliship bir ten bolushi ene shu sewebtindur” dëdi. 6 Shundaq iken, er-ayal emdi ikki ten emes, bir tendur. Shuning üchün, Xuda qoshqanni insan ayrimisun.
7 Perisiyler hezriti Eysadin:
– Undaqta, Musa peyghember nëme üchün Tewrat qanunida erlerning öz ayallirigha bir parche talaq xëtini bëripla ularni talaq qilsa bolidighanliqini ëytti? – dep sorashti.
8 Hezriti Eysa ulargha:
– Tersaliqinglardin Musa peyghember ayalliringlarni talaq qilsa ruxset qilghan. Biraq, alem apiride bolghanda bundaq emes idi. 9 Bilip qoyunglarki, ayalini jinsiy exlaqsizliqtin bashqa birer seweb bilen talaq qilip, bashqa birini emrige alghan kishi zina qilghan bolidu.
10 Shagirtlar hezriti Eysagha:
– Eger er bilen ayal otturisidiki munasiwet shundaq bolsa, undaqta öylenmeslik yaxshi iken, – dëdi.
11 Hezriti Eysa ulargha:
– Bu dëgenlikni hemmila adem emes, peqet Xuda nësip qilghanlarla qobul qilalaydu. 12 Öylenmeydighan kishiler xilmuxildur. Beziler tughma jinsiy iqtidari ajizlar, beziler bashqilar teripidin axta qilinghanlar, yene beziler ershning padishahliqi üchün öylinishtin waz kechkenlerdur. Bu dëgenlikni qobul qilalaydighanlar qobul qilsun! – dëdi.
Hezriti Eysaning kichik balilargha bext tilishi
13 Qolini tegküzüp bext tilisun dep, kishiler kichik balilirini hezriti Eysaning aldigha ëlip keldi. Biraq, shagirtlar ularni eyiblidi. 14 Hezriti Eysa:
– Balilar aldimgha kelsun, ularni tosmanglar. Chünki, Ershning Padishahliqigha kiridighanlar del mushulargha oxshashlardur, – dëdi. 15 Hezriti Eysa qollirini ulargha tegküzüp bext tiligendin këyin, u yerdin ayrildi.
Mülükdardiki müshkülat
16 Bir küni, bir yigit hezriti Eysaning aldigha këlip:
– Ustaz, men qandaq yaxshi ishlarni qilsam, menggülük hayatqa ërishimen? – dep soridi.
17 Hezriti Eysa uninggha:
– Yaxshiliq toghrisida nëmishqa mendin soraysiz? Yaxshi bolghuchidin peqet birila bar. Menggülük hayatqa ërishmekchi bolsingiz, uning emrlirini ada qiling, – dëdi.
18 – Qaysi emrlerni deysiz? – dep soridi hëliqi yigit.
Hezriti Eysa mundaq dëdi:
– Qatilliq qilma, zina qilma, oghriliq qilma, yalghan guwahliq berme, 19 ata-ananggha hörmet qil we qoshnangni özüngni söygendek söy.
20 – Bularning hemmisige emel qilip këliwatimen. Bulardin bashqa yene nëmilerni qilishim kërek? – dep soridi yigit.
21 Hezriti Eysa uninggha:
– Eger kem-kütisiz bolushni xalisingiz, bërip barliq mal-mülkingizni sëtip, pulini kembeghellerge bëring. Shundaq qilsingiz, ershte xeziningiz bolidu. Andin këlip manga egishing, – dëdi.
22 Bu sözni anglighan yigit qayghu ichide u yerdin këtip qaldi. Chünki, uning mal-dunyasi nahayiti köp idi. 23 Hezriti Eysa shagirtlirigha:
– Bilip qoyunglarki, baylarning Ershning Padishahliqigha kirishi tes. 24 Yene shuni ëytayki, ularning Xudaning Padishahliqigha kirishi tögining yingne töshükidin ötüshidinmu tes! – dëdi.
25 Buni anglighan shagirtlar bekmu heyran bolushup:
– Undaqta, kim qutquzushqa ërisheleydu? – dep sorashti.
26 Hezriti Eysa ulargha qarap:
– Bu, insanlarning qolidin kelmeydu, lëkin Xuda hemmige qadirdur, – dëdi.
27 Buning bilen, Pëtrus uningdin:
– Mana biz hemmini tashlap sizge egeshtuq! Biz buningdin nëmige ërishimiz? – dep soridi.
28 Hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Bilip qoyunglarki, yëngi dunya yëtip këlip, Insan’oghli shanliq textide olturghinida, siler – manga egeshkenler on ikki textte olturup, Isra’illarning on ikki qebilisige hökümranliq qilisiler. 29 Mëni dep öyliri, qërindashliri, ata-anisi, bala-chaqiliri yaki yer-zëminliridin waz kechkenlerning hemmisi yoqatqanliridin yüz hesse artuqraqqa ëriship, menggülük hayattin behrimen bolidu. 30 Lëkin shu chaghda, nurghun aldinqi qatardikiler axirqilar bolidu, nurghun axirqilar aldinqi qatargha chiqidu.
20 Üzümzarliqtiki ishlemchiler
1 Hezriti Eysa sözini dawamlashturup, mundaq dëdi:
– Chünki, Ershning Padishahliqi bir yer igisige oxshaydu. Yer igisi üzümzarliqida ishleshke adem yallash üchün qaq seherde sirtqa chiqiptu. 2 U ishlemchilerning künlükige bir kümüsh tenggidin bërishke këliship, ularni üzümzarliqigha ewetiptu.
3 Sa’et toqquz etrapida u yene sirtqa chiqip, bazarda bikar yürgen bashqa kishilerni körüptu. 4 Ulargha: “Silermu üzümzarliqimgha bërip ishlenglar, heqqinglarni muwapiq bërimen” deptu. 5 Ular üzümzarliqqa bëriptu. Chüsh waqtida we chüshtin këyin sa’et üchlerde u qayta chiqip, yene shundaq ishlemchilerdin birnechchini yallaptu. 6 Sa’et beshlerde chiqqinida, u yerde turghan yene bashqilarni körüp, ulardin: “Nëme üchün bu yerde kün boyi bikar yürisiler?” dep soraptu. 7 “Bizni hëchkim yallimidi” dep jawab qayturuptu ular. “Undaqta, silermu üzümzarliqimgha bërip ishlenglar” deptu yer igisi ulargha.
8 Kechqurunluqi, yer igisi ghojidargha: “Ishlemchilerni chaqirip, eng axirida kelgenlerdin bashlap eng awwal kelgenlergiche hemmisining ish heqqini ber” deptu. 9 Chüshtin këyin sa’et beshte ishqa chüshkenler këlip, ghojidardin bir kümüsh tenggidin ëlishiptu. 10 Eng awwal ishqa chüshkenler tëximu köp ish heqqi alimizghu, dep oylishiptu. Biraq, ulargha nöwet kelgende, ghojidar ularghimu bir kümüsh tenggidin bëriptu. 11 Ular ish heqqini alghandin këyin, yer igisidin renjip: 12 “Këyin kelgenler peqet bir sa’etla ishlidi, biraq siz ulargha kün boyi qattiq issiqta azab chekken bizge oxshash heq berdingiz!” dëyishiptu. 13 Yer igisi ularning birige mundaq jawab qayturuptu: “Burader, sanga naheqliq qilghinim yoq! Sen bilen bir kümüsh tenggige këlishmigenmiduq? 14 Heqqingni ëlip qaytip ketkin, këyin kelgenlergimu sanga oxshash bersem nëme boptu? 15 Öz pulumni özüm bilgenche ishlitish hoququm yoqmu? Sëxiyliqimni körelmeywatamsen-ya?”
16 Dëmek, axirqi bolghanlar kelgüside aldinqilar bolidu, aldinqi bolghanlar kelgüside axirqilar bolidu.
Hezriti Eysaning ölüp tirilidighanliqini yene aldin ëytishi
17 Hezriti Eysa Yërusalëmgha këtiwëtip, yolda on ikki shagirtini bir chetke tartip, ulargha mundaq dëdi:
18 – Mana biz hazir Yërusalëmgha këtiwatimiz. Insan’oghli aliy rohaniylar we Tewrat ustazlirigha tapshurulidu. Ular uni ölüm jazasigha mehkum qilip, 19 Rimliqlargha tapshurup bëridu. Rimliqlar uni mesxire qilip, qamchilap, krëstke mixlaydu. Lëkin, u üchinchi küni qayta tirilidu.
Bir anining telipi
20 Shu chaghda, Zebediyning ayali on ikki shagirt ichidiki ikki oghlini ëlip, hezriti Eysaning aldigha keldi we uninggha tezim qilip turup, bir telipi barliqini ëytti.
21 – Nëme telipingiz bar? – dep soridi hezriti Eysa.
Ayal uninggha:
– Qobul qilghaysiz, sizning padishahliqingizda bu ikki oghlumdin biri ong yëningizda, biri sol yëningizda oltursun, – dëdi.
22 – Siler nëme telep qilghanliqinglarni bilmeywatisiler, – dëdi hezriti Eysa, – men ichidighan azab qedihini ichelemsiler?* Bu ayette hezriti Eysaning tartidighan azab-oqubiti we krësttiki ölümi közde tutulghan. – Icheleymiz, – dëyishti ular.
23 Hezriti Eysa ulargha:
– Siler heqiqetenmu mëning azab qedihimge ortaq bolisiler. Biraq, ong yaki sol yënimda olturushunglargha ruxset qilish mëning ixtiyarimda emes. Atam u orunlarni kimlerge teyyarlighan bolsa, shular olturidu.
24 Buningdin xewer tapqan bashqa on shagirt bu ikki qërindishidin xapa boldi. 25 Lëkin, hezriti Eysa ularni yënigha chaqirip, mundaq dëdi:
– Silerge melum, bu dunyadiki hökümranlar qol astidiki xelq üstidin rehimsizlik bilen hakimiyet yürgüzidu. Emirliri ularni qattiq qolluq bilen idare qilidu.
26 Biraq, silerning aranglarda bundaq ish bolmisun. Silerdin kim mertiwilik bolushni xalisa, u qalghanlargha xizmet qilsun. 27 Kim aldinqisi bolushni xalisa, u qalghanlarning quli bolsun. 28 Insan’oghlimu bashqilarni özige xizmet qildurghili emes, bashqilargha xizmet qilghili we jënini pida qilish bedilige nurghun ademlerni gunahtin azad qilghili keldi.
Hezriti Eysaning ikki qarighuni saqaytishi
29 Ular Ërixa shehiridin ayrilghanda, top-top kishiler hezriti Eysagha egiship mangdi. 30 Yol boyida olturghan ikki qarighu hezriti Eysaning u yerdin ötüp këtiwatqinini anglap:
– I teqsir, padishah Dawutning ewladi, rehim qilghaysiz, – dep towlidi.
31 Köpchilik ularni eyiblep, ünini chiqarmasliqini ëytti. Lëkin, ular:
– Ya Rebbim, i padishah Dawutning ewladi, bizge rehim qilghaysiz! – dep tëximu ünlük towlidi.
32 Hezriti Eysa qedimini toxtitip, ularni chaqirip:
– Mendin nëme telep qilisiler? – dep soridi.
33 – Ya Rebbim, közlirimizni achqaysiz! – dëyishti ular.
34 Ulargha ich aghritqan hezriti Eysa ularning közlirige qolini tegküzgenidi, közliri shu’an ëchilip ketti. Ular hezriti Eysagha egiship mangdi.
21 Hezriti Eysaning tentene bilen Yërusalëmgha kirishi
1 Hezriti Eysa shagirtliri bilen Yërusalëmgha yëqinliship, Zeytun tëghining ëtikidiki Beytpaji yëzisigha kelginide, 2 hezriti Eysa ikki shagirtini mundaq dep aldin ewetti:
– Siler aldimizdiki yëzigha bëringlar. U yerde baghlaqliq bir ëshek we uning yënidiki bir texeyni körisiler. Ularni yëship aldimgha yëtilep këlinglar. 3 Birsi silerge bir nëme dëse, “Rebbimizning bulargha hajiti chüshti” denglar. Umu derhal telipinglargha qoshulidu.
4 Bu weqe peyghember arqiliq ëytilghan munu sözlerni emelge ashurdi:
5 “Yërusalëm xelqige ëytinglar:
‘mana, padishahinglar këliwatidu,
u kichik pë’illiq bilen bir ëshekke,
texeyge minip,
silerning yëninglargha këliwatidu.’ ”
6 Hëliqi ikki shagirt bërip hezriti Eysaning dëginidek qildi. 7 Ëshek bilen texeyni yëtilep këlip, üstilirige chapanlirini saldi we hezriti Eysani üstige mindürdi. 8 Nurghun kishiler chapanlirini yolgha payandaz qilip saldi. Beziliri derex shaxlirini kësip yolgha yaydi. 9 Aldida mangghan we keynidin egeshken xalayiq:
“Padishah Dawutning ewladi üchün Xudagha shükür!
Perwerdigarimizning namida kelgüchige mubarek bolsun!
Ershi’eladiki Xudagha shükürler oqulsun!” dep warqirishatti.
10 Hezriti Eysa Yërusalëmgha kirgende, pütün sheher lerzige keldi. Kishiler:
– Bu kimdu? – dëyishetti.
11 Xalayiq:
– Bu Jeliliye ölkisining Nasire shehiridin bolghan Eysa peyghember, – dep jawab bërishetti.
Hezriti Eysaning merkiziy ibadetxanini tertipke sëlishi
12 Hezriti Eysa merkiziy ibadetxana* Merkiziy ibadetxana – eyni chaghda, Yehudiylarning nurghun ibadetxaniliri bolup, bu Yehudiylarning eng köp yighilip ibadet qilidighan jayi idi. Xudaning emri boyiche, peqet Yërusalëmdiki merkiziy ibadetxanidila qurbanliq qilish toghra bolatti. hoylilirigha kirip, u yerde ëlim-sëtim qiliwatqanlarning hemmisini heydep chiqardi. Pul tëgishidighanlarning shirelirini we kepter satquchilarning orunduqlirini örüwëtip, 13 ulargha:
– Muqeddes yazmilarda Xudaning: “Mëning öyüm du’a-tilawetxana dep atalsun” dëgen sözi yëzilghan. Lëkin, siler uni bulangchilarning uwisigha aylanduruwatisiler! – dëdi.
14 Hezriti Eysa ibadetxana hoylilirida aldigha ëlip këlingen qarighu we tokurlarni saqaytti. 15 Lëkin, aliy rohaniylar bilen Tewrat ustazliri uning yaratqan möjizilirini we ibadetxanida: “Padishah Dawutning ewladi üchün Xudagha shükür!” dep towlighan balilarni körüp ghezeplendi.
16 Ular hezriti Eysadin:
– Bu balilarning nëme dewatqanliqini anglawatamsen? – dep soridi.
– Anglawatimen, – dëdi hezriti Eysa, – siler muqeddes yazmilardiki: “Kichik balilar we bowaqlarning tilliridin özüngge medhiyiler keltürdüng” dëgen sözlerni zadi oqumighanmu?
17 Andin, hezriti Eysa ulardin ayrilip, sheherdin chiqip Beytaniya yëzisigha bërip, këchini shu yerde ötküzdi.
Ëtiqadning küchi
18 Etisi etigende hezriti Eysa sheherge qaytip këtiwatqanda, qorsiqi ëchip ketkenidi. 19 U yol boyidiki bir tüp enjür derixini körüp, uning yënigha bardi. Derexte yopurmaqtin bashqa hëch nerse tapalmay, derexke qarap:
– Buningdin këyin menggü mëwe bermigeysen! – dëwidi, enjür derixi shu’an qurup ketti.
20 Buni körgen shagirtlar heyran bolup:
– Enjür derixi qandaqche birdinla qurup ketti! – dep soridi.
21 Hezriti Eysa ulargha mundaq jawab qayturdi:
– Bilip qoyunglarki, eger qilche gumanlanmay Xudagha ishensenglar, men enjür derixige qilghanni silermu qilalaysiler. Hetta bu taghqa: “Qozghal, dëngizgha tashlan!” dësenglarmu, dëgininglar ijabet bolidu. 22 Ishenchinglar bolsa, du’a bilen tiligen herqandaq nersige ërishisiler.
Hezriti Eysaning hoquqining sürüshtürülüshi
23 Hezriti Eysa merkiziy ibadetxana hoylilirigha kirip, kishilerge telim bëriwatqanda, aliy rohaniylar we xelq aqsaqalliri uning aldigha këlip:
– Siz qiliwatqan ishlarni qaysi hoquqqa tayinip qiliwatisiz? Sizge bu hoquqni kim bergen? – dep sorashti.
24 Hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Men awwal silerdin bir so’al soray. Eger siler jawab bersenglar, menmu bu ishlarni qaysi hoquqqa tayinip qiliwatqanliqimni ëytip bërimen. 25 Yehya peyghemberge chömüldürüsh hoquqini kim bergen? Xudamu yaki insanlarmu?
Ular öz’ara munazire qilishqa bashlap:
– Eger “Xuda bergen” dësek, u: “Undaqta, siler nëme üchün Yehyagha ishenmidinglar?” deydu. 26 Eger: “Insanlar bergen” dësek, xelqning ghezipidin qorqmisaq bolmaydu, chünki ular Yehyani peyghember, dep qaraydu, – dëyishti.
27 Buning bilen, ular hezriti Eysagha:
– Bilmeymiz, – dep jawab bërishti.
– Undaqta, menmu bu ishlarni qaysi hoquqqa tayinip qiliwatqanliqimni ëytmaymen, – dëdi hezriti Eysa ulargha.
Ikki oghul toghrisidiki temsil
28 Hezriti Eysa sözini dawamlashturup:
– Siler bu ishqa qandaq qaraysiler? Bir ademning ikki oghli bar iken. U chong oghligha: “Oghlum, bügün üzümzarliqqa bërip ishligin” deptu. 29 “Barmaymen” deptu oghli, lëkin këyin pushayman qilip yenila bëriptu. 30 U adem ikkinchi oghlighimu shundaq deptu. U: “Xop dada, baray” deptuyu, lëkin barmaptu. 31 Bu ikkiylenning qaysisi atisining buyruqini orundighan bolidu?
– Chong oghli, – dep jawab berdi ular.
Hezriti Eysa ulargha mundaq dëdi:
– Bilip qoyunglarki, insapsiz bajgirlar bilen pahishiler Xudaning padishahliqigha silerdin burun kiridu. 32 Chünki, gerche Yehya peyghember silerge heqqaniyet yolini körsetkili kelgen bolsimu, siler uninggha ishenmidinglar; lëkin bajgirlar bilen pahishiler uninggha ishendi. Siler buni körüp turup, gunahinglargha towa qilip uninggha ishenmidinglar.
Yaman ijarikeshler heqqidiki temsil
33 – Yene bir temsil anglanglar: Bir yer igisi bir üzümzarliq berpa qilip, etrapini chitlaptu. Muselles ishlesh üchün üzümzarliqqa bir kölchek qazduruptu we bir közetxana yasitiptu. Këyin, üzümzarliqni ijarige bërip, özi yiraq bir yerge këtiptu. 34 Üzüm üzüsh waqti kelgende özige tëgishlik hosulni ekëlish üchün, qullirini ijarikeshlerning yënigha ewetiptu. 35 Lëkin, ijarikeshler qullarni tutuwëlip, birini dumbalaptu, birini öltürüwëtiptu, yene birini chalma-kësek qiptu. 36 Yer igisi bu qëtim aldinqidinmu köp qullirini ewetiptu, biraq ijarikeshler ularghimu shundaq mu’amile qiptu. 37 Axirda, yer igisi “oghlumnighu hörmet qilar” dep, uni ewetiptu. 38 Lëkin, ijarikeshler yer igisining oghlini körüp, öz’ara: “Bu bolsa mirasxor; këlinglar, uni öltürüwëtip üzümzarliqini igiliwalayli” dëyishiptu. 39 Shundaq qilip, uni tutup üzümzarliqning sirtigha sörep achiqip öltürüwëtiptu.
40 Bundaq ehwalda üzümzarliqning xojayini kelse, ijarikeshlerni qandaq qilidu?
41 Ular hezriti Eysagha:
– Bu wehshiy ademlerni qorqunchluq shekilde yoqitidu. Üzümzarliqni bolsa ijarisini öz waqtida tapshuridighan kishilerge ijarige bëridu, – dep jawab bërishti.
42 Hezriti Eysa ulardin soridi:
– Zeburdiki munu sözlerni zadi oqumighanmidinglar?
“Tamchilar tashliwetken tash
qurulushning ul tëshi bolup qaldi.
Bu, Perwerdigar teripidindur,
biz üchün ajayip bir ishtur.”
43 Bilip qoyunglarki, siler shu sewebtin Xudaning padishahliqidin mehrum qilinisiler, Xudaning iradisi boyiche yashaydighan kishiler uninggha ige bolidu. 44 Bu “Tash”qa yiqilghan kishi pare-pare bolup këtidu. “Tash” kimning üstige chüshse, shuni kukum-talqan qiliwëtidu.
45 Aliy rohaniylar we Perisiyler hezriti Eysaning ëytqan temsillirini anglap, ularni özlirige qaritip ëytqanliqini chüshendi. 46 Uni tutushni oylisimu, xelqtin qorqushti, chünki xelq uni peyghember, dep qaraytti.
*12 22 Toy ziyapiti toghrisidiki temsil
1 Hezriti Eysa ulargha yene temsil bilen mundaq dëdi:
2 – Ershning Padishahliqi xuddi bir padishahning oghli üchün teyyarlighan toy ziyapitige oxshaydu. 3 Toy küni, padishah ziyapetke teklip qilinghan mëhmanlarni chaqirish üchün chakarlirini ewetiptu, lëkin mëhmanlar këlishni xalimaptu. 4 Buning bilen, padishah yene bashqa chakarlirini ewetip, ulargha: “Mëhmanlargha: ‘qaranglar, ziyapet teyyar boldi. Öküz we sëmiz mallar soyuldi, hemme nerse teyyar, ziyapetke merhemet!’ denglar” dep tapilaptu. 5 Biraq, mëhmanlar ularning sözlirini ëtibargha almay, biri ëtizigha ketse, yene biri tijaritige këtiptu. 6 Qalghanliri hëliqi chakarlarni tutuwëlip, qattiq urup öltürüwëtiptu. 7 Ghezepke kelgen padishah leshkerlirini chiqirip, u qatillarni yoqitip, ularning shehirige ot qoyuwëtiptu. 8 Andin, chakarlirigha: “Toy ziyapiti teyyar, lëkin chaqirilghanlar layiq bolup chiqmidi. 9 Emdi siler yol achallirigha bërip, uchratqanliki ademlerning hemmisini toygha teklip qilinglar” deptu. 10 Buning bilen, chakarlar yol achallirigha chiqip, yaxshi bolamdu, yaman bolamdu, uchratqanliki ademlerning hemmisini yighiptu. Toy bolghan orun mëhmanlar bilen toluptu.
11 Padishah mëhmanlar bilen körüshkili kelgende, u yerde toy kiyimi kiymigen bir kishini körüptu. 12 Padishah uningdin: “Burader, toy kiyimi kiymey, bu yerge qandaq kirding?” dep soraptu, biraq u kishi hëchqandaq jawab bërelmeptu. 13 Padishah chakarlirigha: “Uning put-qollirini baghlap, tashqirigha, qarangghuluqqa achiqip tashlanglar! U yerge tashlanghanlar hesrette yighlap, chishlirini ghuchurlitidu” deptu.
14 Axirda, hezriti Eysa:
– Teklip qilinghanlar köp, lëkin tallanghanlar az, – dëdi.
Baj tapshurush mesilisi
15 Buning bilen, Perisiyler u yerdin këtip, qandaq qilip hezriti Eysani öz sözliri bilen tuzaqqa chüshürüsh heqqide meslihetleshti. 16 Ular öz shagirtlirini Rimdin teyinlengen Hirod padishahning terepdarliri bilen bille hezriti Eysaning yënigha ewetip:
– Ustaz, sizning semimiy adem ikenlikingizni, kishilerge Xudaning yolini sadiqliq bilen ögitip kelgenlikingizni we hëchkimge yüz-xatir qilmaydighanliqingizni bilimiz, chünki kishilerning sirtqi qiyapiti bilen hësablashmaysiz. 17 Qëni, ëytip bergeysiz, Rim impëratori qeyserge baj tapshurushimiz Tewrat qanunimizgha xilapmu qandaq?* Eyni waqitta, Yehudiylar Rimliqlarning zulmi astida yashawatqan bolup, eger hezriti Eysa: “Rim impëratorigha baj tapshurush toghra” dëse, bu gep azadliqni istigen kishilerge yaqmaytti. Nawada kishilerni baj tapshurmasliqqa chaqirsa, Rim impëriyisige qarshi chiqqan bolatti. Ular mushundaq so’allarni sorash arqiliq hezriti Eysani gëpidin tutuwëlip, Rimliqlarning qoligha tapshurup, uninggha ziyankeshlik qilmaqchi bolushqan. – dëyishti.
18 Ularning yaman niyitini bilgen hezriti Eysa:
– Ey saxtipezler, nëmishqa mëni sözüm arqiliq ilindurmaqchi boluwatisiler? 19 Bajgha tapshuridighan pulunglarni manga körsitinglarchu, – dëdi. Ular bir dane kümüsh tengge ekeldi. 20 Hezriti Eysa ulardin:
– Buning üstidiki süret we isim kimning? – dep soridi.
21 – Rim impëratori qeyserning, – dep jawab berdi ular.
– Undaq bolsa, qeyserning heqqini qeyserge, Xudaning heqqini Xudagha tapshurunglar, – dëdi hezriti Eysa ulargha.
22 Ular bu sözni anglap, heyran bolushti-de, hezriti Eysaning yënidin këtip qaldi.
Tirilishke munasiwetlik mesile
23 Shu küni, ölgenler tirilmeydu, dep qaraydighan Saduqiy diniy ëqimidikiler hezriti Eysaning aldigha këlip:
24 – Ustaz, Musa peyghember Tewratta: “Bir kishi perzent körmey ölüp ketse, uning aka yaki inisi tul qalghan yenggisini emrige ëlip, qërindishi üchün nesil qaldurushi lazim” dep telim bergen. 25 Burun bu yerde yette aka-uka bar idi. Chongi öylengendin këyin alemdin ötti. Perzent körmigenliktin, keynidiki inisi yenggisini emrige aldi. 26 Biraq, umu perzent körmey alemdin ötüp, ayali keynidiki inisigha yatliq boldi. Bu ish taki yettinchi inisighiche dawamlashti. 27 Axirda, u ayalmu alemdin ötti. 28 Emdi soraydighinimiz shuki: qiyamet küni bu ayal yette aka-ukidin qaysisining ayali bolup tirilidu? Chünki, uni hemmisi emrige alghan-de!
29 Hezriti Eysa ulargha mundaq jawab berdi:
– Siler muqeddes yazmilarni we Xudaning qudritini bilmigenlikinglar üchün xatalishisiler. 30 Ölümdin tirilgendin këyin, insanlar ershtiki perishtilerge oxshash, xotun almaydu, erge tegmeydu. 31 Ölümdin tirilish mesilisi heqqide Xudaning silerge dëgen sözini oqumidinglarmu? Ejdadlirimiz Ibrahim, Is’haq we Yaquplar alliburun alemdin ötken bolsimu, Xuda ularni tirik hësablap, 32 “men Ibrahim, Is’haq we Yaquplar ëtiqad qilip kelgen Xuda bolimen!” deydu. Dëmek, Xuda ölüklerning emes, tiriklerning Xudasidur.
33 Bularni anglighan xelq uning telimidin dang qëtip qëlishti.
Eng muhim emr
34 Perisiyler hezriti Eysaning Saduqiylarning aghzini tuwaqlighanliqini anglap, bir yerge jem bolushti. 35 Ularning arisidiki bir Tewrat ustazi hezriti Eysani sinash meqsitide uningdin:
36 – Ustaz, Tewrat qanunidiki eng muhim emr qaysi? – dep soridi.
37 Hezriti Eysa uninggha mundaq dëdi:
– “Perwerdigaring bolghan Xudani pütün qelbing, pütün jëning, pütün zëhning bilen söygin.” 38 Aldinqi we eng muhim emr mana shu. 39 Uninggha oxshash muhim yene bir emr bolsa “qoshnangni özüngni söygendek söy.” 40 Pütün Tewrat qanuni we peyghemberlerning telimatliri bu ikki emrni asas qilghan.
Qutquzghuchi – Mesihning salahiyiti
41 Perisiyler topliship turghanda, hezriti Eysa ulardin:
42 – Qutquzghuchi – Mesih toghrisida nëme oylawatisiler? U kimning ewladi? – dep soridi.
– Dawut padishahning ewladi, – dëyishti ular.
43 Hezriti Eysa mundaq dëdi:
– Undaqta, nëme üchün Dawut padishah Muqeddes Rohning ilhami bilen Qutquzghuchi – Mesihni “xojayinim” dep ataydu? Dawut Zeburda mundaq dëgenghu:
44 “Perwerdigar xojayinimgha ëyttiki:
‘men sëning düshmenliringni
ayighing astida dessetküche,
mëning ong yënimda olturghin!’ ”
45 Qutquzghuchi – Mesih padishah Dawutning ewladi bolsimu, lëkin padishah Dawut Mesihni “xojayinim” dëgen yerde Mesih uningdin ulugh bolmamdu?!
46 Hezriti Eysagha hëchkim gep qayturalmidi. Shu kündin ëtibaren, hëchkim uningdin so’al sorashqa pëtinalmidi.
*17 23 Saxtipezlerning eyiblinishi
1 Shuningdin këyin, hezriti Eysa xalayiqqa we shagirtlirigha mundaq dëdi:
2 – Tewrat ustazliri we Perisiylerge Musa peyghember arqiliq chüshürülgen Tewrat qanunigha tebir bërish hoquqi bërilgen. 3 Shunga, ularning sözlirini anglap, dëgenlirini qilinglar, lëkin qilghanlirini qilmanglar. Chünki, ular özlirining dëginige özliri emel qilmaydu. 4 Ular qattiq diniy qa’idiliri arqiliq ëghir yüklerni bashqilarning zimmisige artip qoyidu. Lëkin, özliri bu yüklerni kötürüshke barmaqlirini midirlitishnimu xalimaydu. 5 Ular hemme ishlarni bashqilargha köz-köz qilish üchünla qilidu. Özlirini teqwadar körsitish üchün, ayet qutisining* Teqwadarliqni bildürüsh üchün pëshane yaki üsti bilekke chigiwëlinidighan, ichige Tewrattin ëlinghan ayetler yëzilghan pütük sëlinghan kichik quta. chongini chigiwëlip, tonlirining chuchilirini† Yol mangghanda pulangship, Xudaning emrlirige emel qilishni eslitip turush üchün, ular tonlirigha chucha tikip qoyatti. uzun sanggilitip qoyidu. 6 Ziyapetlerde törde, ibadetxanilarda alahide orunda olturushqa amraq këlidu. 7 Bazarlarda kishilerning özlirini hörmetlep salam bërishi we “ustaz” dep atishidin huzurlinidu.
8 Biraq, siler “ustaz” dep atilishqa könmenglar. Chünki, silerning yalghuz birla ustazinglar bar. Uning üstige, hemminglar bir-biringlargha qërindash. 9 Yer yüzide hëchqandaq kishini hörmetlep “atam” dëmenglar, chünki peqet birla Atanglar bar. U bolsimu ershtiki Atanglardur. 10 Siler “xojayin” dep atilishqimu könmenglar, chünki peqet birla Xojayininglar bar. U bolsimu Qutquzghuchi – Mesihtur. 11 Aranglarda eng mertiwilik bolghan kishi qalghanlargha xizmet qilsun. 12 Özini üstün tutqini töwen qilinidu, töwen tutqini üstün qilinidu.
13 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Siler Ershning Padishahliqining ishikini insanlar üchün taqidinglar! Ya özünglar kirishni oylimidinglar, ya kirishni istigenlerning kirishige yol qoymidinglar. { 14 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Siler tul ayallardin nep ëlip, ularning mal-mülkini yeysiler. Andin, bashqilar körsun dep, uzundin-uzun du’a qilisiler. Shunga, tëximu ëghir jazagha tartilisiler.}
15 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Siler birer ademni diniy ëqiminglargha kirgüzüsh üchün, yer-jahanni aylinip chiqisiler. Biraq, u kishi ëqiminglargha kirgendin këyin, siler uni dozaxqa kirishke özünglargha qarighanda hessilep layiq qilip yëtishtürüp chiqisiler.
16 Halinglargha way, ey qarighu yolbashchilar! Siler: “Ibadetxanini tilgha ëlip qesem qilghanlar qesimige emel qilmisimu bolidu, biraq ibadetxanidiki altunni tilgha ëlip qesem qilghanlar qesimide turushi kërek” deysiler. 17 Ey közi kor exmeqler! Altun ulughmu yaki altunni muqeddes qilghan ibadetxanimu? 18 Siler yene: “Qurbanliq supisini tilgha ëlip qesem qilghanlar qesimige emel qilmisimu bolidu, biraq qurbanliq supisidiki qurbanliqlarni tilgha ëlip qesem qilghanlar qesimide turushi kërek” deysiler. 19 Ey korlar! Qurbanliq ulughmu yaki qurbanliqni muqeddes qilghan qurbanliq supisimu? 20 Shuning üchün, qurbanliq supisini tilgha ëlip qesem qilghuchi hem qurbanliq supisini hem uningdiki qurbanliqni tilgha ëlip qesem qilghan bolidu. 21 Ibadetxanini tilgha ëlip qesem qilghuchimu hem ibadetxanini, hem ibadetxanida bolghuchi Xudani tilgha ëlip qesem qilghan bolidu. 22 Ershni tilgha ëlip qesem qilghuchi Xudaning texti we textte olturghan Xudani tilgha ëlip qesem qilghan bolidu.
23 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Siler hetta yalpuz, arpibediyan we zirilerning ondin bir ülüshini Xudagha ataysileryu, biraq Tewrat qanunining tëximu muhim terepliri bolghan heqqaniyliq, rehimdillik we sadiqliqqa sel qaraysiler. Aldi bilen bu ishlarni orundishinglar kërek. Bashqa ishlargha kelsek, ularghimu sel qarashqa bolmaydu. 24 Ey qarighu yolbashchilar! Siler chinenglerge chüshken kichikkine pashinimu süzüp ëliwëtisiler, lëkin birer tögini pütün pëti yutuwëtisler!
25 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Siler tëshila pakiz yuyulghan chine-qachilargha oxshaysiler. Qolliringlarni yaxshi yuyisiler, biraq ichinglar achközlük we shexsiyetchilik bilen tolghan. 26 Ey qarighu Perisiyler! Awwal chine-qachining ichini paklanglar, shundaqta tëshimu pak bolidu.
27 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Siler aqartip qoyulghan, sirtqi körünüshi chirayliq, lëkin ichi ölük ustixan we her xil chirighan nersilerge tolghan qebrilerge oxshaysiler. 28 Tëshinglardin kishilerge durus ademlerdek körünisiler, lëkin ichinglar saxtipezlik we yamanliq bilen tolghan.
29 Halinglargha way, ey saxtipez Tewrat ustazliri we Perisiyler! Peyghemberlerning qebrilirini yasidinglar, adillarning abidilirini bëzidinglar. 30 “Ejdadlirimizning zamanida yashighan bolsaqiduq, ularning peyghemberlerning jënigha zamin bolghan qilmishlirigha shërik bolmayttuq” deysiler. 31 Dëmek, “ejdadlirimiz” dëgen sözünglar bilen peyghemberlerni öltürgenlerning newriliri ikenlikinglargha özünglar guwahliq berdinglar. 32 Shundaq iken, ejdadliringlar bashlap bergen ishni ada qilinglar!
33 Ey zeherlik yilanlar! Yilanning ewladliri! Dozax azabidin qandaqmu qutulalarsiler? 34 Mana shuning üchün, silerge peyghemberler, aqillar we diniy ölimalarni ewetip turimen. Siler ularning bezilirini öltürisiler, krëstke mixlaysiler, bezilirini ibadetxaniliringlarda derrige basisiler, sheherdin sheherge qoghlaysiler. 35 Shundaq qilip, bigunah Habilning öltürülüshidin tartip taki Berekyaning oghli rohaniy Zikiriyaning merkiziy ibadetxanidiki muqeddes jay bilen qurbanliq supisining ariliqida öltürülüshigiche bolghan hemme bigunahlarning yer yüzide ëqitilghan qan qerzlirige jawab bërisiler. 36 Bilip qoyunglarki, shu qilmishlarning jazasining hemmisi mushu zamanning ademlirining boynigha chüshidu.
Hezriti Eysaning Yërusalëm üchün nale qilishi
37 – Ey Yërusalëmliqlar! Peyghemberler we Xuda ewetken elchilerni chalma-kësek qilip öltürgen Yërusalëmliqlar! Goya mëkiyan öz chüjilirini qanat astigha alghandek, menmu silerni qanche qëtim öz qoynumgha almaqchi boldum, lëkin siler unimidinglar. 38 Mana, emdi Xuda ibadetxananglardin ayrilip, silerni tashlap këtidu. 39 Shuni bilip qoyunglarki, siler: “Rebbimiz ewetken qutquzghuchigha mubarek bolsun!” dep manga ishenmigüche, mëni qaytidin körelmeysiler.
*5 †5 24 Merkiziy ibadetxanining weyran qilinishidin bësharet
1 Hezriti Eysa merkiziy ibadetxanidin chiqip, qaytish aldida turghinida, shagirtliri uning diqqitini ibadetxana binalirigha tartmaqchi bolup, uning yënigha këlishti. 2 Hezriti Eysa ulargha:
– Mana bularni körüwatamsiler? Bilip qoyunglarki, bu yerdiki hemme nerse gumran qilinidu, hetta bir tal ul tëshimu jayida qaldurulmaydu, – dëdi.
Kelgüsi toghrisidiki bësharetler
3 Hezriti Eysa Zeytun tëghida olturghanda, shagirtliri astighina uning yënigha këlip:
– Bizge ëytingchu, bu dëgenliringiz qachan yüz bëridu? Sizning we zaman axirining këlishini bildüridighan qandaq bësharetler bolidu? – dep sorashti. 4 Hezriti Eysa ulargha mundaq jawab qayturdi:
– Bashqilarning azdurushidin hoshyar bolunglar. 5 Chünki, nurghun kishiler mëning namimni sëtip: “Qutquzghuchi – Mesih men bolimen” dewëlip, köp ademlerni azduridu. 6 Siler urush xewerliri we urush shepilirini anglaysiler, bulardin alaqzade bolup ketmenglar, chünki bu ishlarning yüz bërishi muqerrer. Lëkin, bu zaman axiri yëtip keldi, dëgenlik emes. 7 Bir millet yene bir millet bilen urush qilidu. Bir dölet yene bir döletke hujum qilidu. Nurghun jaylarda acharchiliq we yer tewreshler yüz bëridu. 8 Mana bu ishlarning yüz bërishi xuddi hamilidar ayalning tolghiqining bashlanghinigha oxshaydu.
9 U chaghda, kishiler silerni tutup, azab-oqubetke sëlip öltüridu, manga ishengenlikinglar üchün pütkül milletler silerdin nepretlinidu. 10 U chaghda, nurghun kishiler ëtiqadidin tanidu, bir-birini tutup bëridu we bir-birige öchmenlik qilidu. 11 Nurghun saxta peyghemberler meydangha këlip, nurghun kishilerni azduridu. 12 Rezilliklerning köpiyishi tüpeylidin, nurghun kishilerdiki mëhir-muhebbet sowuydu. 13 Lëkin, axirghiche berdashliq bergenler jezmen qutquzulidu. 14 Xudaning padishahliqi heqqidiki bu xush xewerning barliq milletlerge anglitilishi üchün, u pütün dunyagha tarqitilidu, andin zaman axiri këlidu.
Yërusalëmdiki chong balayi’apet
15 – Daniyal peyghember ëytqan “yirginchlik weyran qilghuchi”ning muqeddes jayda turghinini körgininglarda, (kitabxanlar bu sözning menisini chüshensun) 16 Yehudiye ölkisidiki ahaliler taghlargha qachsun. 17 Ögzidikiler öyidiki nerse-këreklirini almay qachsun. 18 Ëtizlarda ishlewatqanlarmu chapinini ëliwëlish üchün öyige qaytmay qëchip ketsun. 19 U künlerde qëchishi epsiz bolghan hamilidar ayallar we bala ëmitidighan anilarning haligha way! 20 Qëchishinglarning qish yaki dem ëlish künige toghra këlip qalmasliqi üchün du’a qilinglar.* Diniy qa’idiler boyiche, Yehudiylarning dem ëlish künide sheher derwazisi we dukanlar taqilidighan bolghachqa, yëmeklik sëtiwëlish we bashqa yerlerge qëchish qulaysiz idi. 21 Chünki, u künlerdiki balayi’apetler dunya apiride bolghandin buyan körülüp baqmighan, kelgüsidimu körülmeydu. 22 U künler azaytilmisidi, hëchkim qutulalmaytti. Lëkin, Xudaning özi tallighanliri üchün, u künler azaytilidu.
23 Eger u chaghda biri silerge: “Qaranglar, Qutquzghuchi – Mesih bu yerde!” yaki “Mesih ene u yerde!” dëse, ishenmenglar. 24 Chünki, saxta Mesihler, saxta peyghemberler meydangha këlidu. Eger mumkin bolsidi, ular hetta Xuda tallighanlarnimu chong möjiziler we karametler bilen azdurghan bolatti. 25 Ësinglarda bolsunki, men bularni ëytish bilen silerni aldin’ala agahlandurup qoydum.
26 Shuning üchün, biri silerge: “Qaranglar, Mesih chöl-bayawanda!” dëse, u yerge bërip yürmenglar. “Qaranglar, öyning ichide!” dëse, ishenmenglar. 27 Chünki, Insan’oghlining këlishi sherqtin gherbke yalt-yult qilip chaqqan chaqmaqtek bolidu. 28 Quzghunlarning toplinishi jesetning shu yerde ikenlikini körsetkendek, bu alametler men tilgha alghan ishlarning yüz bërishining muqerrer ikenlikini körsitidu.
Insan’oghlining qaytip këlishi
29 – U balayi’apetlik künler ötüp ketken haman,
“Quyash qariyip,
ay yoruqluq bermes,
yultuzlar asmandin tökülüp,
asman jisimliri lerzige këler.”
30 U chaghda, asmanda Insan’oghlining kelgenlikining alametliri körünidu, yer yüzidiki pütkül xelqler yigha-zar qilishidu. Ular Insan’oghlining küch-qudret we ulugh shan-sherep bilen köktiki bulutlar üstide këliwatqanliqini köridu. 31 U perishtilirini jarangliq bir kanay sadasi bilen ewetip, ular arqiliq özi tallighan kishilerni asmanning bir chëtidin yene bir chëtigiche, dunyaning töt bulungidin yighip bir yerge jem qilidu.
Enjür derixidin sawaq ëlish
32 – Enjür derixidin sawaq ëlinglar. Uning shaxliri kökirip yëngi yopurmaq chiqarghanda, yazning këlishige az qalghanliqini bilisiler. 33 Xuddi shuningdek, men baya dëgen alametlerni körgininglarda, Xudaning padishahliqining† Esli tëkistte “uning” dep ëlinghan bolup, Insan’oghlini yaki Xudaning padishahliqini (“Luqa” 21-bab 31-ayet) körsitidu. ishik aldida, yeni namayan bolush aldida turuwatqanliqini bilinglar. 34 Shuni bilip qoyunglarki, mana bu alametlerning hemmisi emelge ashurulmay turup, bu ewlad‡ Eger tilgha ëlinghan alamet Yërusalëmning weyran bolushigha (24-bab 2-ayet) qaritilghan bolsa, undaqta “ewlad” sözi tebi’iyki shu dewrde yashap ötken ademlerni körsitidu. Eger Eysa Mesihning dunyagha qaytip këlishige (24-bab 30-ayet) qaritilghan bolsa, “ewlad” sözi belkim pütün Yehudiye xelqini yaki bu ayetlerde ëytilghan weqelerning bashlinish waqtida yashawatqan ewladni körsitidu. Bu hergiz hezriti Eysada “dunyagha derhal qaytip këlimen” dëgen xata chüshenchining barliqini bildürmeydu. kishiler alemdin ötmeydu. 35 Asman-zëmin yoqilidu, biraq mëning sözlirim yoqalmay, menggü inawetlik bolidu.
Hoshyar bolunglar
36 – Bu ishlarning yüz bëridighan waqit-sa’itige kelsek, buni Atamdin bashqa hëchkim bilmeydu. Ne ershtiki perishtiliri, ne Oghli bilmeydu. 37 Nuh peyghemberning zamanida qandaq bolghan bolsa, Insan’oghli qaytip kelgendimu shundaq bolidu. 38 Nuh topan këlishtin ilgiri këmige olturghan küngiche, shu zamanning kishiliri bexiraman yep-ichip, öylük-ochaqliq bolup kelgenidi. 39 Tuyuqsiz kelgen topan këmige chüshmigenlerning hemmisini gherq qilghuche, kishiler bu ishning öz bëshigha këlishidin xewersiz bolghangha oxshash, Insan’oghlining qaytip këlishimu shundaq bolidu. 40 U küni, ëtizda ishlewatqan ikki kishidin biri qaldurulup, yene biri ershke ëlip këtilidu. 41 Tügmen tëshi bilen un tartiwatqan ikki ayalning biri qaldurulup, yene biri ershke ëlip këtilidu. 42 Shuning üchün, hoshyar bolunglar, chünki Rebbinglar qaytip këlidighan künni bilmeysiler. 43 Lëkin shuni bilinglarki, eger öy igisi oghrining këchisi qachan këlidighanliqini bilse, qarap turup, oghrining öyge buzup kirishige hergiz yol qoymaydu, elwette. 44 Shuninggha oxshash, silermu her da’im teyyar turunglar. Chünki, Insan’oghli siler oylimighan chaghda qaytip këlidu!
Ishenchlik we ishenchsiz chakarlar
45 – Kim ishenchlik we zërek chakar bolsa, xojayin uni bashqa chakarliri üstidin közitip, xojayinning ozuq-tülükini ulargha waqti-waqtida teqsim qilip bërishke qoyidu. 46 Xojayin sepiridin qaytip këlip, chakirining shunchilik sadaqet bilen xizmet qiliwatqinini körse, bu chakarning bexti. 47 Bilip qoyunglarki, xojayin uni pütün te’elluqatini bashqurushqa qoyidu. 48 Lëkin, eger chakar könglige yaman gherez püküp: “Xojayinim këchikip qaytip këlidighu” dep, 49 bashqa chakarlargha nochiliq qilsa we ülpetliri bilen bille yep-ichip mest bolup yürse, 50 xojayin kütülmigen bir küni, oylimighan bir waqitta qaytip këlip, 51 uni urup chala ölük qilip, saxtipezler bilen oxshash teqdirge duchar qilidu. Netijide, chakar hesrette yighlap, chishlirini ghuchurlitidu.
*20 †33 ‡34 25 On qiz qoldash toghrisidiki temsil
1 – U waqitta, Ershning Padishahliqi xuddi qollirigha chiragh ëlip toyi bolghan yigitning aldigha chiqqan on qiz qoldashqa oxshaydu. 2 Bu qizlarning beshi eqilsiz, beshi bolsa eqilliq iken. 3 Eqilsiz qizlar chiraghlirini alghan bolsimu, yënigha yagh ëliwalmaptu. 4 Eqilliq qizlar bolsa chiraghliri bilen bille, qachilarda yaghmu aptu. 5 Yigit waqche kelgechke, ularning hemmisini uyqu bësip uxlap qaptu.
6 Yërim këchide: “Yigit keldi, aldigha chiqinglar!” dëgen awaz angliniptu. 7 Buning bilen, qizlarning hemmisi ornidin turup chiraghlirini perleptu. 8 Eqilsiz qizlar eqilliqlerge: “Chiraghlirimiz öchüp qalay dëdi, yëghinglardin bëringlarchu” deptu. 9 Eqilliq qizlar: “Yaq! Bizgimu hem silergimu yetmesliki mumkin. Eng yaxshisi, dukangha bërip yagh sëtiwëlinglar!” deptu. 10 Lëkin, ular yagh sëtiwalghili këtiwatqanda, yigit këlip qaptu, teyyarliqi bar qizlar uning bilen birlikte toy ziyapitige kiriptu. Ishik taqiliptu.
11 Këyin, hëliqi qizlar qaytip këlip: “Teqsir, teqsir! Ishikni ëchiwëting!” deptu. 12 Biraq, yigit: “Bilip qoyunglarki, men silerni tonumaymen” dep jawab bëriptu.
13 Hezriti Eysa yene mundaq dëdi:
– Shuning üchün, segek bolunglar, chünki Insan’oghli qaytip këlidighan waqit-sa’etni bilmeysiler.
Üch chakar toghrisidiki temsil
14 – Ershning Padishahliqi seperge chiqmaqchi bolghan ademge oxshaydu. U chakarlirini chaqirip bayliqini ulargha tapshuruptu. 15 U adem herbir chakarning oqet qilish qabiliyitige qarap, birige besh ming, birige ikki ming, birige ming kümüsh tengge bërip, yolgha chiqiptu. 16 Besh ming tengge alghan chakar derhal bërip oqet qilip, yene besh ming tengge payda aptu. 17 Ikki ming tengge alghinimu yene ikki ming tengge payda aptu. 18 Ming tengge alghini bolsa bërip yerni kolap, xojayini uninggha tapshurghan pulni kömüp saqlap qoyuptu.
19 Uzun waqit ötkendin këyin, bu chakarlarning xojayini qaytip këlip, ular bilen hësablishishqa bashlaptu. 20 Besh ming tengge alghan chakar yene besh ming tengge qoshup ëlip këlip: “Xojayin, siz manga besh ming tengge tapshurghanidingiz. Qarang, yene besh ming tengge payda aldim” deptu. 21 Xojayin uninggha: “Nahayiti yaxshi! Sen yaxshi we ishenchlik chakar ikensen! Men sanga hawale qilghan kichik ishta ishenchlik bolup chiqqanliqing üchün, sëni chong ishlargha qoyimen. Kel, xojayiningning xushalliqigha jor bol!” deptu. 22 Ikki ming tengge alghan chakarmu këlip: “Xojayin, siz manga ikki ming tengge tapshurghanidingiz. Qarang, yene ikki ming tengge payda aldim” deptu. 23 Xojayin uninggha: “Nahayiti yaxshi! Sen yaxshi we ishenchlik chakar ikensen! Men sanga hawale qilghan kichik ishta ishenchlik bolup chiqqanliqing üchün, men sëni chong ishlargha qoyimen. Kel, xojayiningning xushalliqigha jor bol!” deptu.
24 Andin, ming tengge alghan chakar këlip: “Xojayin, sizning qattiq adem ikenlikingizni bilettim, chünki özingiz tërimisingizmu, uning hosulini kütisiz; uruq salmisingizmu, xaman alisiz. 25 Shunga, qorqup, siz bergen tenggini yerge kömüp saqlap qoyghanidim. Mana pulingiz” deptu. 26 Xojayin uninggha: “Ey, yaman we hurun chakar! Sen mëni tërimighan yerdin oruwalidighan, uruq salmighan yerdin xaman alidighan adem, dep turup, 27 nëmishqa pulumni jazanixorlargha amanet qoymiding. Shundaq qilsang, men qaytip kelgende pulumni ösümi bilen almamtim? 28 Xop, uning qolidiki ming tenggini ëlip, on ming tengge bar chakargha bëringlar! 29 Chünki, bërilgenni toluq ishletkenlerge tëximu köp bërilidu-de, buning bilen ulardiki tëximu köpiyidu. Lëkin, bërilgenni ishletmigenlerge kelsek, ularning barimu ëlip këtilidu. 30 Bu yaramsiz chakarni sirtqa, qarangghuluqqa qoghliwëtinglar, u yerde hesrette yighlap, chishlirini ghuchurlatsun” deptu.
Axirettiki soraq
31 – Insan’oghli öz shan-sheripi ichide pütün perishtiliri bilen bille kelginide, padishah bolup sherep textide olturidu. 32-33 Pütkül xelqler uning aldida toplinidu. U ularni qoylarni ong yënigha, öchkilerni sol yënigha ayrighan qoychidek ayriydu. 34 U ong yënidiki kishilerge: “Ey Atam teripidin bextlik qilinghanlar, këlinglar! Dunya apiride bolghandin bëri siler üchün teyyarlanghan miras – Xudaning padishahliqigha ige bolunglar! 35 Chünki, ach qalghinimda siler manga yëmeklik berdinglar, ussuz qalghinimda ussuluq berdinglar, musapir bolup yürginimde öz qoynunglargha aldinglar, 36 yalingach qalghinimda kiyindürdünglar, kësel bolup qalghinimda këlip halimdin xewer aldinglar, zindanda yatqinimda yoqlap turdunglar” deydu.
37 U chaghda, heqqaniy ademler uninggha: “I Rebbim, biz sizni qachan ach körüp toydurduq yaki ussuz körüp su berduq? 38 Sizni qachan musapir körüp qoynimizgha alduq yaki yalingach körüp kiyindürduq? 39 Sizni qachan kësel yaki zindanda körüp yoqlap turduq?” dep soraydu. 40 Biraq, padishah ulargha: “Bilip qoyunglarki, eng erzimes qërindashlirimdin bolghan bularning birersige qilghininglar del manga qilghininglar bolup hësablinidu” dep jawab bëridu.
41 Andin sol yënidikilerge: “Ey lenitiler, közümdin yoqilinglar! Sheytan bilen uning ghalchilirigha hazirlanghan menggü öchmes dozax otigha kiringlar! 42 Chünki, ach qalghinimda manga yëmeklik bermidinglar, ussighinimda ussuluq bermidinglar, 43 musapir bolup yürginimde öz qoynunglargha almidinglar, yalingach qalghinimda kiyindürmidinglar, kësel bolghinimda we zindanda yatqinimda yoqlimidinglar” deydu.
44 U chaghda, ular: “I Rebbim, sizni qachan ach, ussuz, musapir, yalingach, kësel yaki zindanda körüp turup xizmitingizde bolmiduq?” deydu. 45 Biraq, padishah ulargha: “Bilip qoyunglarki, eng erzimes qërindashlirimdin bolghan bularning birersige qilmighanni mangimu qilmighan boldunglar” dep jawab qayturidu. 46 Buning bilen, ular menggülük jazagha uchraydu. Heqqaniy ademler bolsa menggülük hayatqa ërishidu.
26 Hezriti Eysani öltürüsh suyiqesti
1 Hezriti Eysa bu sözlerni qilip bolghandin këyin, shagirtlirigha:
– Silerge melumki, 2 ikki kündin këyin bolidighan Ötüp Këtish hëytida Insan’oghli krëstke mixlinish üchün tutup bërilidu, – dëdi.
3 Aliy rohaniylar we xelq aqsaqalliri Qayapa isimlik bash rohaniyning sariyida jem bolushti. 4 Ular hezriti Eysani hiyle bilen tutup ujuqturush üchün meslihet qilishti. 5 Biraq, ular:
– Bu ishni hëyt-ayem künliri qilmayli. Bolmisa, xelq arisida qalaymiqanchiliq chiqishi mumkin, – dëyishti.
Gunahkar ayalning hezriti Eysani etirlishi
6 Hezriti Eysa Beytaniya yëzisida ilgiri maxaw kësilige giriptar bolghan Simunning öyide bolghanda, 7 uning yënigha bir ayal kirdi. U ayal aq qashtëshidin yasalghan bir qutida nahayiti qimmetlik etir ëlip kelgenidi. Hezriti Eysa dastixanda olturghanda, u ayal etirni uning bëshigha quydi. 8 Shagirtlar buni körüp xapa bolushup:
– Nëmishqa bundaq israpchiliq qilisiz? 9 Bu etir jiq pulgha yaraytti. U sëtilip puli kembeghellerge bërilse bolatti, – dëyishti.
10 Shagirtlarning narazi bolghanliqini bilgen hezriti Eysa ulargha:
– Bu ayalni xijil qilip nëme qilisiler? U men üchün yaxshi ish qildi. 11 Kembegheller da’im silerning aranglarda, lëkin men aranglarda da’im bolmaymen. 12 Bu ayal bu etirni mëni depne qilinishqa teyyar qilish üchün bedinimge quydi. 13 Bilip qoyunglarki, bu xush xewer dunyaning qeyëride yetküzülse, bu ayal eslinip, uning qilghan ishi tilgha ëlinidu, – dëdi.
Yehudaning hezriti Eysagha satqunluq qilishi
14 Shu waqitta, hezriti Eysaning on ikki shagirtidin Yehuda Ishqariyot isimlik biri aliy rohaniylarning aldigha bërip:
15 – Eysani tutup bersem, manga nëme bërisiler? – dëdi. Ular uninggha ottuz kümüsh tengge berdi. 16 Yehuda shuningdin ëtibaren hezriti Eysani tutup bërish üchün purset izdeshke bashlidi.
Ötüp Këtish hëytining kechlik tamiqi
17 Pëtir Nan hëytining* Pëtir Nan hëyti yette kün bolup, birinchi küni Ötüp Këtish hëyti dep atilidu. Bu küni, Yehudiylar öyliride qoy soyup, pëtir nan bilen yeydu. birinchi küni, shagirtlar hezriti Eysaning yënigha këliship:
– Ötüp Këtish hëytining tamiqini qeyerde teyyarlishimizni xalaysiz? – dep soridi.
18 Hezriti Eysa ulargha:
– Yërusalëmgha kirip palanchining öyige bërip uninggha: “Ustazimiz: ‘waqit-sa’itim yëqinlap qaldi, Ötüp Këtish hëytini shagirtlirim bilen birlikte silerning öyde ötküzey’ deydu” dep ëytinglar, – dëdi.
19 Shagirtlar hezriti Eysaning buyruqigha bina’en Ötüp Këtish hëytining tamiqini shu yerde teyyarlashqa kirishti. 20 Kechqurun, hezriti Eysa on ikki shagirti bilen dastixanda olturdi. 21 U tamaq yewëtip:
– Bilip qoyunglarki, aranglarda bireylen manga satqunluq qilidu, – dëdi.
22 Bu söz ularni intayin qayghugha saldi. Ular bir-birlep:
– Ya Rebbim, men emestimen? – dep sorashqa bashlidi.
23 – Manga satqunluq qilghuchi qolidiki nanni texsige men bilen bille tögürgen kishidur. 24 Insan’oghli muqeddes yazmilarda yëzilghinidek alemdin ötidu. Lëkin, uninggha satqunluq qilidighan kishining haligha way! U adem tughulmighan bolsichu kashki! – dëdi hezriti Eysa.
25 Uninggha satqunluq qilmaqchi bolghan Yehuda:
– Ustaz, men emestimen? – dep soridi. Hezriti Eysa uninggha:
– Del sen, – dëdi.
26 Ular tamaq yëyishiwatqanda, hezriti Eysa bir nanni qoligha ëlip Xudagha shükür ëytqandin këyin, uni oshtup turup, shagirtlirigha üleshtürüp berdi we:
– Ëlinglar, yenglar, bu mëning tënim, – dëdi.
27 Andin, qoligha bir jam ëlip Xudagha shükür ëytqandin këyin, uni shagirtlirigha sunup:
– Hemmeylen buningdin ichinglar. 28 Bu mëning nurghun ademlerning gunahlirining kechürüm qilinishi üchün tökülüp, Xudaning ehdisini tüzidighan qënimdur. 29 Shuni bilip qoyunglarki, Xuda’atamning padishahliqida siler bilen birlikte yëngiche sharabtin ichmigüche, bundaq sharabni hergiz ichmeymen, – dëdi.
30 Ular medhiye naxshisini ëytqandin këyin talagha chiqip, Zeytun tëghigha qarap këtishti.
Hezriti Eysaning Pëtrusning tanidighanliqini ëytishi
31 Bu chaghda, hezriti Eysa shagirtlirigha:
– Bügün këche hemminglar mëning bëshimgha këlidighan ishlar seweblik mëni tashlap këtishiler, chünki muqeddes yazmilarda Xuda:
“Qoychini urup öltürimen,
padidiki qoyliri patiparaq bolup këtidu” dëgen.
32 Lëkin, men tirilgendin këyin, Jeliliyige silerdin burun barimen, – dëdi.
33 Pëtrus uninggha:
– Hemmeylen sizni tashlap ketsimu, men hergiz tashlap ketmeymen, – dëdi.
34 – Bilip qoyghinki, bügün këche xoraz chillashtin burun, sen mendin üch qëtim tanisen, – dëdi hezriti Eysa.
35 Biraq, Pëtrus:
– Siz bilen bille ölüshke toghra kelsimu, sizdin tanmaymen, – dëdi. Qalghan shagirtlarmu shundaq dëyishti.
Gëtsimane baghchisidiki du’a-tilawet
36 Këyin, hezriti Eysa shagirtliri bilen bille Gëtsimane dëgen bir yerge keldi. U shagirtlirigha: “Men u yaqqa bërip du’a-tilawet qilip kelgüche, mushu jayda olturup turunglar” dep, 37 Pëtrusni, shundaqla Zebediyning ikki oghli Yaqup we Yuhannani birge ëlip mangdi. Bu waqitta, hezriti Eysani ghem bësip, köngli qattiq bi’aram bolushqa bashlidi. 38 U ulargha:
– Jënim chiqip këtidighandek ghem-qayghugha patti. Siler bu yerde qëlip, men bilen birlikte hoshyar turunglar, – dëdi 39 we sel nëriraq bërip, yerge bash qoyup du’a qilip:
– I Ata, mumkin bolsa bu azab qedihini mendin yiraqlashturghaysen. Lëkin, bu ish mëning emes, belki sëning iradeng boyiche bolsun, – dëdi.
40 U shagirtlirining yënigha qaytip kelginide, ularning mügdep qalghanliqini körüp, Pëtrusqa:
– Men bilen bille birer sa’etmu hoshyar turalmidinglarmu?! 41 Ëziqturulushtin saqlinish üchün, segek turup du’a qilinglar. Köngül xalaydu, lëkin ten ajizdur, – dëdi.
42 Hezriti Eysa ikkinchi qëtim bërip, yene du’a qilip:
– I Ata, eger men bu azab qedihini ichmigüche bu qedeh mendin yiraqlashturulmisa, undaqta sëning iradeng boyiche bolsun, – dëdi. 43 U shagirtlirining yënigha qaytip kelginide, ularning yene mügdep qalghanliqini kördi. Chünki, ular közlirini achalmay qalghanidi.
44 Shuning bilen, hezriti Eysa ularni tashlap üchinchi qëtim bërip, yene shu sözler bilen du’a qildi.
45 Këyin, shagirtlarning yënigha këlip:
– Siler tëxiche dem ëlip uxlawatamsiler? Insan’oghlining gunahkarlarning qoligha tapshurulidighan waqit-sa’iti yëtip keldi. 46 Qopunglar, këteyli, mana manga satqunluq qilidighan kishi keptu! – dëdi.
Hezriti Eysaning tutqun qilinishi
47 Hezriti Eysaning sözi ayaghlashmastinla, on ikki shagirtining biri bolghan Yehuda keldi. Uning yënida aliy rohaniylar we xelq aqsaqalliri teripidin ewetilgen, qilich-toqmaqlar bilen qorallanghan zor bir top adem bar idi. 48 Hezriti Eysagha satqunluq qilghan Yehuda ulargha alliburun: “Men kimni söysem, hezriti Eysa shu. Siler uni tutunglar” dëgen we söyüsh arqiliq belge bermekchi bolghanidi. 49 U udul hezriti Eysaning aldigha bërip:
– Salam ustaz, – dep uni söydi.
50 Hezriti Eysa uninggha:
– Burader, qilidighiningni qil, – dëdi. Buning bilen, hëliqi ademler yopurulup këlip, hezriti Eysagha qol sëlip, uni tutqun qildi. 51 Hezriti Eysaning yënidikilerdin bireylen derhal qilichini sughurup, bash rohaniyning chakirigha urdi. Qilich chakarning quliqigha tëgip, uni shilip chüshürüwetti. 52 Hezriti Eysa uninggha:
– Qilichingni qinigha sal, qilich kötürgenler qilich astida halak bolidu. 53 Yaki mëni Xuda’atamdin yardem alalmaydu, dep oylap qaldingmu?! Xalisam, u manga shu’an on ikki tümendin artuq perishte ewetidu. 54 Biraq, eger men undaq qilsam, muqeddes yazmilardiki choqum mushundaq bolushi kërekliki toghrisidiki sözler qandaq emelge ashsun? – dëdi.
55 Andin, hezriti Eysa u ademlerge qarap mundaq dëdi:
– Siler qilich-toqmaqlarni kötürüp mëni tutqili kepsiler, mëni qaraqchi körüwatamsiler? Her küni merkiziy ibadetxana hoylilirida olturup telim bërettim. U chaghda tutmidinglar. 56 Emma, bu ishlarning yüz bërishi peyghemberlerning muqeddes yazmilarda aldin ëytqanlirining emelge ashurulushi boldi.
Bu chaghda, shagirtlirining hemmisi uni tashlap qëchip këtishti.
Aliy këngeshmide sotlinish
57 Hezriti Eysani tutqun qilghanlar uni bash rohaniy Qayapaning aldigha ëlip bërishti. Tewrat ustazliri bilen xelq aqsaqallirimu u yerde jem bolushqanidi. 58 Pëtrus hezriti Eysagha taki bash rohaniyning hoylisighiche yiraqtin egiship bardi we ishning netijisini körüsh üchün ichkirige kirip, qarawullarning yënida olturdi. 59 Aliy rohaniylar we pütün aliy këngeshme ezaliri hezriti Eysani ölüm jazasigha mehkum qilish üchün, yalghan ispat izdeytti. 60 Birmunche yalghan guwahchilar otturigha chiqqan bolsimu, ispat körsitip bërelmidi. Axirda, ikki guwahchi otturigha chiqip:
61 – Bu adem: “Men Xudaning ibadetxanisini buzup tashlap, üch kün ichide qayta yasap chiqalaymen” dëgen, – dëdi.
62 Bash rohaniy ornidin turup, hezriti Eysagha:
– Qëni, jawab bermemsen? Bularning sëning üstüngdin bergen guwahliqlirigha nëme deysen? – dëdi. 63 Lëkin, hezriti Eysa lam-jim dëmidi.
Bash rohaniy uninggha:
– Menggü hayat Xuda aldida qesem qilishingni buyruymen. Ëytqin, Xudaning Oghli Qutquzghuchi – Mesih senmu? – dëdi.
64 Hezriti Eysa mundaq jawab qayturdi:
– Sizning dëginingizdek. Lëkin shuni bilip qoyungki, buningdin këyin siler Insan’oghlining qadir Xudaning ong yënida olturidighanliqini we köktiki bulutlar üstide këlidighanliqini körisiler.
65 Bu sözni anglighan bash rohaniy tonlirini yirtip† Bash rohaniy hezriti Eysani “kupurluq qildi” dep qarap, özining buninggha bolghan chöchüshi we ghezipini ipadilesh üchün, kiyimlirini yirtqan. Hezriti Eysaning özining Mesih ikenlikini ëtirap qilishi uning Xudagha xas hoquq we shöhret mendidur, dëgenlikidur. tashlap:
– U Xudagha kupurluq qildi. Emdi bashqa hëchqandaq guwahchining hajiti qalmidi. Siler uning kupurluqlirini anglidinglar. 66 Emdi buninggha nëme deysiler? – dëdi.
– Ölüm jazasigha tëgishlik! – dep jawab qayturushti ular.
67 Buning bilen, ular hezriti Eysaning yüzige tükürüp, uninggha musht atti. Beziliri uni kachatlap:
68 – Ey Mesih, peyghember bolsang, ëytip baqqina, sëni kim urdi? – dëyishti.
Pëtrusning hezriti Eysadin tënishi
69 Pëtrus tashqiridiki hoylida olturatti. Bir dëdek uning yënigha këlip:
– Sen Jeliliyilik Eysa bilen bir idingghu, – dëdi.
70 – Sëning nëme dewatqanliqingni chüshenmidim! – dep inkar qildi Pëtrus hemmeylenning aldida.
71 Andin, Pëtrus derwazining aldigha chiqti. Uni körgen yene bir dëdek u yerde turghanlargha:
– Bu adem Nasirelik Eysaning shëriki idi, – dëdi.
72 Pëtrus qesem qilip:
– Men u ademni tonumaymen, – dep yene inkar qildi.
73 U yerde turghanlar bir’azdin këyin Pëtrusning yënigha këlip:
– Shübhisizki, sen Eysaning shëriklirining biri. Teleppuzungdin mana men dep chiqip turidu, – dëyishti.
74 Pëtrus qesem qilip:
– U ademni tonumaymen. Bolmisa, mëni Xuda ursun! – dëdi.
Del shu chaghda, xoraz chillidi. 75 Pëtrus hezriti Eysaning: “Xoraz chillashtin burun, sen mendin üch qëtim tanisen!” dëgen sözini ësige ëlip, tashqirigha chiqip qattiq yighlap ketti.
*17 †65 27 Yehudaning ölüshi
1 Tang ëtishi bilenla, pütün aliy rohaniylar bilen xelq aqsaqalliri meslihetliship, hezriti Eysani ölümge mehkum qildurush üchün baghlap, 2 waliy Pilatusqa tapshurup berdi.
3 Hezriti Eysagha satqunluq qilghan Yehuda hezriti Eysaning ölümge mehkum qilinghanliqini körüp, öz qilmishigha pushayman qildi we aliy rohaniylar bilen aqsaqallargha ottuz kümüsh tenggini qayturup bërip:
4 – Men bigunah bir jangha zamin bolup gunah ötküzdüm, – dëdi.
– Bu sëning ishing, bizning nëme karimiz? – dëyishti ular.
5 Yehuda pullarni ibadetxanining ichige chëchiwetti we u yerdin chiqip, ësilip ölüwaldi.
6 Pullarni yighiwalghan aliy rohaniylar:
– Qan töküsh üchün tölengen bu tenggilerni ibadetxanining xezinisige qoyush haram, – dëyishti. 7 Ular öz’ara meslihetliship, bu pullar bilen yaqa yurtluqlargha mazarliq qilish üchün, xumdanchining bir parche yërini sëtiwaldi. 8 Shuning üchün, bu yer hazirghiche “Qanliq yer” dep atilip kelmekte.
9 Bu weqe arqiliq Yeremiya peyghember teripidin burun ëytilghan munu sözler emelge ashuruldi:
“Ular Isra’il xelqining uning üchün belgiligen bahasini,
yeni ottuz kümüsh tenggini ëlishti
10 We Perwerdigar manga emr qilghandek,
xumdanchining yërini sëtiwëlishqa xejleshti.”
Hezriti Eysaning waliy Pilatusning aldida sotlinishi
11 Hezriti Eysa waliyning aldigha keltürüldi. Waliy uningdin:
– Sen Yehudiylarning padishahimu? – dep soridi.
– Ëytqiningizdek, – dëdi hezriti Eysa.
12 Aliy rohaniylar we aqsaqallar uning üstidin erz-shikayet qilghanda, u bir ëghizmu jawab bermidi. 13 Buning bilen, Pilatus uninggha:
– Sëning üstüngdin qilinghan shunche köp shikayetlerni anglimaywatamsen? – dëdi. 14 Biraq, hezriti Eysa ularning birigimu jawab bermidi. Waliy buninggha intayin heyran qaldi.
15 Her qëtimliq Ötüp Këtish hëytida, waliy aditi boyiche xalayiq telep qilghan bir mehbusni qoyup bëretti. 16 Eyni waqitta, Barabbas isimlik nami chiqqan bir mehbus zindanda idi. 17 Xelq bir yerge jem bolghanda, Pilatus ulardin:
– Siler üchün kimni qoyup bërishimni telep qilisiler? Barabbasnimu yaki Mesih dep atalghan Eysanimu? – dep soridi. 18 Pilatus aliy rohaniylar we aqsaqallarning hezriti Eysagha hesetxorluq qilip uni özige tapshurup bergenlikini biletti.
19 Pilatus soraq munbiride olturghanda, ayali uninggha:
– U bigunah ademge tegmeng. U tünügün këche chüshümge kirip, köp azablandim, – dep xewer ewetti.
20 Aliy rohaniylar we aqsaqallar bolsa xelqni küshkürtüp, waliy Pilatustin Barabbasni qoyup bërishni we hezriti Eysani ölümge mehkum qilishni telep qildurdi.
21 Waliy ulardin yene:
– Siler üchün bu ikkisining qaysisini qoyup bërishimni telep qilisiler? – dep soridi.
– Barabbasni, – dëyishti ular.
22 – Undaq bolsa, Mesih dep atalghan Eysani qandaq bir terep qilay? – dëdi Pilatus.
Hemmeylen bir ëghizdin:
– Uni krëstke mixliting! – dëyishti.
23 Pilatus:
– Nëmishqa? U zadi nëme jinayet ötküzüptu? – dep soridi.
Biraq, ular tëximu qattiq warqiriship:
– Uni krëstke mixliting! – dep turuwëlishti. 24 Pilatus yene sözleshning ehmiyetsiz ikenlikini, bolmisa qalaymiqanchiliq chiqidighanliqini körüp, su ëlip, köpchilikning aldida qolini yughach:
– Bu ademning qënigha men jawabkar emes, bu ishqa özünglar mes’ul bolunglar! – dëdi.
25 Pütün xelq bir ëghizdin:
– Uning qënining jawabkarliqi bizning we balilirimizning üstide bolsun! – dëyishti.
26 Buning bilen, Pilatus Barabbasni ulargha chiqirip berdi. Hezriti Eysani bolsa qamchilatqandin këyin, krëstke mixlash üchün leshkerlirige tapshurdi.
Leshkerlerning hezriti Eysani mazaq qilishi
27 Këyin, leshkerler hezriti Eysani waliy ordisidiki bir seynagha ëlip kirip, pütün leshkerler topini bu yerge yighdi. 28 Ular hezriti Eysani yalingachlap, uchisigha shahane sösün renglik ton kiydürüshti. 29 Tiken shaxlirini örüp bir taj yasap, bëshigha kiydürdi we ong qoligha bir qomushni* Padishahliq enggüshtiri bolghan shahane hasa süpitide. tutquzdi. Andin, uning aldigha tizlinip: “Yashisun Yehudiylarning padishahi!” dep mazaq qilishti. 30 Uninggha tükürüshti, qomushni ëlip uning bëshigha urushti. 31 Uni mana shundaq mazaq qilghandin këyin, tonni saldurup, uchisigha öz kiyimlirini kiydürdi we krëstke mixlash üchün ëlip mëngishti.
Hezriti Eysaning krëstke mixlinishi
32 Ular tashqirigha chiqqinida, Kirini shehirilik Simun isimlik bir kishini uchritip, hezriti Eysa yüdüp mangghan krëstni uninggha mejburiy kötürgüzdi. 33 Ular Golgota, yeni “Bash söngek” dëgen yerge kelgende, 34 hezriti Eysagha ichish üchün dora arilashturulghan sharab† Ëytishlargha qarighanda krëstke mixlinidighanlargha aghriqni peseytish meqsitide dora arilashturulghan sharab bërilidiken. berdi, lëkin hezriti Eysa uni tëtip körüp, ichkili unimidi.
35 Leshkerler hezriti Eysani krëstke mixlighandin këyin, chek tashliship kiyimlirini bölüshüwaldi. 36 Andin këyin, u yerde olturup nöwetchilik qildi. 37 Ular hezriti Eysaning bëshining yuqiri teripige “bu, Yehudiylarning padishahi Eysa” dep yëzilghan bir gunah taxtisini asti.
38 Hezriti Eysadin bashqa ikki qaraqchimu krëstke mixlanghan bolup, biri uning ong yënidiki, yene biri sol yënidiki krëstte idi. 39 U yerdin ötkenler bashlirini chayqiship, hezriti Eysani haqaretlep:
40 – Qëni, sen ibadetxanini buzup tashlap, üch künde qaytidin yasap chiqidighan adem idingghu? Emdi özüngni qutquzghina! Xudaning Oghli bolsang, krësttin chüshüp baqqin! – dëyishti.
41 Aliy rohaniylar, Tewrat ustazliri we aqsaqallarmu uni shundaq mesxire qilip:
42 – Bashqilarni qutquzuptiken, özini qutquzalmidi, Isra’illarning padishahimish tëxi! Emdi krësttin chüshüp baqsunchu, andin uninggha ëtiqad qilayli. 43 U Xudagha ishinetti, Xuda uni ezizlise, qutquzup baqmisunmu! Chünki, u: “Men Xudaning Oghli” dëgenidi, – dëyishti. 44 Hezriti Eysa bilen bille krëstke mixlanghan qaraqchilarmu uni shundaq haqaretleshti.
Hezriti Eysaning ölümi
45 Chüsh waqti sa’et on ikkidin sa’et üchkiche pütün zëminni qarangghuluq basti. 46 Sa’et üchlerde hezriti Eysa yuqiri awaz bilen: “Ëli, ëli, lema shewaqtani?” yeni “Xudayim, Xudayim, mëni nëmishqa tashliwetting?” dep warqiridi.
47 U yerde turghanlarning beziliri buni xata anglap:
– Bu adem Ilyas peyghemberge muraji’et qiliwatidu – dëyishti.
48 Ularning ichidin bireylen derhal yügürüp bërip, bir parche bulutni ekeldi. Andin, uni erzan üzüm sharabigha chilap, qomushning uchigha baghlap hezriti Eysagha ichküzmekchi boldi.
49 Bashqilar:
– Toxtap turunglar, qarap baqayli, Ilyas peyghember këlip uni qutquzup qalarmikin? – dëyishti.
50 Hezriti Eysa qattiq awaz bilen yene bir warqiridi-de, jan berdi.
51 Shu waqitta, merkiziy ibadetxanidiki perde yuqiridin töwenge ikki parche bölüp yirtildi.‡ Bu perde ibadetxanidiki eng muqeddes jayni muqeddes jaydin ayrip turidighan perde bolup, uning yirtilishi insanlarning Xudaning aldigha baridighan yolining hezriti Eysa teripidin ëchilghanliqini bildüridu. Zëmin silkinip, tashlar yërilip, 52 qebriler ëchildi. Hezriti Eysa tirilgendin këyin, burun alemdin ötken birmunche teqwadar ademler tirildi. 53 Ular qebriliridin chiqti we muqeddes sheher Yërusalëmgha kirip, u yerde nurghun kishilerge köründi.
54 Hezriti Eysani közet qiliwatqan yüzbëshi we leshkerler zëminning silkinishi we bashqa hadisilerni körüp, intayin qorqushqan halda:
– U heqiqeten Xudaning Oghli iken! – dëyishti.
55 U yerde yene weqeni yiraqtin körüp turghan birmunche ayallarmu bar idi. Ular hezriti Eysagha xizmet qilish üchün, Jeliliye ölkisidin uninggha egiship kelgenidi. 56 Ularning arisida Mejdellik Meryem, Yaqup bilen Yüsüpning anisi Meryem, Zebediyning oghullirining anisimu bar idi.
Hezriti Eysaning depne qilinishi
57 Kün pëtishqa yëqin, Aramatiyaliq Yüsüp isimlik bir bay keldi. Umu hezriti Eysaning shagirtliridin idi. 58 U waliy Pilatusning aldigha bërip, hezriti Eysaning jesitini telep qildi. Pilatus jesetni uninggha bërishke emr qildi. 59 Yüsüp jesetni ëlip, pakiz kendir rext bilen orap këpenlidi 60 we uni özi üchün qiyada oydurghan yëngi qebrige qoydi. Andin, qebrining aghzigha yoghan bir qoram tashni domilitip qoyup këtip qaldi. 61 Mejdellik Meryem bilen yene bir Meryem bolsa u yerde, qebrining udulida olturushti.
Qebrini qoghdash
62 Dem ëlish künining harpisi ötkenidi. Uning etisi, aliy rohaniylar bilen Perisiyler waliy Pilatusning aldida jem bolushup:
63 – Janabliri, Eysaning hayat waqtida: “Men ölüp üchinchi küni tirilimen” dëgini ësimizde. 64 Shuning üchün, qebrini üchinchi künigiche qoghdash üchün emr bergeysiz. Undaq qilmighanda, shagirtliri këlip jesetni oghrilap këtip, xelqqe: “U ölümdin tirildi” dëyishi mumkin. U ighwagerchilik aldinqisidinmu better bolidu, – dëyishti.
65 Pilatus ulargha:
– Qoghdighuchi leshker ëlip bërip, qebrini qurbinglarning yëtishiche qoghdanglar, – dëdi. 66 Ular leshkerler bilen bille bërip, tashni pëchetlep, qebrini muhapizet astigha aldi.
*29 †34 ‡51 28 Hezriti Eysaning tirilishi
1 Dem ëlish küni ötüp yekshenbe küni tang süzülgende, Mejdellik Meryem bilen yene bir Meryem qebrini yoqlap bardi. 2 Tuyuqsiz qattiq yer tewrep ketti, chünki Rebning perishtiliridin biri asmandin chüshüp, qebrige bërip tashni bir yangha domilitip, üstide olturghanidi. 3 Perishtining qiyapiti chaqmaqtek, kiyimliri qardek ap’aq idi. 4 Qoghdighuchilar uningdin qorqup titriship, ölüktek qëtipla qaldi.
5 Perishte ayallargha mundaq dëdi:
– Qorqmanglar! Silerning krëstke mixlanghan hezriti Eysani izdeydighanliqinglarni bilimen. 6 U bu yerde emes; u özi ëytqandek tirildi. Këlinglar, u yatqan jayni körünglar. 7 Derhal bërip uning shagirtlirigha: “Hezriti Eysa ölümdin tiriliptu. Jeliliyige silerdin awwal baridiken, uni shu yerde köridikensiler” denglar. Mana men silerge ëytip berdim.
8 Ayallar bir tereptin qorqsa, yene bir tereptin zor xushalliq ichide qebridin derhal ayrilip, yügürgen pëti hezriti Eysaning shagirtlirigha xewer bërishke këtishti. 9 Tosattin hezriti Eysa ularning aldigha chiqip:
– Salam silerge! – dëdi. Ularmu aldigha bërip, hezriti Eysaning putigha ësilip, uninggha sejde qildi. 10 Shu chaghda, hezriti Eysa ulargha:
– Qorqmanglar! Bërip qërindashlirimgha xewer qilinglar. Jeliliyige barsun, mëni shu yerde köridu, – dëdi.
Qoghdighuchilarning xewiri
11 Ayallar tëxi yolda këtiwatqanda, qebre qoghdighuchilarning beziliri sheherge kirip, bolghan weqelerning hemmisini aliy rohaniylargha xewer qildi. 12 Aliy rohaniylar aqsaqallar bilen bir yerge yighilip meslihetleshkendin këyin, leshkerlerge zor miqdarda pul bërip:
13 – Siler: “Eysaning shagirtliri këchisi këlip, biz uxlawatqanda uning jesitini oghrilap ekëtiptu” denglar. 14 Eger bu xewer waliyning quliqigha yëtip qalsa, biz arigha chüshüp, silerge gep keltürmeymiz, – dëdi. 15 Shundaq qilip, leshkerler pulni aldi we ularning dëgini boyiche qildi. Bu ighwa bügüngiche Yehudiylar arisida tarqilip kelmekte.
Hezriti Eysaning shagirtlirigha körünüshi
16 On bir shagirt hezriti Eysa ulargha ëytqan Jeliliyidiki taghqa chiqishti. 17 Ular hezriti Eysani körginide uninggha sejde qilishti, lëkin beziliri guman ichide idi. 18 Hezriti Eysa ularning yënigha këlip, mundaq dëdi:
– Ershte we yer yüzide pütün hoquq manga bërildi. 19 Shuning üchün, bërip pütkül milletlerni mëning shagirtlirim qilip yëtishtürünglar. Ularni Xuda’ata, uning Oghli we Muqeddes Rohning nami bilen chömüldürüp, 20 ulargha men silerge buyrughan barliq emrlerge emel qilishni ögitinglar. Men heqiqetenmu zaman axirighiche her da’im siler bilen bille bolimen.
|
||||||||||||||||||||||||||||||
