Uyghurche Muqeddes Kitab Jem'iyiti

1 Xudaning we Rebbimiz Eysa Mesihning xizmetkari bolghan menki Yaquptin dunyaning nurghun jaylirigha tarqalghan, Eysa Mesihke ëtiqad qilidighan Yehudiylargha salam.

2 Qërindashlar, her xil sinaqlargha duch kelgende, uni zor xushalliq, dep bilinglar. 3 Chünki silerge melumki, bundaq sinaqlar arqiliq ëtiqadinglar sinilip, chidamliq bolisiler. 4 Shunga, herqandaq sinaqlargha berdashliq bërip, chidamliqinglarni yëtildürünglar. Shundaq qilsanglar, Xudaning kütkinidek ëtiqadta pishqan, kem-kütisiz ademlerdin bolisiler. 5 Eger aranglardiki biri eqil-parasetke mohtaj bolsa, hemmige sëxiyliq bilen bëridighan we malal körmeydighan Xudadin tilisun. Shundila, uninggha ërishidu. 6 Biraq, u eqil-paraset tiligende, Xudadin qilchimu gumanlanmay, toluq ishench bilen tilishi kërek. Chünki, gumanlanghan kishi xuddi dëngiz dolqunigha oxshash, shamal chiqsila tewrinip këtidu. 7-8 Bundaq kishi özining barliq ishlirida biqarar we turaqsiz këlidu. Shunga, bundaq adem Xudadin tiligen nersilirige ërishimen, dep oylimisun.

9-10 Namrat ëtiqadchilar Xudaning aldida özlirining nahayiti qimmetlik ikenlikidin xushal bolsun. Bay ëtiqadchilar Xudaning özlirini kemter tutquzghanliqidin xushal bolsun. Chünki ular shuni bilsunki, ularning bu dunyadiki hayati xuddi yawa ot-chöplerdiki chëcheklerdek tëz axirlishidu. 11 Kün qizighanda bu ot-chöpler qurup, uning chëchekliri tozup këtidu-de, güzelliki yoqilidu. Bay ademler xuddi shuninggha oxshash, öz helekchilikide yoqilidu.

12 Sinaqlargha sewrchanliq bilen berdashliq bergen kishi neqeder bextlik-he! Chünki, u sinaqtin ötkendin këyin, Xuda özini söygenlerge wede qilghan menggülük hayat tajigha muyesser bolidu. 13 Azdurulushqa duch kelgen adem “Xuda mëni azduruwatidu” dep oylimisun. Chünki, Xuda azdurulmaydu hem bashqilarni azdurmaydu. 14 Kimdekim öz heweslirining keynige kirse, u azidu. 15 Bundaq ademning hewesliri uni gunahqa bashlaydu. Gunah uningda ösüp yëtilse, uni menggülük ölümge ëlip baridu.

16 Shunga qedirlik qërindashlirim, aldinip qalmanglar! 17 Herqandaq ësil we kem-kütisiz iltipat Xudadin këlidu. Asmandiki pütkül yoruqluqlarni yaratqan Xuda yoruqluqtin peyda bolghan kölenggilerdek özgirishchan emes. 18 Xuda öz iradisi boyiche bizni heqiqettin ibaret bolghan sözi arqiliq yëngi hayatqa ërishtürdi. Buning bilen, xuddi deslepki hosulning mëwisi Xudagha atalghinidek, biz ëtiqadchilar pütkül insanlar ichide tunji bolup Xudagha atalduq.

19 Qedirlik qërindashlirim, shuni ësinglarda tutunglarki, herkim anglashta zërek bolsun, sözleshke aldirimisun, asan ghezeplenmisun. 20 Chünki, ghezeplensenglar, Xudani xursen qilidighan heqqaniy ishlarni qilalmaysiler. 21 Shuning üchün, her xil iplasliqlarni we barliq yaman qilmishlarni tashlanglar. Qelbinglargha sëlinghan, silerni qutquzalaydighan sözni kemterlik bilen özleshtürünglar.

22 Xudaning sözini anglap qoysamla bolidu dep, özünglarni aldimanglar. Eksiche, uni ijra qilghuchilardin bolunglar. 23 Xudaning sözini anglap qoyupla, uni ijra qilmighan kishi xuddi eynekke qarap, yüzige qara sürtülgenlikini körsimu, uni sürtüwetmigen kishige oxshaydu. 24 Bundaq kishi eynektin yiraqlashsila, öz eptini untup qalidu. 25 Gunah qilishtin erkin qilidighan mukemmel qanunni dawamliq estayidilliq bilen ögengüchi anglighinini untup qalmay, belki uni ijra qilsa, u hemme ishlirida bextlik qilinidu.

26 Özini Xudagha ixlasmen adem dep qarighan, lëkin tilini tizginlimigen kishi özini özi aldaydu. Bundaq ixlasmenlikning qilche qimmiti yoqtur. 27 Xuda’atimizning neziridiki pak we eyibsiz ixlasmenlik bolsa qiyinchiliqta qalghan yëtim-yësir, ëri ölüp ketken tul xotunlargha ghemxorluq qilish we özimizni dunyaning bulghishidin saqlashtur.

1 Qërindashlirim, siler ulugh rebbimiz Eysa Mesihke ëtiqad qilghanikensiler, bashqilargha ikki xil köz bilen qarimanglar. 2 Silerning Xudagha ibadet qilidighan yighilishinglargha puzur kiyiniwalghan bir bay we jul-jul kiyiniwalghan bir kembeghel kelse, 3 siler bay kishige “törge chiqsila!”, kembeghelge, “u yerde tur!” yaki “töwende oltur!” dësenglar, 4 silerning bundaq oxshimaydighan mu’amilenglar niyitinglarning yaman ikenlikini ëniq körsitip bermemdu?

5 Qedirlik qërindashlirim, qulaq sëlinglar! Xuda bu dunyadiki kembeghellerni ëtiqad jehette bay qilish hemde ularni özini söygenlerge bërishke wede qilghan padishahliqigha ërishtürüsh üchün, tallidi. 6 Biraq, siler kembeghellerni xarlidinglar! Silerni ezgen we sotqa sörigenler emeliyette baylar emesmu? 7 Siler mensup bolghan Eysa Mesihning aliyjanab namigha kupurluq qiliwatqanlar yene shu baylar emesmu?

8 Muqeddes yazmilardiki “qoshnangni özüngni söygendek söy” dëgen emrge, yeni Xudaning padishahliqining bu qanunigha heqiqiy emel qilsanglar, yaxshi qilghan bolisiler. 9 Lëkin, bashqilargha ikki xil köz bilen qarisanglar, gunah qilghan bolisiler. Chünki, siler Xudaning ashu qanunigha xilapliq qildinglar. 10 Eger bir kishi Xudaning pütün qanunigha emel qildim dep turup, uningdiki birer permangha xilapliq qilip qalsa, u Xudaning neziride pütün qanungha xilapliq qilghan ademge oxshash gunahkar hësablinidu. 11 Xuda: “zina qilma” dëgen hem “qatilliq qilma”mu dëgen. Shunga, eger siler zina qilmisanglarmu, lëkin qatilliq qilghan bolsanglar, yenila pütün Tewrat qanunigha xilapliq qilghan bilen teng bolisiler. 12 Siler silerni gunah qilishtin erkin qilidighan qanun boyiche soraq qilinisiler. Shunga, söz-herikitinglar bu qanungha uyghun bolsun. 13 Chünki, siler bashqilargha rehim qilmisanglar, soraq qilinghanda Xuda silergimu rehim qilmaydu. Bashqilargha rehim qilghan bolsanglar, Xudaning jazasigha emes, rehim qilishigha ërisheleysiler.

14 Qërindashlirim! Eger bir kishi aghzida: “Men Eysa Mesihke ëtiqad qilimen” dep turup, uni öz emeliyitide körsetmise, uning nëme paydisi? U bundaq ëtiqad bilen qutquzulushqa ërishelemdu? 15-16 Eger qërindashliringlardin biri ach-yalingach qalsa, uninggha: “Xuda qorsiqingni toq, kiyimingni pütün qilsun, aman bol!” dep qoyupla, hajitidin chiqmisanglar, buning nëme paydisi? 17 Shunga, peqet ëtiqadla bolup, öz ëtiqadigha mas këlidighan emeliyiti bolmisa, bundaq ëtiqadning hëchqandaq ehmiyiti yoqtur.

18 Lëkin, beziler: “Mende ëtiqad bolsila boldi” dëse, beziler: “Ëtiqad bilen emeliyet birge bolushi kërek” dep öz’ara talishishi mumkin. Men ashu “mende ëtiqad bolsila boldi” dëgüchilerge: “Eger sëning emeliyiting bolmisa, öz ëtiqadingni namayan qilalmaysen. Biraq, men emeliyitim arqiliq öz ëtiqadimni namayan qilalaymen” dep jawab bërimen. 19 Sen Xudaning bir ikenlikige ishensengla kupaye qilamdu? Xudaning bir ikenlikige hetta jinlarmu ishinidu hem uningdin qorqup dir-dir titreydu. 20 Ey nadan! Emeliyiti yoq ëtiqadning ehmiyetsiz ikenlikini qachanmu bilersen? 21 Xudaning emrige ita’et qilish üchün ejdadimiz Ibrahim öz oghli Is’haqni qurbanliq qilmaqchi bolghan we bu emeliyiti arqiliq u Xuda teripidin heqqaniy adem dep jakarlanghan emesmu? 22 Dëmek, uning emeliyiti uning ëtiqadigha mas kelgen. Shundaq qilip, uning ëtiqadi emeliyiti arqiliq toluqlandi. 23 Buning bilen, Tewratta ëytilghan: “Ibrahim Xudaning sözlirige ishendi. Xuda uning ëtiqadini körüp, uni heqqaniy adem dep hësablidi” dëgen söz ispatlandi we Ibrahim Xudaning dosti, dep ataldi. 24 Biz buningdin shuni körüwalalaymizki, Xuda ëtiqadila bolup emeliyiti bolmighan ademni emes, belki ëtiqadi bilen emeliy herikiti birdek bolghan ademni heqqaniy adem dep jakarlaydu. 25 Bu toghruluq yene bir misal bar. Pahishe ayal Rahab Isra’il charlighuchilirini öz öyide yoshurup, ularning bashqa yol bilen qëchip këtishige yardem bergen emeliy herikiti üchün heqqaniy adem dep jakarlanghan emesmu? 26 Rohi yoq ten ölük bolghinidek, emeliyiti yoq ëtiqadmu ölüktur.

1 Qërindashlirim, ëtiqadchilar jama’etchilikide hemminglarla telim bergüchi boluwalmanglar! Silerge melumki, Xuda biz telim bergüchilerni bashqilardin tëximu ëghir soraqqa tartidu. 2 Hemmimiz köp xatalishimiz. Halbuki, tilda xatalashmighan kishi özini her jehettin tizginlep, piship yëtilgen kishi bolidu. 3 Biz atlarni tizginlesh üchün, ularning aghzigha yügen salimiz; buning bilen ularni xalighan yërimizge mangduralaymiz. 4 Yene mesilen, këme shunchilik chong bolsimu, yene këlip küchlük boran uninggha shunche qattiq urulsimu, lëkin rolchi kichikkine rol arqiliq uni xalighan yërige heydiyeleydu. 5 Shuninggha oxshash, gerche til tënimizning kichik bir ezasi bolsimu, lëkin chong ishlargha seweb bolalaydu. Kichikkine bir ot uchqunining chong ormangha ot qoyuwëteleydighanliqini oylap bëqinglar. 6 Til del shu ot uchqunigha oxshaydu. U her xil qilmishning menbesi we ezalirimiz ichidiki buzghunchi bolup, pütün bedinimizni bulghiyalaydu. Bu ot dozax otidin yëqilsa, hayatimizni weyran qiliwëteleydu. 7 Insanlar yawayi haywanatlar, ucharqanatlar, yer bëghirlighuchi haywanlar we su mexluqatlirini tizginliyeleydu hemde ularni alliburun tizginlidi. 8 Emma tilni hëchkim tizginliyelmeydu. Til tizginligili bolmaydighan bir osal nerse bolup, u xuddi jangha zamin bolidighan zeherge oxshaydu. 9 Biz tilimiz bilen Xuda’atimizni medhiyileymiz, yene shu tilimiz bilen Xuda öz obrazigha oxshash qilip yaratqan insanlarni qarghaymiz. 10 Dëmek, bir ëghizdin hem medhiye, hem lenet chiqidu. Qërindashlirim, bundaq bolmasliqi kërek! 11 Bir bulaqtin sherbetmu, zerdapmu chiqamdu? 12 Qërindashlirim, enjür derixi zeytunning mëwisini bermeydu, üzüm tëli enjürning mëwisini bermeydu. Sherbet buliqidin zerdapmu chiqmaydu.

13 Aranglarda kim eqil-parasetlik bolsa, u öz hayatida kemterlik bilen qilghan yaxshi ishliri arqiliq özining eqil-parasitini körsetsun. 14 Lëkin, qelbinglarda hesetxorluq we shexsiyetchilik bolsa, eqil-parasetlikmen, dep özünglardin maxtanmanglar. Eger maxtansanglar, yalghan sözlep, heqiqetni yoqqa chiqarghan bolisiler. 15 Bu dunyagha we insan tepekkürige xas bolghan bundaq “eqil-paraset” Xudadin kelgen emes, belki Sheytandin kelgen. 16 Hesetxorluq we shexsiyetchilik bolghanla yerde qalaymiqanchiliq we her xil rezillikler bolidu. 17 Lëkin, bir ademde Xudadin kelgen eqil-paraset bolsa, u aldi bilen pak, andin tinchliqperwer, xush pë’il, kemter we rehimdil bolup, uning hayati yaxshi mëwiler bilen tolghan bolidu. U yene ayrimichiliq we saxtipezlik qilmaydu. 18 Tinchliq izdigüchiler tinchliq uruqini chachidu we uningdin adalet mëwisini alidu.

1 Aranglardiki toqunush we majiralarning menbesi nëme? Bu del qelbinglarni chirmiwalghan arzu-hewesliringlar emesmu? 2 Siler özünglar arzu qilghan nersilerge ërishelmigende, adem öltürüshtin yanmaysiler. Wehalenki, arzu qilghan nersiliringlargha ërishelmey, jëdel-majira chiqirisiler. Siler Xudadin tilimigenlikinglar üchün ërishelmeysiler. 3 Tilisenglarmu ërishelmeysiler, chünki niyitinglar yaman bolup, öz arzu-hewesliringlarni qandurush üchünla tileysiler. 4 Ey Xudagha wapasizlar! Bu dunya bilen dostlishishning emeliyette Xuda bilen düshmenlishish ikenlikini bilmemtinglar? Eger siler bu dunyani dost tutmaqchi bolsanglar, Xudaning düshminige aylinisiler. 5 Muqeddes yazmilarda: «Xuda qelbimizge salghan Muqeddes Roh bizning Xudagha sadaqetmen bolushimizni nahayiti arzu qilidu» dëyilgen. Silerche, bu quruq sözmu? 6 Yaman arzu-heweslirimiz üstidin ghelibe qilishimiz üchün, Xuda bizge köp küch-qudret bëridu. Bu xuddi muqeddes yazmilarda: «Xuda qarshidur tekebburlargha, mëhir-shepqet qilar kemterlerge» dep yëzilghinidektur.

7 Shuning üchün, Xudagha ita’etmen bolunglar. Sheytangha qarshi turunglar. Shu chaghdila, Sheytan silerdin qachidu. 8 Xudagha yëqinlishinglar, Xudamu silerge yëqinlishidu. Ey gunahkarlar, gunahtin qol üzünglar. Ey hem Xudani, hem dunyani dost tutimiz dëgüchiler, qelbinglarni pak qilinglar. 9 Qilghan gunahliringlar üchün qayghu-hesret chëkinglar, haza tutup yighlanglar, külkenglarni matemge, xushalliqinglarni qayghugha aylandurunglar. 10 Xudaning aldida özünglarni töwen tutunglar. Shu chaghda, Xuda silerni üstün qilidu.

11 Qërindashlar, bir-biringlarni sökmenglar. Qërindishinglarni söksenglar yaki uning üstidin höküm qilsanglar, Xudaning «bir-biringlarni söyünglar» dëgen qanuninimu sökken we uning üstidin höküm qilghan bolisiler. Chünki, siler Xudaning qanunining toghra yaki xataliqini qarar qilidighan sotchi emessiler. Silerning wezipenglar Xudaning qanunigha boysunushtin ibaret. 12 Peqet Xudala qanun tüzgüchi we höküm qilghuchidur, qutquzush we halak qilish peqet Xudaning küch-qudritidin këlidu. Shundaq iken, bashqilar üstidin höküm qilishqa silerning nëme hoququnglar bar?!

13 Beziler: «Bügün yaki ete palan sheherge barimiz. U yerde bir yil turimiz, tijaret qilip, köp pul tapimiz» deydu. Bundaq deydighanlar manga qulaq sëlinglar, 14 ete nëme bolidighanliqini bilemsiler? Silerning hayatinglar xuddi bir demdila peyda bolup yoqap këtidighan tumangha oxshaydu. 15 Shuning üchün, «Xuda buyrusa, ölmisekla, uni qilimiz, buni qilimiz» denglar. 16 Biraq, hazir siler özünglarning pilaninglardin meghrurluq bilen maxtinisiler. Bundaq qilish toghra emes. 17 Ësinglarda tutunglarki, qilishqa tëgishlik yaxshi ishni bilip turup qilmighanlar gunah qilghan bolidu.

1 Ey baylar, qulaq sëlinglar! Bëshinglargha këlidighan palaketler üchün dad-peryad qilip yighlanglar. 2 Bayliqinglar chirip këtidu, kiyim-këchikinglarni küye yep këtidu, 3 altun-kümüshliringlarni bolsa haman dat basidu. Bu dat qiyamet künide shexsiyetchilikinglargha guwahliq bërip, dozaxta köyüshünglargha seweb bolidu. Chünki, siler bu axir zamanda bayliq toplash bilenla bolup këtiwatisiler. 4 Siler ëtizliqinglarda ishlewatqanlarning ish-heqlirige hiyle-mikir ishlitip keldinglar. Ular üstünglardin shikayet qiliwatidu. Silerge hosul yighip bëriwatqan bu kishilerning ah-zari hemmige qadir Xudaning quliqigha yetti. 5 Siler bu dunyada bayashat we eysh-ishret ichide yashawatisiler. Qoylar boghuzlinidighan künge qeder bordalghangha oxshash, silermu qiyamet künige qeder özünglarni bordawatisiler. 6 Silerge qarshi chiqqudek küchimu bolmighan gunahsiz kishilerni gunahqa mehkum qilip, ularni öltürüp keldinglar.

7-8 Shunga, qërindashlar, Rebbimiz Eysa qayta këlidighan küngiche sewr-taqet qilip turunglar. Dëhqanlar mol hosul ëlish üchün bahar we küz yamghurlirini sewr-taqet bilen kütkinige oxshash, silermu Eysa Mesihning qayta këlishini sewr-taqet bilen kütünglar. Iradenglar mustehkem bolsun. Chünki, Rebbimiz Eysaning qayta këlishige az qaldi.

9 Qërindashlar, Xudaning jazasidin saqlinish üchün, bir-biringlardin aghrinmanglar; soraq qilghuchi këlish aldida turidu. 10 Xuda ewetken peyghemberlerning azab-oqubetlerge qandaq sewr-taqet qilghanliqidin ülge ëlinglar. 11 Biz mana mushundaq sewr-taqet bilen berdashliq bergenlerni bextlik hësablaymiz. Ayupning öz bëshigha kelgen her xil ëghir azab-oqubetke qandaq sewr-taqet bilen berdashliq bergenlikini, shundaqla axirda Xudaning uning hayatini qandaq yaxshi orunlashturghanliqini bilisiler. Xuda heqiqetenmu nahayiti shepqetlik we rehimdildur.

12 Qërindashlirim, eng muhimi, qesem qilmanglar! Asman, zëmin we bashqa nersilerning nami bilen qesem qilghuchi bolmanglar. Jawabinglar tüzla “he’e” yaki “yaq” bolsun. Shundaq qilghanda, Xudaning jazasigha tartilmaysiler.

13 Aranglarda japa tartiwatqan kishi bar bolsa, u Xudagha du’a qilsun. Xushal boluwatqan kishi bar bolsa, u Xudagha medhiye naxshilirini ëytsun. 14 Aghriq-silaqlar bar bolsa, ëtiqadchilar jama’etchilikining yëtekchilirini chaqirtip kelsun. Ular Rebbimizning nami bilen bu aghriqlarning bëshigha yagh sürkep* Bu yerdiki yagh sürkeshning meqsiti bimargha Xudaning ghemxorluqini eslitip, Xudaning uni saqaytalaydighanliqigha bolghan ishenchini kücheytishtin ibaret. du’a qilsun. 15 Rebbimiz toluq ishench bilen qilinghan du’a arqiliq aghriqni saqaytidu we uni ornidin turghuzidu. Eger bimar gunah qilghan bolsa, kechürüm qilinidu. 16 Shunga, shipaliq tëpish üchün, ötküzgen gunahliringlarni öz’ara iqrar qilinglar we bir-biringlar üchün du’a qilinglar. Heqqaniy ademning du’asi zor küch we ünümge igidur. 17 Ilyas peyghembermu bizge oxshash adem idi. U Isra’iliyide yamghur yaghmasliq üchün ixlas bilen du’a qilghanidi. Netijide, üch yërim yil yamghur yaghmidi. 18 Këyin, qayta yamghur yëghish üchün du’a qilghanidi, yamghur yëghip, yermu hosul berdi.

19 Qërindashlirim, aranglarda heqiqettin chetnigen kishi bolsa, uni heqiqetke qayturup ekëlishke tirishinglar. 20 Shuni bilinglarki, gunahkar kishini heqiqetke qayturup ekelgen adem shu kishining menggülük ölümdin qutulushigha we nurghun gunahlirining kechürüm qilinishigha sewebchi bolidu.