Uyghurche Muqeddes Kitab Jem'iyiti

1-2 Isra’iliyege serdarlar hökümranliq qilghan chaghlarda, dölet ichide qehetchilik yüz berdi. U chaghda Yehuda zëminining Efrata rayonidiki Beytlehem shehiride Elimelek isimlik bir kishi bar idi. U yurtidin ayrilip, xotuni Na’omi shundaqla Maxlon we Kilyon isimlik ikki oghlini ëlip, Mo’ab ëlige bërip, u yerde waqitliq turdi. Ular u yerdiki waqtida 3 Elimelek alemdin ötüp, Na’omi ikki oghli bilen qaldi. 4 Ikki oghli Mo’ab yurtining qizliridin Orpah we Rutlargha öylendi. Ular u yerde on yilche yashighandin këyin, 5 Maxlon we Kilyonlarmu wapat bolup, Na’omi perzentsiz tul bolup qaldi.

6 Na’omi Mo’abta turghan waqtida Perwerdigarning öz xelqige bext ata qilip, ulargha mol hosul bergenlikini anglap, yurtigha qaytmaqchi boldi. 7 U ikki këlini bilen bille burun turghan makanidin ayrilip, Yehuda zëminigha qarap mëngish yolida 8 ikki këlinige:

– Siler emdi ananglarningkige qaytip ketsenglar. Siler manga we merhumliringlargha yaxshi qarighininglardek, Perwerdigarmu silerge yaxshiliq ata qilghay. 9 Perwerdigar silerning yene nikahlinip, öylük-ochaqliq bolup, amanliqta yashishinglarni nësip qilsun, – dëdi.

Shuning bilen Na’omi ularni söyüp qoydi, lëkin ikki këlin:

10 – Yaq! Biz siz bilen bille öz xelqingizning yënigha këtimiz, – dep ün sëlip, yighliship këtishti.

11 Biraq Na’omi:

– Qizlirim, qaytip këtinglar! Nëmishqa men bilen këtisiler? Oylap bëqinglar, men yene silerge er bolidighan oghul tughalamdimen? 12 Qaytip këtinglar, qizlirim, mënginglar! Mëning yëshim nikahlinish yëshidin ötüp ketti. Nikahlinishqa azraq ümidnimu bar deyli, eger men bügünla birsige tëgip, oghulluq boldummu deyli, 13 siler u oghullar balaghetke yetküche kütüp turalamsiler? Siler bashqa erge tegmey ularni kütelemsiler? Yaq! Qizlirim, bundaq bolushi mumkin emes. Mëni Perwerdigar urdi. Perwerdigarning manga ata qilghan shor pëshanilikini siler tartsanglar toghra bolmaydu, – dëdi.

14 Ular yene qattiq yighlashti. Orpah qëynanisini söyüp qoyup ketti. Lëkin Rut qëynanisini ching quchaqlidi. 15 Na’omi uninggha:

– Rut, këlin singling öz xelqining we ilahining yënigha ketti. Senmu uning keynidin qaytqin! – dëdi.

16 Biraq Rut:

– Mëni sizdin tënip qëshingizdin këtishke zorlimang. Siz nege barsingiz, menmu shu yerge barimen. Siz nede tursingiz, menmu shu yerde turimen. Sizning xelqingiz mëningmu xelqim. Sizning Xudayingiz mëningmu Xudayim. 17 Siz qeyerde ölsingiz, menmu shu yerde ölimen we shu yerge kömülimen. Ölümdin bashqa hëchqandaq nerse bizni ayriwëtelmeydu! Eger men bu qesimimge emel qilmisam, Perwerdigar mëni qattiq jazalisun, – dëdi.

18 Rutning özi bilen bille këtishni shunchilik küchlük telep qiliwatqanliqini körgen Na’omi uni qayta zorlimidi.

19 Ular bille mëngip Beytlehemge bardi. Ular yëtip barghanda, pütün sheher xelqi hayajangha chömdi. Ayallar ejeblinip, bir-birige:

– U rasttinla Na’omimidu? – dëyishti.

20 Na’omi:

– Mëni Na’omi [menisi “yëqimliq”] dëmey, Mara [menisi “achchiq”] denglar! – dëdi. U yene ulargha:

– Hemmige qadir Xuda mëni shor pëshane qildi. 21 Men yurtumdin ketkinimde bextlik idim, lëkin hazir Perwerdigar mëni hemmidin mehrum qildi. Perwerdigar mëni eyiblidi, hemmige qadir Xuda manga külpet saldi. Shundaq tursa, siler mëni nëmishqa yene Na’omi dep ataysiler!? – dëdi.

22 Shu teriqide Na’omi we uning Mo’abliq këlini Rut Mo’abtin qaytip keldi. Ular Beytlehemge yëtip kelgende, arpa ormisi emdi bashlanghanidi.

1 Na’omining Bo’az isimlik bay hem abruyluq bir tughqini bar bolup, u Na’omining ëri Elimelekning jemetidin idi.

2 Bir küni Rut Na’omigha:

– Mëning ëtizgha bërip bashaq tërishimge maqul bolsingiz, bëshimni silaydighan birer kishining keynide ishley, – dëdi.

– Meyli, barghin, qizim, – dëdi Na’omi.

3 Rut ëtizgha bërip, ormichilarning keynidin mëngip, chëchilip ketken arpa bashaqlirini terdi. Bu ëtiz del Bo’azning idi.

4 Rut ëtizda bashaq tëriwatqanda, Bo’az Beytlehemdin keldi. U ormichilargha:

– Perwerdigar siler bilen bille bolghay! – dep salam berdi.

– Perwerdigar sizge bext ata qilghay! – dep salam qayturdi ular.

5 Bo’az ormichilargha mes’ul kishidin:

– Awu kimning qizi iken? – dep soridi.

6 U:

– U Mo’abliq qiz iken, Na’omi bilen bille Mo’abtin keptu. 7 U mendin ormichilarning keynidin mëngip, baghlamlarning arisidin yerge chëchilip ketken bashaqlarni tëriwëlishni telep qilghanidi. Seherdin bëri ishlep, kepide peqet bir az aram ëlip, yene ishlewatidu, – dep jawab berdi.

8 Bo’az Rutning yënigha bërip uninggha:

– Ey qizim, gëpimge qulaq sal! Sen bashaqni bashqilarning ëtizlirigha bërip termey, bu yerde qëlip, ayal xizmetkarlirimning qëshida tergin. 9 Er xizmetkarlirim qeyerde orma orsa, sen ayal xizmetkarlirim bilen bille ashu yerge bar. Er ormichilirimgha sëni bozek qilmasliqni tapilaymen. Ussisang, ular toshquzup qoyghan komzeklerdin su ëlip ichkin, – dëdi.

10 Rut Bo’azning aldida tizlinip, bëshini yerge tegküzüp:

– Men bir musapir tursam, nëmishqa bëshimni silap, bunchiwala ghemxorluq qilisiz? – dëdi.

11 Bo’az uninggha:

– Sen tul qalghandin këyin qëynananggha qilghan wapadarliqingni anglighanidim. Sëning ata-anang we öz yurtungdin qandaq ayrilip, bu yat xelq ichige qandaqche këlip qalghanliqingdin toluq xewirim bar. 12 Perwerdigar qilghan yaxshiliqliringni özüngge yandurghay. Sen qaniti astida panahliq izdigen Isra’illarning Xudasi Perwerdigar sanga mol iltipatini yaghdurghay, – dëdi.

13 Rut uninggha:

– Xojam, siz manga bek chong yaxshiliq qildingiz, gerche men sizning dëdekliringizdin bolmisammu, manga shundaq mulayim sözlerni qilip, könglümge teselli berdingiz, – dep jawab qayturdi.

14 Tamaq waqti bolghanda, Bo’az Rutqa:

– Qëni, kelgin, nangha ëghiz tegkin. Achchiqsugha tegküzüp yëgin, – dëdi.

Rut ormichilar bilen bille olturdi. Bo’az uninggha qomachtin ëlip berdi. U toyghuche yëdi we ashurup qoydi. 15 Rut ornidin turup yene bashaq tergili ketkende, Bo’az er ormichilirigha:

– U orulghan baghlamlarning arisida yürüp tersimu tosmanglar we azar bermenglar. 16 Hetta uning üchün baghlamlardin azraq sughurup chiqirip qoyunglar. Uni eyiblimenglar, – dep tapilidi.

17 Shuning bilen Rut kech kirgüche ëtizda ishlidi. U tërip kelgen bashaqlarni soqqanda, yërim xalta dëgüdek dan chiqti. 18 Rut arpisini ëlip, sheherge qaytip kelgende, qëynanisi uning tergen arpisini kördi. Rut ëship qalghan tamiqini ëlip uninggha berdi. 19 Na’omi uninggha:

– Bunchiwala köp arpini qeyerdin tërip kelding? Sen kimning ëtizida ish qilding? Sanga ghemxorluq qilghan shu kishige Xuda rehmet qilsun! – dëdi.

Rut qëynanisigha özining Bo’azning ëtizida ishligenlikini ëytip berdi. 20 Na’omi rohlanghan halda:

– ­­­­Hayat bizlerge mëhir-shepqitini körsitish bilen ölüp ketken erlirimizge sadiq bolghan Bo’azgha Perwerdigar zor bext yaghdursun! – dep du’a qildi. U yene:

– U kishi bizning yëqin tughqanlirimizning biri bolidu. Uning bizge qarash mes’uliyitii bar, – dëdi.

21 – Yene mëning taki orma ayaghlashquche öz ormichilirining keynidin bashaq tërishimge ruxset berdi, – dëdi Rut.

22 Na’omi këlinige:

– Shundaq qilghin, qizim! Bo’azning ayal xizmetkarliri bilen bille ishligin. Eger bashqa kishilerning ëtizlirigha barsang, sëni bozek qilishi mumkin, – dëdi.

23 Shundaq qilip Rut arpa, bughdaylar orulup bolghangha qeder, Bo’azning ayal xizmetkarliri bilen bille bashaq terdi. U qëynanisi bilen bille turiwerdi.

1 Bir mezgil ötkendin këyin, Na’omi këlini Rutqa:

– Hey qizim, men sanga bashpanah bolidighan bir er tapay. Sen emdi öy-ochaqliq bolup qalghin. 2 Sen ayal xizmetkarliri bilen bille ishligen Bo’azning bizge tughqan ikenlikini bilisenghu. Sözümni angla! Bügün kechte u xamanda arpa soqidu. 3 Sen üsti-bëshingni yuyup, özüngge etir chëchip, chirayliq kiyimliringni kiyip, xamangha barghin. Lëkin u yep-ichip bolghuche, sëning u yerge barghanliqingni tuyup qalmisun. 4 Uning yatidighan yërini körüwal. U yëtip bolghanda, chandurmay bërip, yotqinini ëchip, uning ayagh teripide yëtiwalsang, u sanga nëme qilish këreklikini ëytidu, – dëdi.

5 – Siz nëme dësingiz men shuni qilimen, – dep jawab qayturdi Rut.

6 Shuning bilen Rut xamangha bërip, qëynanisining dëginidek qildi. 7 Bo’az yep-ichip bolghandin këyin, köngli azade bolup rahetlendi we xaman döwisining keynide yëtip, uyqugha ketti. Rut shepe chiqarmay, yotqinining ayagh teripini ëchip qoyup, shu yerde yatti. 8 Tün yërim bolghanda Bo’az muzlap ketkenliktin oyghinip, aldigha ëngishkende ayagh teripide bir ayalning yatqinini körüp, heyran bolup:

9 – Sen kim? – dep soridi.

U:

– Bu men, Rut, chakiringiz. Siz manga qarash mes’uliyiti bar bolghan yëqin tughqinim. Shunga manga qanitingizni saye qilip, mëni emringizge alsingiz! – dëdi.

10 Bo’az uninggha:

– Ey qizim, Perwerdigar sanga köp bext ata qilsun! Sëning hazir ëringning jemetige körsitiwatqan sadaqiting burun körsetken sadaqitingdinmu artuqtur. Chünki sen puli bolsun-bolmisun bir yashni tapalaytting, lëkin undaq qilmiding. 11 Qizim, ghem qilma! Sëning telep qilghanliringning hemmisini men orundap bërimen, chünki sheherdikilerning hemmisi sëning bir yaxshi ayal ikenlikingni bilidu. 12 Men heqiqeten sëning yëqin tughqining, biraq bilginki, sanga mendinmu yëqin yene bir adem bar. 13 Bügün këche bu yerde qal. Ete seherde men uning bilen parangliship, uning sanga tughqanliq heqqini öteshni xalaydighan-xalimaydighanliqini bilip baqay. U özining burchini ada qilip, sëni alsa, yaxshi bolghini; eger xalimisa, menggü hayat Perwerdigar aldida qesem qilimenki, sëni özüm emrimge ëlip, bu burchni ada qilimen. Emdi sen tang atquche bu yerde yëtip tur! – dëdi.

14 Rut uning ayagh teripide yatti. Lëkin tang süzülüshtin burun ornidin turdi, chünki Bo’az uning bu yerge kelgenlikini bashqilarning bilip qëlishini xalimaytti.

15 Bo’azmu ornidin turup uninggha:

– Yëpinchangni ëchip tutup tur, – dëdi.

U shundaq qildi. Bo’az uninggha ikki xalta dëgüdek arpini usup, mürisige artip qoyup, özi sheherge ketti.

16 Rut öyige qaytip barghinida, qëynanisi uningdin:

– Ishliring qandaq boldi, qizim? – dep soridi.

Rut Bo’azning özige qilghanlirini qëynanisigha ëytip berdi.

17 – U mëni sizning aldingizgha quruq qol qaytmisun dep, bu yëpinchidiki arpini berdi, – dëdi Rut.

18 Na’omi uninggha:

– Bu ishlarning axiri chiqquche, bu jayda texir qilip turghin. Bo’az bügün bu ishlarni pütküzmey boldi qilmaydu, – dëdi.

1 Bu arida Bo’az sheher derwazisigha bërip, u yerde olturdi. Uzun ötmey özi ëytqan Elimelekning eng yëqin tughqinimu u yerdin ötüp qaldi. Bo’az uninggha:

– Burader, bu yerge këlip oltur! – dep chaqirdi, u këlip olturdi.

2 Bo’az yene sheherning aqsaqalliridin on nepirini teklip qilip, ularnimu bu yerde olturghuzdi. Köpchilik olturup bolghandin këyin, 3 u hëliqi tughqinigha:

– Buradirimiz Elimelekning ayali Na’omi Mo’abtin qaytip këlip, özlirige tewe zëminini satmaqchi boluwatidu. 4 Shunga sëni bu ishtin xewerlendürmekchidim. Eger sen bu yerni ëlishni xalisang, mushu yerde olturghan aqsaqallar we xelqi’alem aldida alghin. Eger xalimisangmu meyli, ochuq ëytqin, buni mëning bilishim kërek, chünki aldi bilen sëning ëlish hoququng bar. Andin këyin nöwet manga këlidu, – dëdi.

Hëliqi tughqini:

– Alimen, – dëdi.

5 Bo’az uninggha:

– Xop! Eger sen u zëminni Na’omidin alsang, merhumning Mo’abliq tul xotuni Rutnimu ëlip, merhumning namini saqlap qëlish üchün ewlad qaldurup, ewladigha bu yerni miras qilishing kërek, – dëdi.

6 U kishi:

– Undaqta bu yerni ëlish hoququmdin waz këchimen, chünki balilirimgha qalidighan miras bölünüp këtidiken. Sen alghin! Men alalmaymen, – dep jawab berdi.

7 Eyni waqitlarda Isra’iliyeliklerning mal-mülük, soda-sëtiq ishlirida mundaq bir adet bar idi. U bolsimu satquchi öz keshini yëship, alghuchigha bëretti. Ular soda-sëtiqning pütkenlikini mushu usul bilen ipadileytti.

8 Shunga u kishi Bo’azgha:

– Sen alghin! – dep keshini sëlip, Bo’azgha berdi.

9 Bo’az u yerdiki aqsaqallar hem jama’etke:

– Ey jama’et, gëpimge qulaq sëlinglar! Bügün hemminglar guwahchi, men Na’omidin Elimelekning mirasi yeni Kilyon bilen Maxlongha tewe bolghan yer-zëminlarni özümning ilkimge alimen. 10 Shuning bilen birge ölgen kishining mirasigha waris qaldurush üchün hem uning namining buraderliri arisida untulup qëlip, öz yurti ichide öchmesliki üchün, merhum Maxlonning ayali Mo’abliq Rutnimu emrimge alimen. Bügün siler bu ishlargha guwahchi bolghaysiler, – dëdi.

11 Derwazining yënidiki aqsaqallar we jama’et:

– Shundaq, biz guwahchidurmiz. Perwerdigar Yaqupning ayalliri Rahile bilen Lëyahqa nurghun perzent berginidek, xotunung Rutqimu köp perzent ata qilghay. Efratada bay bolghaysen. Beytlehemde naming izzet-abruy tapqay. 12 Perwerdigar bu yash ayaldin sanga nurghun ewlad ata qilghay, uruq-jemetingni Tamarning Yehudagha tughup bergen oghli Peresning jemetige oxshash awat qilghay, – dep du’a qilishti.

13 Shundaq qilip Bo’az Rutni emrige ëlip, ular bir tekiyige bash qoydi. Perwerdigarning qudriti bilen Rut hamilidar bolup, bir oghul tughdi. 14 Sheherdiki ayallar Na’omigha:

– Perwerdigargha medhiyiler oqulsun! U bügün sizge tayanch bolidighan bir newre ata qildi. Uning nami Isra’iliyede izzet-abruy tapsun. 15 Siz üchün yette oghuldinmu ewzel këliningiz sizge yaxshi qaridi, hazir u sizge bir newre tughup berdi. Bu newringiz sizning qolingizgha qol, putingizgha put bolup, yashanghan waqtingizda tayanchingiz bolidu, – dëyishti.

16 Na’omi bu balini qoligha ëlip, baghrigha ching basti we uning baqquchi chong anisi boldi.

17 Qoshna ayallar bes-beste:

– Na’omi bir oghul newrilik boldi! – dëyiship, baligha Obëd dep at qoydi.

Obëd bolsa Yishayning atisi idi. Yishay bolsa padishah Dawutning atisi idi.

18-22 Perestin Dawutqiche bolghanlarning nesebnamisi: Peres Xezronning atisi, Xezron Ramning atisi, Ram Amminadabning atisi, Amminadab Naxshonning atisi, Naxshon Salmonning atisi, Salmon Bo’azning atisi, Bo’az Obëdning atisi, Obëd Yishayning atisi, Yishay bolsa Dawutning atisidur.